1. ¿Imanö familiayoqtan Santiägu karqan?

 JESUSPA wawqin Santiäguqa, Diosta adoraq familiachömi winarqan. * Teytankuna Josëwan Marïaqa, Jehoväta alläpam kuyayaq y imëkanöpa sirwiyänampaqmi kallpachakuyaq. Jina Santiäguqa, juk bendicion masyoqmi karqan: mayor kaq wawqinmi, Diospa Akrashqan kanan karqan. Tsë familiayoq këqa, ¡Santiägupaqqa kushikuypaqchi karqan!

2. ¿Imakunarëkurtan Santiäguqa mayor kaq wawqinta respetarqan?

² Santiäguqa, imëkarëkurmi mayor kaq wawqinta respetaq (Mat. 13:55). Këllaman pensarishun: Jesusqa, 12 watayoqlla këkarpis, Diospa Palabranta allim reqeq. Tsëmi, Jerusalenchö respetashqa nunakunapis espantakuyaq (Lüc. 2:46, 47). Y itsapis Santiäguqa, carpinterïachö Jesuswan trabajarqan. Tsënö kashqa kaptinqa, allichi wawqinta reqirqan. Wawqi Nathan Knorrmi kënö neq: “Piwampis trabajarqa, allim pëta reqinki”. * Itsachi Santiäguqa, Jesus “mas yachëyoq tikrar, mas poqur y Diospa y nunakunapa rikënimpaq mas alli” tikrarnin sïguinqanta rikarqan (Lüc. 2:52). Tsë llapanta rikarqa, Santiäguqa Jesuspa punta qateqninchi kanman karqan, peru manam tsënötsu karqan.

3. ¿Imatan Santiägu nirqan Diosta Jesus sirwir qallëkuptin?

³ Diosta Patsachö Jesus sirwinqanyaqqa, Santiäguqa manam  Jesuspa qateqnintsu karqan (Juan 7:3-5). Itsachi Santiäguqa, Jesusqa “juiciuntam oqrashqa” neq familiankunapita juknin karqan (Mar. 3:21). Y qeruman Jesus warkushqa kanqan höra mamänin Marïawan këkanqantaqa, manam imapis rikätsikuntsu (Juan 19:25-27).

4. ¿Imatataq këchö yachakushun?

⁴ Tsëpita tiempuwanqa, Santiäguqa Jesusmanmi markäkur o yärakur qallëkurqan y congregacionchöqa alläpa respetashqam karqan. Këchöqa, këkunatam Santiägupita yachakushun: 1) imanir humildi kanapaq kaqta y 2) alli yachatsikoq imanö kanapaq kaqta.

5. ¿Imatataq Santiägu rurarqan kawarirkamur Jesus yuripuptin?

⁵ ¿Imëtan Santiäguqa Jesuspa qateqnin këman charqan? Jesusqa kawariramurmi, “Santiäguta yuripurqan, nïkurnam llapan apostolkunata” (1 Cor. 15:7). Tsëpita patsëmi Santiäguqa creikur qallëkurqan. Pëqa Jerusalenchö juk wayipa altusninchömi, santu espïrituta chaskiyänampaq shuyararnin apostolkunawan këkarqan (Hëch.1:13, 14). Tsëpita tiempuwanqa, punta cristiänukunata dirigeqninkunapitam karqan (Hëch. 15:6, 13-22; Gäl. 2:9). Y 62 wata manaraq kaptinmi, Dios yanapaptin, ciëlupaq akrashqa cristiänukunapaq juk cartata qellqarqan. Tsë cartaqa, ciëluchö o Patsachö kawëta shuyaraqkunatapis yanapamantsikmi (Sant. 1:1). Punta cristiänukuna kawayanqan witsan pasakunqankunata willakoq Josëfu nunam nin, mandakoq kaq sacerdöti Anan mandakuptin Santiäguta wanutsiyanqanta. Santiäguqa Jehoväta Patsachö sirwir ushanqanyaqmi alli tsarakurqan.

