1, 2. Ciëluta Jesus ëwakunqanchöna, ¿imataraq apostolkuna itsa tapukuyarqan?

APOSTOLKUNAQA maestrun y amïgun Jesuswanmi Olïvus jirkachö këkäyarqan. Y illaqpitam rikäyarqan, ciëluman Jesus apashqa kanqanta y pukutëchö illakärinqanta (Hëchus 1:9, 10). Ishkë watapanömi imëkata yachatsishqa karqan, animashqa karqan y dirigishqa karqan. Peru kananqa japallankunallanam quedariyarqan. Tsëqa, ¿imataraq rurayanman karqan?

² Ciëluta manaraq ëwakurmi, qateqninkunata Jesus kënö nirqan: “Noqapita musyatsikoq testïgum kayanki Jerusalenchö, entëru Judëa provinciachö, Samariachö, y patsapa mas karu kuchunyaq” (Hëchus 1:8). ¿Imanöraq tsë carguta cumpliyanman karqan? Diospa santu espïritun yanapanampaq kaqtam Jesusqa änirqan (Hëchus 1:5). Peru ¿piraq pëkunata pushanman karqan y entëru Patsachö yachatsikïta patsätsinman karqan? Apostolkunaqa musyayarqanmi unë tiempuchö israelïtakunata pushanampaq nunakunata Jehovä utilizanqanta. Tsëqa itsapis pensayarqan juk mushoq pushakoqta akranampaq kaqta.

3. (1) Ciëluta Jesus ëwakunqanchöna, ¿ima precisaqtataq Jehoväta mana jaqipa sirweq apostolkuna decidiyarqan? (2) ¿Ima tapukïkunapitataq kë yachatsikïchö yachakushun?

 ³ Ciëluta Jesus ëwakunqampita ichik tiempulla pasarinqanchömi, qateqninkunaqa Diospa Palabranta estudiayarqan, Diospa yanapakïninta mañakuyarqan y Jüdas Iscariötipa rantin apostol kanampaq Matïasta akrayarqan. Tsënöpa chunka ishkë (12) apostolkuna kanampaq (Hëchus 1:15-26). ¿Imanirtaq tsë rurëqa pëkunapaq y Jehoväpaq alläpa precisaq karqan? Jesuspa qateqninkunaqa cuentatam qokuyarqan chunka ishkë (12) apostolkuna kayänan alläpa precisanqanta * (rikäri päginapa ura kuchunchö willakïta). Diospa markanchö juk alläpa precisaq rurëta cumpliyänampaqmi, Jesusqa apostolkunata akrashqa y yachatsishqa karqan. ¿Ima rurëtaq tsëqa karqan? ¿Imanötaq tsë rurëta cumpliyänampaq Jehoväwan Jesus yanapayarqan? ¿Kanan witsan tsëta ruraq juk grüpu nunakuna kayantsuraq? ¿Y imanötaq Diospa markanta pushaqkunapaq yarpashwan y masqa “alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[paq]”? (Mateu 24:45; Hebrëus 13:7). Mä rikärishun.

4. ¿Ima rurëtataq cargunchö katsiyaq apostolkuna y Jerusalenchö këkaq wakin anciänukuna?

