1, 2. (1) ¿Imanirtaq Diospa wakin sirweqninkunaqa shonqunkunachö alläpa llakikuyan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta). (2) ¿Imakunapitataq këchö yachakushun?

KANAN witsanqa, imëka “qapareq qayareq leonnömi [Diabluqa] purikan, pitapis tragakurkïta tïrar” (1 Pëdru 5:8; Revelacion 12:17). Pëpa culpanrëkur imëka llakikïkunapa pasashqam cuerpuntsikpis ishkikärin y yarpachakïpita peqantsikpis nanarin. Awmi, hasta Diospa sirweqninkunapis höraqa alläpam llakikuntsik. Tsënöllam unë witsan Diosta sirweqkunapis imëka yarpachakïkunapa pasayarqan. Bibliaqa nimantsik rey Davidpis höraqa alläpa llakikunqantam (Salmus 55:2). Jina apostol Pablupis ‘llapan creikoqkunapaq yarpachakunqantam’ Bibliaqa nimantsik (2 Corintius 11:28). Tsëqa, ¿imataraq rurashwan alläpa llakikï shonquntsikta chipyëpa nitiramuptinqa?

² Awmi, unë witsan Diospa sirweqninkunapis shonqunkunachömi alläpa llakikuyarqan. Peru Jehoväqa yamë sientikuyänampaqmi yanaparqan. Y kanan witsampis tsënöllam yanapamënintsikta munan. Tsëmi Bibliaqa kënö nimantsik: “Llapan yarpakachënikikunata pëman churarkuyë,  porqui pëqa alläpam qamkunapaq yarpachakun” (1 Pëdru 5:7). Këchömi yachakushun, shonquntsikman alläpa llakikï chämuptin yamë këta tarinapaq chusku yanapakïkunata. Punta kaqqa, mañakïmi. Ishkë kaqnam, Diospa Palabranta leyinqantsik y imata yachakunqantsikman pensanqantsik. Kima kaqnam, Jehoväpa santu espïritun yanapamänata jaqinqantsik. Y chusku kaqnam, pipis confiakunqantsik kaqta imanö sientikunqantsikta willarinqantsik. Tsë chuskun yanapakïkunapita yachakunqantsikmannö, imakunachö mas alliyänantsik precisanqanman pensashun.

3. ¿Imanötaq nitimaqnintsik yarpachakïkunata Jehoväman churashwan?

³ Shonquntsikchö alläpa llakikunqantsik hörakuna yamë këta tarinapaqqa, puntataqa shonqupita patsë mañakurmi nitimaqnintsik yarpachakïkunata Jehoväman churanantsik. Ima yarpachakïpis chämuptinqa, imanö sientikunqantsikta willanantsiktam ciëluchö Teytantsikqa munan. Tsëmi Davidqa, “Diosllä, mañakamunqäta wiyëkullë” nirnin Jehoväta rogakurqan. Tsëpitanam kënö nirqan: “Nitishoqniki yarpachakïkunata Jehoväman churë, y pëqa yanapashunkim” (Salmus 55:1, 22). Tsëqa, ima problëmatapis altsanapaq imëkatapis rurashqana karqa, mananam masqa tsëpaq yarpachakushwannatsu. Awmi, shonqupita patsë Jehoväman mañakunqantsikmi rasumpaqa yanapamäshun. Peru ¿imanötaq mañakunqantsikqa shonquntsikchö alläpa llakikushqa yamë këta qomashwan? (Salmus 94:18, 19).