6. Santiägu y pushakoq religiösukuna rurayanqanqa, ¿imachötan jukläya kayarqan?

⁶ Santiäguqa humildim karqan. Tiempu pasariptin, pë y pushakoq religiösukuna rurayanqan imachö jukläya kanqanta rikärishun. Diospa tsurin Jesus kanqanta rikätsikoq pruëbakunata rikärirqa, Santiäguqa creikurmi qallëkurqan. Peru Jerusalenchö precisaq sacerdötikunaqa, manam tsëta rurayarqantsu. Këllaman pensarishun: manam Läzaruta Jesus kawaritsimunqantaqa neguëta puëdiyarqantsu. Tsënö kaptimpis, Jesusta Jehovä mandamushqa kanqanta creita mana munarmi, Jesustawan Läzaruta wanutsita munayarqan (Juan 11:53; 12:9-11). Tsëpita tiempuwan Jesus kawariramuptimpis, manam nunakuna  musyayänanta munayarqantsu (Mat. 28:11-15). Allish tukoq karmi, tsë pushakoq religiösukunaqa Jesusta Diospa Akrashqantanö chaskita munayarqantsu.

7. ¿Imanirtan allish tukoqqa kanantsiktsu?

⁷ ¿Imatataq yachakuntsik? Ama allish tukoq kashuntsu y Jehovä yachatsimänata permitishun. Imanöllam juk qeshyä shonquntsikchö këkaq vënakunata chukruyäratsiptin shonquntsik alliqa funcionannatsu, tsënöllam shonquntsikchö allish tukoq kanqantsikqa, Jehoväta wiyakunapaq yanapamashwantsu. Fariseukunaqa, allish tukurmi shonqunkuna chukruyänanta dejayarqan, tsëmi Diospa tsurin Jesus kanqanta y santu espïritunwan yanapëkanqanta rikätsikoq pruëbakuna kaptimpis, creita munayarqantsu (Juan 12:37-40). Tsërëkurmi, manana wanur imëyaqpis kawakuyta puëdiyarqantsu (Mat. 23:13, 33). Tsëmi noqantsikqa imanö kënintsikchö, pensënintsikchö y imatapis akranqantsikchö Diospa Palabran y santu espïritun yanapamänata permitinantsik (Sant. 3:17). Santiäguqa humildi karmi, Jehovä yachatsinanta permitirqan. Qateqnin kaq pärrafukunachömi rikäshun, humildi kanqan alli yachatsikoq kanampaq imanö yanapashqa kanqanta.

8. ¿Imatan yanapamäshun alli yachatsikoq kanapaq?

⁸ Santiäguqa, manam estudiädu nunatsu karqan. Tiempunchö pushakoq religiösukunaqa, Pëdrutawan Juantanöpis “mana alläpa estudiashqa” nunatanömi rikäyarqan (Hëch. 4:13). Peru jutinta apaq libruchö rikanqantsiknöpis, alli yachatsikoq këmanmi charqan. Itsa Santiägunöpis, estudiädu nunaqa kantsiktsu. Tsënö kaptimpis, santu espïritunwan Jehovä yanapamashqa y sirweqninkunata dirigeqkuna yanapamashqam, alli yachatsikoq këman chëta puëdintsik. Santiägupita parlarishun y pëpita imata yachakunqantsikta rikärishun.

9. ¿Santiägu imanö yachatsikunqantataq ninkiman?

⁹ Santiäguqa manam difïcil entiendinan palabrakunata ni juk ishkë nunakunalla reqiyanqan palabrakunawantsu yachatsikurqan. Tsëmi nunakunaqa imata y imanö rurayänampaq kaqta alli musyayaq. Këllaman  pensarishun: Santiäguqa, cölerashqa mana kakurlla mana allikunata ruramanqantsikta aguantanapaqmi shumaq entienditsikurqan. Kënömi qellqarqan: “Kushishqa kayanqantam alli tsarakoqkunapaq nintsik. Qamkunaqa wiyayarqunkim Job imanö alli tsarakunqanta, y rikäyarqunkim pëpaq Jehovä imata ruranqanta, tsëmi musyayanki Jehoväqa shonqupita patsë kuyakoq y ankupäkoq kanqanta” (Sant. 5:11). Rikanqantsiknömi, pëqa Diospa Palabranwan imëpis yachatsikoq. Job nunatanöpis Diosta mana dejëpa sirweqkunata Jehovä Dios yanapanqantam, Bibliachö ninqanwan nunakunata entienditsirqan. Santiäguqa, llapankuna entiendiyanqan palabrakunawan y shumaqlla entienditsikurmi yachatsikurqan. Tsënömi, Jehovä imata pensanqanta nunakunata rikätsirqan.

10. ¿Imata rurartan Santiägunö yachatsikushun?

