1, 2. ¿Imanirtan höraqa waqantsik?

 LLAPANTSIKPIS höraqa kushikuypitam waqantsik. Capazchi wamrantsik yurikuptin o shumaq pasanqantsik tiemputa yarparnin o kuyë amïguntsikkunawan unëta tinkurnin kushikuypita waqarquntsik.

² Tsënö kaptimpis, masqa waqantsik llakikurninmi. Capazchi waqarquntsik pipis traicionamashqa, alläpa qeshyapäkur o kuyë familiantsik wanushqa kaptin. Tsë hörakunachöqa Jeremïasnömi sientikushwan. Pëmi babiloniukuna Jerusalenta ushakätseqta rikarnin kënö nirqan: “Weqïpis yakunöraq ëwan. Paqasta junaqtam waqarlla kakushaq” (Lam. 3:48, 49).

3. ¿Imanötan Jehovä sientikun sirweqninkunata sufreqta rikarnin? (Isaïas 63:9).

³ Jehoväqa musyëkanmi llakishqa karnin ëka kuti waqanqantsikta. Bibliachöqa nimantsik llapan sufrinqantsikkunata musyëkanqanta y yanapamänantsikpaq mañakushqa wiyamanqantsiktam (Sal. 34:15). Peru Jehoväqa manam waqanqantsikllatatsu musyan ni mañakunqantsikllatatsu wiyan. Sinöqa, papänintsik karmi alläpa kuyamantsik y waqashqaqa llakikunmi. Tsëmi jinan höra yanapamantsik (leyi Isaïas 63:9).

4. ¿Pikunapitataq yachakushun, y Jehoväpitaqa imatataq yachakushun?

 ⁴ Bibliachömi nimantsik sirweqninkuna llakikur waqayaptin Jehovä imata rurashqa kanqanta. Yachakurishun sirweqninkuna Äna, David y Ezequïas pasayanqanta. ¿Imanirtan pëkunaqa waqayarqan? ¿Imanötan Jehovä yanaparqan? Y pëkunata Jehovä yanapanqanta musyanqantsik, ¿imanötan yanapamantsik llakikunqantsik höra, pipis traicionamashqa o ima rurëtapis mana musyar waqanqantsik höra?

LLAKIKURMI WAQARQAN

5. ¿Imanötan Äna sientikurqan?

⁵ Änaqa alläpa problëmayoq karmi waqarlla kakoq. ¿Ima problëmapatan pasarqan? Qowampa o runampa juk kaq warmin Peninämi, alläpa chikeq y mana alli trataq. Y manam tsëllatsu, Änaqa qolloq karmi wamrayoq këta puëdeqtsu (1 Sam. 1:1, 2). Tsëmi Peninäqa wamrayoq karnin, Änapita alläpa burlakoq. ¿Imanöraq sientikunkiman karqan qampita tsënö burlakuyaptin? Änaqa alläpa “llakishqa karmi”, “waqarlla kakur imatapis mikoqnatsu” (1 Sam. 1:6, 7, 10).

6. ¿Imatataq Äna rurarqan alli sientikunampaq?

⁶ Peru ¿imatataq Äna rurarqan alli sientikunampaq? Jehoväpa carpa wayinmanmi ëwarqan. Capazchi carpa wayipa patiumpa yëkunanyaqlla ëwarqan, y tsëchömi “Jehoväman mañakur qallëkurqan, y mana pärëpam waqarqan”. Diosnintsiktam kënö nirqan: “Alläpam sufrikä, rikëkallämë” (1 Sam. 1:10b, 11). Y Jehoväqa mañakunqanta wiyarqanmi. ¡Jehoväqa alläpachi llakikurqan kuyë wamran Änata alläpa waqaqta rikarnin!

7. ¿Imanötan Äna sientikurqan alläpa llakishqa këkanqanta Jehoväta willarirnin?

⁷ ¿Imanötan Änaqa sientikurqan Jehoväman mañakurir y sacerdötikunapa mandaqnin Elï shumaq parlapäriptin? Bibliachömi kënö nin: “Tsëpitanam [Änaqa] ëwakurnin mikur qallëkurqan, y mananam llakikurqannatsu” (1 Sam. 1:17, 18). Problëman manaraq altsakashqa kaptimpis, Änaqa allinam sientikurqan. Tsë problëmankunata Jehovä altsanampaq kaqmanmi confiakurqan. Jehoväqa musyarqanmi Äna alläpa llakikunqanta, tsëmi mañakunqanta wiyarqan y tiempuwanqa wamrankuna kanampaqmi bendicirqan (1 Sam. 1:19, 20; 2:21).

