¿Musyarqëkiku?
Biblia qellqakanqan witsanqa, ¿barcukunata rurayänampaq papïru plantata utilizäyaqku?
Papïru planta.
EGIPTU nacion nunakuna qellqayänampaq papïru plantata utilizäyanqantaqa, mëtsikaq nunakunam musyayan. Grecia y Röma nunakunapis papïruchömi qellqayaq. * Peru wallkaq nunakunallam musyayan, papïru plantata barcukunata rurayänampaq utilizäyanqanta y mana qellqayänanllapaqtsu.
Papïru plantapita barcukuna imanö kayanqan. Egiptu nunakuna pampakuyänan wayikunachö papïru plantapita barcukunata tariyanqan.
2.500 watakuna qepatam Diospa willakoqnin Isaïas: “Etiopïachö këkaq mayukunapita washaninchö täraq nunakuna, willakoqkunata lamarpa mandayanqanta, papïrupita rurashqa barcukunawan ëwayänampaq” nir qellqarqan. Tsëpita mas watakunatanam, Babilonia markata ushakätsiyaptin tsëchö këkaqkuna qeshpir mana ëwakuyänampaq “papïrupita rurashqa barcunkunata” mëdukuna y persakuna kayayänampaq kaqta Diospa willakoqnin Jeremïas qellqarqan (Is. 18:1, 2; Jer. 51:32, TNM).
Unë witsan pasakunqankunata estudiaqkunam, Biblia qellqakanqan witsan papïru plantapita barcukunata rurayanqanta tariyashqa. Peru Bibliata Dios qellqatsinqanta musyaqkunaqa, manam tsëkunata tariyanqampita espantakuntsiktsu (2 Tim. 3:16). Egiptuchö papïrupita barcukunata unë witsankuna imanö rurayanqanta rikärishun.
¿IMANÖTAN PAPÏRUPITA BARCUKUNATA RURAYAQ?
Papïru plantakunata imanö cosechayanqanta y tsëkunawan barcukunata imanö rurayanqantam, Egiptu nunakunapa wakin pampakuyänan wayinkunapa perqankunachö dibujashqata y tsëkunachö tallayanqanta tariyashqa. Papïru plantakunatam walluyaq y tsëpitanam manöju manöju chachaq watäyaq. Tullunkuna triangulunö kaptinmi, tsë manöjukunata choqparkur chachaq watarkuyaptinqa, alli chukru tikrareq. Juk libruchö ninqannömi, papïrupita rurashqa barcukunaqa, hasta 17 mëtrunö largun kaq. Y lädunkunachönam tsë barcukunata puritsiyänampaq 10 o 12 päla qerukuna kaq (A Companion to Ancient Egypt).
Papïru plantapita barcukuna imanö rurayanqanta rikätsikoq perqachö tallayanqan.
¿IMANIRTAN PAPÏRUPITA BARCUKUNATA RURAYAQ?
Nïlu urankunachöqa, mëtsika papïru plantakunam kaq. Jina papïrupitaqa rasllam barcukunata rurariyaq. Peru tsëpita tiempuwan jatun barcukunata rurayänampaq qeruta utilizar qallëkuyaptimpis, pescädu tsareqkuna y animalkunata tsareqkunaqa jatun y ichik barcukunataqa papïrupitam rurar sïguiyarqan.
Papïrupita barcukunataqa mëtsika watakunapam utilizarnin sïguiyarqan. Unë pasakunqankunata willakoq Greciapita Plutarcu jutiyoq nunam, papïrupita rurashqa barcukunata nunakuna utilizäyanqanta nin.
^ par. 3 Papïru plantaqa oqukunachö y qocharaq yakukunachömi winayan. Tsë plantaqa 5 mëtrunömi winan. Y tullunqa 15 centimetrunömi kanman.
