1. ¿Imanirtan kanan witsankunaqa yachaq kanapaq Diosnintsik yanapamänata wanantsik? (Proverbius 4:7).

 KAWËNIKICHÖ imata ruranëkipaqpis decidirqa, yachaqta tikrëkatsishunëkipaqchi Jehoväta mañakurqëki (Sant. 1:5). Rey Salomonmi kënö qellqarqan: “Imëkatapis jaqirïkur yachëta peqëkiman imëkanöpapis churë” (leyi Proverbius 4:7). Pëqa, Jehovä yachaq kanqampaqmi parlëkarqan y manam nunakunapaqtsu (Prov. 2:6). Peru yachaq kanapaq Jehovä yanapamanqantsikqa, ¿kanan witsan pasanqantsik problëmakunachö yanapamashwantsuraq? Awmi, tsëpitam këchö yachakushun.

2. ¿Imatataq rurashwan yachaq kanapaq?

² Ishkaq nunakuna consejakuyanqanta estudianqantsik y consejakuyanqannölla ruranqantsikmi, yachaq kanapaq yanapamäshun. Puntataqa, Salomonpitam parlashun. Bibliachöqa, “Teyta Diosmi Salomónta yachëta qorqan shumaq käyikuq kananpaq” ninmi (1 Rey. 4:29). Y tsëpitanam, Jesuspita parlashun. Pënö yachaqqa, manam ni pï nunapis kashqatsu (Mat. 12:42). Pëpaq parlarmi, Dios kënö willatsikurqan: “TEYTA DIOSPA Espïritunmi pëchö kanqa. Tsëmi käyikuq y yachëyuq kanqa” (Is. 11:2).

3. ¿Imapitatan këchö yachakushun?

³ Diosqa Salomonwan Jesus yachaq kayänampaqmi yanaparqan, tsëmi kawënintsikchö yanapamänapaq consejakuyarqan. Këchöqa, consejakuyanqampita kimallatam yachakurishun:  qellëta, trabäjuta y kikintsikta imanö rikäkunapaq kaqtam.

4. Salomonwan Jesusqa, ¿kayäpunqankunachö igualku kayarqan?

⁴ Salomonqa kapoqyoq y imëkayoqmi karqan (1 Rey. 10:7, 14, 15). Peru Jesuspaqa, manam wayin ni imëkampis kapurqantsu (Mat. 8:20). Tsënö karpis, Jehovä yachaqta tikratsishqa kaptinmi Salomonwan Jesusqa imëkayoq këpaq yarparäkuyaqtsu.

5. ¿Imanötan Salomonqa qellëta rikarqan?

⁵ Salomonqa qellë yanapakunqantam nirqan (Ecl. 7:12). Qellëwanqa imatapis wananqantsikta o imatapis munapanqantsiktam rantita puëdintsik. Peru Salomonqa, imëkayoq karnimpis llapanchö qellë mana yanapakunqantam entiendirqan. Pëmi kënö qellqarqan: “Qellëyuq y qoriyuq këpitapis mas alliqa pïmëpitapis alli rikashqa këmi” (Prov. 22:1). Jina qellëta kuyaqkuna kushishqa mana kayanqantam rikarqan (Ecl. 5:10, 12). Tsëmi qellë raslla ushakäreq kaptin, tsëman mana confiakunapaq consejakurqan (Prov. 23:4, 5).

6. ¿Imanötan imëkayoq këta Jesus rikarqan? (Mateu 6:31-33).

⁶ Jesusqa manam imëkayoq këpaq yarparäkoqtsu. Pëqa kushishqam mikoq y upoqpis (Lüc. 19:2, 6, 7). Punta kaq milagrunchöqa, yakutam alläpa alli kaq vïnuman tikratsirqan (Juan 2:10, 11). Jina wanukunqan junaq rurin kaq röpan alläpa chaniyoq kanqantam rikäyarqan (Juan 19:23, 24). Peru manam imëkayoq këpaqqa yarparäkoqtsu. Qateqninkunatam kënö nirqan: “Manam pipis ishkë patronpa sirweqnin këtaqa puëdintsu […]. Manam Diospa y Kapoqyoq Këpa sirweqnin këta puëdiyankitsu” (Mat. 6:24). Diospa Gobiernunta mas puntaman churashqaqa, wananqantsikkunata Jehovä procuramunampaq kaqtam Jesusqa yachatsikurqan (leyi Mateu 6:31-33).

