1. Teytakunaqa, ¿wamrankuna pita reqiyänantataq munayan?

 TEYTAKUNA, qamkunaqa alläpachi munayanki wamrëkikuna Jehoväta reqiyänanta y kuyayänanta. Peru Diostaqa manam rikantsiktsu. Tsëqa, ¿imanöraq wamrëkikunata yanapayankiman Jehoväta reqiyänampaq y amïgun tikrayänampaq? (Sant. 4:8).

2. ¿Imanötan teytakunaqa Jehoväpita y pë imanö kanqampita wamrankunata yachatsiyanman?

² Juknöpaqa teytakuna wamrankunata yachatsiyanman pëkunawan juntu Bibliapita yachakurninmi (2 Tim. 3:14-17). Peru jövinkunaqa juknöpapis yachakuyta puëdiyanmi. Proverbius libruchömi willakun, Jehovä imanö kanqampita juk teyta wamranta yachatsinqanta. Tsëtaqa capazchi ruran Diosnintsik kamanqankunapita parlaparnin (Prov. 3:19-21). ¿Imanötan teytakunaqa Jehoväpita y pë imanö kanqampita wamrankunata yachatsiyanman? Jehovä llapan kamanqankunapita yachatsirninmi. Rikärishun.

3. ¿Imanötan teytakunaqa wamrankunata yachatsiyanman?

³ Diosnintsik “imanö kanqanta mana rikëta puëdirpis, munduta imanö kamanqanta rikarmi entiendita puëdintsik. Ruranqanta rikarmi pë imanö kanqanta yachakuyta puëdintsik” (Rom. 1:20). Teytakuna, ¿manaku wamrëkikunawan mëllapapis pasiakoq ëwarqa kushishqa kayanki? Tsë hörakuna Jehovä kamanqankunapita parlapäyë, pë imanö kanqanta entienditsiyänëkipaq. ¿Imanötan teytakunaqa Jesus yachatsikunqampita yachakuyanman? Rikärishun.

4. ¿Imanötan Jesusqa Diosnintsik kamanqankunawan discïpulunkunata yachatsirqan? (Lücas 12:24, 27-30).

 ⁴ Rikärishun, Jehovä kamanqankunawan Jesus imanö yachatsikunqanta. Juk kutim, discïpulunkunata nirqan cuervu pishqukunata y liriu wëtakunata rikäyänampaq (leyi Lücas 12:24, 27-30). Jesusqa cuervu pishqukunapaq y liriu wëtakunapaq discïpulunkunata parlaparqan alli reqiyaptinmi. Pëkunaqa mëtsika kutiraq cuervu pishqukunata y liriu wëtakunata rikäyarqan. Y parlapanqan hörachi tsëkunata rikätsirqan. Tsëkunapita parlapärirqa, ¿ima nirqantan Jesus? Ciëluchö këkaq Teytan alläpa alli kanqantam entienditsirqan. Cuervu pishqukunata pacha juntata katsinqannö y liriu wëtakunata vistitsinqannö, sirweqninkunapaq mikuyninkuna ni röpankuna mana pishitsinampaq kaqtam entienditsirqan.

5. Wamrëkikunata Jehoväpita yachatsiyänëkipaqqa, ¿ima kamanqankunapitataq parlapäyankiman?

⁵ Teytakuna, ¿imanötan qamkunapis Jesus ruranqannö yachatsikuyankiman? ¿Ima plantataq o ima animaltaq gustayäshunki? Tsëkunapita wamrëkikunata parlapäyë, y Jehoväpita imata yachatsiyäshunqëkita entienditsiyë. Capaz tsëpitana tapuriyankiman pëkunata ima animal o ima planta gustanqanta. Tsëkunapita parlapar Jehoväpita yachatsiyaptikiqa, wamrëkikunaqa kushishqam wiyakuyanqa.

6. ¿Imatataq yachakuntsik Christopherpa mamänin wamrankunata imanö yachatsinqampita?