8, 9. Hebrëus 10:24 y 25 ninqannö, ¿imanirtan reunionkunaman ëwanapaq kallpachakushwan? (Rikäri fötuta).

⁸ ¿Imatataq Änapita yachakuntsik? ¿Qampis Änanöku alläpa problëmayoq karnin waqar këkanki? Capazchi juk familiëki o kuyë amïguyki wanukushqa. Tsë pasakushqa kaptinqa, capazchi alläpa llakishqa karnin japallëki këta munanki. Tsënö karpis, Äna ruranqantam yarpänëki. Pëqa Jehoväpa carpa wayinmanmi ëwarqan y tsëchömi Jehovä consolarqan. Reunionkunaman ëwaptikiqa, qamtapis Jehovämi consolashunki. Tsëmi  alläpa llakishqa karpis o kallpannaq sientikurpis ëwanëki (leyi Hebrëus 10:24, 25). Reunionkunachöqa yanapashoqniki textukunatam leyiyämunqa y entienditsikayämunqa. Tsënömi Jehoväqa yanapashunki alli kaqkunallaman pensanëkipaq y llakitsishoqniki kaqkunaman mana pensanëkipaq. Tsënöpam tsë hörachö problëmëki mana altsakaptimpis, allina sientikunki.

⁹ Reunionkunachöqa wawqi panikunam consolamantsik y kuyamanqantsikta nimantsik, tsënöpam mas alli sientikuntsik (1 Tes. 5:11, 14). Tsëmi juk precursor especialtapis yanaparqan warmin wanuriptin. Pëmi kënö willakun: “Kananyaqpis warmïpaqqa waqëkällaran. Höraqa kuchukunaman jamëkurmi waqarnin kakü. Peru reunionkunaman ëwarmi mas alli sientikü. Wawqi panikuna reunionkunachö parlakayämunqan y shumaq parlapäyämanqanmi mas alli sientikunäpaq yanapaman. Höraqa Diosta adoranantsik wayimanqa alläpa llakishqam chärï, peru tsëchöqa mas allinam sientikü”. Reunionkunaman ëwashqaqa, Jehovämi wawqi panintsikkunawan yanapamäshun.

10. Alläpa llakikunqantsik hörakunaqa, ¿imatataq Änanöpis rurashwan?

¹⁰ Änaqa imanö sientikunqanta Jehoväta willarirmi alli sientikurqan. Tsënöllam qampis 1 Pëdru 5:7 ninqannö llapan yarpachakunqëkita Jehoväta willanëki y yanapashunëkipaq kaqmanmi confiakunëki. Juk panintsik pasanqanta rikärishun. Pëpa qowanta o runantaqa ladronkunam wanuratsiyarqan. Panintsikmi kënö nin: “Alläpam llakikurqä, y tsënölla imëpis kakunäpaq kaqtam pensarqä”. Peru ¿imatan yanaparqan? Kënömi nin: “Teyta Jehovätam imanö sientikunqäta willarqä, y cada mañakunqä höram consolamanqanta sientirqä. Höraqa manam imanö sientikunqäta willëta yachaqtsu kä, peru pëqa entiendimaqmi. Alläpa llakishqa kanqä höra y ima rurëtapis mana musyanqä hörakunam tranquïlu kanäpaq yanapamaq. Mañakunqä hörallanam mas alli sientikoq kä y mas kallpayoqmi tikrareq kä”. Imanö sientikunqëkita Jehoväta willaptikiqa, pëqa musyanmi imanö këkanqëkita. Tsë höra problëmëki mana altsakaptimpis, Jehoväqa tranquïlu kanëkipaqmi yanapashunki (Sal. 94:19; Filip. 4:6, 7). Y manam tsëllatsu, alli tsarakunqëkipitam bendicishunki (Heb. 11:6).

TRAICIONAYAPTINMI WAQARQAN

11. ¿Imanötan David sientikurqan nunakuna mana alli tratayaptin?

¹¹ Davidpis imëka problëmakunapa pasarmi alläpa waqarqan. Pëtaqa mëtsikaq nunakunam chikiyarqan, y hasta amïgunkuna y familiankunam traicionayarqan y wanutsita munayarqan (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30). Tsëmi juk kutichöqa, kënö nirqan: “Waqëtapis manam puëdïnatsu, waqar waraptïmi, cämäpis weqillana këkan. Alläpa waqaptïmi, weqïqa mëtsika yakunöraq cuartüchö sïlläkunatapis apakuyta munan”. ¿Imanirtan tsënö sientikurqan? Kikinmi kënö nin: “Chikimaqkuna waqatsiyämaptinmi nawïtapis oqrëkäna” (Sal. 6:6, 7). Davidtaqa nunakunam imëka mana allikunata rurayarqan, tsëmi ëka kuti waqanqantapis yarparqannatsu.

