1, 2. (1) ¿Imatataq ichikllachöna llapan nacionkuna niyanqa? (2) ¿Ima tapukïkunapa respuestantataq ashinantsik?

“¡YAMËNAM y segürunam kantsik!” nacionkuna niriyashqana kanqanman pensarishun. Itsapis tsë witsankunachönö yamë kawakï ni imëpis mana kashqa kanqanta nir alabakuyanqa. Y llapampis allilla kanampaq kaqta creitsimënintsikta tïrayanqa. Peru tsëpita pasakunampaq kaqkunataqa manam controlëta puëdiyanqatsu. ¿Imanir mana? Bibliachöqa, ‘illaqpita ushakë pëkunaman raslla chärinampaq kaqta’ y ‘ni imanöpapis escapëta’ mana puëdiyänampaq kaqtam willakun (1 Tes. 5:3).

² Tsëkuna pasakunan kaptinqa, kë precisaq tapukïkunapa respuestantam ashinantsik: ¿imaraq pasakunqa ‘alläpa jatun sufrimientu’ kanqan witsanqa? ¿Imata ruranatataq Jehovä shuyaran? Y ¿imatataq kanan witsan ruranantsik tsë witsanchö alli tsarakunapaq? (Mat. 24:21).

3. Revelacion 17:5, 15 a 18 textuchö ninqannö, ¿imanötaq mana alli religionkunata Dios ushakätsinqa?

³ (Leyi Revelacion 17:5, 15-18). ‘Alläpa Puëdeq Babiloniam’, juk parlakïchöqa, llapan mana alli religionkunam ushakäyanqa. Tsëllaraq nirinqantsiknömi, tsë höra pasakunampaq kaqtaqa manam nacionkuna controlëta puëdiyanqatsu. ¿Imanir mana? “Porqui Diosmi kikin pensanqanta rurayänampaq shonqunkunaman pensëninta” churanqa. ¿Imatataq Diosqa pensëkan? Llapan mana alli religionkunata ushakätsitam, hasta cristiänu tukoq religionkunatapis. * Diosqa “chipapaq puka mantsanëpaq chukaru animalpa” ‘chunka waqrakunapa’  shonqunkunamanmi tsë pensëta churanqa. Chunka waqrakunaqa ‘chukaru animalman’ qaqaq gobiernukunam kayan, juk parlakïchöqa, Naciönes Unïdas niyanqanman (Rev. 17:3, 11-13; 18:8). Mana alli religionkunata ushakätsir qallëkuyaptinmi, alläpa jatun sufrimientu qallëkunqa. Tsëqa entëru Patsachömi illaqpita y alläpa mantsakëpaq kanqa.

4. (1) ¿Itsa imata nir-raq mana alli religionkunata nacionkuna ushakätsiyanqa? (2) Tsë religionkunachö kashqa kaqkunaqa, ¿imataraq itsapis rurayanqa?

⁴ Mana alli religionkunata imata nir nacionkuna ushakätsiyänampaq kaqtaqa manam musyantsiktsu. Itsa nunakuna yamë y següru kawakuyänampaq religionkuna mana yanapakuyanqanta y polïticaman imëpis mëtikuyanqanta niyanqa. O itsa imëka jananchö kayanqanta niyanqa (Rev. 18:3, 7). Jina mana alli religionkunata ushakätsirqa, manachi tsë religionkunachö kaqkunataqa llapantatsu ushakätsiyanqa. Tsëpa rantinqa, religionkunallatatsun nacionkunaqa ushakätsiyanqa. Tsë religionkuna ushakäriyaptinqa, tsë religionkunachö pushaqninkuna änikuyanqanta mana cumplishqa kayanqantam tsë religionkunachö kashqa nunakuna cuentata qokuriyanqa, y itsa tsëkunapita yarqukuriyanqa.

5. ¿Imata wallkayätsinampaq kaqtataq Jehovä änikushqa, y imanir?