7. Qellëta mana ashinampaq churapakanqampita, ¿ima bendicionkunatataq juk wawqi chaskishqa?

⁷ Mëtsikaq wawqi panikunam, qellë asuntupaq Jehovä consejakunqanta wiyakuyanqampita  kushishqa kawakuyan. Soltëru këkar Daniel jutiyoq wawqi imapa pasanqanta rikärishun. Pëmi kënö willakun: “Jövinllaraq këkarmi, kawënïchö Jehoväta sirwita mas puntaman churanäpaq decidirqä”. Wananqanllawan kawanampaq kallpachakushqa karmi, desgraciakuna pasakunqan sitiukunachö, y Betelchö yanapakuyta puëdishqa. Pëqa kënöpis ninmi: “Rasumpa kaqchöqa, Jehoväta sirwinäpaq churapakanqäpitaqa manam llakikütsu. Munarqa, mëtsika qellëta ganëta puëdïmanmi karqan, peru kanan kapamanqan alli amïgükunaqa manam kanmantsu karqan. Diospa Gobiernunta puntaman churanqäpitam alläpa kushishqa kä. Tsënö kushishqa kanäpaqqa, manam qellëta ashiqa yanapamanmantsu karqan. Jehoväpita bendicionkunata chaskinqäwanqa, manam mëtsika qellëpis igualanmantsu”. Clärum këkan, qellëta ashinantsikpa rantin Diosta sirwishqaqa, mas kushishqam kawakushun.

8. ¿Imanötan musyantsik trabäjullaman Salomon mana yarparäkushqa kanqanta? (Eclesiastes 5:18, 19).

⁸ Trabajanqantsikpita kushishqa kanqantsik ‘Teyta Diospa bendicionnin kanqantam’ Salomonqa nirqan (leyi Eclesiastes 5:18, 19). Jina pëqa, “uryakuq nunapaqa imëkanpis kanmi” nirpis qellqarqanmi (Prov. 14:23). Y pëqa manam parlananllatsu parlaq. Wayikunatam ruratsirqan, üvaskunatam plantarqan, shumaq parquikunata, kitakunata y markakunatam ruratsirqan. Tsëmi trabajë imanö kanqanta musyarqan (1 Rey. 9:19; Ecl. 2:4-6). Rikanqantsiknöpis, imëka trabäjukunatam rurarqan. Y tsëkunata ruranqampitaqa kushishqachi karqan. Peru jukkunata ruranqampita rasumpa kushishqa kanampaq kaqtam musyarqan. Jina Jehoväta kuyarmi imëkata rurarqan. Këllaman pensarishun: Jehoväta adorayänampaqmi alläpa shumaq templuta qanchis watachö ruratsirqan (1 Rey. 6:38; 9:1). Imëkata rurashqa karpis, Jehoväta sirwirlla rasumpa kushishqa kanampaq kaqtam cuentata qokurqan. Kënömi qellqarqan: “Kë llapan yachatsikïta wiyarmi käyinki Teyta Diosta mantsakur mandamientunkunata cumplinëkipaq kashqanta” (Ecl. 12:13).

9. ¿Imatataq Jesus rurarqan trabäjullachö mana kakunampaq?

⁹ Jesusqa alli trabajaq nunam karqan. Jövin karqa, carpintërum karqan (Mar. 6:3). Familianchö atskaq kayaptinchi, gastukunachö yanapakunampaq trabajanqampita teytankunaqa alläpa agradecikuyaq. Y imachöpis pantaq mana karmi alläpa alli trabäjukunata ruraq, tsëchi mëtsikaq nunakuna imampis rurapuyänampaq pë kaqman ëwayaq. Tsë trabäjukunata rurarqa, Jesusqa alläpachi kushikoq. Peru manam trabäjunrëkurtsu Jehoväpita yachakuytaqa dejareq (Juan 7:15). Y llapan tiempunwan Diospita yachatsikuykarnam, kënö consejakurqan: “Trabajayë, peru ama ushakäreqlla mikïpaqqa, sinöqa nunapa Tsurin qoyäshunëkipaq kaq imëyaqpis kawëman chätsikoq mana ushakaq mikïpaq” (Juan 6:27). Y jirkapita yachatsikuykarmi, “ciëluchö fortünëkikuna ëlluyë” nirqan (Mat. 6:20).

