1, 2. (1) ¿Ima niyantaq wakin nunakuna Diosta ordenädu sirwipita? (2) ¿Imatataq kë yachatsikïchö yachakushun?

WAKIN nunakunaqa pensayan Diosta sirwinapaqqa juk ordenädu marka dirigimänata mana wananqantsiktam. Dioswan amïgu këlla mas precisaq kanqantam niyan. ¿Peru tsënötsuraq?

² Kë yachatsikïchömi rikäshun, Jehoväqa llapantapis ordenädu ruranqanta y markantapis shumaq ordenäduta katsinqanta (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Jina rikäshunmi, Jehoväpa markan mandakïkunata qomashqa imata ruranapaq kaqta (1 Corintius 14:33, 40). Apostolkuna kawayanqan witsan cristiänukunaqa Diospa Palabran ninqantam rurayaq. Tsërëkurmi Diospa Gobiernumpa willakïninta më tsë markachö yachatsikïta puëdiyarqan. Kanan witsan Testïgukunapis Biblia pushamänantsiktam jaqintsik y Diospa markan nimanqantsiktam wiyakuntsik. Tsëmi Diospa Gobiernumpita entëru Patsapa yachatsikïta puëdintsik y congregacionkunatapis limpiuta, juknöllata y yamëta katsita puëdintsik.

3. ¿Imataq cläru rikätsimantsik imëkapis ordenädu kananta Jehoväta gustanqanta?

³ Kamanqankunaman pensarninqa clärum rikantsik,  imëkapis ordenädu kananta Jehoväta gustanqanta. Proverbius 3:19 textum kënö nin: “Yachëwanmi Jehoväqa Patsata kamarqan. Ciëlutam alli tantiyëkur patsätsirqan”. Tsënö kaptimpis, Bibliaqa nimantsik Jehovä ruranqampita ichikllata musyanqantsiktam (Job 26:14). Ciëluchö llapan kaqkunapita ichikllata musyanqantsikmi yanapamantsik, Jehovä kamanqankunaqa llapampis ordenädu kanqanta cläru rikänapaq (Salmus 8:3, 4). Tantiyarinapaq, yupëtapis mana puëdipaq ciëluchö këkaq qoyllurkunaqa ordenädum kuyuyan. Jina planëtakunapis Intipa (Rupaypa) jiruroqnimpam ordenädu tumayan. Tsënö ordenäduqa kayan kikin Jehovä patsätsishqa kaptinmi. Patsachö y ciëluchö këkaqkunata alläpa yachëwan Jehovä ruranqanman pensanqantsikmi, yanapamantsik alabanapaq y mana jaqipa sirwinapaq (Salmus 136:1, 5-9).

4. ¿Imanirtaq cientïficukunaqa puëdiyashqatsu precisaq tapukïkunata contestëta?

⁴ Cientïficukunaqa imëkatam yachakuyashqa ciëluchö imëka këkaqkunapita y Patsapita. Tsëkunam kananqa kawakïnintsikchö yanapamantsik. Peru mëtsikaq nunakunapa precisaq tapukïninkunata contestëtaqa manam puëdiyashqatsu. Tantiyarinapaq, manam alleqllaqa puëdiyantsu willakïta Patsa y ciëlu imanö qallanqanta y imanir kë Patsachö kawë kanqanta. Y mëtsikaq nunakunam musyayantsu o yachayantsu imarëkur nunakuna wanïta mana munanqantsikta (Eclesiastes 3:11). ¿Imanirtaq mëtsikaq nunakuna tsë tapukïpa respuestanta musyayantsu? Tsëtaqa musyayantsu porqui mëtsika cientïficukuna y juk nunakuna Dios mana kanqanta y imëkapis kikinlla rurakashqa kanqanta yachatsikuyaptinmi. Peru Diosqa Palabran Bibliachömi tsëta willamantsik.

