1. Imëyaqpis kawakuypaqqa, ¿imatataq wakin nunakuna pensayan?

 MËTSIKAQ nunakunam alli saloryoq këta munar sänu mikuykunata mikuyan y ejerciciukunata rurayan. Tsëta rurarpis, manam imëyaqpis kawakuytaqa shuyaräyantsu. Tsënö kawëtaqa mana lograyänampaq kaqtam pensayan, y lograrqa chakwanyarnin o awkinyarnin alläpa sufriyänampaq kaqtam pensayan. Peru imëyaqpis kawakuypaq Jesus parlarqa, manam sufrirnin kawakuyänampaqtsu parlëkarqan, sinöqa mana wanurna kushishqa kawakuyänampaqmi, tsëtam nirqan Juan 3:16 y 5:24 textukunachö.

2. ¿Ima nintan Juan librupa 6 kaq capïtulun imëyaqpis kawakuypaq? (Juan 6:39, 40).

² Juk junaqmi Jesusqa milagruta rurar, mëtsikaq nunakunata pescädutawan tantata qararqan. a Tsë ruranqan kushikuypaq kaptimpis, waränin junaq ninqanmi mas kushikuypaqqa karqan. Nunakunaqa Galilëa qocha kuchunchö këkaq Capernaumyaqmi, Jesusta qatiyarqan, tsëchömi Jesus nirqan wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta y imëyaqpis kawakuyta puëdiyänampaq kaqta (leyi Juan 6:39, 40). Pensari, wanushqa familiëkikunaman y amïguykikunaman. Jesusqa nikarqan pëkuna kawariyämunampaq kaqta y familiantsikkunawan imëyaqpis kawakuyta puëdinapaq kaqtam. Peru Juan librupa 6 kaq capïtulunchö Jesus parlanqankunataqa wakintaqa manam nunakuna entiendiyarqantsu. Tsëpita masllata yachakurishun.

3. ¿Imatataq Jesus kikimpaq yachatsikurqan Juan 6:51 textuchö?

³ Milagruta rurar Jesus tantata miratsinqanman yarparqa,  ¿imamantan Capernaumchö këkaq nunakuna pensariyarqan? Israelïtakunata manä mikuyta Jehovä qaranqanmanmi. Bibliachöqa clärum nin manäqa ‘ciëlupita mikuy’ o tanta kanqanta (Sal. 105:40; Juan 6:31). Jesusqa clärum entienditsikurqan unë kastankuna manä mikuyta mikushqa karpis, wanuypita mana librakushqa kayanqanta (Juan 6:49). Peru Jesuswanqa manam tsënötsu kanan karqan. Tsëmi Jesusqa kikimpaq nirqan ‘ciëlupita rasumpa mikuy’, ‘Diospita shamoq mikuy’ y ‘imëyaqpis kawatsikoq’ mikuy kanqanta (Juan 6:32, 33, 35). Y tsëpitanam entienditsikurqan manä mikuywan Jesus imachö jukläya kanqanta. Kënömi nirqan: “Noqam kä ciëlupita urämoq kawëkaq mikuyqa. Pï nunapis kë mikuyta mikurqa, imëyaqpis kawëtam tarinqa” (leyi Juan 6:51). Tsënö ninqanta wiyarirqa, nunakunaqa manam entiendiyarqantsu. ¿Imanötan Jesusqa manä mikuypita mas alli kanman karqan? Tsëta entiendiyänampaqmi Jesusqa kënö nirqan: “Cuerpümi nunakuna kawayänampaq entreganäpaq kaq mikuy”. ¿Imapaqtan tsënö nirqa parlëkarqan? Tsëta entiendinqantsikmi yanapamäshun, familiantsik y noqantsikpis mana wanuypa kawëta puëdinapaq kaqta entiendinapaq. Jesus ninqanta yachakurishun.

¿IMA NÏTATAQ MUNËKARQAN ‘KAWËKAQ MIKUY’ Y ‘CUERPÜ’ NIRQA?

4. ¿Imanirtan nunakunaqa mantsakäyarqan Jesus parlanqanta wiyarnin?

⁴ Cuerpunta entreganampaq kaqta Jesus niriptinqa, nunakunaqa alläpam mantsakäyarqan. Capazchi pensayarqan Jesuspa ëtsanta mikuyänampaq kaqta (Juan 6:52). Peru Jesusqa masran kënö nirqan: “Nunapa Tsurimpa cuerpunta mana mikur y yawarninta mana upurqa, manam kikikikunachö kawëyoqtsu kayanki” (Juan 6:53).