12. Salmus 56:8 ninqannö, ¿imapitataq Davidqa següru këkarqan?

¹² Alläpa problëmakunapa pasarpis, Davidqa musyarqanmi Jehovä kuyanqanta. Tsëmi kënö nirqan: “Teyta Jehovämi waqaptï wiyamanqa” (Sal. 6:8). Y juk kutichönam Salmus 56:8 (leyi) ninqanta qellqarqan. Kë textuchö ninqanwanmi entiendintsik, Jehovä kuyamanqantsikta  y problëmakunapa pasashqa entiendimanqantsikta. Davidqa nirqan, llapan weqinkunata qara poronguman winaq cuenta o juk libruman apuntëkaq cuenta Jehovä këkanqantam. Davidqa segürum këkarqan llapan sufrinqankunata Jehovä musyanqanta, yarparanqanta y problëmakunapa pasar imanö sientikunqanta.

13. ¿Imatan consolamäshun pipis traicionamashqa o llakitsimashqa? (Rikäri fötutawan dibüjuta).

¹³ ¿Imatataq Davidpita yachakuntsik? Pipis kuyanqëkiku, ¿llakitsishurqunki o traicionashurqunki? ¿Majëkipita rakikashqa karku o noviuykiwan dejanakushqa karku llakishqa këkanki? ¿O kuyë amïguyki o familiëki Jehoväta dejashqa kaptinku llakishqa këkanki? Juk wawqintsikta pasanqanta rikärishun. Pëtaqa warminmi jukwan traicionarirqan y dejarirmi ëwakurqan. Wawqintsikmi kënö nin: “Tsëta ruranqantaqa manam creirqätsu. Alläpa llakishqa, cölerashqa y mana väleqnömi sientikurqä”. ¿Imatan yanapashunkiman pipis traicionashuptiki o llakitsishuptikiqa? Imëpis Jehovä mana dejashunëkipaq kaqtam yarpänëki. Wawqintsikmi kënö nin: “Nunakuna dejamashqapis, Jehovä Diosnintsik mana dejamänapaq kaqtam cuentata qokurqö. Pëqa mana kuyoq qaqanömi y imëka pasakuptimpis manam ëwakuntsu. Sirweqninkunataqa manam dejantsu” (Sal. 37:28). Yarpë, ¡Jehovänöqa manam ni pï kuyashunkitsu! Tsëmi mana allita rurayäshunqëkipitaqa pensanëkitsu, Jehovä manana kuyashunqëkitaqa (Rom. 8:38, 39). Nunakuna mana alli tratayäshuptikipis, llapan shonquykiwanmi següru kanëki Jehovä Diosnintsik kuyashunqëkita.

14. ¿Imapita següru kanapaqtan Salmus 34:18 nimantsik?

¹⁴ Pipis traicionashqa kashuptikiqa, Salmus 34:18 (leyi) textuchö David ninqanmi yanapashunki. ¿Ima nïtataq munëkan kë textuchö ‘llakishqa kar ima rurëtapis mana puëdeqkuna’ nirqa? Juk librum entienditsikun, ‘ima allitapis mana shuyarëpaq’ nïta munanqanta. ¿Imanötan Jehovä yanapashunkiman tsënö sientikuptiki? Tsë textullachömi nin alläpa llakishqa këkaqkunapa ‘lädunchö’ Jehovä këkanqanta. Capazchi llakishqa këkäyan pipis traicionashqa kaptin o llakitsishqa kaptin. Jehoväqa juk papänömi; imanömi wamran waqaptin juk papä mellqarkur shoqan, tsënömi Jehoväpis mana allikunapa pasanqantsik hörakuna jinan höra shoqamantsik. Pëqa mas alli sientikunapaq y alläpa mana llakikunapaqmi yanapamantsik. Y manam tsëllatsu, tsë problëmakunata aguantanapaqmi kallpanwan yanapamantsik y tsë  problëmakunata ushakätsimunampaqmi änimantsik (Is. 65:17).

IMA RURËTAPIS MANA PUËDIRMI WAQARQAN

15. ¿Imanirtan gobernanti Ezequïasqa alläpa waqarqan?