5. Jehovä kamanqankuna imanö funcionanqan, ¿imanötaq llapantsikta yanapamantsik?

⁵ Jehovä llapan kamanqankuna imanö funcionanqanqa manam cambiantsu. Tsëmi electricistakunata, yaku instalaqkunata, ingeniërukunata, avionta manejaqkunata, operaq doctorkunata y juk nunakunatapis trabäjunkunata rurayänampaq yanapan. Tantiyarinapaq, nunapa shonqunta operayänampaqqa doctorkuna musyayanmi shonqun mëchö këkanqanta. Porqui llapan nunakunapam tsë sitiullachö shonquntsik këkan. Jina llapantsikpis musyantsikmi pipis altu sitiuchö këkarqa saltëta mana munanqanta, porqui musyanmi tsëta rurarninqa malograkunampaq o hasta wanurinampaq kaqta. Porqui llapan ishkeqqa patsamanmi ishkin. Tsëmi kawëta munarninqa, Jehovä llapan kamanqankuna imanö funcionanqanta respetanantsik.

6. ¿Imanirtaq musyantsik shumaq ordenädu sirwinata Dios munanqanta?

⁶ Patsachö y ciëluchö llapan kaqkunatam shumaq ordenädu funcionanampaq kamashqa. Tsëmi cläru rikätsikun markampis shumaq ordenädu sirwiyänanta munanqanta. Jina Jehoväqa Palabran Bibliatam qomarquntsik imanö sirwinapaq kaqta musyatsimänapaq. Markanwan pushamänantsikta jaqirninqa kushishqam kawakushun.

7. ¿Imatataq yachakuntsik Biblia imanö qellqashqa këkanqampita?

⁷ Wakin yachaq nunakunaqa niyan Bibliaqa judïu y cristiänu librukunalla kanqanta y jukta jukta parlanqantam. Peru Bibliaqa Diosnintsikpa juk precisaq qarëninmi. Porqui pëmi patsätsirqan pikuna, imë y imata qellqayänampaq kaqta. Tsëmi Bibliaqa jukta juktatsu parlan, sinöqa Diosnintsik  imata yachatsimënintsikta munanqantam entienditsimantsik. Genesispita Revelacionyaqmi parlan juk “mirë” kë Patsata juk shumaq patsaman yapë tikratsinampaq kaqta, tsë ‘mirëqa’ Jesucristu kanqanta, y Gobiernunqa Jehovällä mandakoq kanqanta rikätsikunampaq kaqta (leyi Genesis 3:15 *, Mateu 6:10 y Revelacion 11:15).

8. ¿Imataq rikätsikun israelïtakuna shumaq ordenädu kayanqanta?

⁸ Jina Diosnintsikqa leykunata qorninmi Israel nacionta alli ordenädu kayänampaq patsätsirqan. Tantiyarinapaq, carpa wayinman yëkunanchömi warmikunaqa shumaq churanakushqa yanapakuyaq (Exodu 38:8). Jina mandakurqanmi carpa wayinkunata y Diospa carpa wayinta shumaq ordenädu apayänampaqpis. Y tiempuwannam rey Davidpis sacerdötikunata y levïtakunata shumaq patsätsirqan templuchö shumaq yanapakuyänampaq (1 Crönicas 23:1-6; 24:1-3). Israelïtakuna Jehovä ninqanta wiyakuyaptinqa, pëqa bendiceqmi. Tsëmi shumaq ordenädu, yamë y juknölla kawakuyaq (Deuteronomiu 11:26, 27; 28:1-14).

9. ¿Imanö patsätsishqataq kayarqan apostolkuna kawayanqan witsanchö congregacionkuna?

