1. Diosnintsikman Abrahan markäkunqanman pensarqa, ¿imataraq tapukushwan?

 MËTSIKA nunakunam Abrahanpaq parlaqta wiyayashqa. Tsënö kaptimpis, manam imanö nuna kanqantaqa musyayantsu, peru noqantsikqa musyantsikmi. Bibliachöqa Abrahanpaq nin, “Diosman markäkoqkunapa papänin” kanqantam (Rom. 4:11). Peru noqantsikqa, ¿Abrahan ruranqannö rurashwantsuraq y Diosnintsikman markäkuyta puëdishwantsuraq? Awmi.

2. ¿Imanötan yanapamantsik Abrahanpita yachakunqantsik? (Santiägu 2:22, 23).

² Abrahannö Diosnintsikman markäkunapaqqa o yärakunapaqqa, Abrahanpitam yachakunantsik. Abrahanqa imëpis Diosnintsiktam cäsukoq. Markanta dejëkurmi karu markata ëwakurqan, mëtsika watapam carpa wayikunachö kawarqan. Y wamrantapis Diospaqmi cäsi wanutsirqan. Tsëkunataqa rurarqan Diosnintsikman alli markäkurmi o yärakurmi. Tsëmi Jehoväqa alli ruraq nuna kanqanta nirqan, y amïgunmi tikrarqan (leyi Santiägu 2:22, 23). Tsënöllam Jehoväqa munan, qampis y noqapis pëpa rikëninchö alli kanantsikta y amïgun kanantsikta. Tsëmi yanapamënintsikta munar, Abrahan imanö kanqampita qellqayänampaq apostol Pablutawan Santiäguta mandarqan. Këchömi yachakurishun, Romänus librupa chusku kaq capïtulunchö y Santiägu librupa ishkë kaq capïtulunchö Abrahanpaq imata ninqanta.

3. ¿Ima textuchö ninqantataq apostol Pabluwan Santiägu parlayarqan?

³ Apostol Pabluwan Santiäguqa Genesis 15:6 textuchö ninqampitam parlayarqan, tsëchömi Abrahanpaq kënö nin: “Llapan shonqunwanmi Teyta Jehoväman markäkurqan o yärakurqan,  tsëmi Teyta Diospa rikënimpaqqa allita ruraq nuna karqan”. ¿Imanirtan Jehoväqa juk nunata alli ruraq nunatanö rikan? Jutsasapa kaptimpis tsë nunawan kushishqa karnin y imatapis pë munanqannö ruraptinmi. Y ¿qamqa munankimantsuraq alli ruraq nunatanö Jehovä rikäshunëkita? Kallpachakurqa logrëta puëdinkim. ¿Imatataq Abrahan rurarqan alli ruraq nunatanö Jehovä rikänampaq? Y ¿imatataq rurashwan alli ruraq nunatanö Jehovä rikämänapaq? Yachakurishun.

4. ¿Imanirtan imëpis allillata rurëtaqa puëdintsiktsu?

⁴ Römachö cristiänukunaman cartakunqanchömi apostol Pablu nirqan, llapan nunakunapis jutsasapa kanqantsikta (Rom. 3:23). Tsëqa, ¿imanirtan Diosnintsikqa ruranqantsikkunapita kushikun y allillata ruraqtanö rikämantsik? Tsëta entiendinapaqmi apostol Pablu Abrahanpita parlarqan.

5. ¿Imanirtan Jehoväqa Abrahanpaq nirqan alli ruraq kanqanta? (Romänus 4:2, 4).

⁵ Canaan markachöna Abrahan këkaptinmi alli ruraq kanqanta Jehovä nirqan. Tsënöqa nirqan, manam Moises qellqanqan Leyta cäsukunqampitatsu (Rom. 4:13). Moises qellqanqan Leytaqa israelïtakuna chaskiyarqan, Abrahan kawanqampita 400 watakunapitapis mas pasariptinran. Tsëqa, ¿imanirtan Abrahanpaq nirqan alli ruraq kanqanta? Tsënöqa nirqan, Abrahanwan alläpa alli karnin y pëman markäkunqampitam o yärakunqampitam (leyi Romänus 4:2-4).

6. ¿Imanirtan Jehoväqa jutsasapa nunata allillata ruraq nunatanö rikan?

