1, 2. (1) ¿Ima problëmakunapataq pasayan juk nacionchö täraqkunapa wamrankuna? (2) ¿Ima tapukïkunapitaraq kë yachatsikïchö yachakushun?

JOSHUA jutiyoq juk Testïgum kënö nin: “Teytäkunaqa juk nacionpitam kayarqan, tsëmi wamra karninqa wayichö y congregacionchöpis pëkuna parlayanqan idiömata parlarqä. Peru escuëlata ëwar qallëkuptïqa, täräyanqä markachö parlayanqan idiömanam gustamar qallëkurqan. Tsëmi juk ishkë watakunataqa reunionchö wiyanqäkunata entiendirqänatsu, y teytäkunapa costumbrinkunapis gustamarqannatsu”. Joshuata pasanqannöllam wakinkunatapis pasan.

² Kanan witsanqa, 240 millon nunakunapitapis masmi juk nacionchö täräyan. Juk nacionpita teyta karninqa, ¿imanöraq wamrëkikunata yanapankiman Jehoväta kuyayänampaq y ‘rasumpa kaqmannö kawar sïguiyänampaq’? (3 Juan 4). ¿Y imanöraq congregacionchö kaqkunaqa yanapayanman?

3, 4. (1) ¿Imanötaq teytakunaqa rurëninkunawan wamrankunata yachatsiyanman? (2) ¿Imatataq teytakunaqa wamrankunapita shuyaräyanmantsu?

³ Teytakuna, wamrëkikuna Jehoväta kuyayänanta y imëyaqpis  kawakuyänanta munarqa, rurënikikunawan yachatsiyänëkim masqa precisan. “Diospa Gobiernunta” puntaman churayanqëkita wamrëkikuna rikäyäshurnikiqa, cada junaq Jehovä yanapanampaq kaqmanmi confiakïta yachakuyanqa (Mateu 6:33, 34). Tsëmi imëka cösaskunata ashiyänëkipa rantinqa, Jehoväta sirwita mas precisaqpaq churayänëki. Kayäpushunqëkillawan kawakuyë y jaqa këmanqa ama ishkiyëtsu. Qellëyoq këta y nunakuna alabayäshunëkita ashiyänëkipa rantinqa, kallpachakuyë ‘ciëluchö fortünëkikuna’ kanampaq, tsënö rurarqa Jehovätam kushitsiyanki (Juan 12:43; leyi Marcus 10:21, 22).

⁴ Wamrëkikunawan kayänëkipaq tiempïkikunata rakiyë. Y reqishqa këta y qellëyoq këta ashiyänampa rantin, Jehoväpa kaqta puntaman churayanqampita alläpa kushikuyanqëkita niyë. Qamkuna shumaq kawakuyänëkipaq wamrëkikuna trabajayänantaqa ama shuyaräyëtsu. “Porqui manam pipis shuyarantsu wamrakuna teytankunapaq churakuyänantaqa, sinöqa teytakunam wamrankunapaq churakuyan” (2 Corintius 12:14).

5. ¿Imanirtaq teytakunaqa wamrankunata Jehoväpita imëpis yachatsiyanman?

⁵ Biblia willakunqannömi, “tukï idiömata parlaq më tsë nacionkunapita” nunakuna Jehoväpa markanman yëkïkäyämun (Zacarïas 8:23). Teytakuna, parlayanqëki idiömata wamrëkikuna alleqlla mana entiendiyaptinqa, manam Jehoväpa kaqta yachatsita puëdiyankitsu. Pëkunam mas precisaq estudiantikunaqa kayan, y Jehoväta reqiyanqampitam imëyaqpis kawakïta tariyanqa (Juan 17:3). Tsëmi, qamkunaqa Jehoväpita imëpis parlapäyänëki (leyi Deuteronomiu 6:6, 7 *).

6. Teytankuna parlayanqan idiömata yachakuyanqanqa, ¿imanötaq wamrakunata yanapan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq fötuta).