⁹ Apostolkuna kawayanqan witsanchö congregacionkunapis shumaq ordenädu patsätsishqam kayarqan. Tsë witsanchöqa juk grüpu wawqikunam llapan congregacionkunata pushayänampaq carguta chaskiyarqan. Qallananchöqa apostolkunallam tsë grüpuchö kayarqan. Peru tiempuwanqa, anciänukunapis tsë grüpuchöqa yanapakuyarqanmi (Hëchus 6:1-6; 15:6). Jehovämi permitirqan tsë grüpuchö kaqkuna y yanapaqnin cristiänukunapis congregacionkunapaq mandakïkunata y consëjukunata qellqayänanta (1 Timoteu 3:1-13; Tïtu 1:5-9). ¿Imanötaq congregacionkunata yanaparqan tsë mandakïkunata wiyakuyanqan?

10. ¿Imanötaq congregacionkunata yanaparqan Jerusalenchö këkaq apostolkunata y anciänukunata wiyakuyanqan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

¹⁰ (Leyi Hëchus 16:4, 5). Apostolkuna kawayanqan witsanchöqa, wakin wawqikunam congregacionkunata watukayaq “Jerusalenchö këkaq apostolkuna” y anciänukuna “patsätsiyanqan mandakïkunata” willakuyänampaq. Tsë mandakïkunata cäsukurmi congregacionkunaqa “mas sinchiyar qallëkuyarqan, y waran waranmi mas mirar sïguiyarqan”. ¿Imanötaq noqantsikpis pëkunanölla congregacionnintsikchö cäsukoq kashwan?

11. ¿Imatataq carguyoq wawqikuna rurayänan Jehoväpa markampita mandakïkunata chaskirirqa?

¹¹ Sucursalta Rikaqkuna, congregacionkunata watukaqkuna, anciänukuna y siervu ministerialkunam Jehoväpa markan mandakunqanta cäsukuyänan. Y Bibliam nimantsik pushamaqnintsikkunata llapantsik cäsukunantsikpaq (Deuteronomiu 30:16; Hebrëus 13:7, 17). Jehoväta kuyarninqa, manam chaskinqantsik mandakïkunapita quejakurnin purishuntsu, ni mana cäsukoqqa kashuntsu. Manam Diotrefesnö këta munantsiktsu, pëqa manam respetaqtsu congregacionta dirigeq wawqikunata (leyi 3 Juan 9, 10). Mandamanqantsikkunata cäsukurninqa congregacionchö yamë y juknölla kawakunapaqmi yanapakïkantsik. Tsëmi  kënö tapukunantsik: “¿Cristiänu mayïkunata yanapäku Jehoväta imëpis mana jaqiyänampaq? ¿Jehoväpa markan mandakamunqanta rasku cäsukü?”.

12. ¿Imanötaq anciänukunata y siervu ministerialkunata kananqa nombrayan?

¹² Tsëllaraqmi Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa cambiayashqa anciänukunata y siervu ministerialkunata imanö churayänampaq kaqta. Punta cristiänukunapa pushaqninkunaqa, congregacionkunata watukaqkunatam cargun qoyarqan anciänukunata y siervu ministerialkunata churayänampaq (rikäri 2014 wata 15 de noviembri La Atalaya revistapa “Preguntas de los lectores” nishqan yachatsikïninta). Tsëmi 2014 wata septiembri killapitaqa, congregacionkunata watukaqkunana anciänukunata y siervu ministerialkunata churayan. Juk wawqita anciänu o siervu ministerial kanampaq anciänukuna rikashqana kayaptinqa, congregacionkunata watukaqqa tsë wawqitam y familiantam alleq reqita procuran. Tsëpaqqa itsa pëwan yachatsikoq yarqunqa (1 Timoteu 3:4, 5). Tsëpitanam congregacionkunata watukaq wawqiqa anciänukunawan juntakan, siervu ministerialkunapaq y anciänukunapaq parlaq versïculukuna ninqanta tsë wawqi cumplikanqanta o mana cumplikanqanta alleq rikäyänampaq (1 Timoteu 3:1-10, 12, 13; 1 Pëdru 5:1-3).

