1, 2. ¿Imanirtaq Romänus librupa puwaq kaq capïtulunqa ciëlupaq akrashqakunapaq alläpa precisan?

JESUS WANUNQANTA YARPË witsankunaqa, itsa Romänus 8:15-17 textuta leyirquntsik. Kë versïculukunam rikätsikun ciëlupaq akrashqakunaqa, ciëluchö kawayänampaq kaqta imanö musyayanqanta. Y Romänus 8:1 textunam nin, “Cristu Jesuswan juknölla” këkäyanqanta. Peru ¿ciëlupaq akrashqakunallapaqku Romänus librupa puwaq kaq capïtulunqa qellqakarqan? ¿Kë Patsachö imëyaqpis kawakïta shuyaraq kaqkunatapis yanapëta puëdinmantsuraq?

² Romänus librupa puwaq kaq capïtulunqa ciëlupaq akrashqakunapaqmi masqa qellqakarqan. Kë capïtulum nin ciëlupaq akrashqakunaqa, “santu espïrituta” chaskiyanqanta y jutsasapa ëtsankunapita librashqa kayanqanrëkur, Diospa tsurinkuna kayänampaq legitimashqa këta shuyaräyanqanta (Romänus  8:23). Ciëluchö kawarimurninqa Diospa tsurinkuna këmanmi chäyan. Jesuspa kawëninwan chaninta pagakunqanrëkurmi, jutsankunapita Jehovä perdonashqa y alli ruraqtanöna rikan, tsënöpam Diospa tsurinkuna këta puëdiyan (Romänus 3:23-26; 4:25; 8:30).

3. ¿Imanirtaq Patsachö kawëta shuyaraq kaqkunapis Romänus librupa puwaq kaq capïtulumpita yachakuyanman?

³ Tsënö kaptimpis, Romänus librupa chusku kaq capïtulunchöqa, apostol Pablu qellqarqan markäkïyoq Abrahan nunapaqmi. Kë nunaqa kawarqan Patsaman Jesus shamunampaq mëtsika watakuna pishikaptinmi. Ciëlupaq akrashqa mana këkaptimpis, Abrahantaqa Jehovä rikarqan alli ruraq nunatanömi (leyi Romänus 4:20-22). Jina tsënöllam Jehoväqa kë Patsachö kawëta shuyaraq kaqkunatapis, mana jaqipa sirwiyanqampita alli ruraq nunatanöna rikëta puëdin. Kë Patsachö kawëta shuyaraq cristiänukunapis, Romänus librupa puwaq kaq capïtulumpitaqa yachakïta puëdiyanmi; porqui consëjunkunaqa pëkunatapis yanapëta puëdinmi.

4. ¿Imatataq tapukunantsik Romänus 8:21 textuta leyirnin?

⁴ Romänus 8:21 textuchömi, Jehovä änikun jutsapa y wanïpa esclävun kayanqampita llapan kamashqa kaqkuna librakäyänampaq kaqta. Awmi, shumaq patsachö kawaqkunaqa “Diospa tsurinkunapa alläpa shumaq libri” këninkunatam chaskiyanqa. Tsëmi kë versïculuta leyirqa kënö tapukunantsik: “¿Shumaq patsachö kawëkaqnönaku sientikü?”. Rikärishun tsëchö kawanapaqqa imakunata ruranantsik precisanqanta.

5. ¿Imapaqtaq parlëkan apostol Pablu Romänus 8:4-13 textuchö?

⁵ (Leyi Romänus 8:4-13). Romänus librupa puwaq kaq capïtulunchöqa, apostol Pablu parlarqan ishkë cläsi nunakunapaqmi; “jutsasapa ëtsapa munëninman” yarparäkoqkunapaq y “santu espïritupa kaqkunaman” yarparäkoqkunapaq. Itsa pensashwan jutsasapa ëtsapa munëninman yarparäkoqkuna nirqa, mana cristiänu kaqkunapaq Pablu parlëkanqanta. Peru Pabluqa kë cartata qellqarqan “santu nunakuna kayänampaq akrashqa” cristiänukunamanmi (Romänus 1:7). Këmi rikätsimantsik, “jutsasapa ëtsapa munëninman” yarparäkoqkuna, y “santu espïritupa kaqkunaman” yarparäkoqkunapis cristiänulla kayanqanta. Peru ¿imachötaq jukläya kayarqan?