⁶ Wamrëkikunata Jehovä kamanqankunawan yachatsiyänëkipaqqa, manam juk planta o juk animal imanö kanqantaraqtsu yachakuyänëki. Jesusqa manam cuervu pishqukuna imakunata mikuyanqanta o juk liriu wëta imanö rurashqa kanqantatsu parlarqan. Capaz wamrëkikunaqa Jehovä kamanqankuna imanö kanqanta maslla yachakuyta munayanqa. Tsënö kaptimpis, qamkuna musyayanqëkikunapita yachatsiyanqëkim Jehovä imanö kanqanta entiendiyänampaq masqa yanapanqa. Christopherpa maman ruranqanta rikärishun. Christophermi kënö nin: “Mamänïqa Jehovä kamanqankunata valorayänäpaq fäcil-llam yachatsiyämaq. Jirkakuna lädunchö këkäyaptïqa, kënömi neq: ‘¡Kë jirkakunaqa alläpa jatusaq y alläpa shumaqtaq! ¡Jehoväqa alläpa puëdeqchi këta ruranampaq!’. O lamar kuchunchö këkäyaptïnam, kënö neq: ‘¡Kë yaku laqcheqsanqanqa alläpa mantsëpaqmi! Diosnintsikqa alläpa poderösuchi këta ruranampaq’. Tsënö nirmi alli pensatsiyämaq”.

7. ¿Imanötan wamrëkikunata yachatsiyankiman Jehovä Diosnintsik kamanqankunaman alli pensayänampaq?

⁷ Wamrëkikuna jatunyanqanmannömi Jehovä Diosnintsik kamanqankunaman pensayänampaq y Jehovä imanö kanqanman pensayänampaq yachatsita puëdiyanki. Jehovä kamanqankunapita yachëkatsirmi, kënö tapuriyankiman: “Këqa, ¿Jehovä imanö kanqantataq yachatsimantsik?”. Wamrëkikuna parlakamoqta wiyarqa, capazchi espantakunki (Mat. 21:16).

8. Israelïtakunaqa, ¿imëtan wamrankunata yachatsita puëdiyaq?

⁸ Israelïtakunataqa Jehovä mandarqan “nänikunapa” puriyanqan höra Jehovä mandakunqankunapita yachatsiyänampaqmi (Deut. 11:19). Israelïtakunaqa  nänikunapa purirnin tukuyläya animalkunata y wëtakunatam rikäyaq. Tsë hörakunam, pëkunaqa Jehovä kamanqankunapita wamrankunata yachatsiyaq. Tsënöllam kanan witsan teytakunapis rurëta puëdiyan. Rikärishun imanö rurayanqanta.

9. ¿Imatataq yachakuntsik pani Punithapita y Katyapita?

⁹ India nacionpita Punitha jutiyoq panim kënö nin: “Campuchö täkoq familiäkunata visitarmi provechayä Jehovä kamanqankunapita wamräkunata yachatsiyänäpaq. Nunakuna ni cärrukunapis tsëchö alläpa mana kaptinmi, wamräkunaqa Jehovä kamanqankunapita fäcil-lla yachakuyta puëdiyan”. Teytakuna, qamkunapa wamrëkikunapis alläpachi kushikuyan shumaq sitiukunapa reqipakoq pushayaptiki. Moldavia nacionpita Katya jutiyoq panim kënö nin: “Campukunapa teytäkuna pushayämanqantaqa qanyantanöllam yarparëkä. Alläpam agradecikü Jehovä kamanqankunaman pensanäpaq y alli rikänäpaq yachatsiyämanqanta y tsëkunata rikar Jehovä Dios imanö kanqanta entiendinäpaq yachatsiyämanqampita”.

10. Chakrakunapa rikapakoq yarquyta mana puëdirpis, ¿imanötan teytakunaqa wamrankunata yachatsiyanman? (Rikäri “ Teytakunata yanapanampaq” neq recuadruta).

¹⁰ Chakrakunapa rikapakoq ëwëta mana puëdirqa, ¿imatataq rurayankiman? India nacionpita Amol jutiyoq wawqim kënö nin: “Täkunqä markachöqa, papäkunaqa alläpam trabajayan, y mëpapis rikapakoq ëwëqa alläpa gastum. Peru Jehovä kamanqankunapitaqa yachakuyta puëdiyan jardinkunata rikarnin y balconninkunapita rikachakurninmi”. Teytakuna, Jehovä kamanqankunataqa imallatapis rikëta puëdiyankim, wamrëkikunata Jehoväpita  yachatsiyänëkipaq (Sal. 104:24). Capazchi rikäyankiman pishqukunata, chuspikunata, plantakunata o imallatapis. Alemania nacionpita Karïnam kënö nin: “Mamänïtaqa wëtakunam alläpa gustan. Tsëmi pasiakoq ëwayaptïqa, näni kuchunkunachö wëtakunata rikätsimaq”. Jehovä kamanqankunapita parlaq videukunawan y publicacionkunawampis wamrëkikunataqa yachatsita puëdiyankim. Tsëtaqa Jehoväpa sirweqninkunata dirigeqkunam rurayämushqa. Mëchö täkurnimpis, Jehovä kamanqankunapitaqa wamrëkikunata yachatsita puëdinkim. Kananqa yachakurishun, Jehovä imanö kanqampita wamrëkikunata imanö yachatsiyänëkipaq kaqta.

