1. ¿Imatataq itsapis höraqa tapukushwan?

MANA alli religionkuna ushakäyänampaq kaqta, Magogpita Gog ushakätsimënintsikta munanqanta, Armagedon guërra kanampaq kaqta y imëka mantsakëpaq cösaskuna pasakunampaq kaqta musyarku, ¿mantsakanki? ¿Höraqa tsë mana allikuna pasar qallëkuptin, “¿Diosman markäkur o yärakur sïguishaqtsuraq?” nirku tapukunki? Tsënö kaptinqa, Bibliachö Jesus ninqanta kanan yachakunapaq kaqmi alläpa yanapamäshun. Qateqninkunatam Jesus kënö nirqan: “Ama shonqïkikuna mantsakätsuntsu. Diosman markäkuyanqëkita rikätsikuyë” (Juan 14:1). Llapan shonquntsikwan Jehoväman markäkushqaqa, manam shamoq tiempuchö imakuna pasaptimpis mantsashuntsu.

2. ¿Imatan yanapamäshun llapan shonquntsikwan Diosman markäkunapaq y imatataq këchö yachakushun?

² Shamoq tiempuchö imapis pasakuptin Diosman markäkunapaq kaqtaqa juknöpa musyashun, kanan witsan imapapis pasar imanö tsarakunqantsikpitam. Tsëmi rikätsimäshun, Diosman markäkunqantsikchö imachö pishipëkanqantsikta. Imapa pasarpis alli tsarakunqantsikmi, Diosman mas markäkunapaq yanapamäshun. Jesuspa qateqninkuna Diosman markäkuyanqanchö imachö pishipäyanqampitam chuskuta këchö yachakushun. Jina problëmakunapa pasar alli tsarakunqantsik shamoq tiempuchöpis yanapamänapaq kaqtam rikäshun.

3. Mateu 6:30 y 33 ninqannö, ¿imatataq Diosman markäkïpaq Jesus nirqan?

³ Warmimpaq y wamrankunapaq juk teyta mikuynin, röpan y wayin procuranqanqa allillam. Tsënö kaptimpis, kanan witsankunaqa manam tsëkunata tariqa fäciltsu. Wakin  wawqikunataqa trabäjunkunapitam qarquyashqa y ashirpis manam tariyantsu. Wakinnam, Diosta sirweqkunapaq mana alli kaptin trabäjukunata chaskikuyashqatsu. Tsëkunapa pasarqa, wananqantsikkunata Jehovä procuramunampaq kaqmanmi llapan shonquntsikwan markäkunantsik o yärakunantsik. Y tsëtaqa, jirkachö yachatsirninmi qateqninkunata Jesus rikätsirqan (leyi Mateu 6:30, 33). Jehovä imëpis yanapamänapaq kaqman següru karqa, pëpa Gobiernumpitam imëpis yachatsikur këkäshun. Wananqantsikkunata Jehovä procuramunqanta rikarmi, mas kuyashun y pëman mas markäkushun.

4, 5. ¿Imatan juk familiata yanapashqa wanayanqankunapaq alläpa mana yarpachakuyänampaq?

⁴ Venezuëla nacionchö täraq Castru familiapaq parlarishun. Cada junaqpaq wanayanqanchö Jehovä imanö yanapashqa kanqantam rikäyashqa. Tsë familiaqa, chakrankunachö trabajarninmi wanayanqankunapaq tariyaq. Peru juk junaqmi nunakuna armankunawan chëkur, chakrampita qarquyarqan. Tsë familiachö Miguel teytam kënö nin: “Kananqa mañayämanqan ichik chakrachö muruyanqäwanmi, wanayanqäkunata tariyä. Tsë junaqpaq wanayanqäkunata tariyänäpaqmi, Jehoväta puntata cada junaq mañakü”. Castru familiaqa, manam fäciltsu wanayanqankunata tariyan. Tsënö kaptimpis, kuyakoq Teytantsik wanayanqanta tariyänampaq yanapanampaq kaqmanmi markäkuyan. Tsëmi reunionkunaman ëwëta y Diospita yachatsikuytaqa jaqiyashqatsu. Pëkunaqa, Diospa Gobiernuntam puntaman churayan y Jehovänam pëkunata cuidan.

