1, 2. (1) Judëachö cristiänukunaqa, ¿imanötan kawëkäyarqan Pablu cartakunqan tiempuchö? (2) ¿Imanirtan tsë cartataqa mas wanayanqan tiempuchö chaskiyarqan?

 JESUS wanunqampita ichik tiempullatanam, hebreu cristiänukunaqa imëka mana allikunapa pasayarqan: Jerusalenchö congregacion patsakäriptinllam nunakunaqa wawqi panikunata imëkata rurar sufritsiyarqan (Hëch. 8:1). Y tsëpita 20 watakunanö pasariptinmi, mikuy mana kaptin Judëachö cristiänukuna alläpa mallaqë tiempupa pasayarqan (Hëch. 11:27-30). Peru alläpa mana allikunapa pasayänampaqna këkarpis, 61 wata witsanqa allinam kawakuyarqan. Tsë tiempuchömi apostol Pablu qellqanqan cartata, hebreu cristiänukuna chaskiyarqan, tsë cartam mana allikunapa pasayanqan tiempuchö yanapanan karqan.

² Hebreu cristiänukuna alli kawakuyanqan tiempuqa ushëkarqannam, y Jesus willakunqannömi Jerusalentaqa ichik tiempullachöna ushakätsiyänan karqan (Lüc. 21:20). Tsëmi hebreu cristiänukunaqa, mas wanayanqan tiempuchö apostol Pablupita cartata chaskiyarqan. Tsë cartachömi Pablu consejarqan, tsë mana alli tiempukunachö alli tsarakuyänampaq imakunata rurayänampaq kaqta. Jerusalen imë junaq ushakänampaq kaqtaqa manam Pablupis ni Judëachö cristiänukunapis musyayarqantsu, peru yamë kawakuyanqan tiemputam provechayänan karqan Jehovä Diosnintsikman mas markäkuyänampaq y mana alli tiempupaq alistakuyänampaq (Heb. 10:25; 12:1, 2).

3. ¿Imanötan yanapamäshun Hebrëus cartapita yachakunqantsik?

 ³ Noqantsikpis ichik tiempullachönam, hebreu cristiänukuna pasayanqampitapis mas peor sufrimientupa pasashun (Mat. 24:21; Apo. 16:14, 16). Tsëmi noqantsiktapis, hebreu cristiänukunata Jehovä consejanqan yanapamäshun. Wakinllata yachakurishun.

POQU CRISTIÄNU KANAPAQ KALLPACHAKUSHUN

4. ¿Imakunapatan pasayarqan judïu cristiänukuna? (Rikäri dibüjuta).

⁴ Pablu cartakunqan cristiänukunaqa, puntataqa judïu religionchömi kashqa kayarqan, tsëmi pëkunapaqqa cristiänu këqa fäciltsu karqan. ¿Imanir? Judïukunatam Jehoväqa sirweqninkuna kayänampaq puntata akrarqan. Y mëtsika watakunapam templupis Jerusalenchö karqan y tsë markapitam gobernantikunapis Jehoväpa jutinchö mandakuyaq. Llapan judïukunam Moises Qellqanqan Leyta y mandakoq religiösukuna mandakuyanqanta cäsukuyaq. Tsë leykunaqa karqan imakunata mikuyänampaq, señalakuy asuntupaq y juk nacion nunakunata imanö tratayänampaqmi. Y Jesus wanuriptinqa, Jehovä Diosnintsikqa mananam välitsirqannatsu templuchö qarëkunata rupatsiyanqanta. Tsë costumbrikunata y Ley ninqankunata dejananqa, manachi cristiänu tikraq judïukunapaqqa fäciltsu karqan (Heb. 10:1, 4, 10). Hasta apostol Pëdrupaqpis tsë costumbrikunata dejananqa manam fäciltsu karqan (Hëch. 10:9-14; Gäl. 2:11-14). Y Judïu cristiänukunataqa, Jesusman creiyanqampitam judïu religionchö mandakoqkuna chikir qallëkuyarqan.

