1. ¿Imanirtan kananllapitana ima desgraciapaqpis alistakushwan?

 IMA desgraciapaqpis puntallapitana alistakurqa salvakushunmi y wakinkunatapis yanapëtam puëdishun. Euröpachö nunakunata yanapaq juk grüpu nunakunam kënö niyarqan: “Puntallapitana alli alistakurqa, imatapis allitam rurantsik”.

2. ¿Imanirtan alläpa sufrimientu tiempupaq listu këkänantsik? (Mateu 24:44).

² ‘Alläpa sufrimientu’ tiempuqa chäramunqanam (Mat. 24:21). Peru manam wakin desgraciakunanötsu illaqpita chämunqa, tsë sufrimientuqa wakin nunakuna musyëkäyaptinmi chämunqa. Unënam Jesusqa qateqninkunata nirqan tsë tiempupaq listu këkäyänampaq, tsënö ninqampitaqa dos mil watanönam pasarishqa (leyi Mateu 24:44). Tsë consëjuta cäsukurqa, tsë tiempuchö salvakushunmi y wakinkunatapis yanapëtam puëdishun (Lüc. 21:36).

3. ¿Imanötan alläpa sufrimientu witsanchö yanapamäshun alli tsarakoq, llakipäkoq y kuyakoq kanqantsik?

³ Alläpa sufrimientu tiempu chämunampaqqa alli tsarakoq këta, llakipäkoq këta y kuyakoq këtam yachakunantsik. Këllaman pensarishun: ¿imataraq rurashun nunakuna ushakäyänampaq kaqta willakunantsikpaq nimashqa y nunakuna contrantsik churakäyaptin? (Apoc. 16:21). Alli tsarakoq karninqa, Jehovätam cäsukushun y cuidamänapaq kaqmanmi confiakushun. ¿Imataraq rurashun wawqi panikuna imannaq quedariyaptinqa? (Hab. 3:17, 18). Llakipäkoq karninqa, imëkallawampis yanapashunmi. ¿Imataraq rurashun mëtsika nacionkuna atacamashqa? ¿Imataraq rurashun juk tiempupa  wawqi panikunawan ichik cuartullachö quedakunantsik kaptinqa? (Ezeq. 38:10-12). Kuyakoq karninqa, wawqi panikunataqa familiantsiktanömi rikäshun.

4. ¿Imanirtan alli tsarakoq, llakipäkoq y kuyakoq kanantsikpaq maslla kallpachakunantsik?

⁴ Diospa Palabranmi consejamantsik mas kuyakoq, mas llakipäkoq y alli tsarakoq kanapaq. Lücas 21:19 textuchömi kënö nin: “Alli tsarakurmi vïdëkikunata salvayanki”. Colosensis 3:12 textuchönam kënö nin: “Llakipäkoq [...] kayanqëkita rikätsikuyë”. Y 1 Tesalonicensis 4:9 y 10 textuchönam kënö nin: “Teyta Diosmi jukniki juknikikuna kuyanakuyänëkipaq yachëkätsiyäshunki. […] Tsënö kaptimpis, wawqikuna y panikuna, tsëta masraq rurar sïguiyänëkipaqmi niyaq”. Kë consëjukunaqa karqan alli tsarakoq, llakipäkoq y kuyakoq wawqi panikunapaqmi. Tsënö kaptimpis, masllam kallpachakuyänan karqan. Noqantsikpis pëkunanöllam maslla kallpachakunantsik. Tsëmi këchö yachakushun punta cristiänukuna imanö rurayanqanta, y yanapamäshunmi alläpa sufrimientu tiempupaq listu këkänapaq.

5. ¿Imatataq punta cristiänukunaqa rurayarqan alli tsarakuyänampaq?

