1, 2. (1) ¿Imatataq këchö yachakushun? (2) ¿Imatan rikätsimantsik Jehovä yanapamënintsikta munanqanta?

 PROBLËMAKUNAPA pasar alli tsarakunapaq y kushishqa sirwinapaqmi Jehovä yanapamënintsikta puëdin. Këchömi yachakushun, imanö yanapamanqantsikta y yanapamanqantsikta imanö provechanapaq kaqta. Peru puntataqa, “¿rasumpaku Jehoväqa yanapamënintsikta munan?” neq tapukuyta contestarishun.

² Tsë tapukuypa respuestanta tarinapaqqa, hebreu cristiänukunaman Pablu cartakunqanchö juk palabraman pensarishun. Pëmi kënö qellqarqan: “Teyta Jehovämi yanapamaqnï. Manam imatapis mantsashaqtsu. Nunaqa manam imanamanqatsu” (Heb. 13:6). Bibliachö palabrakunata entienditsikoq wakin diccionariukunam, kë versïculuchö “yanapamaqnï” nir traduciyanqan palabrapaq nin, yanapayänanta mañakoq nunaman juk nuna cörripa ëwar yanapanqanta. Tsëqa pensarishun, alläpa llakikuykunapa pasëkaq nunaman yanapanampaq Jehovä cörripa ëwëkanqanta. Jehoväqa manam yanapamänallapaqtsu listu këkan, sinöqa yanapamënintsiktam alläpa munan. Jehovä yanapamänapaq kaqta següru karmi, ima problëmapa pasarpis kushishqa tsarakuntsik.

3. ¿Imakunata rurartan Jehoväqa yanapamantsik kushishqa tsarakunapaq?

³ ¿Imanötan Jehoväqa problëmakunapa pasar kushishqa tsarakunapaq yanapamantsik? Tsë tapukuypa respuestantaqa, Isaïas libruchömi tarintsik. Tsënöqa nintsik, Isaïas libruchö qellqarëkaqkuna Diospa sirweqninkunata kanan witsan alläpa yanapaptinmi. Isaïasqa atska kutichömi willakun fäcil-lla entiendina palabrakunawan Jehovä parlanqanta. Këllaman  pensarishun: 30 kaq capïtulunchömi, sirweqninkunata Jehovä imanö yanapanqanta shumaq igualatsikuykunawan entienditsikun. Tsëchömi Jehovä nimantsik 1) mañakunqantsikta wiyanqanta y contestamanqantsikta, 2) dirigimanqantsikta y 3) kanan y shamoq tiempuchö bendicimänapaq kaqta. Tsë kimampita masllata yachakurishun.

4. (1) ¿Imatataq Isaïas kawanqan tiempu judïukunapaq Jehovä nirqan, y ima pasanantataq permitirqan? (2) ¿Imata shuyäyänampaqtan cäsukoq judïukunata Jehovä änirqan? (Isaïas 30:18, 19).

⁴ Isaïas librupa 30 kaq capïtulumpa qallananchömi judïukunapaq Jehovä nin “mana cäsukoq tsurikuna” kayanqanta y jutsata rurëkarpis, ‘mas jutsataraq ruraqkuna’ kayanqanta. Y nirqanmi, “mana cäsukoq nunakuna” kayanqanta y Jehovä mandanqankunata wiyakuyta mana munayanqanta (Is. 30:1, 9). Mana cäsukoq kayanqampita, juk desgraciapa pasayänampaq kaqtam Isaïastawan Jehovä willatsirqan (Is. 30:5, 17; Jer. 25:8-11). Y tsënömi pasakurqan. Babilonia markachö soldädukunam prësur apakuyarqan. Peru cäsukoq judïukunapis tsëchöqa kayarqanmi. Y pëkunataqa markankunaman yapë kutiyänampaq kaqtam Isaïastawan willatsirqan (leyi Isaïas 30:18, 19). Tsëta änikunqanqa cumplikarqanmi. Peru Jehoväqa manam jinan höratsu Babiloniapita libri yarquyänanta permitirqan. Kënömi nirqan: “Llakipäyäshunëkipaqmi pacienciawan shuyarëkan”. Mas watakuna pasaptinraq Babilonia markapita libri yarquyänampaq kaqtam nikarqan. Jerusalenman wakin judïukunata Jehovä kutitsinampaqqa, 70 watakunaran pasarqan (Is. 10:21; Jer. 29:10). Prësunö kawayanqampita waqashqa karpis, markankunaman kutirirqa alläpa kushikurmi waqayarqan.

5. ¿Imatataq Isaïas 30:19 ninqanchö Dios änimantsik?