5. ¿Pikunatan judïu cristiänukunata chikiyarqan?

⁵ Judëachö cristiänukunataqa, ishkë grüpu nunakunam Jehoväta sirwiyänanta michäyarqan. Juk kaq grüpuqa, judïu religionchö mandakoq nunakunam kayarqan. Pëkunaqa cristiänukunata rikäyaq Diospa contran churakashqatanömi. Juk kaq grüpunam, cristiänu tukoq nunakuna kayarqan. Pëkunaqa “cristiänum kä” nirpis, Moises Qellqanqan Leytam masqa välitsiyaq. Capazchi tsënöqa  rurayaq nunakuna chikir sufritsiyänanta mantsar (Gäl. 6:12). ¿Peru imatan cristiänukunata yanaparqan alli aguantayänampaq?

6. ¿Imata rurayänampaqtan hebreu cristiänukunata Pablu animarqan? (Hebrëus 5:14-6:1).

⁶ Apostol Pabluqa hebreu cristiänukunata animarqan Diospa Palabranta alli yachakuyänampaqmi (leyi Hebrëus 5:14-6:1). Pabluqa hebreu Idiömachö Qellqarëkaq Diospa Palabranwanmi entienditsirqan, cristiänukuna Diosta adorayanqanqa judïukuna rurayanqampitapis mas alli kanqanta. a ¿Imanirtan Pabluqa nirqan Diospa Palabranta alli yachakuyänampaq y entiendiyänampaq? Tsëmi yanapanan karqan nunakuna mana rasumpa kaqkunata yachatsikuyanqanta mana creiyänampaq. Tsënöpam rasumpa kaqta yachakuyanqantaqa dejayanmantsu karqan.

7. ¿Imakunachötan alli tsarakunantsik?

⁷ Kanan witsampis, wakin nunakunaqa Jehovä mandakunqankunapa contranmi imatapis parlayan o nunakunata willapäyan y chikimantsikmi. Oqllanakuy asuntupaq Jehovä mandakunqankunata cäsukushqam mana allitanö rikämantsik. Kanan witsan nunakunaqa manam Jehovä mandakunqanta ichikllapis cäsukuyta munayantsu (Prov. 17:15). Tsëmi pëkunanö pensar mana qallëkunapaq o Jehovä Diosnintsikta sirwita mana dejanapaq, Bibliata alli yachakunantsik (Heb. 13:9).

8. ¿Imatataq rurashwan poqu cristiänu kanapaq?

⁸ Apostol Pablum hebreu cristiänukunata nirqan poqu cristiänu këman chäyänampaq kallpachakuyänampaq, y tsëtam noqantsikpis ruranantsik. ¿Imanötan rurashwan? Allim kallpachakunantsik Bibliata alli yachakunapaq y Jehovä pensanqannö pensanapaq. Tsëtaqa bautizakushqana këkarpis rurarmi sïguinantsik. Tsëllaraq o unëna bautizakushqa karpis, Bibliata seguïdu leyinapaq y estudianapaqmi kallpachakunantsik (Sal. 1:2). Tsëpaqqa yanapamäshun tiempuntsikta alli patsätsinqantsikmi, tsënöpam Jehovä Diosnintsikman maslla markäkushun o yärakushun (Heb. 11:1, 6).

“MARKÄKOQ O YÄRAKOQ KARNIN” SALVAKUYAN

9. ¿Imanirtan hebreu cristiänukunaqa alli markäkuyänan o yärakuyänan karqan?