⁵ Mana alli religionkunata ëka tiempuchö ushakätsiyänampaq kaqtaqa manam Bibliachöqa willakuntsu, peru wallka tiempullachö ushakätsiyänampaq kaqtaqa musyantsikmi (Rev. 18:10, 21). Jehoväqa, ‘akranqankunata’ y rasumpa kaq religionta mana ushakätsiyänampaqmi, alläpa jatun sufrimientuta ‘wallkayätsinampaq’ änikushqa (Mar. 13:19, 20). Peru alläpa jatun sufrimientu qallanqampita hasta Armagedon guërra qallanqanyaqqa, ¿imata ruranatataq Jehovä shuyaran?

6. ¿Sirweqninkuna imata rurayänantataq Jehoväqa shuyaran?

⁶ Qepa kaq yachatsikïchö yachakunqantsiknöpis, Jehoväqa mana alli kaq religionkunapita chipyëpa rakikäkurinatam shuyaran. Peru manam tsëllatatsu ruranantsik. Sinöqa  Jehoväta imëpis sirwinapaqmi churapakänantsik. Tsëta imanö ruranapaq kaqta ishkëllata rikärishun.

7. (1) ¿Imanötaq rikätsikuntsik Diosnintsik llapan mandamanqantsikkunata wiyakunqantsikta? (2) Hebrëus 10:24 y 25 textuchö ninqannö, ¿imanirtaq alläpa precisan kanan witsankuna ëllukänantsik?

⁷ Puntataqa, Diosnintsik llapan mandamanqantsikkunatam ruranantsik. Diosta mana respetaqkuna ima alli o mana alli kanqanta nimänataqa manam permitishwantsu. Manam ni ima rakcha rurëkunata allitanöqa rikantsiktsu, tsë wakin rurëkunaqa, ollqupura o warmipura casakuyanqan y rakchakunata rurayanqankunam kayan (Mat. 19:4, 5; Rom. 1:26, 27). Ishkë kaq, wawqi panintsikkunawanmi Jehoväta adorarnin sïguinantsik. Diospita Yachatsikuna Wayikunachö, juk wayikunachö o mana rikämänantsik sitiukunachöpis Jehovätaqa adorarmi sïguinantsik. Ima pasakuptimpis, Jehoväta adoranapaq juntakëtaqa manam dejashwantsu. Y “tsë junaq chëkämunqantana” rikëkarqa, masran mana qonqëta ëllukänantsik (leyi Hebrëus 10:24, 25).

8. ¿Imachöraq Diospita willakunqantsik itsapis cambianqa?

⁸ Alläpa jatun sufrimientu witsanqa, itsapis juk asuntupaqna willakushun. Kananqa Diospa Gobiernumpita alli willakïkunatam willakuntsik y Diospa sirweqnin kayänampaqmi nunakunata yanapëkantsik. Peru tsë witsanqa itsachi ima pasakunampaq kaqta cläru willakushun, y tsëqa “alläpa jatun runtukuna” tamyaq cuentam kanqa (Rev. 16:21). Itsapis Satanaspa makinchö llapan këkaqkuna ushakänampaqna këkanqanta willakushun. Imata willakunapaq kaqta y tsëta imanö willakunapaq kaqtaqa tsëpitanam musyarishun. ¿Pachak watakunapana willakïkanqantsiknötsuraq willakushun o juknöpanatsuraq? Tsëta musyanapaqqa shuyänantsikran. Imanö kanan kaptimpis, mana allikunata Jehovä ushakätsinampaq kaqtaqa noqantsiktsun mana mantsakushpa willakushun (Ezeq. 2:3-5).

9. Willakunqantsikta wiyarirqa, ¿itsa imata ruramënintsiktaraq nacionkuna munayanqa, peru imapitataq següru kanantsik?

⁹ Willakunqantsikta wiyarirqa, itsachi gobiernukunaqa jukllana ushakäratsimënintsikta munayanqa. Diospita yachatsikurnin kanan witsan Jehovä yanapamänapaq confiakunqantsiknöllam, tsë witsankunapis pëman confiakushun. Voluntäninta ruranapaq Diosnintsik kallpayoqta tikratsimänapaq kaqtaqa, segürum këkantsik (Miq. 3:8).