⁵ Kanan witsampis, Bibliachö kënö ninqanqa alläpam yanapamantsik: “Yanapëkuyäshunëkipaq qayakuyaptikiqa llakipäyäshunkim” (Is. 30:19). Mañakunqantsikta Jehovä wiyanampaq kaqta y raslla contestamunampaq kaqta següru kanapaqmi Isaïasqa nimantsik. Y kënöpis nirqanmi: “Wiyayäshunqëki höram contestayäshunki”. Tsënö nirqa manam yanapamänapaq mañakushqa listu këkanqanllatatsu rikätsikun, sinöqa yanapamënintsikta alläpa munanqantam. ¿Manaku tsëta musyanqantsikqa, problëmakuna kaptin tsarakur kushishqa kanapaq yanapamantsik?

6. ¿Imanötan hebreu idiömachö Isaïas qellqanqanwan musyantsik cada sirweqnin mañakunqanta Jehovä wiyanqanta?

⁶ Kë 19 kaq versïculuchöqa nimantsik mañakushqaqa cada ünuta Jehovä wiyamanqantsiktam. ¿Imanirtan tsëta nintsik? 30 kaq capïtulupa qallananchö llapan sirweqninkunata Jehovä parlaparpis, 19 kaq versïculuchöqa, hebreu idiömachö, cada ünutam Jehovä parlapëkan. Tsë idiömachömi Isaïas kënö qellqarqan: ‘Manam mas waqankinatsu’, ‘yanapëkushunëkipaq qayakuptikiqa llakipäshunkim’, ‘wiyashunqëki höram contestashunki’. Jehoväqa kuyakoq Teytam y wamran llakinashqa këkaptinqa manam kënö nintsu: “Wawqikinö valientim kanëki”. Tsëpa rantinqa, cada sirweqnimpaqmi yarpachakun y cada ünutam mañakunqanta wiyan (Sal. 116:1; Is. 57:15).

7. Diosman kutin kutin mañakuy alläpa precisanqantaqa, ¿imanötan Isaïaswan Jesus niyarqan?

⁷ Imapaqpis yarpachakur Diosta mañakushqaqa, alli tsarakunapaqmi yanapamäshun. Y pasëkanqantsik problëma raslla o saslla mana altsakaptimpis, kutin kutin  mañakushun alli tsarakunapaq kallpayoqta tikratsimänapaq. Y rasumpa kaqchöqa, yanapamänapaqmi änimantsik. Tsëmi Isaïas kënö nin: “Pëman mañakur sïguiyë” (Is. 62:7). Tsëchö ninqanqa, Lücas 11:8-10 y 13 kaq versïculukunachö Jesus ninqantam yarpätsimantsik. Shumaq igualatsikuykunawan entienditsikurmi, Diosman “kutin kutin” rogakunapaq y yanapamänapaq poderninta mañakunapaq nimarqantsik. Jehovätaqa, alli kaqta decidinapaqpis mañakuyta puëdintsikmi.

8. ¿Imanötan Isaïas 30:20 y 21 ninqan cumplikarqan?

⁸ (Leyi Isaïas 30:20, 21). Babiloniu soldädukunam Jerusalen markapa entëru lädunman churakäriyarqan. Tsëchömi juk wata pullan kayarqan. Tsëmi judïukunaqa alläpa sufriyarqan. Tsënö kaptimpis, 20 y 21 kaq versïculukunachömi nin pëkunata salvanampaq Jehovä äninqanta, peru arrepentikuyaptin y allina portakuyaptinmi salvananqa karqan. Isaïasmi nirqan Jehoväqa sirweqninkunapa ‘Alläpa Alli Yachatseqninkuna’ kanqanta y munanqannö adorayänampaq yachatsinampaq kaqta. Tsëta änikunqanqa, Babilonia markapita judïukuna libri yarquriyanqanchömi cumplikarqan. Alläpa Alli Yachatseqninkuna Jehovä kanqantam pëkuna rikäyarqan. Pë dirigiptinmi, judïukunaqa pë munanqannö yapë adorar qallëkuyarqan. Kanan witsampis Jehoväqa Alläpa Alli Yachatsimaqnintsikmi, tsëmi alläpa kushikuntsik.

9. ¿Imanötan kanan witsanqa Jehovä dirigimantsik?

⁹ Jehovä yachatsimanqantsikpitaqa, alläpam kushikuntsik. Kë 20 y 21 versïculukunachöqa, Jehoväpita yachakoqkunatam alumnukunatawan Isaïas igualatsin, y ishkë formapa yachatsimanqantsiktam nimantsik. Puntataqa kënömi nin: “Nawikikunawanmi Alläpa Alli Yachatsiyäshoqnikikunata rikäyanki”. Kë igualatsikuychöqa, estudiaqkunapa puntanchömi yachatseqnin këkan. ¿Imanötan Jehoväqa kanan witsan yachatsimantsik? Dirigimänapaq churanqan nunakunawanmi. Tsëmi reunionkunawan, asamblëakunawan, publicacionkunawan, JW Broadcasting^® progrämakunawan y juknöpapis yachatsimanqantsikpita alläpa agradecikuntsik. Tsë llapanwan yachatsimanqantsikmi yanapamantsik, problëmakunapa pasarpis kushishqa tsarakunapaq.