6, 7. (1) ¿Bibliachö ëtsa nirqa imakunatataq rikätsikun? (2) Romänus 8:4-13 textuchö ‘ëtsa’ nirqa, ¿imapaqtaq Pablu parlëkarqan?

⁶ Bibliachö ëtsa nirqa atska cösaskunatam rikätsikun. Höraqa nunapa cuerpumpaqmi parlëkan (Romänus 2:28; 1 Corintius 15:39, 50). Y höranam tsë kastalla kayanqampaq parlëkan. Tantiyarinapaq, Bibliaqa Jesuspaq nin Davidpa mirënimpita kanqantam. Y Pablunam judïukunapaq nirqan kastankuna kayanqanta (Romänus 1:3; 9:3, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras).

⁷ Tsëqa, ¿imapaqtaq Pablu parlëkarqan Romänus 8:4-13 textuchö ‘ëtsa’ nirqa? Tsëta entiendirinapaqqa Romänus 7:5 textu ninqanta rikärishun. Kënömi nin:  “Jutsasapa ëtsapa munëninmannö kawanqantsikyaqqa, Ley musyatsikunqan mana alli munëkunam cuerpuntsikta dominaq”. Këchömi rikantsik manaraq cristiänu karninqa, kikin Pablu y wakin cristiänukunapis ëtsankunapa munëninkunata rurashqa kayanqanta. Tsëmi “jutsasapa ëtsapa munëninmannö” kawakoq nirqa, Pabluqa parlëkarqan mana alli munëninkuna dominaptin mana allikunata rurarnin kawakoqkunapaq.

8. ¿Imanirtaq Pabluqa ciëlupaq akrashqa cristiänukunata nirqan “jutsasapa ëtsapa munëninmannö” kawakïpita cuidakuyänampaq?

⁸ ¿Imanirtaq Pabluqa ciëlupaq akrashqa cristiänukunata nirqan “jutsasapa ëtsapa munëninmannö” kawakïpita cuidakuyänampaq? Porqui mëqan cristiänupis mana alli munënin vencinanta jaqirqa, mas precisaq kaqkunata rurëtam jaqirinman karqan. Tantiyarinapaq, Pablum nirqan Römachö wakin cristiänukunaqa munëninkunapa esclävun kayanqanta. Tsëwanqa itsa nikarqan kë cristiänukunaqa, oqllanakur ruranakïta, mikïta o juk cösaskunata kawëninkunachö mas precisaqpaq churëkäyanqanta (Romänus 16:17, 18; Filipensis 3:18, 19; Jüdas 4, 8, 12). Corintu markachömi juk cristiänu mädrastanwan imëka warminwannö oqllanakur kakurqan (1 Corintius 5:1). Tsëmi punta cristiänukunaqa, “jutsasapa ëtsapa munëninmannö” mana kawayänampaq consëjuta chaskiyänan precisarqan (Romänus 8:5, 6). Y noqantsikpis tsë consëjutaqa wanantsikmi.

9. ¿Imatataq Romänus 8:6 textu nikämantsik?

⁹ Kë consëjuqa noqantsikpaqpis alläpam precisan. Hasta mëtsika watapana Jehoväta sirweq cristiänukunapis, “jutsasapa ëtsapa” munënintaqa rurarmi qallëkuyanman. ¿Peru Romänus 8:6 textuqa mikïpaq, trabäjupaq, kushikï rurëkunapaq o hasta majayoq këpaq yarparë mana alli kanqantaku nikämantsik? Manam. Tsëkunaman yarparëqa allillam. Jesuspis kushikurqanmi mikurnin, y hasta milagrutam rurarqan mëtsikaq nunakuna mikuyänampaq. Y höraqa hasta jamaritapis wanarqanmi. Jina apostol Pablupis nirqanmi, casädu kawakïchöqa oqllanakur ruranakïpis alläpa precisanqanta.

10. ¿Ima ninantaq imamampis “yarparäkïqa”?