⁴ 33 wata Pentecostes fiestachömi, Jesusman creikoqkunata apostolkuna pushar qallëkuyarqan. Bibliachömi nin “Pëdruqa chunka juk (11) apostolkunawan juntu” sharkunqanta, y mëtsikaq nunakunata kawëman apakoq yachatsikïkunata yachatsir qallëkunqanta (Hëchus 2:14, 15). Tsënam tsëchö këkaqkunapita atskaq nunakuna Jesusman creikur qallëkuyarqan. Y tsëpitaqa “apostolkuna yachatsikuyanqankunata wiyakur[mi]” sïguiyarqan (Hëchus 2:42). Apostolkunaqa, creikoqkuna churakuyanqan qellëtam rikäyaq (Hëchus 4:34, 35). Jinamampis, Diospa markantam yachatsiyaq y pëkunapaqmi mañakuyaq. Awmi, pëkunaqa kënömi niyarqan: “Noqakunaqa Diosman mañakur y Diospa palabrampita yachatsikurmi sïguiyäshaq” (Hëchus 6:4). Jina apostolkunaqa, mana imëpis yachatsikuyanqan markakunamanmi alli yachatsikoq cristiänukunata mandayaq (Hëchus 8:14, 15). Tiempuwannam, ciëlupaq akrashqa wakin anciänukuna, creikoqkunata cuidarnin apostolkunata yanapayarqan. Pëkunam punta cristiänukunata pushaqkuna kayarqan, y llapan creikoqkunatam dirigiyaq (Hëchus 15:2).

5, 6. (1) ¿Imanötaq punta cristiänukunata pushaqkunata, santu espïritu yanaparqan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta). (2) ¿Imanötaq punta cristiänukunata pushaqkunata, angelkuna yanapayarqan? (3) ¿Imanötaq punta cristiänukunata pushaqkunata, Diospa Palabran yanaparqan?

⁵ Apostolkunapa tiempunchö cristiänukunaqa, Jesuspa yanapakïninwan punta cristiänukunata pushaqkunata Jehovä dirigikanqantam, següru këkäyarqan. ¿Imanirtaq tsëpitaqa següru këkäyarqan? Puntataqa, punta cristiänukunata pushaqkunata santu espïritu yanapaptinmi (Juan 16:13). Ciëlupaq akrashqa llapan cristiänukunam santu espïritutaqa chaskiyarqan, peru apostolkunata y Jerusalenpita anciänukunatam masqa yanaparqan. Tsënöpam creikoqkunata alleq dirigita puëdiyarqan. Tantiyarinapaq, 49 watachömi creikoqkuna penqëninkunachö  señalakuyänan precisanqanta o mana precisanqanta decidiyänampaq yanaparqan. Punta cristiänukunata pushaqkuna decidiyanqanta cäsukurninmi, creikoqkunaqa “markäkïninkunachö mas sinchiyar qallëkuyarqan, y waran waranmi mas mirar sïguiyarqan” (Hëchus 16:4, 5). Punta cristiänukunata pushaqkuna, penqëninchö señalashqa këpaq creikoqkunaman apatsiyanqan cartaqa, Diospa santu espïritumpa yanapakïninta katsiyanqanta, kuyakoq y markäkïyoq kayanqantam rikätsikurqan (Hëchus 15:11, 25-29; Gälatas 5:22, 23).

⁶ Jina punta cristiänukunata pushaqkunataqa, angelkunam yanapayaq. Tantiyarinapaq, juk angelmi Corneliu jutiyoq nunata nirqan apostol Pëdruta ashinampaq. Corneliuqa manam judïutsu karqan ni penqëninchöpis señalakushqatsu karqan. Corneliutawan familianta apostol Pëdru yacharatsiptinmi, señalakushqa mana këkarnimpis santu espïrituta chaskiyarqan. Apostolkuna y wakin cristiänukuna tsëta wiyarirqa, Jehoväpa munënin kanqanta musyarmi, Diospa sirweqnin tikraqkunata kushishqa chaskiyarqan. Mana judïu këkar y penqëninchö mana señalakushqa këkar cristiänu tikraqkunapitaqa, Cornelium punta kaq karqan (Hëchus 11:13-18). Këqa, punta cristiänukunata pushaqkuna dirigiyanqan yachatsikïchö angelkuna yanapakuyanqantam rikätsikun (Hëchus 5:19, 20). Jina punta cristiänukunata pushaqkunataqa, Diospa Palabranmi yanapaq. Pëkunaqa, precisaqkunata decidiyänampaq y creikoqkunata imanö pushayänampaqmi, Diospa Palabrampa yanapakïninta ashiyaq (Hëchus 1:20-22; 15:15-20). Tsëmi cristiänukunaqa següru kayarqan pëkunata Jehovä dirigikanqanta.