⁵ Punta cristiänukunapis allim tsarakuyänan karqan (Heb. 10:36). Imëka problëmakunapa pasarpis, Diosta sirwiyanqanrëkurmi mas problëmakunaparaq pasayarqan. Mëtsikaqtam judïu religiösukuna y Röma autoridäkuna chikir qatikachäyaq y familiankunapis Diosta sirwiyänanta michäkuyaq (Mat. 10:21). Y höraqa Diospa contran churakashqakunapis mana allikunata yachatsikurmi, congregacionchö wawqi panikunata rakikätsita munayaq, tsëkunatapis aguantayänanmi karqan (Hëch. 20:29, 30). Tsë llapanchömi punta cristiänukunaqa alli tsarakuyarqan (Apoc. 2:3). Y ¿imatan yanaparqan? Jobpaqnöpis Biblia willakunqan wakin nunakunapita yachakuyanqanman alli pensayanqan (Sant. 5:10, 11), kallpayoqta tikratsinampaq Jehoväman mañakuyanqan (Hëch. 4:29-31), y alli tsarakuyaptinqa, Diosnintsik bendicinampaq kaqman pensayanqanmi (Hëch. 5:41).

6. Familiankuna michëkäyaptimpis Merita alli tsarakunqampitaqa, ¿imatataq yachakuntsik?

⁶ Alli tsarakoq nunakunapaq Biblia willakunqankunaman y publicacionkuna willakunqankunaman alli pensarqa, noqantsikpis allim tsarakushun. Tsëmi yanaparqan Albania nacionpita Merita jutiyoq panintsikta. Michäkurnin familiankuna imëkata rurëkäyaptimpis pëqa allim tsarakurqan. Kikinmi kënö nin: “Jobpita yachakurmi musyarirqä alläpa sufrishqa kanqanta y llakiparqämi. Pëqa manam musyarqantsu tsë problëmankunapita pï culpayoq kanqanta. Tsënö kaptimpis, Job 27:5 textuchö ninqannömi, ‘wanukunqäyaqmi Teyta Diostaqa dejashaqtsu’ nirqan. Tsëman pensarmi noqapis cuentata qokurirqä problëmäkunaqa Jobpanö mana kanqanta y problëmäkunapita pï culpayoq kanqantapis musyarqämi”.

7. Problëmakunapa mana pasëkarpis, ¿imatataq kananllapitana rurashwan?

⁷ Problëmakunapa pasar alli tsarakunapaqqa, Jehoväman seguïdu mañakunqantsikmi yanapamäshun (Filip. 4:6; 1 Tes. 5:17). Problëmakunapa mana pasarpis, ¿imatataq ruranki yarpachakunqëki hörakuna y llakikunqëki hörakuna? ¿Tsë hörakunachö Jehoväman mañakunkiku? Kananllapitana Jehovä Diosnintsikman cada junaq mañakurqa, shamoq tiempuchö mas problëmakunapa pasarpis Diosnintsikmanqa mañakunkim. Imë y imanö yanapashunëkipaq kaqta musyanqantam següru këkanki (Sal. 27:1, 3).

8. ¿Imanötan Mirata pasanqanwan musyantsik kanan witsan problëmantsikkunachö alli tsarakurqa shamoq tiempuchöpis tsarakunapaq kaqta? (Santiägu 1:2-4; rikäri fötuta).