⁶ Wamrëkikunaqa, itsa escuëlachö y wakin nunakunawan parlarnin täräyanqëki markachö idiömata yachakuyanqa. Peru qamkuna parlayanqëki idiömataqa yachakuyanqa, pëkunawan imëpis parlayaptikim. Y tsëqa yanapanqa, qamkunawan parlakuyänampaq y imanö sientikuyanqanta mana mantsakushpa willayäshunëkipaqmi. Jina juk idiöma masta parlëta yachayanqanqa, mas alleq pensëta yachayänampaq y wakin nunakuna imanö pensayanqanta entiendiyänampaqmi yanapanqa. Jinamampis, Diospita yachatsikurnin masta rurayänampaqpis yanapanqam. Juk nacionpita teytayoq Carolïnam kënö nin: “Juk idiömata parlaq congregacionchö këqa shumaqmi kashqa, y yachatsikoqkunata wanayanqanchö yanapakïqa alläpam gustaman”.

7. ¿Imataraq teytakuna rurayanman wamrankuna juk idiömata parlayaptinqa?

⁷ Juk nacionpita nunakunapa wamrankunaqa, ichikllapa ichikllapam täräyanqan markachö idiömata y costumbrikunata yachakuyan. Tsëmi, itsa wakinkunaqa teytankunapa idiömankunachö parlëtapis yachayannatsu. Wamrëkikunawan tsënö pasaptinqa, ¿manatsuraq tsë idiömata yachakïta procurankiman? Wamrëkikuna wakinkunawan imata parlayanqanta, ima rurë gustayanqanta y escuëlachö tarëankunawan imanö këkäyanqanta musyarninqa, fäcil-llam Jehoväta sirwiyänampaq yanapayanki. Jina profesorninkunawan  parlëta puëdirninqa mas allim yanapayanki. Juk mushoq idiömata yachakunapaqqa tiemputa, kallpachakïta y humildi këtam wanantsik, peru allipaqmi kanqa. Këman pensari, wamrëki sordu tikrakuriptinqa, ¿manatsuraq pëwan parlanëkipaqqa sëñaschö parlëta yachakunkiman? Tsëqa, ¿manaku tsënölla rurankiman juk idiömachö wamrëki parlëta mas yachaptinqa? * (rikäri päginapa ura kuchunchö willakïta).

8. Wamrankuna parlayanqan idiömata alleq mana yacharpis, ¿imanötaq teytakuna yanapayanman?

⁸ Wakin teytakunapaqqa, wamrankuna yachayanqan mushoq idiömachö parlëqa manam fäciltsu. Y tsërëkur Diospa Palabrampita wamrankunata yachatsiyänanqa itsapis fäciltsu kanman (2 Timoteu 3:15). Itsapis tsëpa pasëkanki, tsënö kaptimpis Jehoväta reqiyänampaq y kuyayänampaq wamrëkikunata yanapëtaqa puëdinkim. Shan jutiyoq juk anciänum kënö nin: “Mamänïllam winatsiyämarqan, y pëqa panïkunawan parlayanqä idiömataqa manam alleqllaqa yachaqtsu, y noqakunanam pë parlanqan idiömataqa alleqllaqa yachayaqtsu kayä. Peru Bibliata estudianqanta, Jehoväta mañakunqanta y llapan semänakuna Diosta Adorana Hörata ruranampaq kallpachakunqantam rikäyarqä. Tsëmi, Jehoväta reqi alläpa precisaq kanqanta entiendiyänäpaq yanapayämarqan”.

9. ¿Imataraq rurayanman teytakuna wamrakuna ishkë idiömachöraq yachakïta wanayaptinqa?

⁹ Wakin wamrakunaqa itsapis ishkë idiömachöraq Jehoväpita yachakïta wanayanqa. Porqui escuëlachöqa, juk idiömatam parlayan y wayinkunachöqa juk idiömatanam. Tsërëkurmi wakin teytakunaqa publicacionkunata, grabacionkunata y vidëukunata ishkë idiömachö utilizäyan. Awmi, juk nacionpita kaq teytakunaqa, wamrankuna Jehoväwan alli amïgu kayänanta munarqa alleqmi kallpachakuyänan yanapayänampaq.

