1, 2. ¿Imanirtaq precisan wakinkunata parlaparnin kallpata qonantsik?

CHUNKA PUWAQ (18) watayoq Cristïna jutiyoq shipashmi kënö nin: “Teytäkunaqa höra hörallam shumaq parlapäyäman. Y ruranqäkunapitam imëpis qayapäkïkäyäman. Niyämanqanqa alläpam llakitsiman. Imatapis mana musyanqäta, imëpis mana yachakunäpaq kaqta y alläpa wira kanqätam niyäman. Imëpis waqarllam kakü y pëkunawanqa manam parlëtapis munänatsu. Y imapaqpis mana sirweqnömi sientikü” ^[1] (rikäri kë yachatsikïpa ushananchö këkaq willakïta). Kë shipash pasanqanmi rikätsimantsik pipis parlakïninwan kallpata mana qomashqaqa llakikïpaq kanqanta.

² Peru wakinkunata parlakïnintsikwan kallpata qorqa alläpam yanapëta puëdintsik. Ruben jutiyoq wawqim kënö nin: “Juk anciänuwanmi yachatsikïkäyarqä, y pëqa cuentatam qokurirqan llakishqa këkanqäta. Tsëmi willarirqä imanö sientikunqäta, y pëqa shumaqmi wiyamarqan. Y allikunata rurëkanqäpitam parlapämarqan. Jina Jesus parlanqanta yarpätsimarmi pichïsankakunapitapis mas väleq kanqäta nimarqan. Tsë textumanqa  imëpis yarparämi, y shonqütam alläpa kushitsin. Kë anciänu tsënö nimanqanqa alläpam yanapëkamarqan” (Mateu 10:31).

3. (1) ¿Ima nirqantaq apostol Pablu wakinkunata parlakïwan kallpata qoypaq? (2) ¿Ima tapukïkunatataq kë yachatsikïchö contestashun?

³ Bibliaqa nimantsik kallpata qonakur yanapanakunantsikpaqmi (rikäri “Maslla entiendinapaq” neq recuadruta). Hebreu cristiänukunatam apostol Pablu kënö nirqan: “Cuidakuyë wawqikuna y panikuna, paqtataq imëllapis kawëkaq Diospita rakikäkuriyaptiki, alläpa mana alli y mana markäkoq shonqu mëqëkichöpis yurir qallëkunman; peru llapan junaqkuna jukniki juknikikuna kallpata qonakur sïguiyë”. Pablum entienditsikurqan “engañakoq jutsapa puëdeq kënin” shonquntsikta mana chukruyätsinampaqqa, kë consëjuta wiyakï alläpa precisanqanta (Hebrëus 3:12, 13). Musyanqantsiknöpis, pillapis shumaq parlapämarnintsik kallpata qoramashqaqa alläpa allim sientikuntsik. Tsëta yarpanqantsikmi yanapamäshun noqantsikpis wakinkunata kallpata qonantsikpaq. Kë yachatsikïchömi kë tapukïkunata contestashun: ¿imanirtaq precisan wakinkunata kallpata qonantsik? ¿Imatataq Jehoväpita, Jesuspita y Pablupita yachakuntsik? ¿Imanötaq wakinkunata kallpata qoshwan?

4. (1) ¿Pikunataq wanayan kallpata chaskita? (2) ¿Imanirtaq mëtsikaq nunakuna shumaq parlaparnin wakinkunata kallpata qoyantsu?

⁴ Llapantsikmi pillapis kallpata qomänataqa wanantsik, masqa wamrakunam. Juk profesormi wamrakunapaq kënö nin: “Plantakuna yakuta wanaqnömi wamrakunapis shumaq parlapar kallpata qoyänanta wanayan”. Jina ninmi: “Kallpata chaskeq wamrakunaqa väleq kayanqanta y kuyashqa kayanqantam sientiyan”. Peru kë “ushanan junaqkunachöqa” nunakunaqa kikinkunallamanmi yarparäkuyan y wakinkunataqa manam kuyayantsu, tsëmi shumaq parlaparnin kallpata qoyantsu (2 Timoteu 3:1-5). Wakin teytakunaqa kikinkunapis teytankunapita mana chaskishqa karninmi, wamrankunata parlaparnin kallpata qoyantsu. Y mëtsikaq trabajaq nunakunam quejakuyan trabäjunkunachö shumaq parlapar kallpata mana qoyanqampita.

