1. ¿Imanirtaq Jehoväqa mitupita imëkatapis mas alli ruraq cuenta?

INGLATËRRA nacionchömi, 2010 wata noviembri killachö mitupita unëna rurashqa juk shumaq järruta, juk nuna 70 millontanö dölarchö paguëta munarqan. Alläpa espantëpaqmi mitullapita shumaq y alläpa chaniyoq järruta juk nuna rurëta puëdinqanqa. Mitupita imëkatapis shumaq ruraq cuentam Jehoväpis. Peru Jehovätaqa manam pipis igualantsu. Bibliaqa nin Adanta jutsannaqta allpallapita ruranqantam (Genesis 2:7, nota). Y tsë nunaqa “Diospa wamranmi” karqan y Diospa imanö këninta qatinampaqmi kamashqa karqan (Lücas 3:38, NM).

2, 3. ¿Imatataq yachakuntsik jutsankunapita arrepentikoq israelïtakunapita?

² Jehoväpa contran Adan churakärirmi, tsurin këta jaqirirqan. Peru Adanpa mëtsika wamrankunam Jehovä Diosta mandaqnintanö rikäyarqan (Hebrëus 12:1). Pëkunaqa llapan shonqunkunawan kamaqninkunata sirwiyänampaqmi decidiyarqan. Tsënöpam Satanasta despreciayanqanta y Jehovälla teytankuna y yachatseqninkuna kanqanta rikätsikuyarqan (Juan 8:44).  Diosllapaq kayanqanqa yarpätsimantsik jutsankunapita israelïtakuna kënö niyanqantam: “Oh Jehovä, qammi Teytäkuna kanki. Noqakunam mitu kayä, y qammi Mituwan Trabajaq kanki; llapäkunam makiki ruranqan kayä” (Isaïas 64:8) (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta).

³ Kanan witsan Diospa sirweqninkunapis kallpachakuntsikmi, pëkuna rurayanqanta qatinapaq y qollmi shonquwan Jehoväta cäsukunapaq. Awmi, Jehovä teytantsik kanqanta willakïqa alläpa kushikïpaqmi. Yachatsimaqnintsik kanantam munantsik. Tsëmi kënö tapukunantsik: “¿Mitunöku fäcil cambianan kä Jehovä shumaq järrutanö noqawan ruranampaq? ¿Cristiänu mayïkunataqa rikä Jehovä mituwan tsëraq rurëkaq järrutanöku?”. Fäcil yachatsinanlla kanapaqmi, kë yachatsikïchöqa yachakushun kima tapukïkunapita. Punta kaq, ¿imanötaq Jehovä akran cambiëta munaqkunata yanapanampaq? Ishkë kaq, ¿imanirtaq cambiayänampaq yanapan? Kima kaq, ¿imanötaq cambiayänampaq yanapan?

4. ¿Imanötaq Jehoväqa akran markanchö kayanampaq kaqkunata? Juk igualatsikïwan willakaramï.

⁴ Jehoväqa manam noqantsik rikanqantsiknöllatsu nunakunata rikan. Pëqa rikan shonqunchö cada nuna imanö kanqantam (leyi 1 Samuel 16:7b *). Tsënö kanqantaqa rikätsikun punta congregacionta patsätsinqanchömi. Tsëchö nunakuna mana precisaq këkäyaptimpis, Jehoväqa markanmanmi pusharqan (Juan 6:44). Jukqa karqa judïukunapa pushaqnin Saulum. Pëqa orgullösu y mana alli ruraq nuna karmi cristiänukunata qatikachaq y pëkunapa contran parlaq (1 Timoteu 1:13). Peru Jehoväqa shonquntam rikarqan, tsëmi manana sirweq mitutanöqa rikarqantsu (Proverbius 17:3). Tsëpa rantinqa, alli mitutanö rikarmi ‘tse nunataqa acrarqan’, “jinantin nasioncunapa ewarnin, israel mayincunata y mana israel caqcunatapis puedeq autoridanincunatawan” pëpita willapäkunampaq (Hëchus 9:15). Jina Jehoväqa juk nunakunatapis akrarqan y yachatsirqan “presisaqllacho inishicunanpaq” shumaq järrutanömi (Romänus 9:21). Wakinqa suwakoq, machakoq y jukwan jukwan pununakoqmi kayarqan (1 Corintius 6:9-11). Peru Diospita yachakurninmi, markäkïninkunata sinchiyätsiyarqan y Jehovä cambianantam permitiyarqan.

5, 6. (1) Jehovä cambianapaq yanapamanqantsikman markäkurqa, ¿imanötaq yachatsinqantsik nunakunata rikashwan? (2) Jehovä cambianapaq yanapamanqantsikman markäkurqa, ¿imanötaq cristiänu mayintsikkunata rikashwan?