⁹ Hebreu cristiänukuna salvakuyänampaqqa, Jehovämanmi alli markäkuyänan o yärakuyänan karqan (Heb. 10:37-39). Jesusmi qateqninkunata nishqa karqan Jerusalenpa entëru lädumpa mëtsikaq soldädukuna këkaqta rikarqa, jirkakunapa qeshpir ëwakuyänampaq. Tsëtaqa Jesus nirqan Jerusalen markachö y amänun markakunachö kawaq cristiänukunatam (Lüc. 21:20-24). Peru ¿imanirtan cristiänukunaqa Jesus ninqanman alli markäkuyänan o yärakuyänan karqan? Tsë witsankunaqa juk markata soldädukuna atacayaptinqa, Jerusalennö alli murallashqa markakunaman yëkurmi salvakuyta puëdiyaq. Peru Jesusqa manam Jerusalenman yëkuyänampaqtsu nikarqan, sinöqa jirkakunapa qeshpir ëwakuyänampaqmi.

10. Jehoväman markäkoq o yärakoq cristiänukunaqa, ¿imatataq rurayänan karqan? (Hebrëus 13:17).

¹⁰ Tsënöllam hebreu cristiänukunaqa, diriginampaq Jesus churanqan nunakunaman confiakuyänan karqan. Capazchi dirigeq wawqikunaqa imë y imanö qeshpir ëwakuyänampaq kaqta cläru willayarqan (leyi Hebrëus 13:17). Hebrëus 13:17 textuchö “wiyakuyë y respetar cäsukuyë” neq palabrakunataqa,  griëgu idiömachö entienditsikun, janan shonqulla cäsukunampa rantin cäsukoq nunaqa dirigeqninman llapan shonqunwan confiakurnin cäsukunqantam. Tsëmi hebreu cristiänukunaqa alläpa sufrimientu manaraq qallanqan tiempuchö, anciänukunaman confiakuyta yachakuyänan karqan. Alli kawakuyanqan tiempuchö anciänukunata cäsukurqa, mana allikuna pasakunqan tiempuchöpis fäcil-llam cäsukuyanman karqan.

11. ¿Imanirtan Jehoväman alli markäkunantsik o yärakunantsik?

¹¹ Noqantsikpis hebreu cristiänukunanömi Diosman alli markäkuyta o yärakuyta yachakunantsik. Kanan witsan nunakunaqa manam creiyantsu ushakë chämunampaq kaqta y tsëman creinqantsikpitam burlakuyan (2 Pëd. 3:3, 4). Y alläpa sufrimientu witsanchö imakuna pasakunampaq kaqta wakin wakinta Biblia willamashqapis, manam llapan pasakunampaq kaqtaqa musyantsiktsu. Tsëmi Jehovä patsätsinqan tiempuchö ushakë chämunampaq kaqman y cuidamänapaq kaqman alli markäkuyta yachakunantsik (Hab. 2:3).

12. ¿Imaraq yanapamäshun alläpa sufrimientu witsanchö salvakunapaq?

¹² Kanan witsanqa dirigimänantsikpaq Jehovä churamushqa, ‘alli juiciuyoq y confiakuypaq sirwipakoqtam’, y pëkunaman confiakuytam yachakunantsik (Mat. 24:45). Romänu soldädukuna Jerusalenta ushakätsiyänampaq chäriyaptinqa, capazchi cristiänukunata dirigeqkunaqa niyarqan imata rurayänampaq kaqta. Tsënöllachi noqantsiktapis dirigimaqnintsikkunaqa nimäshun alläpa sufrimientu qallëkuptin imata ruranapaq kaqta, y cäsukurqa salvakushunmi. Tsëmi kananllapitana dirigimaqnintsikkunaman confiakuyta yachakunantsik. Kanan mana confiakur y nimanqantsikkunata mana cäsukurqa, manam alläpa sufrimientu witsanchöpis confiakushuntsu ni nimanqantsikkunata cäsukuyta munashuntsu.

13. ¿Imanirtan hebreu cristiänukunaqa Hebrëus 13:5 textuchö këkaq consëjuta wiyakuyänan karqan?

