¿Musyarqëkiku?
Jonas wanukunqanchöqa, ¿imachötan Nïnivi marka usharqan?
ASIRIA nacionqa, J.m.sh. 670 wata witsanqa llapan nacionkunapitapis mas puëdeqmi karqan. Museu Britänicupa Internet päginanchö ninqannöpis, “inti o rupay yarqamunan lädupitam, Chipri nacionpita inti o rupay jeqanan lädupa Iran nacionyaq mëtsika nacionkunata dominaq y juk wata witsankunaqa, Egiptu nacionyaqmi mandakurqan”. Capitalnin Nïnivi markaqa, më tsë markakunapitapis mas jatunmi karqan. Mëtsika monumentukunayoq, shumaq jardinkunayoq, alläpa chaniyoq wayikunayoq y jatun bibliotëcakunayoq kanqantam niyan. Tsë markapa perqankunachöqa, Asiriapa wakin reyninkunanöpis, rey Asurbanipal kikimpaq “entëru munduta mandaq” kanqanta ninqantam qellqarëkaqta tariyashqa. Tsë tiempupaqa, Asiriawan Nïniviqa mana vencipaqnömi kayarqan.
Tsë witsampaqqa, Asiria nacionmi llapan nacionkunapitapis mas puëdeq karqan.
Peru mëtsika nacionkunata Asiria mandëkaptinmi, Diospa willakoqnin Sofonïasqa Asiriapaq Jehovä kënö ninqanta qellqarqan: “Tsënöllam Teyta Diosqa [...] Asiria nacionta ushakätsinqa. Nínive markachö täraq nunakunatapis ushakätsiptinmi pasëpa chusyaq tikrarinqa”. Jina Diospa willakoqnin Nahumpis kënömi nirqan: “¡[...] Qellëninta y qorintapis apakuyë! [...] ¡ Nínive marka chusyäkïkanmi! [...] Llapan rikäyäshuqniki nunakunam safar niyanqa: ‘¡Nínive marka pasëpam ushakärishqa!’” (Sof. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7). Itsachi tsënö willakoqta wiyaqkunaqa, “¿rasumpatsuraq tsënö pasakunqa? ¿Alläpa puëdeq Asiria nacionta pillapis ushakäratsita puëdinmantsuraq?” niyarqan. Tsëta willakuyanqanqa mana creipaqnöchi karqan.
Nïnivi markaqa mana ima kaqmi tikrarirqan.
Tsënö kaptimpis, J.m.sh. 600 watamannömi Babilonia y Media nunakuna Asiriata ushakäratsishqa kayarqan. Tsëpita tiempuwanqa, Nïnivichöqa manam ni pï tärarqannatsu ni yarpäyarqannatsu. Juk kutichömi, Nueva Yorkchö Museo de Arte Metropolitano niyanqampita kënö niyarqan: “Edad Media nir reqiyanqan watakuna witsampaqqa, Nïnivi markachöqa manam ni pï karqantsu, pampakashqam këkarqan. Tsë markataqa, Bibliachö ninqanllapitam yarpäyaq”. 1801 wata witsannam, Biblical Archaeology Society Online Archive niyanqampita kënö niyarqan: “Asiria nacionpa capitalnin kanqanllatapis manam ni pï musyarqantsu”. Peru 1845 watachömi, unë kaqkunata estudiaq Austen Henry Layard Nïnivi marka itsapis mëchö kanqanta niyanqanchö patsata oqtir, tsë markata taririrqan. Alläpa jatun y shumaq markam kashqa karqan.
Nïnivi markapaq Dios willatsikunqan cumplikanqanqa, kanan witsan alläpa puëdeq nacionkuna ushakäyänampaq kaqta willatsikunqampis, cumplikänampaq kaqman confiakunapaqmi yanapamantsik (Dan. 2:44; Rev. 19:15, 19-21).