7. ¿Imanirtaq nintsik punta cristiänukunata Jesus dirigishqa kanqanta?

⁷ Punta cristiänukunata pushaqkuna congregacionchö autoridäyoq karnimpis, entiendiyarqanmi Pushaqninkunaqa Jesucristu kanqanta. ¿Imanöpataq tsëta musyantsik? Apostol Pablum nirqan, “apostol kayänampaq” wakin nunakunata Cristu akranqanta. Jina congregacionpa dirigeqnin o pushaqninqa Cristu kanqantam nirqan (Efesius 4:11, 15). Jinamampis, Diosqa manam munarqantsu Jesuspa qateqninkunata apostolkunapa jutimpa reqiyänanta. Sinöqa, “cristiänukuna” nir reqishqa kayänantam munarqan (Hëchus 11:26). Pabluqa musyarqanmi apostolkuna y anciänukuna yachatsikuyanqanta cäsukï precisanqanta, porqui pëkunaqa Diospa Palabranllapitam yachatsikuyaq. Tsënö kaptimpis, Pabluqa kënömi nirqan: “Këta musyayänëkitam munä, llapan ollqu kaqkunapa dirigeqninqa Cristum”. Tsënö nirqa, punta cristiänukunata cada pushaqkunapaqpis parlëkarqanmi. Y tsëpitanam “Cristupa dirigeqninqa Diosmi” nirqan (1 Corintius 11:2, 3). Creikoqkunata diriginampaq Tsurin Jesucristuta Jehovä akranqanqa, clärum këkarqan.

8, 9. ¿Ima precisaq rurëtataq wawqi Rüssellqa rurarqan?

⁸ 1870 watapita patsëmi, Charles Taze Rüssell y wakin amïgunkunaqa, kallpachakur qallëkuyarqan Biblia yachatsikunqannö Diosta adorayänampaq. Y wakin nunakuna y juk idiömata parlaqkunapis, pëkunanölla rurayänantam munayarqan. Tsëmi 1884 watachö Zion’s Watch Tower Tract Society nishqan sociedäta patsätsiyarqan. Wawqi Rüssellmi tsë sociedäpa presidentin karqan * (rikäri päginapa ura kuchunchö willakïta). Pëqa Bibliata  alleq estudiaqmi karqan. Tsëmi, Kima Dios Jukllëllachö kanqanta y alma mana wanunqanta yachatsikuyanqanqa, Bibliachö mana kanqanta mana mantsakushpa willakurqan. Jina Cristupa kutimïnin mana rikakoqlla kanampaq kaqta y “nacionkunapaq dispunishqa tiempu” 1914 watachö cumplikänampaq kaqtam alleq entiendirqan (Lücas 21:24). Jinamampis, nunakunata rasumpa kaqta yachatsinanrëkurmi, kallpanta, tiempunta y qellëninta utilizarqan. Jehoväwan Jesus tsë tiempuchö congregacionta diriginampaq pëta akrayanqanqa, clärum këkan.

⁹ Wawqi Rüssellqa, manam precisaqtanö rikäyänantatsu munarqan. Tsëmi, 1896 watachö ni pë ni wakin autoridäyoq wawqikunapis precisaqtanö rikäyänanta mana munayanqanta nirnin qellqarqan. Jina juk precisaq jutipa reqiyänanta, ni pëkunapa jutimpa wakinkuna reqishqa kayänantapis manam munayarqantsu. Tiempuwannam, wawqi Rüssellqa kënö nirqan: “Kë rurëqa manam nunapatsu”.

