1, 2. ¿Imatataq Jehovä willakurqan markampaq?

KANAN witsanqa kanmi juk marka, Diosta kuyaq y shonqupita patsë sirweq. Pëkunaqa Jehoväpa testïgunkunam kayan. Rasunmi, imallachöpis pantariyanmi, peru Jehovämi pushëkan y santu espïritunwan yanapëkan. Rikärishun imanö yanapëkanqanta.

² 1914 watachöqa, wallkaq nunakunallam Jehoväta adorayaq. Peru yachatsikuyanqanta Jehovä bendiciptinmi, atska millon nunakuna Bibliapita yachakuyashqa y Testïgu tikrayashqa. Markan miranampaq kaqtam Jehovä kënö willakurqan: “Wallka kaqmi waranqa këman chanqa, y ichikllan kaqmi alläpa puëdeq nacionman tikranqa. Kikï Jehovämi tiempunchö raslla rurarishaq” (Isaïas 60:22). Kë willakïqa cumplikëkanmi. Diospa markanqa juk jatun nacionmi, porqui nunankunaqa 8 millonpitapis masnam. Awmi wakin nacionkunapitapis masmi nunankuna kan.

3. ¿Imanötaq Diospa markan rikätsikushqa kuyakoq kanqanta?

³ Kë ushanan junaqkunachöqa, sirweqninkunata Jehovä  yanapashqa kikinkuna pura mas kuyanakuyänampaqmi. “Diosqa allapa cuyacoqmi”, tsëmi sirweqninkuna pënö kayänanta munan (1 Juan 4:8). Jesusmi qateqninkunata mandarqan kikinkuna pura kuyanakuyänampaq, kënöpis nirqanmi: “Sitsun qamcuna jucniqui jucniqui cuyanacuyanqui, llapan nunacunam musyariyanqa noqapa disipulücuna cayanqequita” (Juan 13:34, 35). Hasta guërra witsankunachömi Jehoväpa markanqa kuyanakuyanqanta rikätsikuyashqa. Tantiyarinapaq, Ishkë Kan Jatun Guërrachömi 55 millonnö nunakuna wanuyarqan, peru Jehoväpa testïgukunaqa manam pitapis wanutsiyarqantsu (leyi Miquëas 4:1, 3 *). Tsënöpam yawar ramëpita culpannaq kayashqa (Hëchus 20:26).

4. ¿Imanirtaq espantakïpaq Diospa markan mirëkanqanqa?

⁴ Diospa markanqa masmi mirëkan, “que patsacho mandacoq” Satanas alläpa chikikurnin tukïnöpa michäkïkaptimpis (2 Corintius 4:4). Satanasqa polïticata y imëkakunatam makinchö katsin, y tsëtam utilizan ulikurnin (llullakurnin) Diospita yachatsikï më tsëman chänanta michäkunampaq. Peru manam puëdinqatsu. “Pocu tiempullana” ushakärinampaq kaqta musyarmi imëkata rurëkan Jehoväta sirwinantsikta jaqiratsimänapaq (Apocalipsis 12:12).

5. ¿Imanirtaq höraqa cristiänu mayintsikkuna llakiratsimashwan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

⁵ Cristiänukunaqa alleqmi musyantsik Diosta y nuna mayintsikkunata kuyëqa alläpa precisanqanta. Jesusmi kënö nirqan: “‘Teyta Diosniquita cuyanqui llapan shonqiquiwan, llapan boluntaniquiwan y llapan yacheniquiwan.’ Que mandamientum mas presisaq llapan mandamientupitapis. Tsenollam jucnin caq mandamientupis casi punta caqwan iwallla y quenomi nin: ‘Nuna mayiquita cuyanqui quiquiquitano’” (Mateu 22:35-39). Peru Bibliaqa nimantsik, Adan jutsata ruranqanrëkur llapantsikpis jutsasapa yurinqantsiktam (leyi Romänus 5:12, 19). Tsërëkurmi wakin cristiänu mayintsikkunaqa, rurëninkunawan o parlëninkunawan höraqa llakiratsimashwan. Tsënö pasakuptin, ¿Jehoväta y markanta kuyëkäshunllatsuraq? (Rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Bibliaqa willakun Diospa wakin sirweqninkunaqa, parlëninkunawan o rurëninkunawan wakinkunata llakitsishqa kayanqantam. ¿Imatataq tsë pasayanqankunapita yachakuntsik? Rikärishun.

6. ¿Imachötaq Elï pantarqan?