⁵ Jehovä alli nunakunata akranampaq y ashinapaq kaqmanmi markäkuntsik. Tsëmi cristiänu mayintsikta ni yachatsinqantsik nunakunatapis juzgashwantsu, ni manam pensashwantsu, testïgu këman mana tikrayänampaq kaqta. Michaelta pasanqanta rikärishun. Pëmi kënö nirqan: “Testïgukuna  wayïman qayakayämuptinmi, punkuta wichqarir ëwakuyanqanyaq cäsoqtsu kä. Mana allipam pëkunawan portakoq kä. Tiempuwannam, juk sitiuchö këkar reqirirqä juk familiata, alli portakuyanqanmi alläpa gustamarqan. Tsëpitam musyarirqä Jehoväpa testïgun kayanqanta. Imanö portakuyanqanmi pensatsimarqan imanir Testïgukunata mana allipa tratanqäta. Tsëmi cuenta qokurirqa pëkunata mana alleq reqinqäta y wakinkuna mana allita parlayanqanllata creinqäta”. Michaelqa Testïgukunapita mastam musyëta munarqan, tsëmi Bibliapita yachakunampaq änikurirqan. Tiempuwannam bautizakurirqan y kananqa llapan tiempunwanmi Jehoväta sirwin.

⁶ Mitupita shumaq imëkatapis ruraqnö Jehovä yanapamanqantsikman markäkurqa, cristiänu mayintsikkunatapis allipam rikäshun. Mitutanö Jehovä mas alliyëkätsinqantam rikäshun. Jehoväqa shonqunkunachö imanö kayanqantam rikan y musyanmi jutsasapa këninkuna ushakäreqlla kanqanta. Jina imanö nuna këman chäyänantapis musyanmi (Salmu 130:3). Jehovä rikanqannömi cristiänu mayintsikta noqantsikpis allipa rikänantsik. Jina cristiänu mayintsikkuna cambiukunata rurar sïguiyänampaqmi yanapëta puëdintsik (1 Tesalonicensis 5:14, 15). Kë rurëchöqa anciänukunam punta puntachö kayänan (Efesius 4:8, NM, 11-13).

7. ¿Imanirtaq Jehovä piñapämanqantsikta agradecikunantsik?

⁷ Kikinkunapa wamrankuna kaptinraqmi, wakin nunakunaqa teytankuna piñapäyanqanta precisaqpaq churayanqanta niyan. Poqu nuna këman chärir-raqmi, cuentata qokuntsik teytantsikkuna kuyamarnintsik piñapämanqantsikta (leyi Hebrëus 12:5, 6, 11). Wamrankuna kashqam Jehoväqa kuyamantsik, tsëmi pacienciawan piñapämantsik y cambianapaq yanapamantsik. Pëqa munan imatapis alli akranata, kushishqa kanata y teytantsiktanö kuyanatam (Proverbius 23:15). Jutsantsikkunapita mana arrepentikushqa sufrinata ni wanunataqa manam munantsu (Efesius 2:2, 3).

8, 9. (1) ¿Imanötaq Jehovä kanan witsan yachatsimantsik? (2) Shamoq tiempuchöqa, ¿imanötaq Jehovä yachëkätsimäshunlla?

⁸ Jehoväta manaraq reqishqaqa itsa imanö kënintsik kushitsirqantsu. Peru pëmi yanapamarqantsik cambianapaq y kananqa mas alli nunanam kantsik (Isaïas 11:6-8; Colosensis 3:9, 10). Jehoväqa kanan witsan markanchö espiritual kaq paraïsutam utilicëkan, yachatsimänapaq y imanö kënintsikchö cambiukunata ruranapaq. Kë paraïsuchöqa segürum sientikuntsik, alläpa mana alli rurëchö këkaq Patsachö kawarnimpis. Jina mana kuyakoq familiachö winashqa karpis, kananqa cristiänu mayinkuna rasumpa kuyayaptinmi alläpa  kushishqa y yamëna kawakuyan (Juan 13:35). Kananqa llapantsikmi yachakushqantsik wakinkunawan kuyakoq këta. Peru masqa precisan, ciëluchö Teytantsikta reqinqantsik y pë kuyamanqantsikpitam alläpa kushikuntsik (Santiägu 4:8, NM).