10. Lücas 21:25 a 28 textuchö ninqannö, ¿imanötaq alläpa jatun sufrimientu witsankuna cäsi llapan nunakuna tikrariyanqa?

¹⁰ (Leyi Lücas 21:25-28). Imëpis alli kawakuyänampaq confiakuyanqan kaqkuna alläpa jatun sufrimientu witsanchö ushakar qallëkuptinqa, nunakunaqa alläpam mantsakäyanqa. Alläpam ‘llakikuyanqa’ y wanïtam mantsayanqa (Sof. 1:14, 15). Tsëqa, itsa imëkapis mas mana alli tikrakurinqa, hasta Diosta sirweqkunapaqpis. Itsa mana cäsukoq nunakunanö mana kashqa tukï problëmakunapa pasashun. Itsa alläpa wananqantsik wakin cösaskunaqa pishipamäshun.

11. (1) ¿Imanirtaq nunakunaqa noqantsikman tumakëkayämunqa? (2) ¿Imanirtaq alläpa jatun sufrimientuta mantsashwantsu?

¹¹ Religionninkunata ushakätsiyäpunqan nunakunaqa, Jehoväpa testïgunkuna Diosta adorarnin sïguiyanqanta rikarmi alläpa piñakuyanqa. Tsëtaqa entëru Patsachöchi musyariyanqa y Internetpapis willakuyanqachi. Nacionkuna y gobernaqninkuna Satanasqa, religionnintsik  mana ushakashqa kanqanta mäkurirmi, alläpa chikimäshun. Entëru Patsachö llapan religionkunata mana ushakätsishqa kayanqantam cuentata qokuriyanqa. Tsëmi noqantsikman llapankuna tumakëkayämunqa. Tsë höram nacionkunapa jutinqa Magog markapita Gog kanqa. * Y Jehoväpa sirweqninkunata chipyëpa ushakätsiyänampaqmi juntakäriyanqa (Ezeq. 38:2, 14-16). Imanö pasakunampaq kaqtaqa manam llapanta musyantsiktsu, tsëmi tsëkuna imanö kanampaq kaqmanqa yarpachakur qallëkushwan. Salvakunapaq imata ruranantsikpaq Jehovä nimänapaq kaqtaqa segürum këkantsik, tsëmi alläpa jatun sufrimientutaqa mantsanantsiktsu (Sal. 34:19). Libri kënintsik këllachöna kaptinmi, derëchu sharkushun, y peqantsikta pallarishun. *

12. ‘Alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqqa’, ¿imanötaq jatun sufrimientuchö tsarakunapaq yanapëkämarquntsik?

¹² “Alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[qa]”, jatun sufrimientuchö alli tsarakunapaqmi yanapëkämarquntsik (Mat. 24:45). ¿Imanötaq tsëta rurashqa? Imëkanöpam. Jukqa, 2016 a 2018 watakunachö alläpa yanapakoq asamblëakunam kashqa. Tsë asamblëakunaqa, Jehoväpa junaqnin chämunqanmannö alli tsarakunapaq imakunachö alliyänapaqmi yanapamarqantsik. Yarpärishun imakunachö yanapamanqantsikta.

13. Jehoväta mana jaqipa sirwinapaqqa, ¿imatataq ruranantsik, y imanirtaq kanan witsankuna tsëta ruranantsik?

¹³ Jehoväta mana jaqi. 2016 watachö asamblëapa tïtulunqa, “Jehoväta mana jaqipa sirwishun” nirqanmi. Jehoväwan alli amïgu karlla pëta mana jaqinapaq kaqtam yachakurqantsik. Shonqupita patsë mañakur y Palabranta estudiarnin Dioswan mas amïgu kanantsikpaq kaqtam yarpätsimarqantsik. Tsëta ruranqantsikqa, ima problëmachöpis alli tsarakunapaqmi yanapamäshun. Satanaspa makinchö këkaqkuna ushakänampaq tiempu chämunqanmannömi, Diosta mana jaqipa sirwinqantsik y Gobiernunchö yanapakunqantsik masraq pruëbaman churakanqa. Itsa noqantsikpita burlakurnin sïguiyanqa (2 Pëd. 3:3, 4). Tsëtaqa rurayanqa, pimampis mana qaqashqam. Alläpa jatun sufrimientuchö Jehoväta mana jaqirinapaqmi, kananllapitana kallpachakunantsik.