5. ¿Jesusqa rasumpaku nikarqan cuerpunta mikuyänampaq y yawarninta upuyänampaq?

⁵ Noëpa tiempunchönam, Diosnintsikqa nunakunata nishqa karqan yawarta mana mikuyänampaq (Gen. 9:3, 4). Tiempuwannam israelïtakunatapis mandarqan yawarta mana mikuyänampaq, y yawarta mikoq nunataqa ‘wanutsiyänampaq’ (Lev. 7:27). Y Jesusqa tsë leyta respetatsirqanmi (Mat. 5:17-19). Tsëqa, ¿Jesusqa rasumpaku nikarqan cuerpunta mikuyänampaq y yawarninta upuyänampaq? Manam. Tsëpa rantinqa, ‘imëyaqpis kawëta’ imanö tariyänampaq kaqtam entiendïkätsirqan (Juan 6:54).

6. ¿Imataq yanapamantsik cuerpunta mikuyänampaq y yawarninta upuyänampaq Jesus ninqanqa juk ejemplulla kanqanta entiendinapaq?

⁶ Jesusqa imëpis ruranqannömi, ejempluwan yachatseq cuenta parlapëkarqan. Pensarishun samaritäna warmita kënö ninqanman: “Noqa qaranqä yakuta upoqqa, manam yapëqa yakunanqatsu, sinöqa qaranqä yakum, pëchö pashtaq yakunö kar imëyaqpis kawanampaq yanapanqa” (Juan 4:7, 14). b Jesusqa manam nikarqantsu juk pözupita yakuta upurirlla imëyaqpis kawanampaq kaqta, ni manam Capernaumchö wiyaq nunakunatapis nikarqantsu cuerpunta mikurlla y yawarninta upurlla imëyaqpis kawëyoq kayänampaq kaqta.

¿TSË ASUNTULLAPAQKU ISHKAN KUTICHÖPIS JESUS PARLËKARQAN?

7. ¿Ima niyantan wakin nunakuna Juan 6:53 textuchö Jesus parlanqampaq?

⁷ Wakin religiösu nunakunaqa niyan Juan 6:53 textuchö cuerpunta mikuyänampaq y yawarninta upuyänampaq Jesus parlarninqa,  Señorpa Cënanta patsätsinampaq kaqman pensarnin parlëkanqantam. Tsënöqa pensayan tsë textuchö parlanqan palabrakunatanölla, Señorpa Cënanta patsätsirnin Jesus parlashqa kaptinmi (Mat. 26:26-28). Pëkunaqa niyan Señorpa Cënanta rurayänan reunionchö pasatsiyanqan tantata y vïnuta llapan ëwaqkuna upuyänampaq kaqtam. Tsënö pensayanqanqa, ¿allitsuraq? Musyanqantsiknöpis, Señorpa Cënanta rurana reuniontaqa cada watam rurantsik y mëtsika nunakunam shayämun; tsëmi tsë asuntutaqa alli musyanantsik. Yachakurishun Juan 6:53 textu ninqanwan, Señorpa Cënanta patsätsirnin Jesus ninqan imachö jukläya kanqanta.

8. ¿Imachötan jukläya Galilëachö nunakunata Jesus parlapanqan, Señorpa Cënanta patsätsir parlanqanwan? (Rikäri dibüjukunata).

⁸ Tsëta entiendirinapaq puntataqa kë ishkankunaman pensarishun: juk, ¿imëtan y mëchötan Jesus parlarqan Juan 6:53 a 56 textuchö ninqanta? Tsëtaqa parlarqan Galilëachömi 32 watachö, y mëtsika judïukunatam parlapëkarqan. Tsëqa karqan Señorpa Cënanta Jerusalenchö patsätsinampaq juk wata pishikaptinmi. Ishkë, ¿imaman pensëkaq nunakunatataq parlaparqan? Jesusta wiyëkaq nunakunaqa manam Diospitaqa yachakuyta munayarqanllatsu, tsëpa rantinqa mikuyllamanmi pensëkäyarqan (Juan 6:26). Tsëmi mana entiendiyanqankunata Jesus  yachatsikuptinqa, pëman markäkuyarqannatsu o yärakuyarqannatsu, y hasta qateqninkunapis wakinkunaqa dejarirmi ëwakuyarqan (Juan 6:14, 36, 42, 60, 64, 66). Tsë kutichö pasanqanqa, juk wata pasariptin Señorpa Cënanchö pasakunqanwan jukläyam karqan. 33 watachö Señorpa Cënanta Jesus patsätsinqanchöqa 11 apostolninkunallam kayarqan. Pëkunaqa yachatsinqankunata mana entiendirpis, manam dejayarqantsu; manam Galilëachö wakin nunakunanötsu kayarqan. Apostolkunaqa llapan shonqunkunawanmi creiyarqan Jesusqa, Teyta Diospa Tsurin kanqanta y ciëlupita shamushqa kanqanta (Mat. 16:16). Tsëmi Jesusqa pëkunata felicitarnin kënö nirqan: “Qamkunaqa imëkata pasanqächömi noqawan këkäyarqunki” (Lüc. 22:28). Tsë ishkan kutichö pasakunqankuna mana igualanqanta entiendinqantsikmi yanapamantsik, Juan 6:53 textuchö Jesus parlarqa Señorpa Cënanta patsätsinampaq kaqman pensëkur mana parlashqa kanqanta. Masllata yachakurishun.