11. ¿Imatataq teytakuna rurayanman Jehovä kuyakoq kanqanta wamrankunata yachatsiyänampaq?

¹¹ Jehovä Diosnintsik alläpa kuyakoq kanqanta entienditsiyänëkipaqqa, wamrëkikunata parlapäyankiman wawankunata animalkuna imanö cuidanqampitam (Mat. 23:37). Tsënöllam imëkatapis alläpa shumaqta Jehovä kamanqankunaman pensatsiyänëki. Qepa kaq pärrafuchö parlanqantsik Karïnam kënö nin: “Pureq yarquyaptïmi, mamänïqa Jehovä kuyakoq kanqanta entienditsimar wëtakuna tukuy cläsi kanqanta y shumaq kanqanta rikätsimaq. Tsëmi kanampis wëtakuna alläpa shumaq kanqanman, imanö kanqanman y tukuy color kanqanman pensä. Tsëkunam yanapaman Jehovä alläpa kuyakoq kanqanta yarpänäpaq”.

12. ¿Imanötan teytakunaqa wamrankunata entienditsiyanman Jehovä alläpa yachaq kanqanta? (Salmus 139:14; rikäri fötukunata).

¹² Tsënölla wamrëkikunata entienditsiyë Jehoväqa alläpa yachaq kanqanta (Rom. 11:33). Capaz yachatsiyankiman pukutëman yaku tikrariptin, vientu apaptin mëtsëman chanqanta (Job 38:36, 37). Y cuerpuntsik imanö rurashqa kanqantapis yachatsiyankimanmi (leyi Salmus 139:14). Vladimir jutiyoq wawqim kënö nin: “Juk kutim, wamräqa biciclëtapita ishkirir qonqunta o qonqurninta takarirqan. Herïdanqa junaqkuna pasanqanmannömi alliyärirqan. Tsëmi  warmïwan yachatsiyarqä cuerpuntsikta kikinlla alliyänampaq Jehovä kamashqa kanqanta. Tsëpitanam niyarqä nunakuna ruranqankunaqa imapis kikinlla mana alliyanqanta, y juk cärru malograrirqa kikinlla mana altsakanqanta. Tsënö entienditsiyaptïmi, wamräkuna entiendirqan Jehoväqa alläpa yachaq kanqanta”.

13. ¿Imanötan teytakunaqa wamrankunata yanapayanman Jehovä poderösu kanqanman pensayänampaq? (Isaïas 40:26).

¹³ Jehoväqa nimantsik ciëluman rikänapaq y alläpa poderösu karnin llapan estrëllakunata sitiunchö katsinqanman pensanapaqmi (leyi Isaïas 40:26). Qamkunapis teytakuna, wamrëkikunatam niyankiman ciëluchö rikäyanqankunaman pensayänampaq. Taiwan nacionpita Tingting jutiyoq panim wamra kanqanta yarpar, kënö nin: “Juk kutim, mamänïwan camputa ëwayarqä y tsëchö quedakurmi ciëluchö pukutë mana kaptin mëtsika estrëllakunata rikäyarqä. Tsë witsankunaqa, escuëlachö estudiaq mayïkunam niyämarqan mana allikunata ruranäpaq y noqaqa Jehovä ninqanta cäsukuyta munarmi alläpa yarpachakur këkarqä. Mamänïmi nimarqan, ciëluchö estrëllakunata Jehovä Dios poderninwan kamashqa kanqanman y noqatapis tsë poderninwan yanapamänampaq kaqman pensanäpaq. Jehovä kamanqankunata tsë kutichö rikärirninqa, Jehovätam maslla reqita munarqä y imëka pasakuptimpis Jehovällata sirwinäpaqmi decidirqä”.