¹⁰ ¿Imatataq yachakuntsik? Entiendipaqnölla y Diospa Palabranwan yachatsikushun. Nunakunata yachatsirqa, Jehovä yachaq kanqanta y pëkunapaq alläpa yarpachakunqantam rikätsishwan, y manam noqantsik yachanqantsiktatsu (Rom. 11:33). Tsëtaqa Biblia ninqampita yachatsikurninmi lograshun. Këllata rikärishun: Bibliata estudiëkaqkuna imapa pasayanqanta willamashqaqa, pëkuna kar imata ruranantsikpaq kaqta ama nishuntsu. Tsëpa rantinqa, Bibliachö willakunqan nunakunapita y Jehovä tsë asuntuta imanö rikanqanta y imata pensanqanta rikäyänampaq yanapashun. Tsëta rurashqaqa, Jehoväta kuyarmi imatapis rurayanqa y manam noqantsikta kushitsimënintsikta munartsu.

11. Santiägu kawanqan witsan cristiänukunaqa, ¿imachötan alliyäyänan pishirqan y imanötan pëqa consejarqan? (Sant. 5:13-15).

¹¹ Santiäguqa imatapis clärum parlarqan. Qellqanqan cartaqa, wawqi paninkuna imapa pasëkäyanqanta musyanqanta y tsë asuntuchö imata rurayänampaq ninqantam rikätsikun. Këllata rikärishun: wakin cristiänukunaqa, manam consejayanqanta jinan höratsu rurayaq (Sant. 1:22). Wakinqa, kapoqyoq kaqkunatam mas alli tratayaq (Sant. 2:1-3). Y wakinnam, shiminkunata tsarëta yachayaqtsu (Sant. 3:8-10). Tsë cristiänukuna alliyäyänan pishinqanta rikarpis, manam dejarirqantsu. Pëqa, kuyëpa consejarpis clärum parlaparqan, y markäkïninchö pishipaqkunatam creikoqkunata rikaqkunawan parlayänampaq nirqan (leyi Santiägu 5:13-15).

12. Bibliata estudiëkaqkunata yanaparqa, ¿imanirtan alliyäyänampaq kaqman pensanantsik?

¹² ¿Imatataq yachakuntsik? Wakinkuna imanö këkäyanqanta alli rikäshun y cambiayänampaq kaqman yarpäshun. Bibliata estudiëkaqkunapaqqa, mëtsikaqpaqmi Bibliachö këkaq consëjukunata wiyakuyänampaqqa fäciltsu (Sant. 4:1-4). Itsa imanö këninkunata Bibliachö ninqannö cambiayänampaqqa, mas tiempupaqraq kanqa. Santiägu ruranqannömi, imachö alliyänan pishinqanta Bibliata estudiëkaqta cläru ninantsik. Tsënö kaptimpis, cambiayänampaq kaqman pensashun y humildi kaqkunata Jehovä yanapanampaq y kawëninkunachö cambiayänampaq kallpayoqta tikratsinampaq kaqman confiakushun (Sant. 4:10).

13. ¿Imanö kanqantataq Santiägu nirqan? (Sant. 3:2, nöta).

¹³ Santiäguqa manam wakinkunapita mas alli kanqantatsu pensarqan. Manam Jesuspa wawqin kanqanrëkur o cargukunayoq kanqanrëkur wakin cristiänukunapita mas alli kanqantatsu pensarqan. Pëqa, cristiänu mayinkunatam “kuyashqa wawqilläkuna y panilläkuna” nirqan (Sant. 1:16, 19; 2:5).  Y manam mana pantaqtanö rikäyänantatsu procurarqan. Tsëpa rantinqa kënömi nirqan: “Llapantsikmi mëtsika kuti llutanta rurantsik” (leyi Santiägu 3:2 ninqanta y nötantapis).

14. ¿Imanirtan pantaq kanqantsikta pakashwantsu?

¹⁴ ¿Imatataq yachakuntsik? Llapantsikpis pantareq kanqantsikta yarpäshun. Ama Bibliata estudiatsinqantsik nunapita mas alli kanqantsikta pensashuntsu. ¿Imanir mana? Mana pantaqtanö rikämänantsikta procurarqa, itsapis Dios munanqannö këta mana puëdinampaq kaqta pensaratsishwan. Peru Bibliachö ninqannö kawë noqantsikpaqpis höra höra fäcil mana kashqa kanqanta y kawënintsikchö cambianapaq Jehovä imanö yanapamanqantsikta willashqaqa, pëpis pëta sirwinampaq cambiëta puëdinampaq kaqtam rikätsishun.