10. (1) ¿Imëtaq Jesus akrarqan “alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[ta]”? (2) Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkuna y Sociedad Watch Tower nishqan kaqlla mana kayanqanta willakaramï.

¹⁰ Wawqi Rüssellqa, 1916 watachömi wanukurqan. Tsëpita kima wata pasariptinnam, 1919 watachö “alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[ta]” Jesus akrarqan. ¿Imapaqtaq akrarqan? Qateqninkunata “tiempunchö mikïnin qaranampaq[mi]” (Mateu 24:45). Tsë watakunaqa, Jehoväpa testïgunkunapa principal oficïnanchö këkaq wallkaqlla ciëlupaq akrashqakunapitam, Jesuspa qateqninkunaqa Diospa yachatsikïninkunata chaskiyaq. 1940 watapita patsëmi, “Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkuna” neq jutiqa, publicacionnintsikkunachö yurir qallëkurqan. Tsë witsanqa, Watch Tower Bible and Tract Society nishqan sociedäpa llapan dirigeqninkunatam tsë jutiwan reqiyaq. Peru 1971 wataqa, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkuna y ley asuntuta rikaq Sociedad Watch Tower nishqan jukläya kayanqanmi cläru rikakärirqan. Tsëpita patsëmi Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunachöqa, sociedäta mana dirigeqkunapis këta puëdiyarqanna. Qepa watakunachöqa, Jehoväpa markan utilizanqan sociedäkunapa wakin dirigeqninkunaqa, Patsachö kawaqpaq kaqkunapitam kayashqa. Tsëmi, mikï cuenta Diospa yachatsikïninkunata Diospa markanta qoyänampaq y pushayänampaq, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunata yanapashqa (Juan 10:16; Hëchus 6:4). 2013 wata 15 de juliu Täpakoq revistam entienditsikurqan, “alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[qa]” ciëlupaq akrashqakunapita juk grüpu cristiänukuna kayanqanta. Y pëkuna Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkuna kayanqanta.

11. ¿Imanötaq Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa imatapis decidiyan?

¹¹ Jehoväpa Testïgunkunata Pushaq wawqikunaqa, cada semäna ëllukäyanqanchömi precisaq asuntukunata juntu decidiyan. Tsënö ëllukäyanqanmi, shumaq imëpis parlakuriyänampaq y juknölla kayänampaq yanapan (Proverbius 20:18). Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa, manam ni mëqampis juknimpita mas precisaqtsu kayan. Tsërëkurmi, cada semäna rurayanqan reunionta cada ünu juk watapa dirigiyan (1 Pëdru 5:1). Jina tsënöllam, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapa joqta comitëninkunachöpis rurayan. Manam ni mëqampis wawqinkunapa pushaqnin kayanqantaqa pensayantsu. Llapankunapis ‘sirwipakoqkunallam’ kayan (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Tsëmi juknin juknimpis alli juiciuyoq  y markäkïpaq sirwipakoqpita mikï cuenta Diospa yachatsikïninkunata chaskiyan, y ninqannölla rurayan.

12. ¿Ima tapukïkunapitataq qateqninchö yachakushun?

¹² Alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqqa, ¿Diospa yachatsikïninta chipyëpa alli qomänapaq kaqtaku Jesusqa nirqan? Manam. Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa, manam Diospita revelacionta chaskiyantsu ni jutsannaqtsu kayan. Tsëmi Bibliapita yachatsikurnin o imatapis nimarnintsik höraqa pantariyanman. Tantiyarinapaq, Índice de las publicaciones Watch Tower nishqanchöqa “Aclaración de creencias” nishqanmi kan. Tsëchöqa, 1870 watapita patsë Bibliachö yachatsikïkunata entiendinqantsik, tiempuwan imanö cambianqampitam juk lista këkan. Tsëqa, ¿pitaq Jesus parlanqan “alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[qa]”? (Mateu 24:45). ¿Imataq rikätsikun Jehoväpa Testïgunkunata  Pushaqkuna, alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq kayanqanta? Tsëpaqqa, kima yanapakïta imanö chaskiyanqanta rikärishun.