10. Alli trabajaq karninqa, ¿imata rurartan qallëkushwan?

¹⁰ Yachaq kanapaq Jehovä yanapamashqam, trabäjullamanqa yarparäkuntsiktsu. Diosta sirweqkunataqa alli trabajanapaq y alli rurëkunata ruranapaqmi Bibliachö consejamantsik (Efes. 4:28). Tsëmi patronnintsikkunaqa, alli trabajaq y llapanchö honrädu kanqantsikta rikäyan y imatapis imanö  ruranqantsikpita kushikuyanqanta itsa höraqa nimashwan. Itsa tsënö kaptin, Jehoväpa testïgunkunata allipa rikäyänanta munar y patronnintsik kushishqa kananta munar, mas hörakuna trabajar qallëkushwan. Peru itsa tsëta rurashqaqa, familiantsikta y Jehoväta sirwinqantsikta juk läduman churar qallëkushwan. Tsënö kaptinqa, trabäjuta Jehovä munanqannö rikänapaqmi kallpachakunantsik.

11. ¿Imatataq Williamqa creikoqkunata rikaq juk wawqipita yachakurqan?

¹¹ William jutiyoq juk jövin wawqim, trabäjuta Dios munanqannö rikänampaq yachakurqan. Juk tiempupam, creikoqkunata rikaq wawqiwan trabajarqan. Pëpaq parlarmi William kënö nin: “Trabäjuta imanö rikanqampitaqa, alläpam yachakurqö. Alli trabajaq nunam, tsëmi trabäjun rurapunqan nunakunaqa, kushishqa kayan. Peru trabäju höra ushariptinqa, familianta yanapanampaq y Diosta sirwinqanchö masta ruranampaqmi kallpachakun. Y rasumpa kaqchöqa, wallkaq nunakunanöllam rasumpa kushishqa kawakun”. *

12. ¿Imanötan Salomonqa jövin kanqan witsan rikäkoq, peru tsëpitaqa imata rurartaq qallëkurqan?

¹² Jehoväta sirwinqan witsanqa, Salomonqa manam kikimpita mastaqa pensarqantsu. Jövinllaraq kar y rey këman tsëllaraq chashqa kaptinmi, llapanta rurëta mana puëdinqanta musyar yanapëkunampaq Jehoväta mañakurqan (1 Rey. 3:7-9). Jina allish tukoq këman chëta puëdinqantam musyarqan. Pëmi kënö qellqarqan: “Aksëkunataqa desgraciam pasanqa. Nuna tukuqqa mana allim ushakanqa” (Prov. 16:18). Peru tsëpita tiempuwanqa, kikin consejakunqantam qonqarirqan. Juk ishkë watakunana gobernëkarmi, Dios mandakunqankunata ichikllapa ichikllapa dejar qallëkurqan. Këllaman pensarishun: Leychöqa Israelpa reyninkunapaqmi kënö neq: “Tsënöllam mana atska  warmiyuqtsu kanman. Atska warmiyuq karqa TEYTA DIOSTAPIS qonqarinqam” (Deut. 17:17). Salomonqa tsë leyta manam wiyakurqantsu, tsëmi 700 warminkuna y 300 concubïnankuna kapurqan. Y ¡mëtsikaq warminkunam santukunata adorayaq! (1 Rey. 11:1-3). Itsa Salomonqa, ruranqan mana alliman mana chätsinampaq kaqta pensarqan. Imata pensanqantaqa manam musyantsiktsu, peru leykunata mana wiyakunqampitam Jehoväta sirwita dejarirqan (1 Rey. 11:9-13).

13. ¿Imatataq yachakushun Jesus humildi kanqampita?