⁶ Tsëpitam apostol Pabluqa kënö nirqan: “Markäkunqanrëkurmi allita ruraqnö rikashqa kanqa” (Rom. 4:5). Tsëpitanam kënö nirqan: “Llapan ruranqankuna ley ninqannö mana këkaptimpis, allita ruraqtanö Teyta Dios rikanqan nuna kushikunqampaq parlarmi, Davidpis kënö nirqan: ‘Mana allita ruranqampita y jutsata ruranqampita, Teyta Dios perdonanqan nunaqa kushishqam kawakun; Teyta Jehovä jutsannaqtana rikanqan nunaqa kushishqam kawakun’” (Rom. 4:6-8; Sal. 32:1, 2). Diosnintsikqa pëman markäkuyaptinmi o yärakuyaptinmi nunakunataqa llapan jutsankunapita perdonan, rurayanqantaqa manam yarpannatsu y jutsannaqtanönam rikan.

7. ¿Imanirtan Diosnintsikqa unë sirweqninkunata allillata ruraqtanö rikarqan?

⁷ Abrahanta, Davidta y wakin sirweqninkunata allillata ruraqtanö Diosnintsik rikaptimpis, pëkunaqa jutsa ruraqllam kayarqan. Peru wakin nunakunapitaqa, Diosnintsikmanmi markäkuyaq o yärakuyaq, tsëmi Jehoväqa jutsannaqtanöna rikarqan (Efes. 2:12). Romänukunaman cartakunqanchömi apostol Pablu cläru nirqan Diospa amïgun kanantsikpaqqa, markäkunantsik precisanqanta. Tsëtam Abrahanpis y Davidpis rurayarqan, y noqantsikpis tsëtam ruranantsik.

8, 9. ¿Imatataq wakin nunakunaqa juknöpa entiendiyashqa y imanirtan tsënö entiendiyashqa?

⁸ Mëtsika watakunapam religionkunachö mandakoqkunaqa, Diosman markäkuy o yärakuy asuntupaq y rurayanqanwan rikätsikuy asuntupaq jukta jukta yachatsikuyashqa. Wakinnam niyan salvakuyänampaqqa, Jesusman creiyänanlla precisanqanta. Capazchi wiyarquntsik, “Salvamaqnintsik Jesus kanqanta creirqa, salvakunkim” niyanqanta. Tsënöqa capazchi niyan, Romänus 4:6 textuchö apostol Pablu ninqanta leyishqa karnin, tsëchömi kënö nin: “Llapan ruranqankuna ley ninqannö mana këkaptimpis, allita ruraqtanö Teyta Dios rikanqan [nunaqa kushishqam]”. Wakinkunanam yachatsikuyan salvakuyänampaqqa,  sagrädu sitiukunaman ëwayänan y allikunata rurayänanraq precisanqanta. Capazchi tsënöqa niyan, Santiägu 2:24 textuchö kënö ninqanta leyishqa karnin: ‘Nunaqa ruranqampitaran allita ruraqnö rikashqa kanqa, y manam markäkoq o yärakoq kanqanrëkurllatsu’.

⁹ Tsënö pensayaptinmi Bibliata estudiaq yachaq nunakunaqa, markäkuy asuntupaq y markäkuyanqanta rurayanqankunawan rikätsikuy asuntupaq, Pabluwan Santiägu qellqayanqampaq jukta jukta pensayarqan. ¿Imata pensanqantataq Apostol Pablupaq niyan? Diosman creirlla salvakuyta puëdiyänampaq kaqta pensanqantam. Y ¿imata creinqantataq Santiägupaqqa niyan? Markäkuyanqanta rurayanqankunawan mana rikätsikurqa mana salvakuyänampaq kaqta creinqantam. Juk yachaq nunam kënö nirqan: “Santiäguqa manam entiendirqantsu apostol Pablu imanir salvakuyänampaq markäkuyänanlla precisanqanta y markäkuyanqanta rurayanqanwan rikätsikuyänanqa mana precisanqanta”. Peru yarpänantsikmi, Pabluwan Santiäguqa qellqayarqan Diosnintsik mandaptinmi (2 Tim. 3:16). Rasumpa kaqchöqa, ishkan niyanqanta entiendinanqa fäcil-llam. Entiendirinapaq wakin versïculukunata rikärishun.