4. Shonquntsikchö alläpa llakikunqantsik hörakunaqa, ¿imanirtaq Diosman mañakunantsik alläpa precisan?

⁴ (Leyi Filipensis 4:6, 7). Shonqupita patsë kutin kutin mañakunqantsiktaqa Jehovä wiyanmi. Pëqa yamë këta tarinapaq, y mana allita rurakoq yarpachakïkunaman y llakikïkunaman mana chänapaqmi yanapamantsik. Imapaqpis yarpachakurnin o imatapis mantsarnin mañakushqaqa, yamë këtam Diosqa qomantsik. Mëtsikaq cristiänu mayintsikkunam tsënö yamë këta y alli këta tariyashqa, y noqantsikpis puëdintsikmi tsëta tarita. “Diospa yamë këninmi” yanapamäshun ima problëmapa pasarpis alli tsarakunapaq. Jinamampis Jehoväqa mana mantsakunapaqmi nimantsik. Läduntsikchö këkaqnö kallpata qomänapaq y yanapamänapaqmi pëqa änimarquntsik (Isaïas 41:10). Tsë änimanqantsikmanqa ¡chipyëpam markäkïta (yärakuyta) puëdintsik!

5. ¿Imanötaq Diospa Palabranqa yanapamäshun shonquntsikchö yamë këta tarinapaq?

⁵ Jina Diospa yamë kënintaqa tarintsik, Bibliata leyirnin y yachakunqantsikman pensarninmi. ¿Imanirtaq Bibliaqa yanapamantsik? Diospa Palabran karninmi. Jinamampis tsëchöqa Diosnintsikpa alli y yanapakoq consëjunkunam këkan. Tsëmi llakishqa sientikurqa, Diosnintsik nimanqantsikkunaman y consëjunkuna imanö  yanapamanqantsikman imëpis pensanantsik. Tsëmi yanapamäshun shonquntsikchö alläpa llakikïman mana chänapaq, o chashqapis, tsarakïta puëdinapaq o yamë këta tarinapaq. Jehoväqa, kallpata tsarinapaq, sinchi kanapaq y mantsakë mana vencimänapaq Palabranta leyinapaqmi nimantsik (Josuë 1:7-9).

6. ¿Imanötaq Jesus parlanqankuna kanan witsan yanapamantsik?

⁶ Jina Diospa Palabranqa willamantsikmi nunakunata Jesus imanö parlapanqantapis. Pë parlanqankunata wiyaqkunaqa valortam tsariyaq y shoqashqam sientikuyaq, y masran kallpannaq y llakishqa këkaqkunanäqa. Tsëmi nunakunaqa alläpa kushishqa wiyakuyaq (leyi Mateu 11:28-30). Jesusqa nunakuna imanö sientikuyanqanmanmi alläpa yarpachakoq (Marcus 6:30-32). Pëqa apostolninkunata shumaqmi yanaparqan, y tsënöllam noqantsiktapis yanapamäshun. Awmi, Jesusqa apostolninkunawan juntum purirqan, peru noqantsikwanqa manam. Tsënö kaptimpis änimanqantsiknö yanapamänapaqqa manam pëwan junturaqtsu kanantsik. Kanan witsanqa Jesusqa reynintsiknam y ciëlupita patsëmi kuyamanqantsikta rikätsimantsik. Tsëmi, ima yarpachakïpapis pasarqa, següru kashwan Jesusqa läduntsikchö cuenta këkanqanta y wananqantsik höra yanaparamänapaq kaqta. Imëkapis alliyänampaq kaqta shuyänapaq y valorta tsarinapaqmi pëqa yanapamantsik. Tsëmi shonquntsikman ima llakikïpis chämuptinqa, alli tsarakïta puëdintsik (Hebrëus 2:17, 18; 4:16).

7. ¿Imanötaq Diospa santu espïritun yanapamantsik?

⁷ Kananqa rikärishun shonquntsikchö alläpa llakikurnin yamë këta tarinapaq kima kaq yanapakïta. Teytantsik Jehoväta mañakushqaqa santu espïritunta qomänapaq kaqtam Jesusqa nirqan (Lücas 11:10-13). Santu espïrituqa llapanta puëdeq Diosnintsikpa imëkata rurëkaq kallpanmi, tsë kallpanmi yanapamantsik imanö kënintsikchö pënö kanapaq (Colosensis 3:10). Imanö nuna kanantsikta Dios munanqampaq parlarmi Bibliaqa ‘santu espïritupa wayïnin’ nin (leyi Gälatas 5:22, 23). Santu espïritupa wayïninta imanö kënintsikchö rikätsikurqa, wakinkunawanmi mas alli kawakushun, y manam llakitsinakïman chäshuntsu. Kananqa santu espïritupa wayïnin imakunachö yanapamanqantsikta rikärishun.