5. ¿Imakunataraq rurashwan wakinkunata kallpata qonapaq?

⁵ Wakinkunata kallpata qonapaqqa imëkatam rurëta puëdintsik. Tantiyarinapaq, imatapis allita rurayanqampita o imanö këninkunata valoranqantsikpitam shumaq parlaparnin kallpata qorishwan. Jina llakishqa këkäyaptin o qelanashqa këkäyaptinmi shoqarnin shumaq parlapärishwan (1 Tesalonicensis 5:14). Cristiänu mayintsikkunawanqa imëpis juntum këkantsik, tsëtam provechanantsik parlakïnintsikwan kallpata qonantsikpaq (leyi Eclesiastes 4:9, 10 *). Kënömi tapukunantsik: “¿Wakinkunata nïku imanir kuyanqäta y rurayanqankunata valoranqäta? ¿Imëpis tsëtaqa ruräku?”. Yarpäshun Biblia kënö ninqanta: “Tiempunchö shumaq animanakur parlapänakuriqa, ¡imanö shumaqmi!” (Proverbius 15:23).

6. ¿Imanirtaq Satanasqa cristiänukunata qelanäratsita munan? Juk pasakunqanwan willakaramï.

⁶ Satanasqa munan Dioswan amïgu kënintsikta ushakäratsitam, tsëmi tukïnöpa qelanätsimënintsikta procuran. Proverbius 24:10 textum nimantsik problëmakunapa  pasarnin qelanäkurirqa kallpannaq tikrarinqantsikta. Tsëmi Satanasqa qelanäratsita munarnin Jobta alläpa sufritsirqan, peru manam lograrqantsu. Porqui Jehovällapaq karmi Jobqa alleq tsarakurqan (Job 2:3; 22:3; 27:5). Noqantsikpis alleq tsarakïta puëdintsikmi, y tsënöpam Satanas vencimänantsikta jaqishuntsu. Familiantsikkunata y congregacionchö cristiänu mayintsikkunata kallpata qorninqa kushishqam kawakushun, y Jehoväwan amïgu kënintsikpis manam ushakanqatsu.

7, 8. (1) ¿Imanötaq Jehoväqa wakinkunata kallpata qoshqa? (2) ¿Imanötaq teytakuna Jehovä ruranqanta qatiyanman? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

⁷ Jehovätaqa gustanmi sirweqninkunata kallpata qoy. Bibliam Jehoväpaq kënö nin: “Shonqunkunachö nanatsikïkaqkunapa lädunchömi Jehoväqa këkan, y espïritunkunachö pasëpa llakishqa këkaqkunatam salvan” (Salmus 34:18). Tsëtam Jehoväqa Jeremïaswan rurarqan. Mantsapakurnin qelanashqa këkaptinmi yanapanampaq änirqan (Jeremïas 1:6-10). Jina Danielta yanapanampaqpis juk angeltam kacharqan. Tsë angelqa “yachanëpaq nuna” kanqantam nirqan (Daniel 10:8, 11, 18, 19). Jehovä ruranqanta qatirnin, ¿imanötaq precursorkunata, edäyashqa cristiänu mayintsikkunata y wakinkunata kallpata qornin shumaq parlapärishwan?

⁸ Jehoväwan Jesusqa mëtsika watakunapam ciëluchö juntu kayarqan, peru Jehoväqa musyarqanmi Tsurin Patsachö këkarninqa yanapakïninta wananampaq kaqta. Tsëmi kallpata qornin ishkë kutipa ciëlupita patsë kënö nimurqan: “Këmi Tsurï, kuyë Tsurï, pëpitam alläpa kushikü” (Mateu 3:17; 17:5). Këtaqa Jehovä nirqan Jesus yachatsikur qallanqan witsan y kë Patsachö kawënin ushanqan witsanmi. Jesusqa imaraq kushikïkurqan Teytan kuyanqanta y pëpita alläpa kushishqa këkanqanta musyarir. Jina wanunampaq ichikllana pishikaptinmi alläpa llakishqa y alläpa yarpachakushqa këkarqan, tsëmi Jehoväqa shoqanampaq y kallpata qonampaq juk angelta kacharqan (Lücas 22:43). Tsënöllam teytakunapis wamrankunata kallpata seguïdu qoyänan alli rurayanqampita shumaq parlaparnin. Y escuëlachö wamrakuna problëmapa pasayaptinqa, teytankunam tukïnöpa yanapayänan alleq tsarakuyänampaq.