10. (1) ¿Pitaq decidinan mëqan congregacionta ëwayänampaq kaqta? (2) ¿Imataraq juk teyta ruranman imatapis manaraq decidirnin?

¹⁰ Idiömankunata parlaq Testïgukunapita karuchö tärarninqa, täräyanqan markachö parlayanqan idiömachö congregacionmanmi ëwayänan (Salmus 146:9). Peru parlayanqan idiömachö juk congregacion amänullachö kaptinqa, mëqanman ëwayänampaq kaqtaqa teyta kaqmi decidinan. Peru tsëta manaraq decidirninmi, alleq pensanan y yanapanampaqmi Jehoväta mañakunan. Jina warminwan y wamrankunawampis parlananmi (1 Corintius 11:3). ¿Imakunatataq cuentaman churanan? ¿Bibliapa mëqan consëjunkunataq yanapanqa alleq decidinampaq?

11, 12. (1) ¿Imanötaq wamrakunata yanapanqa parlayanqan idiömachö reunionkunaman ëwayanqan? (2) ¿Imanirtaq wakin wamrakunaqa teytankuna parlayanqan idiömata yachakïta munayantsu?

¹¹ Teytakunaqa cuentamanmi churayänan wamrankuna mëchö mas alli kayänampaq  kaqta. Bibliapa rasumpa kaq yachatsikïninkunata alleq entiendiyänampaqqa, semänachö juk ishkë hörakuna reunionchö yachakuyanqanllaqa manam yanapanqatsu. Peru parlayanqan idiömachö reunionkunaman ëwarninqa, tsëchö kayanqanllawampis yachakuyanqam. Porqui reunionkunachö yachatsikayämunqanta mana entiendirninqa wamrakunaqa manam yachakuyantsu (leyi 1 Corintius 14:9, 11). Manam teytankuna yachatsiyanqan idiömachötsu wamrakunaqa pensayanqanta y imanö sientiyanqanta imëpis rikätsikuyanqa. Wakin wamrakunaqa teytankuna yachatsiyanqan idiömachömi reunionkunachö parlakurita, demostracionkunata o discursukuna rurëta yachakuyan, peru shonqunkunachöqa manam tsënötsu sientiyan.

¹² Wamrakuna imanö portakuyänampaq y imata pensayänampaqqa manam juk idiömallatsu yanapakun. Tsëmi pasarqan qallananchö parlanqantsik Joshua jutiyoq wawqintsikta. Esther jutiyoq paninmi kënö nin: “Wamrakunapaqqa teytankunapa idiöman, costumbrin y religionninqa alläpam precisan”. Tsëmi, wamrakunata teytankunapa costumbrinkuna mana gustaptinqa, idiömankunata yachakïta ni religionninkunachö këtapis manam munayanqatsu. Tsënö pasakuptinqa, ¿imataraq teytakuna rurayanman?

13, 14. (1) ¿Imanirtaq juk familiaqa juk congregacionman pasakuyarqan? (2) ¿Imatataq tsë teytakunaqa rurayarqan Jehoväwan amïgu këninkuna mana ushakänampaq?

¹³ Jehoväta sirweq teytakunaqa, wamrankuna wanayanqantam mas precisaqpaq churayänan (1 Corintius 10:24). Joshuapawan Estherpa teytan Samuelmi kënö nin: “Noqawan warmïqa, Bibliapa yachatsikïnin ima idiömachö wamräkunapa shonqunman chanqantam rikäyarqä. Tsëmi yachaq këta qoyämänampaq Jehoväta mañakuyarqä. Peru manam noqakuna shuyarayanqänötsu Jehoväqa contestayämarqan. Porqui noqakuna parlayanqä idiöma kaq reunionkunachö alläpa mana yachakuyanqanta rikarmi, juk congregacionman ëwëta decidiyarqä. Reunionkunamanqa juntum ëwayaq kayä y Diospita yachatsikoqpis pëkunawanmi yarquyaq kayä. Jinamampis, wakin Testïgukunatam mikoq y pasëupa ëwayänäpaq invitayaq kayä. Kë llapanmi yanapayämarqan wamräkuna cristiänukunata mas reqiyänampaq y Jehoväta Teytankunatanö y Amïgunkunatanö rikäyänampaq. Noqakunapaqqa tsëkunam mas precisarqan idiömäkunata alleq mana parlayaptimpis”.