8-12. ¿Imanötaq santu espïritupa wayïnin yanapamantsik?

⁸ “Kuyakï, kushishqa kë, yamë kë”. Pitapis respëtuwan tratarnin y familiatanö shonqupita patsë kuyarqa, manam alläpaqa llakikushunnatsu. Porqui tsënö ruranqantsikqa, piñatsinakïman y llakikïman mana chänapaqmi yanapamäshun, y manam llakikïpita cuerpuntsik ishkikanqatsu ni peqantsik nananqatsu. Tsënömi mas fäcil-lla wakinkunawan yamë kawakushun (Romänus 12:10).

⁹ “Pacienciayoq kë, alli shonquyoq kë, alli kë”. Bibliachöqa kënömi nimantsik: “Jukniki juknikikunapaq alli kayë, shonqupita patsë ankupänakuyë, y jukniki juknikikuna imëkapitapis perdonanakuyë” (Efesius 4:32). Tsënö ninqanta cäsukurqa, wakinkunawanmi yamë kawakushun y alläpa llakikïman chätsikoq cösaskunataqa manam rurashuntsu. Jinamampis, jutsasapa kanqantsikrëkur problëmakuna kaptimpis rasllam altsarishun.

¹⁰ “Markäkï”. Kanan witsanqa qellë asuntupaq y tarina cösaskunapaq yarpachakushqam cuerpuntsikpis ishkikärin y  peqantsikpis nanarin (Proverbius 18:11). ¿Imataq yanapamäshun tsënö mana sientikunapaq? Apostol Pablu consejakunqanta cäsukunqantsikmi, pëqa ‘kapamanqantsik cösaskunallawan kushishqa kanapaqmi’ nirqan. Shonqupita patsë Jehoväman markäkurqa (yärakurqa), segürum kashun imatapis wananqantsikta qomänapaq kaqta. Pëqa, “manam ni imëpis jaqirishqëkitsu, y manam ni imëpis qampita witikurishaqtsu” nirmi änimantsik. Tsëmi Pablunöpis kënö nita puëdintsik: “Jehovämi yanapamaqnï; manam mantsakäshaqtsu. ¿Imataraq nuna ruramanman?” (Hebrëus 13:5, 6).

¹¹ “Yachanëpaq kë, peqata tsarëta yachë”. ¿Imanötaq yanapamantsik yachanëpaq kanqantsik y peqata (umata) tsarëta yachanqantsik? Tsënö karqa, manam shonquntsikta llakitsinqan kaqkunataqa rurashuntsu ni parlashuntsu. Jinamampis, manam cölerakushuntsu ni piñakushuntsu, jina manam pitapis qayapäshuntsu ni insultashuntsu (Efesius 4:31).

¹² “Diospa puëdeq makinman” confiakunapaq y ima yarpachakïnintsiktapis pëman churanapaqqa, qollmi shonqum kanantsik (1 Pëdru 5:6, 7). Qollmi shonqu kashqaqa, Jehoväqa cuidamäshunmi. Wakin cösaskunata rurëta puëdinqantsikta, peru wakintaqa mana puëdinqantsikta cuentaman churarqa, kikintsikllaman mana confiakunqantsiktam rikätsikuntsik. Awmi, Diosman confiakurqa manam alläpaqa llakikushunnatsu (Miquëas 6:8).

13. “Ama imëpis yarpachakuyëtsu” nirqa, ¿ima nitataq Jesus munarqan?