9. ¿Imatataq yachakuntsik apostolninkunata Jesus imanö tratanqampita?

⁹ Jina Jesuspitapis yachakïta puëdintsikmi. Wanutsiyänampaq tsariyänan paqasmi apostolninkunapa chakinkunata paqapurqan (awipurqan) y humildi kë alläpa precisanqanta nirqan. Peru pëkunaqa orgullösu karmi precisaq këta munarnin pleytuyarqan. Y Pëdrunam Jesusta mana jaqinampaq kaqta gälakurqan (Lücas 22:24, 33, 34). Peru Jesusqa manam pantayanqanllamantsu yarpararqan. Tsëpa rantinqa, pëta mana jaqiyanqampitam kallpata qornin shumaq parlaparqan. Jina nirqanmi pë ruranqampitapis maskunata rurayänampaq kaqta, y Jehovä kuyanqantam cläru rikätsirqan (Lücas 22:28; Juan 14:12; 16:27).  Tsëmi kënö tapukunantsik: “¿Jesusnöku imanö kayanqampita wakinkunata kallpata qornin shumaq parlapäri? ¿O imatapis pantayanqanllataku rikarä?”.

10, 11. ¿Imakunatataq Pablu rurarqan cristiänu mayinkunata kallpata qonanrëkur?

¹⁰ Apostol Pablupis cristiänu mayinkunapaqqa imëpis allitam parlaq. Atska watakunapa viajarninmi yanaqinkunawanqa alleq reqinakushqa karqan. Tsënö këkarpis manam pantayanqankunapitaqa qellqarqantsu. Tsëpa rantinqa allitam pëkunapaq parlarqan. Tantiyarinapaq, Timoteupaqmi kënö nirqan: “Pëqa kuyashqa tsurïmi y Señorpa kaqchö markäkïpaqmi”. Jina cristiänu mayinkunata shumaq cuidanampaq kaqman markäkunqantam nirqan (1 Corintius 4:17; Filipensis 2:19, 20). Jina Tïtupaqpis Corintu markachö këkaq cristiänukunatam nirqan, yanaqin kanqanta y pëkunapa bienninkunapaq yanapakunqanta (2 Corintius 8:23). Tsënö allita parlanqanta musyëqa alläpachi Timoteutawan Tïtuta yanaparqan.

¹¹ Pabluwan Bernabëqa cristiänu mayinkunata yanapayänanrëkurmi kawëninkunata peligruman churayarqan. Pëkunaqa musyayarqanmi Listra markachö nunakunaqa wanutsita munayanqanta. Tsënö këkaptimpis, mushoq cristiänukunata kallpata qoyänampaqmi tsë markaman ëwayarqan, tsënöpa Jehoväta sirwir sïguiyänampaq (Hëchus 14:19-22). Tsëpitanam Ëfesu markachöpis juk grüpu nunakuna Pabluta wanutsita munayarqan, peru pëqa cristiänu mayinkunata kallpata qonanrëkurmi juk tiempupa tsëchö quedakurqan. Hëchus 20:1, 2 textum kënö willakun: “Büllar sharkoqkuna upälläriyaptinnam Pabluqa creikoqkunata qayaratsirqan, y parlaparnin kallpata qorir y pëkunapita despidikurirmi, Macedoniaman viajar qallëkurqan. Y tsë ëwë sitiukunapa pasarir y tsë sitiukunachö këkaq creikoqkunata atska palabrakunawan kallpata qorirmi, Greciaman chärirqan”.

12. ¿Imanirtaq reunionkunaman ëwanantsik alläpa precisan?