10. ¿Imapaqtan Pablu parlëkarqan Romänus 3:21 y 28 textuchö “ruranqampitatsu” nirqa? (Rikäri dibüjukunata).

¹⁰ ¿Ima rurëpaqtan apostol Pablu parlëkarqan Romänus 3 y 4 capïtulukunachö? Tsënö nirqa, Pablu parlëkarqan “ley ninqanta” rurayanqampaqmi, juk parlakuychöqa, israelïtakunapaq Moiseswan qellqatsinqan Leypaqmi (leyi Romänus 3:21, 28). Capazchi tsë witsan judïukunaqa creiyarqan, Ley ninqanta cumplirlla salvakuyta puëdiyänampaq kaqta y manam creiyarqantsu tsë Leyta cumpliyänan manana precisanqantaqa. Tsëmi apostol Pabluqa  Abrahanpita parlar entienditsirqan, “ley ninqanta” cumpliyänan manana precisanqanta, sinöqa markäkuyänanlla precisanqanta. Tsënö ninqanqa alläpa kushikuypaqmi. Noqantsikpis Diosnintsikman y Jesusman markäkurqa, salvakuytam puëdishun.

11. ¿Ima rurëpaqtan Santiägu parlëkarqan?

¹¹ Santiägu librupa ishkë kaq capïtulunchö rurëpaq parlarqa, manam “ley ninqanta” rurëpaq Pablu parlanqampaqtsu parlëkan. Santiäguqa parlëkarqan cristiänukuna cada junaq rurayanqankunapaqmi. Tsëta rurayanqankunawanmi cristiänukunaqa rikätsikuyan, Diosman rasumpa markäkuyanqanta o mana markäkuyanqanta. Santiägu imanö entienditsikunqanta rikärishun.

12. ¿Imanötan Santiägu entienditsikurqan markäkunqantsiktaqa ruranqantsikwanraq rikätsikuna kanqanta? (Rikäri dibüjukunata).

¹² Puntataqa Santiägu entienditsikurqan llapan nunatapis igualpa rikäyänampaqmi. Waktsa nunakunata despreciar rïcu nunakunallata mas precisaqpaq churarqa, Diosman markäkurpis mana allita rurëkäyanqantam nirqan (Sant. 2:1-5, 9). Tsëpitanam entienditsikurqan juk cristiänu, cristiänu mayinta röpannaqta y mikuyninnaqta rikëkarnin mana yanaparqa, Diosman markäkunqampis ni imapaq mana sirwinqanta. Tsëpitam kënö nirqan: “Markäkoq o yärakoq kayanqëkipis, alli kaqta mana rurayaptikiqa, wanushqa o wañushqa cuenta[m] këkan” (Sant. 2:14-17).

13. ¿Ima igualatsikuywantan Santiägu entienditsikurqan markäkunqantsikta ruranqantsikkunawan rikätsikuna kanqanta? (Santiägu 2:25, 26).

¹³ ¿Imanirtan Santiäguqa Rahab jutiyoq warmipaq parlarqan? Diosman markäkunqantsikta ruranqantsikwanraq rikätsikuna kanqanta entienditsikunampaqmi (leyi Santiägu 2:25, 26). Rahabqa cuentakuyanqanta wiyarmi  musyarqan, Jehovä imanö kanqanta y israelïtakunata yanapëkanqanta (Jos. 2:9-11). ¿Imatataq rurarqan Jehoväman markäkunqanta rikätsikunampaq? Ishkaq musyapakoq israelïtakunatam mana wanutsiyänampaq pakarqan. Tsëta ruranqampitam Rahabtaqa, Abrahantanöpis, mana israelïta këkaptin alli ruraq warmitanöna Jehoväqa rikarqan. Tsëwanmi musyantsik, markäkunqantsiktaqa ruranqantsikkunawanraq rikätsikuna kanqanta.

14. ¿Imanötan entiendishwan markäkuypaq y alli rurëpaq apostol Pabluwan Santiägu parlayanqanta?