⁶ Elï pasanqanman pensarishun. Pëqa mandakoq kaq sacerdötim karqan, peru ishkan wamrankunaqa manam Jehovä ninqanta wiyakuyarqantsu. Bibliaqa willakun, Elïpa wamrankuna mana alli kayanqanta y Jehoväta mana respetayanqantam (1 Samuel 2:12). ¿Imachötaq Elïqa pantarqan? Wamrankuna mana allikunata rurëkäyanqanta musyëkarmi, sinchipaqa consejarqantsu. Tiempuwannam Jehoväqa  Elïta y ishkan wamrankunata castigarqan, y manam permitirqannatsu Elïpa kastampita mandakoq kaq sacerdöti kayänanta (1 Samuel 3:10-14). Kananqa pensarishun Elï kawanqan witsanchö kawëkanqantsikman, ¿imataraq rurashwan karqan wamrankuna mana allikunata rurayaptin Elï rikaräkunqanta cuentata qokurirqa? ¿Jehoväta sirwitatsuraq jaqirishwan karqan?

7. (1) ¿Ima jatun jutsatataq David rurarqan? (2) ¿Peru Jehoväqa imatataq rurarqan?

⁷ Kananqa rey David pasanqanman pensarishun. Pëqa alli nunam karqan, tsëmi Jehoväqa alläpa kuyarqan (1 Samuel 13:13, 14; Hëchus 13:22). Peru pëpis jatun jutsakunatam rurarirqan. Juk kutim, soldädun Urïas guërrachö kanqanyaq warminwan punukïkurqan. Y warmiqa qeshyaqmi tikrarirqan. Tsëta musyayänanta mana munarmi, guërrachö këkaqta Urïasta qayatsimurqan wayinta kutinampaq. Davidqa munarqan wayinman chärir warminwan pununantam, tsënöpa Urïaspa tsurinta qeshyaq këkanqanta nunakuna pensayänampaq. Peru Urïasqa wayinman manam kutita munarqantsu. Tsënam David mandakurqa guërrachö Urïasta wanutsiyänampaq. Tsë jatun jutsakunata ruranqampitaqa, kikin David y familiankunam alläpa sufriyarqan (2 Samuel 12:9-12). Peru Jehoväqa llakiparninmi Davidta perdonëkurqan, porqui musyarqanmi alli kaqta rurëta munanqanta (1 Rëyes 9:4). Tsë witsanchö kawashqa karqa, ¿imanöraq sientikushwan karqan David ruranqampita? ¿Jehoväta sirwitatsuraq jaqirishwan karqan?

8. (1) ¿Ima änikunqantataq Pëdru cumplirqantsu? (2) ¿Imanirtaq Jehoväqa Pëdruta cargunkuna qor sïguirqan mana allikunata rurëkaptimpis?

⁸ Apostol Pëdrupis pantarqanmi. Pëtaqa  kikin Jesusmi apostolnin kanampaq akrarqan. Tsënö këkarmi, höraqa imatapis mana allita parlareq o rurareq. Këllaman pensarishun, juk kutim änikurqan wakinkuna Jesusta jaqiyaptimpis pëqa mana jaqinampaq kaqta (Marcus 14:27-31, 50). Peru Jesusta prësuriyaptinqa llapan apostolninkunam jaqiriyarqan, hasta kikin Pëdrupis. Y kima kutipam Jesusta negarnin “manam reqïtsu” nirqan (Marcus 14:53, 54, 66-72). Peru tsëta ruranqampitaqa Pëdru alläpam llakikurqan, tsëmi Jehovä perdonëkurqan y cargukunata qornin sïguirqan. Tsë witsanchö discïpulu kashqa kar y Pëdru ruranqampita musyashqa karqa, ¿sïguishwanllatsuraq karqan Jehoväman markäkur?

9. ¿Imanirtaq qamqa markäkunki Jehoväqa imëpis alli kaqllata ruraq kanqanman?

⁹ ¿Imatataq rikätsimantsik kë nunakuna pasayanqan? Jehoväpa wakin sirweqninkunaqa mana allikunata rurarnin wakinkunata llakitsishqa kayanqantam. ¿Imataraq rurashwan kanan witsan tsënö pasakuptinqa? ¿Reunionkunaman ëwëtatsuraq, Jehovätatsuraq y markantatsuraq jaqirishwan? ¿O llakipäkoq karnin jutsata ruraq arrepentikunanta Jehovä shuyarëkanqantatsuraq yarpäshun? Y mana arrepentikuptimpis, ¿markäkushunllatsuraq Jehovä musyëkanqanman y dispuninqan tiempuchö altsanampaq kaqman? Jehoväqa mana arrepentikoqkunataqa markampita jorqëta puëdinmi. Peru imëpis markäkunantsikmi, Jehoväqa imatapis rurarqa allillata ruranqanta.