13. ¿Imanötaq rikätsikuntsik anciänukunata cäsukunqantsikta?

¹³ Anciänukunaqa mana allikunapita tsapämënintsikta munarnin y congregacionta cuidarninmi, Diosnintsik munanqannö kawanapaq Bibliawan yanapamantsik. Nimanqantsiktaqa cäsukunantsikmi, porqui biennintsikpaqmi (1 Timoteu 6:3). Apostolkuna kawayanqan witsanqa, wakin cristiänukunaqa ‘llutam kawakïkäyarqan’. Pablum tsë congregacionchö këkaq cristiänu mayinkunata nirqan tsënö kawakoqkunata imanö tratayänampaq kaqta. Kënömi nirqan: “Pëpita cuidakuyë y pëwan juntakïta jaqiyë”. Tsënö cristiänukunawanqa manam juntakuyänannatsu karqan. Tsënö kaptimpis, mana allipaqa manam tratayänantsu karqan (2 Tesalonicensis 3:11-15). Tsënöllam kanan witsan anciänukunapis Dios mandakunqankunata mana cäsukoq cristiänukunata yanapëta procurayan. Tantiyarinapaq, juk cristiänu juk mana creikoq shipashwan enamorädu kaptinqa, tsëta mana ruranampaqmi consejayan (1 Corintius 7:39). ¿Y mana cäsukuptinqa? Itsa anciänukunaqa juk discursuta rurayanqa tsënö portakïqa mana alli kanqanta y congregacionpaq mana allita parlayänampaq kaqta rikätsikurnin. ¿Cäsukuntsikku congregacionnintsikchö anciänukuna tsënö discursuta rurarayämuptin? ¿Y tsë mana alli ruraq cristiänuwan juntakïta jaqintsikku? Anciänukuna niyämunqanta cäsukurqa, tsë mana alli ruraqtam yanapashun mana alli rurëninta jaqinampaq ^[1] (rikäri kë yachatsikïpa ushananchö këkaq willakïta).

14. ¿Imanötaq congregacion limpiu kanampaq yanapakushwan?

¹⁴ Diospa Palabranmi nimantsik congregacionchö mana alli rurëkunata mana permitinapaq. Corintu markachö pasakunqanman pensarishun. Tsëchö täraq cristiänukunataqa Pablu alläpam kuyaq. Porqui kikinmi mëtsikaqta Diospita yachatsishqa karqan (1 Corintius 1:1, 2). Peru tsëchömi juk cristiänu alläpa jutsata rurëkarqan, y anciänukunaqa rikaräkuyarqanmi. Tsëta musyarir, ¿imanöraq Pablu sientikurqan? ‘Tsë nunata Satanasta entreguëkuyë’ nirmi anciänukunata mandarqan. Tsë nunataqa, congregacionpitam qarquyänan karqan (1 Corintius 5:1, 5-7, 12). Kanan witsampis jutsankunapita mana arrepentikoq cristiänukunataqa anciänukunam congregacionpita qarqurita puëdiyan. Tsë qarqushqakunata Biblia mandakunqannö tratarqa, congregacion limpiu kanampaqmi yanapakïkantsik (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Jina qarqushqa kaqtapis itsa yanaparinqa arrepentikunampaq y Jehoväpa perdonninta ashinampaq.

15. ¿Imanötaq yanapakushwan congregacionchö yamë y juknölla kawakunapaq?