¹⁰ ¿Ima ninantaq imamampis “yarparäkïqa”? Tsëpaq parlarqa Pabluqa nikarqan, tsëllamanna yarparäkïpaq y tsëllatana rurëpaqmi. Jina tsëpaq parlarmi juk yachaq nuna nirqan, mana alli munëninkunallaman yarparäkoq y tsëllapaqna imë hörapis parlaq nunakuna kayanqanta. Tsënö nunakunapaqqa munëninkunam masqa precisan, y tsëta rurakurllanam kakuyan.

11. ¿Imakunataraq mas precisaqpaq churëkashwan?

¹¹ Röma markachö cristiänukunaqa, kawëninkunachö ima mas precisaq kanqantam alleq rikäyänan karqan. ¿“Jutsasapa ëtsapa” munënintatsuraq mas precisaqpaq churëkäyarqan? Tsënöllam noqantsikpis imata mas precisaqpaq churëkanqantsikta alleq rikänantsik. ¿Imakunataraq mas precisaqpaq churëkashwan? Tsëta musyanapaqqa kënömi tapukunantsik: “¿Imapitataq masqa parlëta gustaman? ¿Ima rurëtaq masqa gustaman?”. Wakinkunam cuentata qokuriyan tukï cläsi vïnuta llamiman (yawayman), wayinkunata shumaqyätsiman,  röpata rantipakïman, qellëninkunata imanöpapis mas miratsiman o mëtapis reqipakoq ëwëllaman imëpis yarparäkuyanqanta. Kë rurëkunata conviëneqllachö rurëqa allillam. Vïnupaq parlarninqa, itsa yarpärintsik Jesuspis juk casakï fiestachö yakuta vïnuman tikratsinqanta, y Timoteuta qeshyapäkunqanrëkur ichiklla vïnuta upunampaq Pablu consejanqantapis (1 Timoteu 5:23; Juan 2:3-11). Peru pëkunapaqqa manam vïnutsu mas precisaqqa karqan. Y noqantsikqa, ¿imatataq mas precisaqpaq churëkantsik?

12, 13. ¿Imanirtaq alleq rikäkunantsik imata mas precisaqpaq churëkanqantsikta?

¹² ¿Imanirtaq alleq rikäkunantsik imata mas precisaqpaq churëkanqantsikta? Diospa Palabranmi kënö nimantsik: “Jutsasapa ëtsapa munëninman yarparäkïqa wanïmanmi chätsikun” (Romänus 8:6). “Jutsasapa ëtsapa munëninman yarparäkïqa”, kanan witsan Dioswan amïgu kënintsikta y shamoq tiempupaq shumaq kawakïta shuyaranqantsiktam oqraratsimashwan. Peru tsëkunata mana oqranapaqqa kikintsikpitam kanqa. Llapantsikmi kawënintsikchö cambiukunata rurëta puëdintsik. ¿Yarpantsikku mädrastanwan oqllanakur kakunqanrëkur Corintu markachö congregacionpita yarqushqa cristiänuta? Pëqa cambiukunatam rurarqan. Jutsasapa ëtsampa munënintam jaqirirqan, y tsënöpam limpiu shonqunwanna Jehoväta yapë sirwirqan (2 Corintius 2:6-8).

¹³ “Jutsasapa ëtsapa” munëninmannö kawakoqqa, kë nunam mas jatun jutsataqa rurarqan. Peru cambiëtaqa puëdirqanmi. Kë nuna cambianqanmi rikätsimantsik, mana allikunata rurëkarpis juk cristiänu cambiëta puëdinqanta. Mana alli rurëninkunata vencinampaqqa, Pablu consejakunqanta cäsukunqanmi yanapanqa.

14, 15. (1) ¿Imamantaq masqa yarparänantsik? (2) ¿Imatataq entiendishwantsu “santu espïritupa kaqkunaman” yarparë ninqampita?

¹⁴ “Jutsasapa ëtsapa munëninman” yarparë mana allikunaman chätsikunqanta parlarirmi, apostol Pablu kënö nirqan: “Santu espïritupa kaqkunaman yarparëqa, kawëman y yamë këmanmi chätsikun”. Rikanqantsiknöpis, tsëqa juk shumaq qarëmi.