 ⁸ Kanan pasëkanqantsik problëmakunachö alli tsarakurqa, alläpa sufrimientu witsanchöpis allim tsarakushun (Rom. 5:3). Mëtsikaq wawqi panikunam niyan pasëkäyanqan problëmakunachö alli tsarakuyanqan, yapëkaq problëmakunachöpis alli tsarakuyänampaq yanapanqanta. Jehovä yanapaptin ima problëmachöpis alli tsarakurqa, yapë kaqchöpis Jehovä yanapanampaq kaqtam confiakuyan y allim tsarakuyan (leyi Santiägu 1:2-4). Tsëtam nin Albania nacionpita Mira jutiyoq precursöra. Puntataqa pensarqan pasëkanqan problëmakunapa ni pï mana pasanqantam. Peru tsëpitam pensarirqan, Jehovä yanapaptin 20 watakunapana alli tsarakushqa kanqanta. Kikinmi kënö nikun: “Alli tsarakuy. Ama mëtsika watapana Jehoväta sirwinqëkita y Jehovä yanapashuptiki imëka problëmakunachö alli tsarakunqëkita mana kaqpaq churëtsu”. Pënömi qampis imëka problëmakunachö alli tsarakunëkipaq Jehovä yanapashunqëkikunaman pensanëki. Y confiakuy alli tsarakunqëkita Jehovä rikëkämunqanman y bendicishunëkipaq kaqman (Mat. 5:10-12). Tsëta rurarqa musyankinam, alläpa sufrimientu witsampis imanö tsarakunëkipaq kaqta y alli tsarakunëkipaqmi decidïdu këkanki.

9. ¿Imatataq llakipäkoq karnin Antioquïa de Siriapita wawqi panikuna rurayarqan?

⁹ Judëachö këkaq cristiänukunapaqqa manam mikuyänampaq imankunapis karqantsu. Tsëmi Antioquïa de Siriachö këkaq cristiänukunaqa llakiparnin, “Judëa provinciachö wawqikunapaq y panikunapaq imallatapis apatsiyänampaq decidiyarqan” (Hëch. 11:27-30). Judächö këkaq wawqi panikuna alläpa karuchö këkäyaptimpis, Antioquïapita wawqi panikunaqa yanapayänampaqmi decidiyarqan (1 Juan 3:17, 18).

10. Wawqi panikuna desgraciakunapa pasayaptinqa, ¿imatataq rurashwan llakipäkoq karnin? (Rikäri fötuta).

¹⁰ Noqantsikpis desgraciapa pasëkaq wawqi panikunataqa llakipänantsikmi y yanapanantsikmi. ¿Imanötan yanapashwan? Yanapakuyta puëdinqantsiktam anciänukunata willashwan, qellënintsikwanmi yanapakushwan y sufrikaq wawqi panikunapaqmi Diosnintsikman mañakushwan (Prov. 17:17). b 2020 watachömi, COVID-19 qeshya kanqan witsan, wawqi panikunata yanapayänampaq entëru Patsachö 950 grüpukunata patsätsiyarqan. Tsëchö yanapakoq wawqikunataqa alläpam agradecikuntsik. Pëkunaqa wawqi panikunata llakiparninmi wanayanqankunata apayarqan, Diospa kaqchö alli kayänampaq yanapayarqan y wakinkunanam wayinkuna o Diospita Yachatsikuyänan Wayita rurayarqan o altsayarqan (igualaratsi 2 Corintius 8:1-4 textutawan).

11. ¿Llakipäkoq kanqantsikqa Jehovä Diosnintsikta alabanku?

¹¹ Llakipäkoq karnin ruranqantsikkunataqa wakin nunakunapis rikëkäyämunmi. Këllaman pensarishun: 2019 watachömi Bahämas markachö Diospita Yachatsikuyänan Wayita shukukuy vientu ushakäratsirqan. Tsëta wawqikuna altsëkarmi, juk contratistata niyarqan juk trabäjupaq presupuestuta ruranampaq. Tsë nunaqa kënömi nirqan: “Noqapis yanapakamuytam munä. Tsë trabäjutaqa kikïpa mäquinäkunawan, trabajadornïkunawan y materialnïwanmi grätislla ruramuyta munä. Alläpam kushikü amïguykikunata  yanapayanqëkita rikarnin”. Mëtsikaq nunakunam Jehoväta mana reqirpis, ruranqantsikkunataqa rikëkäyan. Y alläpam kushikuntsik ruranqantsikkunata rikarnin “llakipäkoq” Diosnintsikta reqita munayanqanta (Efes. 2:4).