¹³ Peru markankunapita ëwakuyänan tiempu manaraq chaptinqa, ¿imapitataq hebreu cristiänukuna cuidakuyänan karqan? Imëkayoq këta munëpita y qellëta kuyëpitam (leyi Hebrëus 13:5). Wakin cristiänukunaqa waktsam kashqa kayarqan y mikuyänampaq mana kaptinmi mallaqëpa pasashqa kayarqan (Heb. 10:32-34). Peru wakin cristiänukunaqa alli noticiakunata willakuyanqampita juk tiempupa sufrishqa karpis, capazchi qellëta mas tariyänampaq y rïcuyäyänampaq trabajar qallëkuyarqan. Peru qellëninkunaqa manam Jerusalenta ushakätsiyaptin salvanmantsu karqan (Sant. 5:3). Qellëninkunata kuyayaptinqa manam fäciltsu kanman karqan, wayinkunata y cösasninkunata dejëkur qeshpir ëwakuyänampaq.

14. Jehoväman alli markäkurqa, ¿imataraq decidishun?

¹⁴ Mana alli nunakuna ichikllachöna ushakäyänampaq kaqta següru kanqantsikmi yanapamäshun, imëkayoq këllaman mana yarparäkunapaq. Alläpa sufrimientu witsanchöqa, qellëqa manam välinqatsu. Pensari: ¿qellëqa Jehoväpa castïgumpita salvamäshuntsuraq? Manam. Bibliachöqa clärum nin, rïcu nunakuna ‘qellëninkunata’ y örunkunata cällikunaman jichar ushayänampaq kaqta (Ezeq. 7:19). Tsëmi qellëta o imëkata ashirlla kakunapa rantin, tarinqantsikllawan kawanapaq kallpachakunantsik. Y cuidakunantsikmi pipapis jaqan mana kanapaq y cösasnintsikkunata cuidarlla mana kakunapaq. Tsënöllam cuidakunantsik imëkantsikkunata alläpa kuyëpita (Mat. 6:19, 24). Musyanqantsiknöpis ushakë tiempuqa këllachönam. Peru ¿Jehoväman  confiakunqantsiktaku o imëkantsikkunata kuyanqantsiktaku rikätsikuykantsik?

“AGUANTAR SÏGUIYË”

15. ¿Imanirtan cristiänukunaqa alli aguantayänampaq alistakuyänan karqan?

¹⁵ Judëachöqa imëkapis masmi mana alli tikrarqan, y cristiänukunaqa imëka mana allikunapam pasayarqan (Heb. 10:36). Wakin cristiänukunaqa unëpitana cristiänu kashqa karmi imëka mana allikunapa pasashqa kayarqan, peru wakinkunaqa alli kawakuyanqan tiempuchömi cristiänu tikrashqa kayarqan. Pabluqa clärum willashqa karqan nunakuna chikir sufritsiyänampaq kaqta y hasta Jesusnöpis wanuyanqanyaq tsarakuyänampaq listu këkäyänampaq (Heb. 12:4). Maslla mirayaptinmi cristiänukunataqa judïukuna masraq chikiyarqan. Hebrëus libruta qellqanampaq juk ishkë watakuna pishikaptinmi, Pablutaqa Jerusalenchö yachatsikuykaptin nunakuna atacayarqan. Y cuarentapitapis mas judïukunam jurarnin änikuyarqan, “Pabluta mana wanutsirqa, imatapis mana mikuyänampaq ni upuyänampaq” (Hëch. 22:22; 23:12-14). Nunakuna tsënö chikikäyaptimpis, cristiänukunaqa juntakarnin y yachatsikurninmi sïguiyänan karqan y Jehovämanmi maslla markäkuyänan karqan.

16. ¿Imanötan Hebrëus libru yanapamantsik mana allikunapa pasarpis alli tsarakunapaq? (Hebrëus 12:7).