¹³ “Ama imëpis yarpachakuyëtsu” nirmi Jesusqa consejakurqan (leyi Mateu 6:34). Peru itsa pensashwan tsëta wiyakïqa mana puëdinapaqnö kanqanta. Peru ¿ima nitataq Jesusqa munarqan? Diospa sirweqninkunaqa ni imëpis mana yarpachakuyänampaq kaqtatsu manam nikarqan. Rikanqantsiknöpis, rey Davidwan apostol Pablupis yarpachakuyarqanmi. Jesusqa, imapaqpis alläpa yarpachakï o mana precisëkaptin yarpachakïqa, ni imachöpis mana yanapakunqantam qateqninkunata entienditsita munarqan. Problëmakunaqa cada junaqmi kanqa, tsëmi unë witsan pasanqantsik problëmakunaman o shamoq tiempuchö imapis pasamänapaq kaqman pensarqa, yarpachakïnintsikkunallata mas miratsishun. Tsëqa, ¿imanötaq Jesus consejakunqan yanapamäshun alläpaqa ni imapaqpis mana yarpachakunapaq?

14. Davidnöpis, ¿imatataq rurashwan shonquntsikchö llakikur yamë këta tarinapaq?

¹⁴ Höraqa unë mana allikunata ruranqantsikkunam yarpakachätsimantsik. Atska  tiempuna pasashqa kaptimpis, yarpärirqa itsa llakikuntsikraq. Rey Davidpis jutsata ruranqankunata yarpärirmi höraqa tsënö sientikoq. Tsëmi shonqunchö alläpa llakikunqanta y nitipakashqanö sientikunqanta nirqan (Salmus 38:3, 4, 8, 18). Peru juk precisaqtam rurarqan, y noqantsikpis tsënöllam ruranantsik. Ankupäkoq këninchö Jehovä perdonanampaq kaqmanmi confiakurqan. Perdonashqa kanqanta musyarirqa, Davidqa alläpam kushikurqan (leyi Salmus 32:1-3, 5 *).

15. (1) ¿Ima mastataq Davidpita yachakuntsik? (2) ¿Imatataq ruranantsik llakikïkuna mana nitiramänapaq? (Rikäri “ Mana alläpa llakikunapaq consëjukuna” neq recuadruta).

¹⁵ Jina höraqa, itsa kanan witsan pasamanqantsikkuna yarpakachätsimashwan. Salmus librupa 55 kaq capïtulunta qellqanqan witsanqa, wanïta mantsarmi Davidqa llakikurqan (Salmus 55:2-5). Peru manam permitirqantsu llakikïnin Jehoväman confiakïninta ushakäratsinanta. Tsëpa rantinqa, yanapanampaqmi Jehoväta rogakurqan. Jina musyarqanmi problëmankunata altsanampaqqa, kikimpis kallpachakunan precisanqanta (2 Samuel 15:30-34). Noqantsikpis Davidnö rurashun. Llakikïkuna nitiramänata jaqinapa rantinqa, problëmakunata altsanapaq puëdinqantsikmannö kallpachakushun, y Jehovä yanapamänapaq kaqman confiakushun.

16. ¿Imanirtaq Diospa jutin ima ninan kanqanqa mas markäkunapaq yanapamantsik?

¹⁶ Jina höraqa, itsa shamoq tiempupaq alläpa yarpachakushwan. Peru manaraq pasanqan cösaskunapaqqa manam yarpachakushwantsu. Porqui höraqa manam pensanqantsiknötsu imapis pasakun. Jinamampis, imëkapis Jehoväpa makinchö këkanqantam yarpänantsik. Jutin ima ninan kanqanmi pëman mas markäkunapaq (yärakunapaq) yanapamantsik. Musyanqantsiknöpis, jutinqa “Pëmi Ruranampaq Yuritsin y Rurakätsin” ninanmi (Exodu 3:14). Tsëmi rikätsikun llapan änimanqantsikkunata cumplimunampaq kaqta. Tsëqa, ¿imanir-raq shamoq tiempupaq yarpachakushwan? Wiyakoq sirweqninkunata Jehovä bendicinampaq kaqtaqa segürum këkantsik. Jina unë kaq o kanan witsan kaq problëmantsikkunaman pensashqa, o shamoq tiempupaq yarpachakushqa llakikï chämuptimpis, yanapakïninwan yamë këta tarinapaq kaqtam següru kantsik.