¿IMANÖTAN JESUS NINQAN YANAPAMANTSIK?

9. ¿Pikunallawantan Jesusqa Señorpa Cënanta patsätsinqan paqas acuerduta rurarqan?

⁹ Señorpa Cënanta patsätsinqanchöqa, Jesusqa apostolninkunatam nirqan levadürannaq tantata mikuyänampaq, y tsë tantapaqmi nirqan cuerpun cuenta kanqanta. Tsëpitanam nirqan vïnuta upuyänampaq, y tsë vïnupaqmi nirqan ‘acuerduta välitseq yawarnin’ cuenta kanqanta (Mar. 14:22-25; Lüc. 22:20; 1 Cor. 11:24). Tsë acuerdutaqa manam llapan nunakunawantsu Jesus rurarqan, sinöqa “Israelpita nunakunawanmi”, juk parlakuychöqa, pëwan gobernayämunampaq ciëlupaq akrashqa kaqkunallawan (Heb. 8:6, 10; 9:15). Tsë hörachöqa, manam alliqa apostolkuna entiendiyarqantsu tsë acuerdu imapaq kanampaq kaqta. Peru ichik tiempullachönam chaskiyänan karqan santu espïrituta, juk acuerdumanmi yëkuyänan karqan y Jesuswan juntu kayänampaqmi ciëluta ëwayänan karqan (Juan 14:2, 3).

10. ¿Imachö mastan igualantsu Galilëachö Jesus ninqan, Señorpa Cënanta patsätsir ninqanwan? (Rikäri fötuta).

¹⁰ Señorpa Cënanta patsätsinqan paqasqa, Jesusqa wallka grüpu nunakunallatam parlaparqan. Tsë grüpuchöqa, puntataqa apostolninkunam kayarqan (Lüc. 12:32). Tsë grüpuchö kaqkunaqa apostolkunapis y wakin kaqkunapis, Señorpa Cënanchö utilizäyanqan tantatam mikuyänan karqan y vïnutam upuyänan karqan. Pëkunam Jesuswan kayänampaq ciëluta ëwayänan karqan. Tsë kutichö apostolkunata Jesus ninqanqa manam igualantsu Galilëachö mëtsikaq nunakunata parlapanqanwan. Galilëachöqa mëtsikaq nunakunatam Jesus parlaparqan y ninqankunaqa mëtsikaq nunakunatam yanapanqa.

11. Galilëachö Jesus parlanqan bendicionkunaqa, ¿wallkaq nunakunallapaqku kanan karqan?

¹¹ Treinta y dos wata Galilëa markachö Jesus parlapanqan judïu nunakunaqa, mikuyta munaq nunakunallam kayarqan. Peru Jesusqa manam rasumpa mikuypaqtsu parlaparqan, sinöqa imëyaqpis kawakuyta puëdiyänampaq imata rurayänampaq kaqta, wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta y kawariramur imëyaqpis kawakuyta puëdiyänampaq kaqtam. Tsë bendicionqa mëtsikaq nunakunapaqmi kanan karqan y manam Señorpa Cënanta patsätsir ninqannö akrashqa nunakunallapaqtsu o juk grüpu nunakunallapaqtsu. Tsëmi kënö nirqan: “Pï nunapis kë mikuyta mikurqa, imëyaqpis kawëtam tarinqa. Cuerpümi nunakuna kawayänampaq entreganäpaq kaq mikuy” (Juan 6:51).