⁹ Shamoq tiempuchömi espiritual kaq paraïsupa llapan bendicionninkunata chaskishun. Jina Diospa Gobiernumpa mandakïninchömi kawashun. Tsë witsanqa, ¡imanö shumaqraq Jehovä yachëkatsimäshun y jukläya nunana kanapaq yanapëkamäshun! (Isaïas 11:9). Jutsannaq cuerpuyoq y pensëyoq këman Dios chätsimashqam, pë mandamanqantsikta rurë y cäsukïqa mas fäcil kanqa. Tsërëkurmi Jehovä yachatsimänata jaqinantsik. Jehovä tsënö kuyamanqantsikpita agradecïdu kanqantsikta rikätsikushun (Proverbius 3:11, 12).

10. ¿Imanötaq Jesus rikätsikurqan Jehovä pacienciakoq y yachëyoq kanqanta?

¹⁰ Imanömi mituwan trabajaq nuna trabajëkanqan mituta alleq reqin, tsënöllam Jehoväpis alleq reqimantsik. Musyanmi mana alli rurënintsikkunata, mëyaqlla rurëta puëdinqantsikta y cristiänu kawënintsikchö mas alliyanqantsikta. Jehoväqa tsëkunatam cuentaman churan cambianapaq yanapamarnintsik (leyi Salmu 103:10-14 *). Jehovä imanö rikämanqantsikta entiendinapaqqa, apostolninkuna mana allita rurayaptin Jesus imanö rikanqanmanmi pensanantsik. Höraqa, apostolninkuna mëqan mas precisaq kayanqampitam pleytuyaq. Tsëchö këkarninqa, ¿imataraq apostolkunapita pensashwan karqan? Itsa pensashwan karqan apostolkuna mana cambiayänampaq kaqta. Peru Jesusqa manam tsënötsu pensarqan, sinöqa musyarqanmi cambiayänampaq yanapëta puëdinqanta. Tsëtaqa rurarqan kuyakïwan y pacienciawan consejarninmi, y humildi kayänampaq ruranqanwan yachatsirninmi (Marcus 9:33-37; 10:37, 41-45; Lücas 22:24-27). Jesuspa apostolninkuna santu espïrituta chaskirirqa, mëqan mas precisaq kayanqanman manam yarparäyarqannatsu. Tsëpa rantinqan, Jesus mandakunqanta rurëllamannam yarparäyarqan (Hëchus 5:42).

11. (1) ¿Imanötaq alli mitunö kanqanta David rikätsikurqan? (2) ¿Imanötaq ruranqanta qatita puëdintsik?

¹¹ Kanan witsan cambianapaqqa, Jehovä utilizan Bibliata, santu espïritunta y markantam. Biblia kawënintsikta cambianapaq yanapamänata munarqa, leyinantsikmi, leyinqantsikmanmi yarpachakunantsik y cäsukoq kanapaqmi Diosta mañakunantsik. Rey Davidmi Jehoväta kënö nirqan: “Paqaskunapam qamman yarpachakü” (Salmu 63:6). Jinamampis kënö nirmi qellqarqan: “Consëjunkuna qomanqampitam Jehoväta alabashaq. Rasumpëpaqa, mana alli rurënïkunapita paqaskunapa alläpa mana alli sientikurqa” (Salmu 16:7, nota). Rikanqantsiknöpis, Davidqa alli mitunö karmi Jehoväpa consëjunkunaman yarpachakurqan y pensëninchö y sientinqanchö cambianantam jaqirqan. Jina tsë consëju alläpa sasa ruranan kaptimpis chaskikurqanmi (2 Samuel 12:1-13). ¿Imanötaq  Davidpa humildi y cäsukoq këninta qatita puëdintsik? Kënö tapukurninmi: “Bibliata leyirnin, ¿yarpachaküku y jaqïku Jehoväpa consëjunkuna pensënïchö o sientinqächö yachatsimänanta? Rurëkanqäpita, ¿mas alliyëta puëdïku?” (Salmu 1:2, 3).

12, 13. ¿Imanötaq santu espïritunta y markanta Jehovä utilizan cambianapaq?

¹² Santu espïritupis cambianapaq tukïnöpam yanapamantsik. Tantiyarinapaq, yanapamantsik wayïninmannö ruranapaq y Jesus imanö pensanqanta qatinapaqpis (Gälatas 5:22, 23). Santu espïritupa mas precisaq wayïninqa kuyakïmi. Tsëmi, Diosta kuyarnin cäsukïta munantsik y cambianapaq yachatsimänatam jaqintsik, porqui pëpa mandakïninqa noqantsikpa biennintsikpaqmi. Jinamampis, santu espïrituqa yanapamantsik Diablupa makinchö këkaq mana alli nunakunanö mana kanapaqmi (Efesius 2:2). Apostol Pabluman pensarishun. Jövin kanqan witsanqa judïukunapa orgullösu pushakoqnin religiösukunawanmi juntakoq. Tsënö kaptimpis, santu espïritum cambianampaq yanaparqan. Tiempu pasariptinnam kënö nirqan: “Imëpis yanapamaqnï yanapamaptinmi imëkapaqpis kallpä kan” (Filipensis 4:13, NM). Tsënöllam noqantsikpis shonqupita patsë Jehoväta mañakunantsik santu espïritunta y pëqa mañakïnintsikta contestamäshunmi (Salmu 10:17).