10. ¿Imanirtaq Jesusqa Jüdaswan Pëdru mana allita rurayanqampita Jehoväta jaqirqantsu?

¹⁰ Bibliaqa willakun, wakinkuna mana allikunata rurëkäyaptimpis, Jehoväpita y markampita mana rakikäkureq mëtsikaq nunakunapitam. Tsënö nunakunapitaqa jukqa karqan Jesusmi. Pëqa 12 apostolkunata akranampaqmi entëru paqas Diosman mañakurqan yanapanampaq. Tsënö akrashqa këkaptimpis, Jüdas Iscariötiqa traicionarirqanmi. Jina Pëdrupis negarqanmi (Lücas 6:12-16; 22:2-6, 31, 32). Jesusqa alleqmi entiendirqan, Jüdaswan Pëdru rurayanqampitaqa ni Jehovä ni wakin discïpulunkunapis culpayoq mana kayanqanta. Tsëmi Jesusqa teytanta jaqirqantsu y kushishqa sirwirqan. Tsërëkurmi Jehoväqa, wanunqampita kawaritsimurqan y Gobiernunchö Rey kanampaq churarirqan (Mateu 28:7, 18-20).

11. ¿Ima nirqantaq Biblia Diospa kanan witsan sirweqninkunapaq?

¹¹ Jesus ruranqanqa yachatsimantsik, Jehoväta y markanta imëpis mana jaqinapaqmi. Peru ¿imanirtaq jaqishwantsu? Porqui kikin Jehovämi kë ushanan junaqkunachö pushëkämantsik y më tsëpa yachatsikunqantsikchö yanapëkämantsik. Rasumpa kaqchöqa, noqantsikllam tsëtaqa rurëkantsik. Jinamampis, Diosnintsik yachatsimashqam llapantsik juknölla y kushishqa kantsik. Bibliam willakurqan Diospa sirweqninkunaqa, ‘shonqunkunachö alli kayanqampita’ kushishqa kayänampaq kaqta (Isaïas 65:14).

12. ¿Imanötaq rikashwan wakinkuna mana allita rurayanqankunata?

 ¹² Jehovä pushamashqa y imëka allikunata ruranapaq yanapamashqam alläpa kushishqa kantsik. Satanaspa makinchö këkaq nunakunaqa manam kushishqatsu kayan, y manam rikäyanqatsu shamoq tiempuchö imëka allikunata. Tsëmi congregacionchö juk cristiänu mayintsik imatapis mana allita rurariptinqa, alleq pensanantsik imanö rikänapaq kaqta y imata ruranapaq kaqta. Ama tsërëkur Jehoväta ni markanta jaqishuntsu. Tsë rurëqa manam yachaq këtsu, ni alli kaqta rurëtsu. Tsëpa rantinqa, Jehoväwan imëpis këkäshun y nimanqantsikta rurëkäshun. ¿Imanötaq rurashwan? Rikärishun.

13, 14. (1) ¿Imanirtaq rasllaqa piñakushwantsu? (2) ¿Jehovä imata änimanqantsikmantaq yarparashwan?

¹³ ¿Imatataq rurashwan juk cristiänu mayintsik imatapis llakitsimaqnintsikta parlariptin o rurariptin? Bibliaqa nimantsik raslla mana piñakunapaqmi (Eclesiastes 7:9). Porqui llapantsikmi jutsasapa kantsik y imallachöpis pantarëkantsikmi. Tsëmi pacienciakoq kanantsik, y yarpänantsikmi cristiänu mayintsikkunapis höraqa imatapis mana allita parlayänanta o rurayänanta. Jinamampis, mana allikunata rurayanqankunaman yarparäkïqa manam allitsu. Tsënö rurarqa mananam Jehoväta kushishqanatsu sirwishun. Hasta Jehoväman markäkïnintsikmi ushakärinman y markantapis jaqirishwanmi. Tsëqa mananam Jehoväta sirwishunnatsu, ni shamoq tiempuchö shumaq kawakïtapis rikäshunnatsu.