12. Imëyaqpis mana wanuypa kawakuyänampaqqa, ¿imatataq nunakuna rurayänan karqan?

 ¹² ¿Pikunatan tsë bendicionta chaskiyänan karqan? Jesusqa Galilëachö parlapanqan nunakunatam nirqan, pë ninqan mikuyta mikoq kaqkunalla o pëman markäkoq o yärakoq kaqkunalla tsë bendicionta chaskiyänampaq kaqta. Peru mana markäkurqa manam chaskiyanmantsu karqan. Wakin nunakunaqa pensayan Jesusman ‘criyicurlla’ y salvaqnintanö rikarninlla salvakuyänampaq kaqtam (Juan 6:29, Señor Jesucristopa Alli Willacuynin Conchucos Norte Biblia). Peru Jesus parlapanqan nunakunapis Jesusmanqa creiyaqmi, peru tsëpitam dejariyarqan. ¿Imanirtan dejariyarqan?

13. ¿Imatataq nunakuna rurayänan karqan Jesuspa rasumpa qateqninkuna këta munarqa?

¹³ Wakin nunakunaqa Jesuspa qateqnin këta munayaq, munayanqan kaqkunata rurananta munarllam; milagrukunata rurananta, grätis mikuyta y munayanqan kaqkunata yachatsinanllatam munayaq. Peru Jesuspa rasumpa qateqnin kayänampaqqa, manam tsëllatatsu rurayänan karqan. Pëqa manam nunakunata alliyätseqllatsu ni mikuynin qaraqllatsu kë Patsaman shamurqan. Jesuspa rasumpa discïpulun kayänampaqqa, pë yachatsikunqankunatam cäsukuyänan karqan y yachatsikunqannömi kawayänan karqan (Juan 5:40; 6:44).

14. ¿Imatataq ruranantsik Jesuspa cuerpun y yawarnin yanapamänantsikpaq?

¹⁴ Jesusqa nirqan markäkuyänampaq o yärakuyänampaqmi. Peru ¿imamantan markäkuyänan karqan? Jesuspa cuerpunman y yawarninmanmi, juk parlakuychöqa, Jesus  wanunampaq kaqman. Tsëman markäkurllam, Jesus parlapanqan judïukunapis y noqantsikpis mana wanuypa kawakuytaqa puëdishun (Juan 6:40). Tsëqa Juan 6:53 textu ninqannö, ¿imatataq ruranantsik Jesuspa cuerpun y yawarnin yanapamänapaq? Jesus wanunqanmanmi markäkunantsik. Y tsëmanqa llapan nunakunam, munaq kaqqa markäkuyta puëdiyan (Efes. 1:7).

15, 16. ¿Imatataq yachakurquntsik Juan librupa 6 kaq capïtulumpita?

¹⁵ Juan librupa 6 kaq capïtulunqa noqantsikta y familiantsiktapis alläpam yanapamantsik. Tsë capïtuluchö ninqanwanmi musyantsik, Jesusqa nunakunata alläpa kuyanqanta. Tsëmi Diospa Gobiernumpita nunakunata Galilëachö yachatsirqan, milagruta rurar mikuynin qararqan y qeshyëkaqkunata alliyätsirqan (Lüc. 9:11; Juan 6:2, 11, 12). Y nunakunatam entienditsirqan, ‘imëyaqpis kawatsikoq mikuyqa’ kikin kanqanta (Juan 6:35, 48).

¹⁶ Peru Jesusqa kë Patsachö imëyaqpis kawakuyta shuyaraqkunapaqmi ‘kë corralchö mana këkaq üshäkuna’ nirqan, y pëkunaqa manam Señorpa Cënanta rurana reunionchö tantata mikuyänantsu ni vïnuta upuyänantsu (Juan 10:16). Peru Jesuspa cuerpun y yawarninqa pëkunatapis yanapanmi, juk parlakuychöqa, salvamänantsikpaq wanunqanmanmi markäkuyta puëdiyan (Juan 6:53). Peru Señorpa Cënanta rurana reunionchö tantata mikoq kaqkuna y vïnuta upoq kaqkunaqa rikätsikuyan mushoq conträtuchö kayanqanta, ciëluta ëwayänampaq kaqta y Jesuswan gobernayämunampaq kaqtam. Tsëmi ciëlupaq kashqa o kë Patsachö kawakunapaq kashqapis, Juan librupa 6 kaq capïtulunqa alläpa yanapamantsik. Tsëqa, ¿imatataq ruranantsik mana wanuypa kawakuyta munarqa? Juan libru ninqannömi, Jesus wanunqanman markäkunantsik.