14. Jehovä kushishqa Dios kanqantaqa, ¿imanötan teytakuna wamrankunata entienditsiyanman?

¹⁴ Kamanqankunata rikarmi entiendintsik Jehoväqa kushishqa Dios kanqanta. Cientïficukunapis niyanmi cäsi llapan animalkuna pukllayanqanta, hasta pishqukunapis y pescädukunapis pukllayanqanta (Job 40:20). Mëraq wamrëkikunapis kushikuyashqa imallawampis mishi pukllaqta rikarnin o chushchukuna pukllayaqta rikarnin. Tsëqa, ¿imataraq rurayankiman animalkuna pukllaqta rikarnin wamrëkikuna kushikuyaptin? Jehoväqa kushishqa Dios kanqantam yarpäratsiyankiman (1 Tim. 1:11).

15. Wamrankuna imakunata pensëkäyanqanta musyayänampaqqa, ¿imatan teytakunata yanapanman? (Proverbius 20:5; rikäri fötuta).

¹⁵ Höraqa manam fäciltsu imakunapa pasëkäyanqankunata wamrakuna teytankunata willayänan. Tsënö pasashuptikiqa, ¿imataraq rurankiman problëmankunapita wamrëkikuna willayäshunëkipaq? (Leyi Proverbius 20:5). Wakin wamrakunaqa Jehovä kamanqankunata rikapakoq teytankunawan ëwarmi, problëmankunapita mas fäcil-lla willariyan. Tsënöqa parlakuyta puëdiyan Jehovä kamanqankunata rikarnin ishkankunapis mas alli sientikurmi. Taiwan nacionpita Masahiko jutiyoq teytam kënö nin: “Jirkakunapa o lamarpa ëwayaptïmi, wamräkunaqa mas alli sientikuyan. Tsëmi imakunata pensayanqanta o imakunapa pasëkäyanqanta mas fäcil-lla willarayäman”. 9 kaq pärrafuchö rikanqantsik Katyanam kënö nin: “Escuëlapita yarquriptïqa, mamänïqa juk shumaq parquimanmi pushamaq. Tsëchö mas alli sientikurmi, escuëlachö pasëkanqäkunapita o imapaqpis yarpachakunqäkunapita mas fäcil-lla willareq kä”.

16. ¿Imanötan familiakunaqa Jehovä kamanqankunawan kushishqa kayanman?

¹⁶ Jehovä kamanqankunaqa kushishqa kayänëkipaq y familiëkikunawan juknölla kayänëkipaqpis yanapayäshunkim. Bibliam nimantsik ‘asikunantsikpaq’ y ‘saltanantsikpaq’ tiempu kanqanta (Ecl. 3:1, 4, nöta). Jehoväqa shumaq sitiukunatam kamashqa gustamanqantsikkunata rurar kushishqa kanapaq. Wakin familiakunaqa rikapakoq ëwayan campukunapa, jirkakunapa o lamarpam. Y wakin wamrakunatanam gustan parquikunachö pukllë, animalkunata rikapë o mayukunachö, qochakunachö o lamarchö pukllë. Tsëkunata rurayanqëkim familiëkikunawan kushishqa kayänëkipaq yanapayäshunki.

17. ¿Imanötan teytakunaqa wamrankunata yanapayanman Jehovä kamanqankunawan kushishqa kayänampaq?

¹⁷ Shumaq Patsachöqa, teyta kaqkuna y wamrakunapis Jehovä kamanqankunawanmi kushishqa kayanqa. Manam chukaru animalkunata mantsashunnatsu ni mantsamäshunnatsu (Is. 11:6-9). Jehovä kamanqankunapita yachakunapaqqa, mëtsikam tiempuntsik kanqa (Sal. 22:26). Peru teytakuna, Jehoväpita wamrëkikunata yachatsiyänëkipaqqa ama tsë tiemputaraq shuyaräyëtsu. Kananllapitana Jehovä Diosnintsik imanö kanqanta llapan kamanqankunawan yachatsiyë. Tsënö yachatsiyaptikiqa, gobernanti Davidnömi kënö niyanqa: “Teyta Jehovä, qamnöqa manam ni ima diospis kantsu. Qam ruranqëkikunatanöqa manam ni pï rurashqatsu” (Sal. 86:8).