12. ¿Imanirtan kananllapitana llakipäkoq këta yachakushwan? (Apocalipsis 13:16, 17).

¹² ¿Imanirtan alläpa sufrimientu witsanchöqa llakipäkoq kanantsik? Bibliam nimantsik kanampis y alläpa sufrimientu witsampis gobiernukunata mana yanapanqantsikpita chikimänantsikpaq kaqta (leyi Apocalipsis 13:16, 17). Capazchi wawqi panikunaqa mikuyänampaq faltapakuyanqa. Y noqantsikqa, ¿imataraq rurashun? Nunakunata Jesus juzganqan tiempuchö, ¿imata rurëkaqtataq tarimänantsikta munantsik? Llakipäkoq karnin yanapakuykaqta y “Gobiernuta chaskiyë” nimänatam (Mat. 25:34-40).

13. ¿Imatataq punta cristiänukuna rurayarqan mas kuyakoq kayänampaq? (Romänus 15:7).

¹³ Punta cristiänukuna kuyanakuyanqantaqa llapan nunakunam musyayaq. Peru ¿fäcilku karqan kuyanakuyänan? Römachö congregacionllaman pensarishun. Tsë congregacionchöqa tukuy costumbriyoq wawqi panikunam kayaq. Wakinkunam kayarqan Moises mandakunqanta cäsukur winashqa judïukuna. Wakinkunam kayarqan juk costumbriyoq juk nacion nunakuna. Wakinmi kayarqan esclävu, esclävuyoq o libri nunakuna. ¿Imatan yanaparqan tsënö jukläya jukläya këkarpis kuyanakuyänampaq? Apostol Pablum kënö consejarqan: “Kushishqa chaskinakuyë” (leyi Romänus 15:7). “Kushishqa chaskinakuyë” nirqa, kuyëpa chaskiyänampaq y amïgunkunatanö rikäyänampaqmi nikarqan. Apostol Pablum Filemonta nirqan qeshpir ëwakushqa esclävun Onësimuta shumaq chaskinampaq (Filem. 17). Äquilawan Priscïlaqa Apöluspitapis masmi Jesus mandakunqankunata musyayaq, tsënö këkarpis kushishqa chaskirmi wayinkunaman pushayarqan (Hëch. 18:26). Cristiänukunaqa llapankunapis jukläya jukläyam kayarqan, peru kuyakoq karmi kushishqa chaskinakuyarqan.

14. ¿Imatataq Ännawan qowan rurayarqan kuyakoq karnin?

¹⁴ Noqantsikpis kuyakoq kanqantsiktaqa rikätsikuyta puëdintsik wawqi panikunata kushishqa chaskir y pëkunawan amïgu kanantsikpaq kallpachakurninmi. Tsënö rurashqam pëkunaqa kuyanqantsikta cuentata qokuyanqa (2 Cor. 6:11-13). Rikärishun Africa Occidentalchö yanapakoq Ännawan qowan o runan rurayanqanta, pëkunaqa misionërum kayarqan. Yanapakuyänampaq Africa Occidentalpa juk nacionninman chäriyanqanllachömi COVID-19 qeshya qallëkurqan, wawqi panikunataqa manaran reqishqaraqtsu kayarqan y manam reunionkunachö juntakëta puëdiyarqannatsu. ¿Imatataq rurayarqan? Wawqi panikunatam videullamadapa qayayarqan y reqita munayanqantam niyarqan. Tsëmi wawqi panikunaqa pëkunatapis qayarnin y mensäjikunata mandarnin qallëkuyarqan. ¿Imanirtan kë misionërukunaqa tsëta rurayarqan? Ännam kënö nin: “Alli kayanqä höra o mana allikunapa pasayanqä hörakunam noqatapis y familiätapis turi nanakunaqa alläpa yanapayämarqan y tsëtam masqa yarparä. Tsëmi noqapis pëkunanö kuyakoq këta munä”.