⁵ Kë mana alli tiempukunachö Jehovä imanö cuidëkanqantam, wawqi Miguelwan warmin Yuraiqa rikäyan. Tsë familiata wanayanqanchö yanapayänampaq y trabäjuta Miguel tarinampaqqa, Jehoväqa wawqi panikunawanmi höraqa yanapashqa. Juk kutikunachöqa, pishipakoqkunata Betelpita yanapakoqkunawanmi pëkunata yanapashqa. Jehoväqa manam pëkunata imëpis dejashqatsu. Tsëmi tsë familiaqa pëman mas markäkun. Juk kutichö Jehovä imanö yanapayashqa kayanqanman yarparmi, mayor kaq Yöselin wamran kënö nin: “Jehovä imanö cuidayämanqanta rikarqä, waqaritapis munämi. Pëqa kawënïta cuidaq amïgünömi”. Jina kënöpis ninmi: “Familiäwan pasayanqäkunaqa, shamoq tiempuchö imapis mas mana alli kaptin alli tsarakuyänäpaqmi yanapayäman”.

6. Imatapis pishipakuykarqa, ¿imatataq rurankiman Diosman mas markäkunëkipaq?

⁶ ¿Qampis pishipakuykankiku? Tsënö kaptinqa yarpachakurchi këkanki. Peru mana alli tiempukunapa pasëkarpis, Jehoväman mas markäkunëkipaqqa o yärakunëkipaqqa kallpachakuyta puëdinkim. Jehoväman mañakuy, Mateu 6:25 a 34 ninqanchö Jesus parlanqanta leyi y leyinqëkiman pensë. Mana alli tiempukunapa pasëkarpis, Diosta mas sirwiyänampaq kallpachakoqkunata Jehovä imanö  yanapashqa kanqanman pensë (1 Cor. 15:58). Pasëkanqëkikunapa pasaqkunata Jehovä imanö yanapashqa kanqanta rikarmi, qamtapis yanapashunëkipaq kaqman mas markäkunki. Pëqa musyanmi imata wananqëkita y imanö yanapashunëkipaq kaqta. Jehovä imanö yanapashunqëkita rikarmi, pëman mas markäkunki; y tsëqa, shamoq tiempuchö mas mana allikuna pasakuptin alli tsarakunëkipaqmi yanapashunki (Hab. 3:17, 18).

7. Mateu 8:23 a 26 ninqannö, ¿Jesuspa qateqninkuna markäkïninkunachö imanö këkäyanqantataq lamarchö fuertipa vientunqan rikätsikurqan?

⁷ Jesuswan qateqninkuna barcuwan juk kuti viajëkäyaptinmi, alläpa vientur qallëkurqan. Jesusqa tsë pasakunqanchömi, Diosman mas markäkuyänan pishinqanta rikätsirqan (leyi Mateu 8:23-26). Alläpa vientuptinmi, laqcheqsar yaku barcuman yëkuykarqan. Peru Jesusqa wanushqanöran punuykarqan. Tsëmi qateqninkunaqa, alläpa mantsakarnin salvayänampaq Jesusta riyatsiyarqan. Peru Jesusnam shumaqlla kënö nirqan: “¿Imanirtaq alläpa mantsakäyanki markäkïnin pisheq nunakuna?”. Tsë nunakunaqa, Jesusta y pëwan këkaqkunata Jehovä cuidëkanqantam yarpäyänan karqan. ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Diosman chipyëpa markäkunqantsikqa, mana allikunapa pasashqa alli tsarakunapaq yanapamanqantsiktam.

8, 9. ¿Imapatan pani Anel pasarqan y imatan yanaparqan Diosman markäkur sïguinampaq?