13. ¿Imanötaq Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunata santu espïritu yanapashqa?

¹³ Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunataqa, santu espïritum yanapan. Unë mana entiendikanqan Bibliachö yachatsikïkunata entiendiyänampaqmi, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunataqa santu espïritu yanapashqa. Tantiyarinapaq, punta kaq pärrafuchö cambiukunapaq parlaq listallaman pensarishun. Diospa tsë pakarëkaq yachënimpitaqa, kikinllapita entiendita ni yachatsikïtaqa manam pipis puëdinmantsu karqan (leyi 1 Corintius 2:10). Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa apostol Pablu ninqannöllam pensayan. Pëqa kënömi nirqan: “Jina tsëkunapitam parlantsik, peru manam nunakunapa yachëninkunapita yachakunqantsik palabrakunawantsu, sinöqa santu espïritu yachatsimanqantsikwanmi” (1 Corintius 2:13). Mëtsika watakunapam mana alli religionkunaqa nunakunata dominayarqan y manam clärutsu yachatsiyarqan. Tsëqa, ¿imanirtaq 1919 watapita patsë Bibliachö yachatsikïkuna mas entiendikashqa? Tsëqa kashqa, santu espïritunwan Jehovä yanapanqanrëkurmi.

14. Revelacion 14:6, 7 textu ninqannöpis, ¿imanötaq Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunata y Diospa markanta angelkuna yanapëkäyan?

¹⁴ Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunataqa, angelkunam yanapayan. Pëkunaqa, puwaq millonpitapis mas yachatsikoqkuna entëru Patsachö yachatsikuyänampaqmi patsätsiyänan. Y tsë rurëqa manam fäciltsu. Tsëpenqa, ¿imanirtaq Diospita yachatsikïqa më tsëman chashqa? Tsëqa, angelkuna yanapakuyanqanrëkurmi (leyi Revelacion 14:6, 7). Mëtsika kutim, Diosman tsëraq mañakurishqa nunakunaman, yachatsikoqkunata angelkuna pushayashqa * (rikäri päginapa ura kuchunchö willakïta). Angelkuna yanapakuyanqanrëkurmi Diospita y Bibliapita yachatsikïqa më tsëman chëkan, cristiänu mayintsikkuna michashqa y chikishqa kayanqan sitiukunamampis.

15. Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkuna, y cristiänu tukoq religionkunapa pushaqninkuna imachö jukläya kayanqanta willakaramï.

¹⁵ Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunataqa, Diospa Palabranmi yanapan (leyi Juan 17:17). 1973 watachö pasanqanllaman pensarishun. Tsë wata 15 de octubri Täpakoq revistam kë tapukïta rurarqan: “Cigärru shoqïta manaraq jaqishqa kaqkunaqa, ¿bautizakïta puëdiyanmanku?”. Y tsëpitanam Bibliachö ninqannölla “manam” nishpa contestarqan. Tsë revistaqa, Bibliapa atska textunkunawanmi cigärru shoqïta mana jaqeq nunakunaqa, congregacionpita imanir qarqushqa kayänampaq kaqta rikätsikurqan (1 Corintius 5:7; 2 Corintius 7:1). Täpakoq revistaqa entienditsikurqan kë mandakïqa nunakunapita mana kanqantam, sinöqa “qellqashqa Palabranchö Dios ninqampita kanqanta”. Jehoväpa testïgunkunallam llapan kawëninkunachö Diospa Palabran ninqannö rurayänampaq churapakäyashqa. Tsëllaraqmi, Estädus Unïdus nacionchö religionkunapaq parlaq juk libruchö kënö nirqan: “Cristiänu tukoq religionkunapa pushaqninkunaqa, yachatsikïninkunatam cadalla revisayan creikoqninkuna y nunakuna creiyanqanmannö y pensayanqanmannö tumatsiyänampaq”. Peru Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa manam nunakuna allitanö rikäyanqantatsu precisaqpaq churayan, tsëpa rantinqa,  Diospa Palabran pushanantam jaqiyan. Tsëmi cläru rikätsikun kikin Jehovä markanta dirigikanqanta.