15. Wawqi panikunata kuyanapaqqa, ¿imatataq Vanëssapita yachakuntsik? (Rikäri fötuta).

¹⁵ Congregacionchöqa jukläya jukläya y tukuy costumbriyoq nunakunam kantsik. ¿Imaraq yanapamäshun llapankunata kuyanapaq? Imachöpis alli kayanqanta rikanqantsikmi. Nueva Zelanda nacionpita Vanëssa jutiyoq  panita pasanqanta rikärishun. Pëtaqa congregacionchö wakin wawqi panikuna imanö kayanqan manam gustaqtsu, tsëmi pëkunawan amïgu këta puëdeqtsu. Peru pëkunapita rakikäkurinampa rantinmi, Vanëssaqa tsë wawqi panikunawan maslla juntakarqan. Tsënöpam cuentata qokurqan tsë wawqi panikunata Jehovä imanir kuyanqanta. Vanëssam kënö nin: “Qowäta o runäta congregacionkunata watukanampaq churariyaptinqa, tukuy cläsi y tukuy costumbriyoq turi nanakunawanmi juntakarqä, llapampis jukläya jukläyam kayarqan. Peru kananqa llapankunawanmi amïgu kä. Jukläya jukläya kayanqanqa gustamanmi y Jehovätapis gustanmi, tsëmi pëqa tukuy cläsi nunakunata sirwiyänampaq chaskin”. Tsëqa, ¿imanötan rikätsikushwan llapan wawqi panikunata kuyanqantsikta? Jehovänömi llapankunata kuyanantsik (2 Cor. 8:24).

16. ¿Imanirtan kuyakoq kanqantsikqa alläpa sufrimientu witsanchö yanapamäshun? (Rikäri fötutawan dibüjuta).

¹⁶ Alläpa sufrimientu witsanchöqa, kuyakoq kanqantsikmi yanapamäshun salvakunapaq. ¿Imanöraq tsë witsanchö Jehovä cuidamäshun? Unë Babiloniata ushakätsiyanqan witsanmi salvakuyänampaq sirweqninkunata Jehovä kënö mandarqan: “Kuyanqä sirwimaqnïkuna, ruri cuartuykikunaman yëkuskir punkuta wichqarkayämuy. Cölerä pasanqanyaq juk rätulla tsëchö quedakuyë” (Is. 26:20). Noqantsikpis capazchi alläpa sufrimientu witsanqa tsë consëjuta cäsukushun. “Ruri cuartuykikunaman” nirqa, capazchi congregacionpaq parlëkan. Alläpa sufrimientu witsanchö wawqi panikunawan juntu kashqaqa, salvamänapaq kaqtam Jehoväqa änimantsik. Tsëmi wawqi panintsikkunataqa aguantanantsikllatsu, sinöqa llapan shonquntsikwanmi kuyanantsik. Mana kuyanakurqa, capazchi salvakushuntsu.

17. Kananllapitana alistakurqa, ¿imataraq alläpa sufrimientu witsanchö rurashun?

¹⁷ Nunakunata ‘Jehovä juzganan tiempuqa’ alläpa llakikuypaqmi kanqa y nunakunam alläpa sufriyanqa (Sof. 1:14, 15). Diosnintsikpa sirweqninkunapis mana allikunapaqa pasashunran. Peru kananllapitana alli alistakurqa, manam mantsakäshuntsu y wakinkunatam yanapashun. Alli tsarakoq këta yachakushqa karqa, imëkapa pasarpis allim tsarakushun. Llakipäkoq këta yachakushqa karqa, faltapakuykaq wawqi panikunatam llakiparnin yanapashun. Y kuyakoq këta yachakushqa karqa, wawqi panintsikkunawanmi juntu këkäshun. Tsënö kanqantsikpitam Jehoväqa mana wanurna kawakunata permitimäshun. Tsë tiempuchöqa, mananam ni ima desgracia ni ima sufrimientupis kanqanatsu (Is. 65:17).