¹⁴ Rikärinqantsiknömi markäkuypaq y alli rurëpaq Santiägu parlanqanqa, manam igualtsu karqan Pablu parlanqanwan. Apostol Pabluqa judïu cristiänukunatam nikarqan, Ley ninqannölla rurarninqa, Diospa rikënimpaq alli këta mana puëdiyänampaq kaqta. Peru Santiäguqa cristiänukunatam nikarqan markäkuyanqantaqa alli rurëkunawanraq rikätsikuyänampaq.

15. ¿Imanötan markäkunqantsikta ruranqantsikkunawanraq rikätsikushwan? Wakinllata willakaramuy. (Rikäri fötukunata).

¹⁵ Alli ruraqtanöna rikämänantsikpaq, Abrahan ruranqankunata ruranapaq Jehovä nimarnintsikqa, manam Abrahan ruranqankunallata ruranapaqtsu nikämantsik. Markäkunqantsiktaqa tukuynöpam rikätsikuyta puëdintsik. Këllaman pensarishun: reunionkunaman tsëllaraq shamoqkunata y congregacionnintsikman pasakamoqkunatam kushishqa chaskishwan; yanapanata wanaq wawqi panikunata y familiantsikkunatam yanapashwan. Tsëkunata rurashqam Jehoväqa kushikun (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Juan 3:18). Tsënöllam markäkunqantsiktaqa Diosnintsikpita kushishqa yachatsikurnin rikätsikuntsik (1 Tim. 4:16). Llapantsikmi, änikunqankunata Jehovä cumplimunampaq kaqman markäkunqantsikta y llapan ruranqankuna allilla kanqanman markäkunqantsiktaqa, ruranqantsikkunawan  rikätsikuyta puëdintsik. Tsëkunata rurashqaqa, Jehovä Diosnintsikqa allillata ruraq nunatanömi rikämäshun y amïgun kanatam permitimäshun.

16. ¿Imanötan Diosnintsik änikunqankunata shuyaranqan Abrahanta yanaparqan mas markäkunampaq?

¹⁶ Romänus librupa chusku kaq capïtulunchöqa, Jehovä änikunqankunata shuyaränapaqmi yachatsimantsik. Teyta Diosmi Abrahanta änirqan mëtsika nacion nunakunapa awilun kanampaq y Abrahanrëkur mëtsika nacion nunakuna bendicionta chaskiyänampaq. ¡Tsëtam Abrahanqa kushishqa shuyararqan! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17). Peru Abrahanqa tsëta shuyarëkarllam 100 watayoq tikrarirqan y Säranam 90 watayoq tikrarirqan, y wamrankunaqa manam jukllëllapis karqantsu. Capazchi Diosnintsik änikunqankunata shuyarëta dejariyanman karqan. Peru Abrahanqa manam Diosnintsik änikunqanta shuyarëta dejarqantsu, tsëpa rantinqa “markäkurmi o yärakurmi mëtsika nunakunapa awilun këta shuyararqan” (Rom. 4:18, 19). Y tiempuwannam, Diosnintsik äninqanqa cumplikärirqan. Abrahanpaqa alläpa shuyaranqan wamranmi yurikurqan y Isaac nirmi jutin churarqan (Rom. 4:20-22).

17. ¿Imanötan musyantsik alli ruraq nunatanöna Jehovä rikämänapaq kaqta y amïgun kanata permitimänapaq kaqta?

¹⁷ Abrahannö rurashqaqa, noqantsiktapis Jehoväqa alli ruraq nunatanömi rikämäshun y amïgun kanatam permitimäshun. Apostol Pablum Abrahanpaq parlarnin kënö nirqan: “‘Rikashqa karqan’ ninqanqa manam pëllapaqtsu qellqashqa karqan, sinöqa noqantsikpaqwanmi. Señornintsik Jesusta wanushqampita kawatseqman creirmi, noqantsikqa allita ruraqnö rikashqa kashun” (Rom. 4:23, 24). Noqantsikpis Abrahannömi markäkunantsik, markäkunqantsikta ruranqantsikkunawan rikätsikunantsik y Diosnintsik änikunqankunata shuyaränantsik. Qateqnin kaqchömi yachakurishun, Romänus librupa pitsqa kaq capïtulunchö Diosnintsik änikunqankunata shuyarëpaq apostol Pablu parlanqanta.