¹⁴ Jina Samuelqa kënöpis ninmi: “Diospa kaqchö mas alli tsarakïta munarmi, parlayanqä idiömachö reunionkunamampis warmïwan ëwayaq kayä. Rurayänäpaqqa imëkam kayäpamaq y utishqam sientikuyaq kayä, peru kallpachakuyanqätaqa Jehovä bendecimurqanmi, tsëmi alläpa agradecikuyä. Kananqa kiman wamräkunam llapan tiempunkunawan Jehoväta sirwiyan”.

15. ¿Imanirtaq juk paniqa decidirqan entiendinqan idiömata parlaq congregacionta ëwanampaq?

¹⁵ Wamrakuna winarirqa, itsa cuentata qokuriyanqa alleq entiendiyanqan idiömachö Jehoväta sirwiyänan mas alli kanqanta. Tsë pasakuptinqa, teytakunaqa manam pensayanmantsu pëkunapita wamrankuna penqakuyanqanta. Kristïna jutiyoq panim kënö willakun: “Teytäkuna parlayanqan idiömata alleqlla mana entiendirmi, reunionkunachö  yachatsikayämunqantaqa entiendeqllatsu kä. Peru chunka ishkë (12) watayoq këkarmi, entiendinqä idiömachö juk asamblëaman ëwarqä. Y tsëchöraqmi cuentata qokurirqä Jehoväpita rasumpa kaqta wiyëkanqäta. Jina entiendinqä idiömachö Diosta mañakur qallëkur-raqmi, shonqupita patsë mañakïkanqäta sientirqä” (Hëchus 2:11, 41). Chunka puwaq (18) watayoq këkarnam, Kristïnaqa teytankunawan parlarqan y entiendinqan idiömachö congregacionman ëwanampaq decidirqan. Y kënömi nin: “Entiendinqä idiömachö Jehoväpita yachakunqämi, pëpaq masta rurëta munanäpaq yanapamarqan”. Tsëpita wallka tiempullatanam Kristïnaqa precursöranö sirwir qallëkurqan. ¡Tsëqa alläpam kushitsin!

16. ¿Imanirtaq Nadiaqa kushikun teytankuna parlayanqan idiömata parlaq congregacionchö quedakunqampita?

¹⁶ Jövin, ¿entiendinqëki idiömata parlaq congregacionchöku këta munanki? Tsëqa, tsë congregacionmanqa imanir ëwëta munanqëkita tapukï. ¿Jehoväwan amïgu kënikichö yanapashunëkipaq kaptinku? (Santiägu 4:8). O ¿teytëkikuna imatapis niyäshunëkita mana munarku o congregacionchö imatapis rurëta mana munarku? Betel wayichö sirweq, Nadia jutiyoq panim kënö nin: “Menorllaraq këkarmi, nanäkunawan y turïwanqa tsë markachö idiömata parlaq congregacionman ëwakïta munayarqä. Peru teytäkunaqa musyayarqanmi tsëqa Jehoväwan amïgu kënïkunachö mana yanapayämänampaq kaqta. Kananqa alläpam agradecikuyä pëkuna parlayanqan idiömata yachatsiyämanqampita y tsë congregacionchö quedakuyanqäpita. Tsëmi kawënïkunachö alläpa yanapayämarqan y Jehoväta reqiyänampaq wakin nunakunatapis yanapëta puëdiyarqämi”.