⁸ Puertu Rïcu nacionchö täraq pani Anel imapa pasanqan, Diosman mas markäkunampaq imanö yanapanqanta rikärishun. 2017 wata Puertu Rïcu nacionchö alläpa shukukuy vientu kanqanmi, wayinnaqta y trabäjunnaqta Anelta dejarirqan. Pëmi kënö willakun: “Tsë junaqkunaqa alläpa mantsakashqam këkarqä, peru ruranäpaq kaqkunata ruranäpaqmi, Jehovä yanapamänampaq kaqman markäkur pëman mañakurqä”.

⁹ Anelqa, tsë desgracia pasakuptin alli tsarakunampaq wiyakoq kanqan yanapashqa kanqantapis ninmi. Pëmi kënö nin: “Diospa sirweqninkunata dirigeqkunata wiyakuymi, alläpa mana yarpachakunäpaq yanapamarqan. Biblia ninqanwan shoqayämanqan y wananqäkunachö turi nanakuna yanapayämanqanmi, Jehovä yanapëkämanqanta rikätsimarqan. Pëqa, wananqäpitapis maswanmi yanapamarqan. Tsëmi Pëman mas markäkunäpaq yanapamashqa”.

10. Mana allikunapa pasëkarqä, ¿imatataq rurankiman?

¹⁰ ¿Mana allikunapaku qampis pasëkanki? Itsa ima desgraciarëkurpis sufrikanki, o itsapis qeshyanqëkirëkur llakishqa këkanki y ima rurëtapis musyankitsu. Peru tsëkunapa pasëkarninqa, itsapis yarpachakurnin këkanki. Tsënö kaptimpis, ama Jehoväman confiakuytaqa dejëtsu. Imanö  këkanqëkita pëta willë. Diosman markäkur sïguinëkipaq, puntakunachö imanö yanapashunqëkiman pensë (Sal. 77:11, 12). Yarpë, Jehoväqa manam kanan y ni imëpis jaqirishunkitsu.

11. ¿Imanirtan dirigimaqnintsikkunata wiyakunapaq churapakänantsik?

¹¹ Mana allikunapa pasëkaptikiqa, ¿ima mastan alli tsarakunëkipaq yanapashunki? Pani Anel ninqannöpis, wiyakoq kanqëkim. Jehoväwan Jesus confiakuyanqan nunakunaman confiakuy. Itsa imatapis ruranapaq dirigimaqnintsikkuna nimanqantsikqa, rikënintsikpaqqa mana allinö kanman. Tsënö kaptimpis, wiyakoqkunata Jehovä bendicinqantam yarpänëki. Palabran Bibliapita yachakunqantsik y Diosta sirweqkuna imata niyanqan y imapa pasayanqanmi, wiyakoqkuna salvakuyanqanta rikätsikun (Ex. 14:1-4; 2 Crön. 20:17). Tsë wawqi panikuna imata rurayanqanman pensë. Tsëmi dirigimaqnintsikkuna kanan y shamoq tiempuchö niyanqankunata wiyakunëkipaq yanapashunki (Heb. 13:17). Tsëta ruraptikiqa, shamoq tiempuchö imëka mana allikuna pasakuptimpis manam mantsakankitsu (Prov. 3:25).

12. Lücas 18:1 a 8 ninqannö, ¿imanötan ima injusticiata ruramashqapis Diosman markäkunqantsik alli tsarakunapaq yanapamantsik?