16. ¿Imata rurartaq Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapaq yarpashwan?

¹⁶ (Leyi Hebrëus 13:7). Bibliachöqa, “pushakoq kaqkunaman yarpäyë” nimantsikmi, juk parlakïchöqa, dirigimaqnintsikkunata. Tsëtaqa rurantsik Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapaq Jehoväman mañakurninmi (Efesius 6:18). Pëkunapaqa mëtsika rurëninkunam kan. Tantiyarinapaq, mikï cuenta Diospa yachatsikïninkunatam qomantsik, entëru Patsachö yachatsikïtam dirigiyan y Diospa markan chaskinqan qellëtam rikäyan. Tsëmi pëkunapaq Jehoväman imëpis mañakunantsikqa precisan.

17, 18. (1) ¿Imanötaq Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunata yanapantsik? (2) ¿Imanirtaq llapan puëdinqantsikmannö Diospita yachatsikushwan?

¹⁷ Jinamampis, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaman yarpanqantsiktaqa rikätsikuntsik, mandamanqantsikta cäsukur y pushamänantsikta jaqirninmi. Pëkunaqa, publicacionkunawan, reunionkunachö y asamblëakunachö yachatsikïkunawanmi pushamantsik. Jina, congregacionkunata watukaqkunatam cargunkuna qoyan, y pëkunanam congregacionchö anciänukunata cargunkuna qoyan. Congregacionta watukaqkuna y anciänukunaqa, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunata yarpäyan niyanqannölla rurarninmi. Y noqantsikqa, pëkuna yachatsimanqantsikta cäsukurninmi, Pushamaqnintsik Jesusta respetanqantsikta rikätsikuntsik (Hebrëus 13:17).

¹⁸ Jina llapan puëdinqantsikmannö Diospita yachatsikurninmi, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunataqa yarpantsik. Hebrëus 13:7 textuqa, pushamaqnintsikkunanö markäkïyoq këta tïranapaqmi nimantsik. Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa, gänas gänaslla yachatsikurnin y alli willakïkuna më tsëman chänampaq yanapakurninmi markäkïyoq kayanqanta rikätsikuyashqa. Noqantsikqa, ¿tsë precisaq rurëchö yanapakïkantsikku? Tsëta rurarninqa, alläpa kushishqam sientikushun Jesus kënö nimashqa: “Kë wawqïkunapita mas pishi kaqkunapaq imatapis rurarninqa, noqapaqmi rurayarqunki” (Mateu 25:34-40).

19. ¿Imanirtaq Pushamaqnintsik Jesusta qatinapaq decidïdu këkantsik?

¹⁹ Jesus ciëluta kutikurninqa, manam qateqninkunata japallankunatatsu jaqirirqan (Mateu 28:20). Pëqa musyarqanmi kë Patsachö këkar qateqninkunata pushanampaq santu espïritu, angelkuna y Diospa Palabran yanapanqanta. Y kanampis tsëkunawanmi Jesusqa alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqta yanapëkan. Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa, “mëpa ëwaptimpis Achkasta[m]” qatiyan (Revelacion 14:4). Tsëmi pëkuna pushamänata jaqirninqa, Pushamaqnintsik Jesusta qatikantsik. “Kawëta qokoq yakuyoq pukyukunamanmi” Jesusqa ichikllachöna pushamäshun, y tsëqa mana wanushpanam imëyaqpis kawakushun (Revelacion 7:14-17). Manam ni pï pushakoq nunapis tsëta änimënintsiktaqa puëdintsu.