¹³ Jesusqa manam llapanta rurëta puëdinqantatsu pensaq, pëqa imëpis humildim karqan. Patsaman manaraq shamurqa, imëkatam rurarqan Jehoväta sirwinampaq. Colosensis 1:16 textuchömi kënö nin: “Pëwanmi llapan wakin kaq cösaskuna kamashqa kayarqan ciëluchöpis y patsachöpis”. Itsapis bautizakunqan junaqchi, Teytanwan ciëluchö imëkata rurayanqanta Jesusqa yarpärirqan (Mat. 3:16; Juan 17:5). Peru tsë llapanta yarparpis, manam allish tukurqantsu. Y manam wakinkunapita mas alli kanqanta rikätsikuyta munarqa imatapis rurarqantsu. Qateqninkunatam nirqan, “sirwishqa kanampaqtsu” shamushqa kanqanta, ‘sinöqa sirwikoq kanampaq y kawëninwan chaninta pagakur mëtsikaqta libranampaq’ (Mat. 20:28). Kikinllapitaqa imatapis rurëta mana puëdinqantam nirqan (Juan 5:19). ¿Manaku noqantsikpis Jesusnölla humildi këta munantsik?

14. ¿Imanötan Jesus ninqanqa yanapamantsik wakinkunapita mas alli kanqantsikta mana pensanapaq?

¹⁴ Jesusqa wakinkunapita mas alli kayanqanta mana pensayänampaqmi qateqninkunata yachatsirqan. Juk kutichömi, “qamkunapanäqa hasta peqëkikunachö aqtsëkikunapis llapanmi yupashqa këkan” nirqan (Mat. 10:30). Tsëchö ninqanqa alläpam kushitsimantsik, masqa mana väleqnö sientikushqam. Noqantsikpaq Teytantsik Jehovä yarparanqantam y pëpaq alläpa välinqantsiktam yarpätsimantsik. Pëta sirwinapaq y mana wanushpa Shumaq Patsachö kawakunapaq Jehovä akrëkämashqaqa, ¿pitan noqantsikqa kantsik mana allita decidinqanta pensanapaq?

15. (1) La Atalaya juk revistachö ninqannöpis, ¿imanötaq kikintsikta rikäkushwan? (2) 24 kaq päginachö këkaq fötukunata rikanqantsiknöpis, ¿ima bendicionkunatataq mana chaskishuntsu kikintsikllaman alläpa yarpararninqa?

 ¹⁵ La Atalaya juk revistachö kikintsikta imanö rikäkunapaq consëjukuna yarqamunqampitaqa, 15 watanönam pasarishqa. Tsëchömi kënö nirqan: “Manam kikintsikllaman yarpar wakinkunapita mas alli kanqantsiktaqa pensashwantsu, tsënö karpis, manam mana väleq kanqantsiktaqa pensashwantsu. Tsëpa rantinqa, imanö kanqantsikmanmi yarpänantsik y tsëpaqqa, imata rurëta puëdinqantsikta y imata rurëta mana puëdinqantsiktam cuentachö katsinantsik. Tsë asuntupaq parlarmi juk pani kënö nirqan: ‘Manam wakinkunapita mas mana allitsu ni chipyëpa allillata ruraqtsu kä. Wakin nunakunanöllam wakin asuntukunachö alli kä y wakinchö mana alli kä’”. * ¿Cuentata qokuntsikku kikintsikta imanö rikäkunqantsik alläpa yanapamanqantsikta?

16. ¿Imanirtaq Jehoväqa consejamantsik?

¹⁶ Jehoväqa palabran Bibliachömi shumaq consëjukunata qellqatsirqan. Y tsëtaqa rurarqan, kuyamarnintsik y kushishqa kanantsikta munarninmi (Is. 48:17, 18). Imata ruranqantsikpitapis Jehoväta sirwinapaq churapakanqantsikmi mas alliqa. Tsëta rurashqallam, rasumpëpa kushishqaqa kashun. Manam qellëllaman, trabäjullaman o kikinkunallaman yarparäkoq nunakunanöqa, problëmayoq kashuntsu. Tsëqa, ¡yachaq kanapaq kallpachakushun y Jehoväpa shonqunta kushitsishun! (Prov. 23:15).