10. ¿Imanötan qepantsikpita Diosnintsik parlapämanqantsikta wiyantsik?

¹⁰ Isaïasqa juknöpapis Jehovä yachatsimanqantsiktam kënö nirqan: “Qepëkikunapita  kënö niyäshunqëkitam wiyayanki”. Këkaq kutichöqa Jehoväta Isaïas igualatsirqan, estudiaqkunapa qepanman churakëkur mëpa ëwayänampaq kaqta dirigirnin ëwëkanqantam. ¿Imanötan kanan witsanqa qepantsikpita Diosnintsik parlapëkämanqantsikta wiyantsik? Bibliata leyirmi. Tsëchöqa, Diosnintsik unë sirweqninkunata parlapanqanmi qellqarëkan. Tsëmi Bibliata leyirqa, unëpitana qepantsikchö Jehovä parlapëkämanqantsiktanö wiyantsik (Is. 51:4).

11. ¿Imatataq ruranantsik imapa pasarpis kushishqa tsarakunantsikpaq, y imanir?

¹¹ ¿Imanötan alli provechashwan churanqan nunakuna yachatsimanqantsikta y Palabran Bibliawan dirigimanqantsikta? Isaïasqa kë ishkantam nirqan: “Këmi näniqa” y “këpa ëwayë” (Is. 30:21). Manam näni mëpa kanqanllatatsu musyanantsik, sinöqa tsë nänipam ëwanantsik. Palabran Biblia y dirigimänapaq churanqan nunakuna shumaq entienditsimashqam, noqantsikpita Jehovä imata shuyaranqanta y yachatsimanqantsiknö kawëta yachakuntsik. Jehoväta sirwinqantsikchö kushishqa tsarakunapaqqa, tsë ishkantam ruranantsik. Tsënö rurarqa, Jehovä bendicimänapaq kaqtam següru këkäshun.

12. Isaïas 30:23 a 26 ninqannö, ¿imanötan Jehoväqa sirweqninkunata bendicinan karqan?

¹² (Leyi Isaïas 30:23-26). ¿Imanötan kë versïculukunachö ninqan unë witsan cumplikarqan? Babiloniapita Israel markankunaman kuteq judïukunaqa, mëtsika bendicionkunatam chaskiyarqan. Jehoväqa mëtsika mikuyninkuna kanampaqmi bendicirqan. Peru tsëpitapis masqa, tiempu pasanqanmannö pëta mas allina adorayaptinmi, mas y masraq yachatsirqan. Tsë witsan judïukunaqa, imëpis mana pasakunqannömi mëtsika bendicionkunata chaskiyarqan. 26 kaq versïculuchö ninqannömi, Jehoväqa Palabran Bibliata alli entiendiyänampaq yanaparqan (Is. 60:2). Tsë bendicionkunata chaskiyanqanwanmi, tsë witsan judïukunaqa kushishqa kayänampaq y Pëta sirwir sïguiyänampaq mas kallpayoq kayarqan. Pëkunaqa, alläpa kushishqam shonqunkunachö kayarqan (Is. 65:14).

13. Dios munanqannö nunakuna yapë adorayänampaq Isaïas willakunqanqa, ¿imanötan kanan witsan cumplikashqa?

¹³ Diosnintsik munanqannö yapë adorayänampaq kaqta Isaïas willakunqanqa, ¿kanan witsampis cumplikashqaku? Awmi. 1919 watapitam, mëtsika millon nunakuna Alläpa  Puëdeq Babiloniapita o mana alli kaq religionkunapita yarqukuyashqa. Tsë llapan nunakunaqa, Dios Äninqan shumaq Patsata israelïtakuna chäyanqampitapis mas shumaq patsachönömi këkäyan, tsëqa wawqi panikunawan juntu Diosnintsikta sirwiyanqanmi (Is. 51:3; 66:8). ¿Ima ninantan shumaq patsachönö kayanqanqa?

14. ¿Ima ninantan shumaq patsachönöna kawëqa, y kanan witsanqa pikunatan tsëchö kawaq cuenta kayan? (Nötata rikäri).

¹⁴ Ciëlupaq akrashqakunaqa, 1919 watapitanam, Diosta sirwirnin kawëkäyashqa alläpa shumaq patsachönö. b Mas watakuna pasanqanmannömi, Patsachö kawëta shuyaraq cristiänukunapis, Diosta sirwirnin tsë shumaq patsachönöna kawëkäyan y Jehoväpitam mëtsika bendicionkunata chaskiyashqa (Juan 10:16; Is. 25:6; 65:13).