¹² Jehoväqa kushishqa kanantsikta munarmi reunionkunaman imëpis ëwanantsikta munan. Tsëchömi Diospita yachakuntsik y kallpata chaskintsik (1 Corintius 14:31; leyi Hebrëus 10:24, 25). Qallanan kaq pärrafuchö parlanqantsik shipashmi kënö nin: “Reunionkunapitaqa masqa gustaman kuyakïta y kallpata chaskinqämi. Höraqa alläpa llakishqam reunionkunaman chärï. Y nanakunaqa witïkamurmi waquyäman (makallayäman) y shumaqllan kanqätam niyäman. Jina kuyayämanqanta y Diospa kaqchö mas poqu tikrëkanqäpita alläpa kushikuyanqantam niyäman. Y tsënö niyämanqanqa alläpam kushiratsiman”. Rikärinqantsiknöpis, ¡alläpam precisëkun kallpata qonakunantsik! (Romänus 1:11, 12).

13. ¿Imanirtaq kallpata qonantsikta wanayan atska tiempupana Jehoväta sirweqkunapis?

¹³ Atska tiempupana Jehoväta sirweq cristiänukunapis kallpata qonantsiktam wanayan. Josuëman pensarishun. Pëtaqa Jehovämi akrarqan Äninqan Patsaman israelïtakunata yëkatsinampaq. Josuë mëtsika watapana sirweqnin këkaptimpis Jehoväqa Moisestam kënö nirqan: “Josuëta churë y kallpata qoy y sinchiyätsi, porqui pëmi kë markapa puntanta ëwanqa, y pëmi kë rikëkanqëki patsata chaskiyänampaq yanapanqa” (Deuteronomiu 3:27, 28). Josuëqa alläpam wanarqan shumaq palabrakunawan kallpata qoyänanta,  porqui mëtsika nacionkunawanmi guërrachö kanan karqan, y juk guërrallatapis perdinanmi karqan (Josuë 7:1-9). Kanan witsan anciänukunapis y congregacionta watukaqkunapis kallpata qonantsiktam wanayan. ¿Imanir? Porqui pëkunaqa Diospa markanta cuidayänampaqmi alleq sinchikuyan (leyi 1 Tesalonicensis 5:12, 13). Congregacionkunata watukaq juk wawqim kënö nirqan: “Höraqa cristiänu mayintsikkunam juk cartata agradecikurnin qoyäman, y tsëchömi niyäman congregacionninman watukaq ëwanqäqa alläpa yanapashqa kanqanta. Tsë cartakunataqa churarätsikuyämi, y llakikuyanqa hörakunaman leyiyä. Y alläpam kallpata qoyäman”.

14. ¿Imataq rikätsikun pitapis consejarninqa alli ruranqampita shumaq parlapärinqantsik alli kanqanta?

¹⁴ Juk kutim apostol Pablu Corintu cristiänukunata consejarqan, y pëkunaqa wiyakuyarqanmi. Tsëmi Pabluqa wiyakuyanqanrëkur kushikunqanta nirqan (2 Corintius 7:8-11). Pablu shumaq parlapanqanqa kë cristiänukunata kallpatachi qorqan alli kaqta rurar sïguiyänampaq. Anciänukuna y teytakunapis Pablu ruranqantam qatiyänan. Ishkë wamrayoq Andreas jutiyoq teytam kënö nin: “Shumaq palabrakunawan wamrakunata kallpata qoshqaqa, poqu nunanöna kayänampaq y Diospa kaqchö mas poquyänampaqmi yanapan, y consëjukunatapis mas rasmi wiyakuyan. Ima alli kanqanta musyayaptimpis, kallpata seguïdu qoshqaqa rurëtam yachakäriyanqa”.