¹² Jesusqa, qateqninkunata nunakuna mana allipa tratayänampaq kaqta musyarqanmi. Tsëchömi rikäyänan karqan, Diosman markäkuyanqan imanö këkanqanta. Tsënö tratayaptin alli tsarakuyänampaqmi, Lücas libruchö qellqarëkaq willakuywan pëkunata yanaparqan. Tsëchömi juk viudapaq parlarqan. Pëmi mana allita ruraq juezman kutin kutin ëwarqan justiciata rurëkunampaq. Tsënö seguïdu mañakuptinmi, tsë juezqa justiciata rurarqan. ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Jehoväqa manam mana allita ruraqtsu. Tsëmi Jesus kënö nirqan: “Tsëqa, ¿manatsuraq Diosqa justiciata ruranqa paqasta junaqta pëman qayakoq akrashqankunapaq [...]?” (leyi Lücas 18:1-8). Tsëpitanam Jesusqa kënö nirqan: “Nunapa Tsurin chäramurqa, rasumpa kaqchöqa, ¿patsachö tarinqatsuraq tsënö markäkïta?”. Ima injusticiata ruramashqapis, tsë viuda markäkunqannö markäkoq kanqantsiktaqa rikätsikushun, pacienciayoq karnin y alli tsarakurninmi. Tsëmi Jehovä imë karpis yanapamänapaq kaqta següru kanapaq yanapamäshun. Jina Diosman mañakunqantsik yanapamänantsikpaq kaqtapis creishwanmi. Höraqa, mana pensanqantsikwanmi Diosnintsik contestamashwan.

13. Juk familiata wanutsita munayaptin, ¿imanötan warmi wamran Diosman mañakunqan yanapayarqan?

¹³ Mana Testïgu nunanwan y 15 watayoq warmi wamranwan, Republica Democrätica del Congo nacionchö täraq pani Veru imapa pasanqanta rikärishun. Markankunata militarkuna ushakätsita  munayaptinmi, kiman qeshpir ëwakuyarqan. Tsënö ëwakuykäyaptinmi, militarkuna taripäriyarqan y wanutsiyänampaq kaqta niyarqan. Veruqa waqarmi qallëkurqan. Peru wamranqa, mañakurnin Jehoväpa jutinta kutin kutin sinchipa parlarmi shoqarqan. Mañakur ushariptinmi, tröpata mandaqqa, “shipash, ¿pitan mañakuyta yachatsishurqunki?” nir tapurqan. Pënam kënö nirqan: “Mamänïmi yachatsimashqa Mateu 6:9 a 13 ninqannö mañakunäpaq”. Tsë nunanam, “teytëkikunawan yamë ëwakuy y Jehovä Diosniki cuidëkuyäshï” nirqan.

14. ¿Imakuna pasakuptintan Diosman markäkïta wanashun y imatan alli tsarakunapaq yanapamäshun?

¹⁴ Tsënö pasakunqankunam rikätsimantsik, Diosman mañakuyta mana kaqpaq mana churanantsikpaq. Peru ¿mañakunqëki höra Dios mana yanapashuptikiqa? Tsëqa viudapaq Jesus parlanqannöpis, Dios mana jaqirishunëkipaq kaqman y mañakunqëkita tiempunchö contestamunampaq kaqman markäkurnin, poderninwan yanapashunëkipaq mañakurnin sïguï (Filip. 4:13). Yarpë, Jehoväqa ichikllachönam imëkanöpa bendicishunki y mananam kanan witsan pasëkanqëkikunata yarpankinatsu. Pë yanapashuptiki kanan witsan alli tsarakunqëkiqa, shamoq tiempuchö mas mana allikuna kaptin alli tsarakunëkipaqmi yanapashunki (1 Pëd. 1:6, 7).

15. Mateu 17:19 y 20 ninqannö, ¿imachötan Jesuspa qateqninkuna pishipäyarqan?

¹⁵ Imapapis pasarnin Diosman markäkuyanqan o yärakuyanqan alli tsarakuyänampaq kaqtam, qateqninkunata Jesus yachatsirqan (leyi Mateu 17:19, 20). Juk kutikunachö demoniukunata qarqushqa karpis, juk kutichöqa manam puëdiyarqantsu. ¿Imanirtan tsë kutiqa puëdiyarqantsu? Jesusmi, markäkïninkuna pishinqanta nirqan. Diosman alli markäkurninqa, imëka jirka niraq problëmakunatapis venciyänampaq kaqtam nirqan. Noqantsikpis kanan witsankuna imëka problëma kaptimpis, Diosman markäkurqa vencita puëdishunmi.