17, 18. ¿Imanötaq confiakunqantsik kaqwan parlarinqantsikqa yanapamantsik yarpachakïkunapa pasashqa?

¹⁷ Shonquntsikchö alläpa llakikurnin yamë këta tarinapaq chusku kaq yanapakïqa, yarpachakïnintsikta y imanö sientikunqantsikta pitapis confiakunqantsik kaqta willarinqantsikmi. Itsa qowantsik (runantsik) o warmintsik, juk alli amïguntsik o juk anciänu yanaparamashwan pasëkämanqantsikta mas alli entiendirinapaq. Bibliaqa kënömi nimantsik: “Shonquchö alläpa yarpachakïqa nunatam alläpa sufritsin, peru alli palabrakunaqa kushiratsinmi” (Proverbius 12:25). Jina pipa yanapakïnintapis mana ashishqaqa imapis mana alli yarqunqantam nimantsik (Proverbius 15:22).

¹⁸ Jina reunionnintsikkunapis llakikurnin alli tsarakunapaqmi yanapamantsik. Llapan semänakunam cristiänu mayintsikkunawan juntakantsik. Pëkunaqa alläpam noqantsikpaq yarpachakuyan y yanapamënintsiktam munayan (Hebrëus 10:24, 25). ‘Kikintsikpura kallpata qonakunqantsikqa’, ima problëmachöpis alli tsarakunapaqmi yanapamäshun (Romänus 1:12).

19. ¿Imanötaq musyanki sasakunapa pasaptiki Dioswan amïgu këniki yanapashunëkipaq kaqta?

¹⁹ Canadä nacionpita juk anciänum yachakurqan yarpachakïkunata Jehoväman churëqa alläpa precisanqanta. Tsë wawqitaqa trabäjunmi alläpa utitsir qeshyatsin. Pëqa cläsita ruraq y consejakoq profesormi. Jinamampis shonqunchö alläpa llakikurmi qeshyan. ¿Imataq yanapan alli tsarakunampaq? Imapitapis masqa Jehoväwan alli amïgu kanampaq kallpachakunqanmi. Jina imanö sientikunqanta warminta willanqan, y alli amïgukunayoq kanqanmi yanapan. Anciänu mayinkuna y congregacionkunata watukaq wawqim yanapayashqa imëkatapis Jehovä rikanqannö rikänampaq. Y doctorpis imapita qeshyanqanta entiendinampaqmi yanaparqan. Tsënam wawqiqa cuentata qokurirqan mas descansanan y ejerciciukunata ruranan precisanqanta. Ichikllapa ichikllapam yachakurirqan mana allikunapa pasar y mana alli sientikurpis yamë këta imanö tarita. Kananqa, imatapis mana puëdinqan kaqtaqa Jehoväpa makinchömi jaqirin.

20. (1) ¿Imanötaq yarpakachënintsikkunata Jehoväman churantsik? (2) ¿Imatataq rikäshun qateqnin kaq yachatsikïchö?

²⁰ Këyaqqa rikarquntsik mañakurnin, Bibliata leyirnin y imata yachakunqantsikman pensarnin, yarpakachënintsikkunata Jehoväman churanantsik precisanqantam. Jina alläpam precisan Diospa santu espïritun yanapamänata jaqinantsik, pipis confiakunqantsik kaqwan parlanantsik y reunionkunaman ëwanantsik. Qateqnin kaq yachatsikïchöqa rikäshun bendicimänapaq Jehovä änimanqantsik imanö yanapamanqantsiktam (Hebrëus 11:6).