15. Cristiänu mayintsikta kallpata imanö qonapaq kaqta jukta willakaramï.

¹⁵ Diospa kaqchö kallpachakuyanqanta y imanö këninkunata valoranqantsiktam nirishwan (2 Crönicas 16:9; Job 1:8). Tsënö rurarqa Jehoväwan Jesus rurayanqantam qatikantsik. Munanqantsikmannö rurëta mana puëdishqapis, ruranqantsiktaqa Jehoväwan Jesusqa alläpam valorayan (leyi Lücas 21:1-4 y 2 Corintius 8:12). Tantiyarinapaq, edäna cristiänu mayintsikkunaqa imëkanöpam procurayan reunionkunaman shamïta y yachatsikoq seguïdu yarqïta. ¿Tsënö rurëkäyanqampita shumaqku parlapärintsik y kallpata qorintsik?

16. ¿Imëtaq wakinkunata kallpata qorishwan?

¹⁶ Alkäbu këkäshun wakinkunata kallpata qonapaq. Pipis allita rurariptinqa tsë höratam provecharinantsik ruranqampita shumaq parlapärinapaq. Pisidiapa  Antioquïa markanchö Pabluwan Bernabë këkäyaptinmi, ëllukäyänan wayichö dirigeq nunakuna kënö niyarqan: “Ollqukuna, wawqikuna, nunakunata kallpata qoq palabrëkikuna kaptinqa, parlakarayämï”. Tsëmi Pabluqa tsë hörata provecharirqan tsëchö këkaqkunata shumaq parlakïninwan kallpata qonampaq (Hëchus 13:13-16, 42-44). Wakinkunata kallpata qoshqaqa, tsënöllam pëkunapis noqantsikta kallpata qomäshun (Lücas 6:38).

17. Pitapis kallpata qorninqa, ¿imatataq cläru rikätsishwan?

¹⁷ Allikunata ruranqampitam parlapärishwan. Tiatïrachö këkaq cristiänukunata Jesus shumaq parlaparninqa clärum rikätsirqan imakunachö allikunata rurëkäyanqanta (leyi Revelacion 2:18, 19). ¿Imanötaq Jesus ruranqanta qatishwan? Itsa juk mamata shumaq parlapärishwan wamrankunata japallanlla wätëkanqampita. O teyta karninqa wamrantsikkunatam shumaq parlaparnin kallpata qorishwan Jehoväta sirwirnin kallpachakïkäyanqampita. Y manam qonqanantsiktsu ima allikunata rurëkäyanqampita nirita, tsënöpam cuentata qokuyanqa shonqupita patsë parlapëkanqantsikta.

18, 19. ¿Imanötaq wakinkunata yanapashwan Jehoväwan amïgu kënin mana ushakänampaq?

¹⁸ Jehovämi Moisesta nirqan Josuëta kallpata qonampaq. Awmi, kanan witsanqa Jehoväqa manam nimäshuntsu pitapis kallpata qonapaq. Peru alläpam kushikun pitapis kallpata qonapaq sinchikoqta rikämarnintsikqa (Proverbius 19:17; Hebrëus 12:12). Tantiyarinapaq, juk wawqi congregacionchö discursuta ruraramuptinqa imanir gustamanqantsiktam nirishwan. Itsa yachatsikamunqanqa juk problëmantsikta vencinapaq yanaparamarquntsik, o itsa Bibliapa juk versïculunta maslla entiendirirquntsik. Juk pani ruranqanta rikärishun. Juk wawqipa discursunta wiyarirmi agradecikurirqan, y tsëpitam juk cartata qellqarirqan. Tsëchömi nirqan, raslla parlakuriyashqa kayaptimpis imapa pasëkanqanta cuentata qokunqampita y kuyakïwan parlapärinqampita agradecikunqanta. Jina nirqanmi discursunta alläpa kuyakïwan ruranqampita agradecikunqantapis. Y shumaq parlapärinqanqa Jehoväpita shamoq qarë kanqantam nirqan.

¹⁹ Llapantsikmi wakinkunata yanapëta puëdintsik Jehoväwan amïgu këninkuna mana ushakänampaq. Tsëtaqa rurashwan Pablu kënö consejakunqanta wiyakurmi: “Tsëmi jukniki juknikikuna kallpata qonakurnin y jukniki juknikikuna sharkatsinakurnin këkäyë, kanan rurëkäyanqëkinölla” (1 Tesalonicensis 5:11). Cada junaq cristiänu mayintsikkunata kallpata qorninqa, Jehovä kushishqa kanantam procurëkäshun.