¹⁴ Tsëqa, ¿imaraq yanapamäshun wakinkuna llakitsimashqapis Jehoväta kushishqalla sirwinapaq? Jehovä kënö änimanqantsikman yarparanqantsikmi: “¡Rikäyë!, mushoq ciëlukunatam y juk mushoq patsatam kamashaq, y tsë llapan punta kaqkunaqa qonqashqanam kanqa, y manam pipis shonqunchö yarpanqanatsu” (Isaïas 65:17; 2 Pëdru 3:13). Kë bendicionkunataqa Jehovä qomäshun mana jaqipa sirwishqam.

15. Wakinkuna llakitsimashqa, ¿imata ruranapaqtaq Jesus nimarquntsik?

¹⁵ Diosnintsik änimanqantsik shumaq patsachöqa manaran kawëkantsikraqtsu. Tsëmi pipis llakitsimashqaqa, Jehovä imata ruranapaq kaqta mañamanqantsikman pensanantsik. Tantiyarinapaq, Jesusmi kënö nirqan: “Sitsun mana allita rurayäshoqniquicunata perdonecuyanqui, sielucho quecaq Dios Yayapis qamcunata perdonecuyäshunquim. Peru sitsun qamcunapis nuna mayiquicunata perdonayanquitsu, Dios Yayapis manam jutsequicunapita perdonayäshunquitsu”. Y apostol Pëdrum kënö tapurqan: “¿Ayca cutitä perdonäman, taytay? ¿Ganchis cutitsurä?”. Jesusnam kënö contestarqan: “Ganchis chunca ganchis cuti mana allita rurashuptiquipis perdonaylla”. Këwanmi Jesus yachatsimarquntsik, wakinkuna mana  allita rurayaptin perdonëkunapaq imëpis listu këkänapaq (Mateu 6:14, 15; 18:21, 22, NTCN).

16. ¿Imatataq yachatsimantsik Josë ruranqan?

¹⁶ Josë ruranqanmi yachatsimantsik, pipis llakitsimashqa imata ruranapaq kaqta. Jacobpa wamrankunaqa Raquelchö karqan, Josëwan qepa kaq wawqinllam. Chunka mas wamrankuna këkaptimpis, Jacobqa Josëtam masqa kuyarqan. Tsërëkurmi wakin wawqinkuna chikir qallëkuyarqan y rantikïkuyarqan. Josëta ranteqkunaqa Egiptu markamanmi apakuyarqan. Tsëpita atska watakuna pasariptinmi, Josë llapan ruranqankuna allilla kanqanta rikarnin, Egiptu markapa mandakoqninqa precisaq carguman churarirqan. Y tsëpitanam, më tsëman mallaqë witsan chäriptin, Josëpa wawqinkunaqa mikï ranteq Egiptuman ëwayarqan. Josëta rikärirqa manam reqiyarqantsu, peru Josëqa reqirirqanmi. Mana allipa tratayashqa kayaptimpis, Josëqa manam vengakurqantsu. Tsëpa rantinqa, jukläyana kayanqanta musyanampaqmi pruëbaman churarqan. Jukläyana kayanqanta cuentata qokurirmi, Josë kanqanta willarirqan. Tsë pasanqankunapita watakuna pasariptinnam kënö nir shoqarqan: “Ama mantsakäyëtsu. Kikïmi qamkunapaq y wamrëkikunapaq mikïta qoyashqëki” (Genesis 50:21).

17. ¿Imatataq rurankiman wakinkuna llakitsiyäshuptiki?

¹⁷ Mana allita ruraq karninmi, llapankunanöpis wakinkunata llakitsinqantsikta yarpänantsik. Tsëmi pillatapis llakitsishqa kanqantsikta cuentata qokurirninqa, Biblia consejakunqanta ruranantsik: perdonta mañakunantsik y amishtëta procuranantsik (leyi Mateu 5:23, 24). Wakinkuna noqantsikta perdonamashqaqa kushikuntsikmi, tsëmi noqantsikpis perdonakoq kanantsik. Colosensis 3:13 textum kënö consejamantsik: “Tsenolla jucniqui jucniquipis ima cäsu captinpis awantanacuyë. Y ima ninacushqa carpis, perdonanaquicuyë, Jesucristu [“Jehovä”, NM] perdonayäshonqequinolla”. Cristiänu mayintsikkunata rasumpa kuyarninqa, llakitsimanqantsikkunata manam yarparäkunantsiktsu (1 Corintius 13:5). Yarpäshun, perdonakoq kashqaqa Jehoväpis perdonëkamäshunmi. Tsëmi Jehovä ankupämanqantsiknölla noqantsikpis wakinkunata ankupänantsik (leyi Salmu 103:12-14 *).