¹³ Jina cambianapaqqa, Jehovä utilizan anciänukunata y markantam. Tantiyarinapaq, imatapis mana allita rurëkashqaqa anciänukuna yanapamënintsiktam munayan, peru tsë consëjukunataqa manam rurayan kikinkunapa pensëninkunapitatsu (Gälatas 6:1). Humildi karmi Jehoväta mañakuyan entienditsinampaq y yachënin qoykunampaq. Tsëpitanam, Palabran Bibliachö y publicacionkunachö willakïkunata ashiyan alleq consejamänapaq. Tsëmi juk anciänu kuyëllapa imanö vistikunqantsikpita o juk asuntukunapita consejaramashqaqa,  yarpänantsik Diosnintsik kuyamanqantsikta. Tsë consëjukunata wiyakurqa, alli mitunömi kashun Jehovä cambiamänapaq. Y tsëqa allipaqmi kanqan noqantsikpaq.

14. Jehovä nunakunata mandëta puëdirnimpis, ¿imanötaq kikintsik akrakunata jaqimantsik?

¹⁴ Cambianapaq Jehovä imanö yanapëkamanqantsikta entiendirqa, cristiänu mayintsikkunawan mas allim kawakushun. Jina estudiatsinqantsik y wakin nunakunatam mas allipa rikäshun. Biblia qellqakanqan witsanqa, mituwan trabajaq nunaqa puntataqa mitutaran limpiaq y ruminkunataran jorqaq. Jehoväqa cambiëta munaq nunakunatam yanapan, peru kikinkuna akrakuyänanta shuyararmi cambiayänampaq obligantsu. Tsëpa rantinqa, ichikllapa ichikllapam yachatsimantsik y kikintsik cambianapaq o mana cambianapaq kaqta akranatam jaqimantsik.

15, 16. ¿Imanötaq Bibliata estudiëkaq nunakuna Jehovä yachatsinanta munayanqanta rikätsikuyan? Juk igualatsikïwan willakaramï.

¹⁵ Australia nacionpita Tessie jutiyoq panita pasanqanta rikärishun. Bibliata yachakur qallarninqa, yachakunqanta fäcil-llam entiendirqan. Peru kawëninchöqa cambiukunata manam rurarqantsu ni reunionkunaman ëwaqtsu. Tsëmi, Bibliapita yachatseq paniqa Jehoväta mañakurqan y manana yachatsinampaqmi decidirirqan. Yachakïkäyanqan höram mana pensanqan pasarirqan, Tessieqa nirirqan imanir cambiukunata mana rurëkanqantam. Jina qellëpaq pukllanqanrëkur ishkë qaqlla kanqannö sientikunqanta. Peru qellërëkur manana pukllanampaq kaqta decidinqantam nirqan.

¹⁶ Ichikllachömi, punta amïgunkuna pëpita burlakuyaptimpis, Tessieqa reunionkunaman ëwar y cristiänanö portakur qallëkurqan. Tiempuwannam bautizakurirqan y ishkë pishillaraq wamrayoq këkarpis precursöra regularnömi sirwir qallëkurqan. Clärum këkan, juk nuna Bibliapita yachakurnin kawëninta cambiar qallaptinqa, Jehovämi pëman mas witin y yachatsin shumaq y väleq järrunö jukläya nunana kanampaq.

17. (1) ¿Imanirtaq cambianëkipaq Jehovä yanapashunqëkipita agradecikunkiman? (2) ¿Imapitataq qateqnin kaq yachakïchö yachakurishun?

¹⁷ Kanan witsampis kanran sitiukuna, mituwan trabajaq nunakuna imëka cösaskunata makinkunawan shumaq rurayanqan. Tsënöllam Jehoväpis cambianapaq pacienciawan consejamantsik y tsë consëjunkunata imanö chaskikunqantsiktam alleq rikan (leyi Salmu 32:8 *). ¿Jehovä noqantsikman yarpachakunqanta rikantsikku? ¿Cuentata qokuntsikku cambianapaq shumaqllapa yanapëkämanqantsikta? ¿Imataq yanapamäshun alli mitutanö Jehovä alli nunaman cambiamänapaq? ¿Imatataq rurashwantsu mana alli mitunö mana kanapaq? ¿Imanötaq teytakuna yanapakuyanman wamrankunata Jehovä cambianampaq? Qateqnin kaq yachatsikïchömi tsëkunata yachakushun.