¹⁵ Judächö gobernaq Ezequïasqa 39 watayoq këkarmi alläpa grävi qeshyarirqan. Y Jehoväqa willakoqnin Isaïaswanmi willatsirqan mana alliyänampaq kaqta, sinöqa wanukunampaq kaqta (2 Rëy. 20:1). Tsëta musyarirqa, Ezequïasqa alläpam waqarqan y yanapëkunampaqmi Jehoväman mañakurqan (2 Rëy. 20:2, 3).

16. Ezequïas waqanqanta y mañakunqanta wiyar, ¿imanötan Jehovä sientikurqan, y imatataq rurarqan?

¹⁶ Jehovä Diosnintsikqa Ezequïas mañakunqanta wiyar y waqanqanta rikarmi alläpa llakipärirqan. Tsëmi willakoqnin Isaïaswan kënö willatsirqan: “Mañakamunqëkita y waqanqëkitam wiyarqö. Tsëmi qeshyanqëkipita alliyätsishqëki”. Jehovä Diosnintsikqa llakiparmi alliyäratsirqan y asiriukunapita Jerusalenta salvanampaqmi änirqan (2 Rëy. 20:4-6).

17. ¿Imanötan Jehoväqa yanapamantsik alläpa qeshyarnin mana alli sientikushqa? (Salmus 41:3; rikäri fötutawan dibüjuta).

¹⁷ ¿Imatataq Ezequïaspita yachakuntsik? ¿Qampis alläpa grävi qeshyawanku qeshyëkanki? Tsënö karqa, imanö sientikunqëkita Jehovä Diosnintsikta willë. Bibliachöqa nimantsik Teytantsik Jehoväqa ‘llakipäkoq Teyta y tukuynöpa shoqakoq Dios’ kanqantam, tsëmi consolamantsik (2 Cor. 1:3, 4). Kanan witsan llapan problëmëkita ushakätsimunampaq kaqta mana shuyararpis, llapan shonquykiwanmi confiakunëki kallpayoqta tikratsishunëkipaq kaqta (leyi Salmus 41:3). Diosnintsikqa santu espïritunwanmi yanapashunki mas kallpayoq kanëkipaq, imatapis alli pensëkur ruranëkipaq y tranquïlu sientikunëkipaq (Prov. 18:14; Filip. 4:13). Tsënöllam änimantsik llapan qeshyata ushakätsimunampaq kaqta (Is. 33:24).

18. ¿Ima textutan yanapashurqunki mana allikunapa pasanqëki hörakuna tranquïlu sientikunëkipaq? (Leyiri “ Jehoväqa Palabranwanmi shoqamantsik” neq recuadruta).

¹⁸ Ezequïastaqa Jehovä ninqankunam consolarqan. Tsënöllam noqantsiktapis Diosnintsikpa Palabran consolamäshun. Jehovä Diosnintsikqa mana allikunapa pasanqantsik hörakuna yanapamänapaqmi Palabranta qellqatsimurqan (Rom. 15:4). Africa Occidentalpita juk panita pasanqanta rikärishun. Pëqa cancer qeshyayoq kanqanta doctorkuna willariyaptinmi waqakurlla kakoq. Kënömi nin: “Noqataqa Isaïas 26:3 textum alläpa yanapamashqa. Pasëkanqäkunata altsëta mana puëdiptïpis, tsë versïculum yanapamashqa mana allikunapa pasanqä hörakuna tranquïlu  sientikunäpaq”. Y qamtaqa, ¿ima textutan yanapashurqunki mana allikunapa pasanqëki hörakuna tranquïlu sientikunëkipaq?

19. Ushananyaq tsarakurqa, ¿ima bendiciontataq chaskishun?

¹⁹ Ushanan tiempukunachönam kawëkantsik, tsëmi masraq problëmakunapa y llakikuykunapa pasashun y waqashun. Peru Änapaq, Davidpaq y Ezequïaspaq yachakunqantsiknömi Jehovä Diosnintsikqa musyëkan alläpa waqanqantsikta y imanö sientikunqantsikta. Pëqa musyanmi ëka kuti waqanqëkita. Tsëmi llakikuykunapa pasanqëki hörakunaqa, imanö sientikunqëkita llapan shonquykiwan Jehoväta willanëki. Ama wawqi panikunapita rakikëtsu; pëkunaqa kuyayäshunkim. Consolashunëkipaq Diosnintsikpa Palabranta leyirnin sïgui. Y yarpë, ushananyaq tsarakuptikiqa, Jehovä Diosnintsikqa bendicishunkim. Chäramunqanam llakikuypita manana waqar kawakunantsik tiempu (Apo. 21:4). Shumaq Patsachöqa, ¡kushikuyllapitanam waqashun!