16. Nunanta wanuratsiyaptin, ¿imanötan Geydita Diosman markäkunqan yanapashqa?

¹⁶ Guatemäla nacionchö täraq Geydi jutiyoq panipaq parlarishun. Juk kutim, reunionpita kutikäyaptin Edi jutiyoq nunanta wanuratsiyarqan. Alläpa mana llakikunampaq, Diosman markäkunqan imanö yanapashqa kanqantam kënö willakun: “Jehovätam llakikunqäta y yarpachakunqäkunata willä. Tsëmi yamë kawanäpaq yanapaman. Familiäwan y turi nanakunawan cuidamanqantam rikä. Alläpa mana llakikunäpaq y warë warätinkunapaq mana yarpachakunäpaqmi, Jehoväta sirwirnin imëka rurëyoq kanqä yanapaman. Tsë desgracia pasamanqanmi Jehovä, Jesus y turi  nanakuna yanapayämaptin, shamoq tiempuchö imapis pasakuptin alli tsarakunäpaq kaqta següru kanäpaq yanapamashqa”.

17. Imëka mana allikuna pasakuptin, ¿imatan alli tsarakunapaq yanapamäshun?

¹⁷ ¿Familiëkipita mëqanllatapis wanupakurqunkiku? Tsëqa Diosman markäkur sïguinëkipaq, kawarimushqa nunakunapaq Bibliachö ninqanta leyi. ¿Familiëkipita mëqantapis congregacionpita qarquriyashqa kayaptinku llakishqa këkanki? Kuyamarnintsik Diosnintsik corregimanqantsikta següru kanëkipaq, Bibliapita mas yachakuy. Ima pasashuptikipis, Diosman mas markäkunëkipaq kallpachakuy. Imanö këkanqëkita Jehoväta willë. Amïguykikunawan juntu këta procurë (Prov. 18:1). Waqar o llakishqa këkarpis, Diosta mas sirwinëkipaq kallpachakuy (Sal. 126:5, 6). Reunionkunaman ëwëta, Diospita yachatsikuyta y Bibliata leyita ama dejëtsu. Jehovä änishunqëkiman imëpis yarparë. Imanö yanapashunqëkita rikarqa, masmi Pëman markäkunki.

18. Diosman mas markäkunëki pishinqanta rikarqa, ¿imatataq rurankiman?

¹⁸ Puntakunata Diosman mas markäkunqëkita rikarqa, ama llakikuytsu. Tsëpa rantinqa, mas markäkunëkipaq kallpachakuy. Jesuspa apostolninkunanölla, ‘mas markäkunäpaq yanapëkamë’ nir mañakuy (Lüc. 17:5). Këchö yachakunqantsik wawqi panintsikkuna imanö tsarakuyanqanman pensë. Miguelwan Yurai rurayanqannöpis, pasaqkunachö Jehovä imanö yanapashunqëkita yarpë. Verupa wamran y Anel ruranqannö llapan shonquykiwan Jehoväman mañakuy y masqa, mana allikunapa pasanqëki höra. Y Geydi ruranqannö, familiëkiwan y wawqi panikunawan Jehovä yanapashunëkita permiti. Kanan witsan pasëkanqëkichö Jehovä yanapashunqëkita rikarqa, shamoq tiempuchö yanapashunëkipaq kaqmampis masran confiakunki.

19. ¿Imapitataq Jesus següru këkarqan y imapitataq qampis següru këkankiman?

¹⁹ Diosman imachö mas markäkuyanqan pishinqantam, qateqninkunata Jesus rikätsirqan. Tsënö kaptimpis, Jehovä yanapaptin shamoq tiempuchö alli tsarakuyänampaq kaqtaqa segürum këkarqan (Juan 14:1; 16:33). Jina alläpa sufrimientu kanqan witsan, Diosman markäkurnin mëtsikaq nunakuna salvakuyänampaq kaqtapis segürum këkarqan (Rev. 7:9, 14). ¿Tsë salvakoq nunakunachötsuraq këkanki? Diosman mas markäkunëkipaq kanan witsan kallpachakurqa, Jehovä yanapashuptikim pëkunawan këkanki (Heb. 10:39).