15. ¿Tsë shumaq patsachönö kawanapaqqa juk sitiutaraqku ëwanantsik?

¹⁵ Entëru Patsachö Jehoväta sirweqkuna kayaptinmi, tsë shumaq patsapis entëru Patsachö këkan. Tsëmi mëchö kawarpis, Jehovä munanqannö adorarqa, alläpa shumaq patsachönö kawëkantsik.

16. ¿Imatataq rurashwan alläpa shumaq patsachönö kawëkanqantsikta mana qonqanapaq?

¹⁶ Tsë alläpa shumaq patsachönö imëpis kawanapaqqa, entëru Patsachö wawqi panintsikkunatam kuyar sïguinantsik. ¿Imanötan rurashwan? Tsë shumaq patsachönö kawaqkuna imakunachö alli kayanqantam cuentachö katsinantsik y manam pantayanqankunataqa (Juan 17:20, 21). ¿Imanirtan tsëkunata cuentachö katsinantsik? Këllaman pensarishun: juk bosquichöqa tukuyläya plantakunam kan. Tsë cuentallam, congregacionkunachöqa tukuyläya wawqi panikuna kayan (Is. 44:4; 61:3). Mas läduntsikchö këkaq plantapa imanllapis feyu kanqanta mas rikararqa, manam entëru bosqui shumaq rikakunqantaqa rikäshunnatsu. Tsë cuentallam, congregacionnintsikchö wawqikuna o panikuna imakunachö mana alli kayanqanta  o noqantsik imachö mana alli kanqantsikta yarparäkurqa, entëru Patsachö wawqikuna y panikuna alläpa kuyakoq kayanqanta ni juknölla kawakuyanqanta rikäshuntsu.

17. ¿Imatataq ruranantsik congregacionchö juk familianölla kanapaq?

¹⁷ ¿Imatataq ruranantsik wawqi panintsikkunawan juk familianölla imëpis kawakunapaq? Llapankunawanmi yamë kawakunantsik (Mat. 5:9; Rom. 12:18). Ima pasaptimpis wawqi panikunawan yamë kawakunapaq procurarmi, alläpa shumaq patsachönö kanqantsiktaqa masraq shumaqyätsintsik. Tsëmi yarpänantsik, alläpa shumaq patsachönö kawëkaqkunata munanqannö adorayänampaq Jehovä yanapashqa kanqanta (Juan 6:44). Wawqi panikunawan yamë y juk familianölla kawakunapaq kallpachakoqta rikämarnintsikqa, ¡Jehoväqa alläpachi kushikun! (Is. 26:3; Ageu 2:7).

18. ¿Imamantan seguïdu pensanantsik, y imanir?

¹⁸ Jehovä bendicimanqantsikta alli provechanapaqqa, Bibliata y publicacionkunapita yachakunqantsikmanmi alli pensanantsik. Alli estudiar y estudianqantsikman alli pensarqa, congregacionchö wawqikunata y panikunatam familiantsiktanö llapan shonquntsikwan kuyashun (Rom. 12:10). Chaskinqantsik bendicionkunaman pensanqantsikmi, Jehoväwan mas alli amïgu kanapaq yanapamantsik. Y shamoq tiempuchö Jehovä bendicimänapaq kaqman pensanqantsikmi yanapamäshun, pëta imëyaqpis sirwita munanapaq. Tsë llapanmi yanapamäshun Jehoväta mas kushishqa sirwir sïguinapaq.

19. (1) Isaïas 30:18 ninqannö, ¿imapitataq següru këta puëdintsik? (2) ¿Imatan yanapamäshun kushishqa tsarakurnin sïguinapaq?

¹⁹ Kë mana alli munduta ushakätsinqan höram, ‘llakipämarnintsik’ Jehovä salvamäshun (Is. 30:18). Diosnintsikqa ‘imëpis alli kaqta ruraqmi’, tsëmi següru këkantsik Satanaspa munduntaqa dispunishqan tiempullachö ushakäratsinampaq kaqta (Is. 25:9). Libri kanantsikpaq tiemputaqa, Jehovänöllam pacienciawan shuyarëkantsik. Peru tsëyaqqa, Diosnintsikman mañakuyta puëdinqantsikta, Palabran Bibliata estudianqantsikta, yachakunqantsikmannö kawanqantsikta y chaskinqantsik bendicionkunatam alläpa valoranantsik. Tsë llapanta rurashqaqa, imapa pasarpis alli tsarakunapaq y kushishqa sirwinapaqmi Jehoväqa yanapamäshun.