¹⁵ Jina Corintu congregacionchöqa juk problëmapis pasakïkarqanmi. Wakinkunam cristiänu mayinkunata demandëkäyarqan. Tsëmi Pabluqa kënö nirqan: “¿Imanirtaq tsëpa rantinqa mana allita rurayäshunëkita jaqiriyankitsu?” (1 Corintius 6:1-8). Kanan witsampis, wakin cristiänukunam cristiänu mayinkunawan negociuta rurayashqa, y mana allim yarqapakuyashqa. Tsëmi cristiänu mayin engañashqa kanqanta pensarnin demandayashqa. Tsëkuna pasakuptinqa itsa nunakunaqa Jehoväpita y markampita mana allita parlayanqa, o congregacionpa yamë kënimpis ushakärinqa. Peru Diospa Palabranqa nimantsik, qellënintsikta oqranantsik kaptimpis cristiänu mayintsikkunawan alli kawakïta ashinapaqmi ^[2] (rikäri kë yachatsikïpa ushananchö këkaq willakïta). Jesusmi yachatsikurqan problëmakunata imanö altsanapaq kaqta (leyi Mateu 5:23, 24 y 18:15-17). Jesuspa consëjunkunata cäsukurninqa congregacionchö yamë y juknöllam kawakushun.

16. ¿Imanirtaq Diospa sirweqninkunaqa juknölla sirwikantsik?

¹⁶ Bibliam kënö nimantsik: “¡Rikäyë! ¡Imanö alli y kushikïpaqmi wawqikuna y panikuna juntu kawakuyanqan!” (Salmus 133:1). Jehoväta cäsukurninqa, israelïtakunaqa ordenädu y juknöllam kawakuyarqan. Y shamoq tiempuchö sirweqninkuna imanö sirwiyänampaq kaqtam Dios kënö nirqan: “Juknölla kayänampaqmi churashaq, juk kanchallachö üshatanö” (Miquëas 2:12). Jina nirqanmi rasumpa kaqta yachakuyanqanrëkur sirweqninkunaqa juknölla sirwiyänampaq kaqta.  Pëmi kënö nirqan: “Llapan markakunata[m] yachatsishaq juk alli kaq idiömallata parlayänampaq, llapankuna Jehoväpa jutinchö qayakuyänampaq, juknölla yanapanakur sirwiyänampaq” (Sofonïas 3:9). ¿Manaku alläpa kushikuntsik Jehoväta juknölla sirwinqantsikpita?

17. ¿Imatataq anciänukuna rurayänan congregacionchö pillapis jatun jutsata rurariptin?

¹⁷ Pipis jatun jutsata rurariptinqa, anciänukunam kuyakïwan raslla consejayänan. Congregacionta mana allikunapita tsapäyänanta Dios munanqantam musyayan. Tsënöpam congregacion limpiu y juknölla kanqa (Proverbius 15:3). Pabluqa alläpam kuyaq Corintuchö këkaq cristiänukunata, tsëmi precisaptinqa consejaq. Tsëtam rurarqan punta kaq cartanchö. Y Corintupita anciänukunaqa jinan höram cäsukuyarqan Pablu consejanqankunata. Tsëtaqa musyantsik wiyakuyanqampita ishkë kaq cartanchö pëkunapaq allita parlanqampitam. Tsëmi juk cristiänu mayintsik “cuentata mana qokushpa” mana allita rurëkaptinqa, anciänukuna kuyakïwan consejayänan (Gälatas 6:1).

18. (1) ¿Imanirtaq punta cristiänukunapaqqa alli karqan Diospa Palabranta wiyakuyänan? (2) ¿Imatataq yachakushun qateqnin kaq yachatsikïchö?

¹⁸ Punta cristiänukunaqa Diospa Palabranta wiyakuyanqanrëkurmi, congregacionchö yamë y juknölla kawakuyarqan (1 Corintius 1:10; Efesius 4:11-13; 1 Pëdru 3:8). Dios pushananta jaqirninmi kë cristiänukunaqa Diospita yachatsikuyarqan ‘entëru patsachö’ (Colosensis 1:23). Kanan witsampis Diospa sirweqninkunaqa juknölla y alli churanakushqam entëru Patsachö alli willakïkunata yachatsikïkantsik. Qateqnin kaq yachatsikïchömi masta yachakushun Jehoväta alabëta y Palabran Bibliawan pushamänata munanqantsikta (Salmus 71:15, 16).