17. (1) Wamrankunata yachatsiyänampaqqa, ¿pikunatataq Jehoväqa cargunkuna qoshqa? (2) ¿Imatataq teytakuna rurayanman wamrankunata rasumpa kaqta yachatsiyänampaq?

¹⁷ Wamrakunata rasumpa kaqta yachatsiyänampaqqa, teytakunatam cargunkuna Jehoväqa qoshqa. Y manam awilunkunatatsu ni wakin nunakunatatsu (leyi Proverbius 1:8 * y 31:10, 27, 28 *). Peru täräyanqan markachö idiömata mana entiendirqa, itsa jukkuna yanapayänanta wanayanqa wamrankunapa shonqunman chäyänampaq. Kë teytakunaqa manam wamrankunata jukkuna yachatsiyänanta munartsu yanapayänanta ashikäyan. Sinöqa, ‘Jehovä munanqannö alli portakuyänampaq yachatsita’ munarmi (Efesius 6:4). Tantiyarinapaq, Familiachö Diosta Adorana Hörachö wamrankunata imanö yachatsiyänampaq kaqtam, anciänukunata mañakuriyanman. Jina wamrankunapaq alli amïgukunata ashichö yanapayänampaqpis mañakuriyanmanmi.

18, 19. (1) ¿Imanötaq wakin cristiänukuna jövinkunata yanapayanman? (2) ¿Imatataq teytakunaqa rurëkäyanmanlla?

¹⁸ Jina wamrankunata yanapayänampaqqa, Familiachö Diosta Adorayänan Höramanmi teytakunaqa wakin familiakunata invitariyanman. Mëtsikaq jövinkunam alli kaqta yachakuyan wakin cristiänukunawan Diospita yachatsikoq yarqurnin y pëkunawan juntu imatapis rurarnin (Proverbius 27:17).  Puntata parlanqantsik Shan jutiyoq wawqim kënö nin: “Alleqmi yarpä noqapaq yarpachakoq wawqikunata. Discursüta rurar yanapayämaptinqa mastam yachakoq kä. Y juntakar imatapis rurayanqäqa alläpam gustamaq”.

¹⁹ Peru teytakunata yanapaq wawqikunaqa, wamrakunatam imëpis animayänan teytankunata respetayänampaq. ¿Imanötaq tsëta rurayanman? Pëkunapita allita parlarnin y teytakuna wamrankunata yachatsiyänampaq carguyoq këninkunata respetarninmi. Jinamampis, tsë yanapakoq wawqikunaqa allim portakuyänan (1 Pëdru 2:12). Teytakunaqa wakinkunata yanapayänampaq mañakïta puëdirpis, kikinkunam wamrankunata Jehoväpita yachatsiyänampaq carguyoqqa kayan. Tsëmi, wamrankunata wakinkuna imanö yanapëkäyanqanta alleq rikäyänan.

20. ¿Imanötaq teytakunaqa wamrankunata yanapayanman Jehoväta mana jaqipa sirwiyänampaq?

²⁰ Teytakuna, yanapayäshunëkipaq Jehoväta mañakuyë y kallpachakurnin sïguiyë (leyi 2 Crönicas 15:7 *). Kikikikunapa munënikikunapitapis, wamrëkikuna Jehoväwan amïgu kayanqanta mas precisaqpaq churayë. Tukïnöpa kallpachakuyë Diospa yachatsikïnin wamrëkikunapa shonqunman chänampaq, y confiakuyë Jehoväta sirwiyänampaq kaqman. Biblia ninqannö pëkuna rurayaptin y yachatsiyanqëkinö rurayaptinqa, qamkunapis apostol Juannömi sientikuyanki. Pëqa, Diospita yachatsinqan cristiänukunapaq parlarmi kënö nirqan: “Rasumpa kaqmannö wamräkuna kawar sïguikäyanqanta wiyënöqa manam ni imapis alläpaqa kushitsimantsu” (3 Juan 4).