¹⁶ ¿Imatan cristiänukunataqa yanapanman karqan nunakuna chikiyaptimpis cristiänu këta mana dejayänampaq? Sufrimientukunapa pasayanqan mas alli cristiänu tikrayänampaq yanapanampaq kaqta yarpäyanqanmi. Tsëmi Pabluqa cläru entienditsirqan mana allikunapa pasayänanta Dios permitinqanqa, mas alli cristiänu kayänampaq yanapanqanta (leyi Hebrëus 12:7). Cristiänukunaqa yarpäyänanmi karqan problëmakunapa pasayanqanqa, Dios munanqannö nuna tikrayänampaq yanapanampaq kaqta. Tsëta cuentachö katsirqa, manam imëka mana allikunapa  pasarpis Diosta sirwitaqa dejayanmantsu karqan (Heb. 12:11).

17. Pablu ninqannöpis, ¿imatan cristiänukunata yanapanan karqan mana allikunapa pasarnin aguantayänampaq?

¹⁷ Pabluqa cristiänu mayinkunatam animarqan mana allikunapa pasarpis alli aguantayänampaq. Y tsënöqa nirqan kikimpis alli aguantashqa karmi. Puntataqa kikin Pablum cristiänukunata chikir sufritsirqan, tsëmi musyarqan cristiänukuna imakunapa pasayänampaq kaqta. Y tsëpitanam kikin Pablutapis cristiänu tikrariptin nunakuna chikir sufritsiyarqan (2 Cor. 11:23-25). Y Pabluqa allim musyarqan, mana allikunapa pasayanqan hörakuna alli aguantayänampaq ima yanapanampaq kaqta. Tsëmi yarpätsirqan kikinkunallaman confiakuyänampa rantin, Jehoväman confiakuyänampaq. Kënömi nirqan: “Teyta Jehovämi yanapamaqnï. Manam imatapis mantsashaqtsu” (Heb. 13:6).

18. ¿Imakunapatan shamoq tiempuchö llapantsik pasashun, y imanötan kananllapitana alistakushwan?

¹⁸ Kanan witsampis, wakin wawqi panikunataqa chikirmi sufrikätsiyan. Y pëkunata kuyanqantsiktaqa rikätsikushwan pëkunapaq Diosnintsikman mañakur y wanayanqankunawan yanaparninmi (Heb. 10:33). Bibliachöqa clärum kënö nimantsik: “Teyta Diosta llapan shonqunkunawan sirwita munaq Cristu Jesuspa llapan qateqninkunatam, imëkata rurar sufritsiyanqa” (2 Tim. 3:12). Tsënö nirqa, llapantsikta chikir sufritsimänapaq kaqtam nikämantsik, tsëmi kananllapitana alistakunantsik. Jehovämanmi llapan shonquntsikwan confiakunantsik y segürum kanantsik imëka mana allikunapa pasashqapis yanapamänapaq kaqta. Pëqa mas wananqantsik höram yanapamäshun (2 Tes. 1:7, 8).

19. ¿Imakunatataq kananllapitana ruranantsik alläpa sufrimientu witsanchö alli tsarakunapaq? (Rikäri dibüjuta).

¹⁹ Pablu cartakunqanqa, hebreu cristiänukunata alläpachi yanaparqan mana allikunapa pasayanqan hörakuna alli tsarakuyänampaq. Pabluqa cristiänukunata animarqan Diospa Palabranta alli yachakuyänampaq y entiendiyänampaqmi. Tsënöpam mana alli yachatsikoqkunata creirnin Diosnintsikman markäkuyta o yärakuyta dejayänantsu karqan. Tsënöllam nirqan Jesus mandakunqankunaman markäkuyänampaq y congregacionta dirigeqkunaman confiakuyänampaq. Y nirqanmi mana allikunapa pasayanqankunaqa, mas alli cristiänu kayänampaq yanapanampaq kaqta yarpäyänampaq. Tsë consëjukunata cäsukurqa, noqantsikpis ushananyaqmi alli tsarakushun (Heb. 3:14).