¹⁵ “Santu espïritupa kaqkunaman” yarparë nirqa, ¿imatapis mana rurashpana Jehovällaman y Bibliallaman pensëpaqku, y tsëkunallapaq parlëpaqku nikan? Manam. Tantiyarinapaq, punta cristiänukunaqa mikuyaq, upuyaq, casakuyaq, trabajayaq y familiayoqmi kayaq. Jina tsënöllam kanan witsan cristiänukunapis kawantsik (Marcus 6:3; 1 Tesalonicensis 2:9).

16. ¿Imataq Pablupaqqa masqa precisarqan?

¹⁶ Apostol Pablu ni wakin cristiänukunapis manam tsë rurëkunataqa mas precisaqpaq churayarqantsu. Tantiyarinapaq, Pabluqa carpa wayikunata rurarmi trabajaq. Peru manam tsë trabäjutatsu mas precisaqpaq churarqan. Pëpaqqa, Diosta sirwinqanmi masqa precisarqan. Tsëmi Diospita yachatsikurnin ocupädu karqan (leyi Hëchus 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35). Röma markapita cristiänukunaqa Pablu ruranqantam qatiyänan karqan, y noqantsikpis tsëtam ruranantsik (Romänus 15:15, 16).

17. ¿Imataraq chaskishun “santu espïritupa kaqkunaman” yarpararninqa?

 ¹⁷ ¿Imataraq chaskishun “santu espïritupa kaqkunaman” yarpararninqa? Romänus 8:6 textun kënö nimantsik: “Santu espïritupa kaqkunaman yarparëqa, kawëman y yamë këmanmi chätsikun”. Kë textuqa nikämantsik, mas precisaq kaqkunaman pensanantsikpaq santu espïritu yanapamänata jaqinantsik y Dios pensanqannö pensëta yachakunantsik precisanqantam. Tsënö rurashqaqa, kanan witsan kushishqa kawakunapaq y shamoq tiempuchö imëyaqpis kawakunapaqmi Dios änimantsik.

18. ¿Imakunachötaq yanapamantsik “santu espïritupa kaqkunaman” yarparëqa?

¹⁸ Jina Pabluqa nirqanmi “santu espïritupa kaqkunaman” yarpararninqa, yamë kawakunapaq kaqta. Llapantsikpis yamë kawakïtam munantsik, y masqa shonquntsikchömi alleq sientikïta munantsik. Peru wallkaqllam tsënö kawakïtaqa lograyan. ¿Imakunachötaq yanapamantsik “santu espïritupa kaqkunaman” yarparëqa? Jehovä yanapamashqam shonquntsikchö tranquïlu sientikïta puëdintsik. Jina familiantsikkunawan y cristiänu mayintsikkunawampis kushishqam kawakuntsik. Llapantsikpis jutsasapa karninmi, höraqa cristiänu mayintsikkunawan piñatsinakurintsik. Tsënö piñatsinakurqa, ‘creikoq mayikiwan amishtë’ nir Jesucristu consejamanqantsiktam ruranantsik (Mateu 5:24). Y yarpäshun, cristiänu mayintsikkunapis “yamë këta qokoq” Jehovä Diostam sirwiyan (Romänus 15:33; 16:20).

19. Santu espïritupa kaqkunaman yarpararqa, ¿imanö kawakïtataq tarishun?

¹⁹ Jina “santu espïritupa kaqkunaman” yarpararqa, imawampis mana igualaq yamë kawakïtam tarishun. Tsëqa Diosnintsikwan amïgu këmi. Jehoväqa, shonqupita patsë pëman markäkoqkunata tsapänampaq kaqta y imëyaqpis yamë kawakïta qonampaq kaqtam änikushqa, tsëtam profëta Isaïas cläru nirqan (Isaïas 26:3; leyi Romänus 5:1).

20. ¿Ima qarëtaraq chaskishun Romänus librupa puwaq kaq capïtulunchö consëjuta cäsukurqa?

²⁰ Patsachö o ciëluchö kawëta shuyarashqapis, llapantsiktam yanapamantsik Romänus librupa puwaq kaq capïtulunchö këkaq consëjuqa. Alläpam agradecikuntsik Jehovällata sirwinapaq y munënintsikllata mana ruranapaq Biblia shumaq consejamanqantsikpita. “Santu espïritupa kaqkunaman” yarpararninqa, juk shumaq qarëtam chaskishun; ‘Señornintsik Cristu Jesusrëkur imëyaqpis kawakïta’ (Romänus 6:23).