15. ¿Imanötan Santiägu utilizanqan igualatsikuykunaqa kayarqan? (Sant. 3:2-6, 10-12).

¹⁵ Santiäguqa, fäcil-lla entiendina igualatsikuykunawanmi parlarqan. Diospa santu espïritunchi yanaparqan tsënö yachatsikunampaqqa. Tsënö kaptimpis, mayor wawqin Jesus imanö yachatsikunqampitachi yachakurqan. Qellqanqan cartachö igualatsikuykunaqa, fäcil-lla entiendinam kayan y imata yachatsikuyta munanqanqa clärum këkan (leyi Santiägu 3:2-6, 10-12).

16. ¿Imanirtan entiendillapaq igualatsikuykunawan yachatsikushwan?

¹⁶ ¿Imatataq yachakuntsik? Fäcil-lla entiendina igualatsikuykunawan yachatsikushun. Entiendillapaq igualatsikuykunawan yachatsikurninqa, wiyëkäyanqanta rikaq cuenta kayänampaqmi yanapashun. Y tsëqa, Bibliapita yachëkätsinqantsikta yarpäyänampaqmi yanapakunqa. Santiäguqa, wawqin Jesusnöllam igualatsikuykunawan shumaq yachatsikurqan. Juk igualatsikuynimpaq parlarishun y imanir alläpa alli kanqanta rikärishun.

17. ¿Imanirtan Santiägu 1:22 a 25 ninqanchö igualatsikuyqa alläpa alli?

¹⁷(Leyi Santiägu 1:22-25). Juk espëjupaq parlanqanqa, imëkarëkurmi alläpa alli igualatsikuy karqan. Santiäguqa tsë igualatsikuywan rikätsikurqan, kawënintsikchö Diospa Palabran yanapamänapaqqa, leyinantsiklla mana kanqantam, sinöqa leyinqantsikmannö ruranantsikpaq kaqtam. Santiäguqa, espëjuchö  juk nuna rikäkunqampaqmi parlarqan, y tsëtaqa pï mëmi ruraq. ¿Imatataq yachatsikuyta munarqan? Espëjuchö rikäkurir imampis mana alli këkanqanta rikärir mana altsapäkoq nunaqa upachi kanman. Tsë cuentallam, Bibliata leyir imachöpis alliyänantsik pishinqanta rikärir, cambianapaq imatapis mana ruranqantsikqa kanman.

18. Juk igualatsikuywan yachatsikurqa, ¿ima kima ruranantsikpaq kaqtataq yarpänantsik?

¹⁸ Juk igualatsikuywan yachatsikurqa, kë kimanta rurarmi Santiägunö rurashun: 1) yachatsikuykanqantsikmannö tsë igualatsikuy katsun; 2) nunakuna entiendiyanqan igualatsikuyta utilizäshun, y 3) imata yachatsita munanqantsik cläru rikakutsun. Ima igualatsikuywan yachatsikuyta mana musyarqa, Índice de las publicaciones Watch Tower ninqanchö ashirishun. “Ejemplos” ninqanchömi, mëtsika igualatsikuykunata tarishun. Yarpäshun, igualatsikuykunaqa, yachatsikuykanqantsik mas cläru entiendikänampaqmi yanapakun. Tsëqa, yachëkätsinqantsikpita imata yarpäyänanta munanqantsikllapaq, igualatsikuykunawanqa yachatsikushun. Peru yarpäshun, mas alli yachatsikoq këtaqa munantsik, manam alabamänantsikta munartsu, sinöqa, Jehoväta sirwir nunakuna kushishqa kayänampaq puëdinqantsikmannö yanapanapaqmi.

19. ¿Imanötan wawqi panintsikkunata kuyanqantsikta rikätsikuntsik?

¹⁹ Noqantsikpaqa, manam Santiägupanötsu imëkata musyaq wawqintsik kapamantsik. Tsënö kaptimpis, familiantsik cuenta mëtsikaq wawqi panikunawanmi Jehoväta sirwintsik. Pëkunata kuyanqantsiktaqa rikätsikushun imallatapis juntu rurarnin, pëkunapita yachakurnin y pëkunawan Diospita willakurnin y yachatsikurninmi. Santiägunö kanapaq, portakunapaq y yachatsikunapaq kallpachakurqa, Jehovätam alabantsik y pëta reqiyänampaq humildi nunakunatam yanapantsik.