14. (1) Diospa kaqchö rurënintsikta dirigimoqkunachöqa, ¿ima cambiutaq kanqa? (2) ¿Imanirtaq mana jaqikoq kanantsik alläpa precisanqa?

¹⁴ Alläpa jatun sufrimientu witsanqa, manam Diospa kaqchö rurënintsikkunata kanan witsankuna rikaq wawqikunanatsu rikäyanqa. Dios dispunishqan höram, Patsallachöraq këkaq ciëlupaq akrashqakuna Armagedon guërrachö pelyayänampaq ciëluta ëwakuyanqa (Mat. 24:31; Rev. 2:26, 27). Tsëqa mananam Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunaqa kayanqanatsu. Tsënö kaptimpis, Patsachö kawayänampaq kaqkunaqa, shumaq churanakushqam këkäyanqa. Y kë grüpupita alli yachatsishqa wawqikunam dirigimäshun. Mana jaqikoq kanqantsiktaqa rikätsikushun, tsë wawqikunata yanapar y mandakuyanqanta wiyakurmi. Tsëta ruranqantsikpitam salvakushun.

15. ¿Imatataq ruranantsik mas alli tsarakoq kanapaq, y imanirtaq kananllapitana alli tsarakoq kanantsik?

 ¹⁵ Alli tsarakoq kë. 2017 watachö asamblëapa tïtulunqa, “¡Tsarakur sïgui!” nirqanmi. Ima problëma kaptimpis alli tsarakunapaqmi yanapamarqantsik. Tsëchöqa, alli tsarakoq kanapaqqa Jehoväman confiakunqantsikpita kanqanta, y alli tiempuchö kanqantsikpita mana kanqantam yachakurqantsik (Rom. 12:12). Jesus kënö änimanqantsikta ama qonqashuntsu: “Ushananyaq alli tsarakushqa kaqmi salvakunqa” (Mat. 24:13). Tsë änikïqa rikätsikun, ima problëma kaptimpis alli tsarakunantsik alläpa precisanqantam. Kanan witsankuna alli tsarakunqantsikmi, jatun sufrimientuchö alli tsarakunapaq yanapamäshun.

16. ¿Imata ruranqantsikpitataq valienti kashun, y imanirtaq kanan witsankunapita valienti kanantsik?

¹⁶ Valienti kë. 2018 watachö asamblëapa tïtulunqa, “¡Valienti kë!” nirqanmi. Tsë asamblëachöqa, rasumpa valienti kanqantsikqa imëkatapis yachanqantsikpitatsu mana kanqantam yachakurqantsik. Sinöqa, alli tsarakunapaq Jehoväman confiakï yanapamanqantsiknölla, valienti kanapaqpis pëman confiakï yanapamanqantsiktam yachakurqantsik. ¿Imatataq rurashwan Jehoväman mas confiakunapaq? Bibliatam llapan junaqkuna leyinantsik, y unë witsan sirweqninkunata imanö salvanqanmanmi pensanantsik (Sal. 68:20; 2 Pëd. 2:9). Alläpa jatun sufrimientuchö nacionkuna ushakätsimënintsikta munayaptinqa, mana imëpis ruranqantsiknömi valienti kanantsik y Jehoväman confiakunantsik (Sal. 112:7, 8; Heb. 13:6). Kananllapitana Jehoväman confiakushqaqa, Gog ushakätsimënintsikta munaptimpis manam mantsashuntsu. *

17. ¿Imanirtaq Armagedon guërrata mantsashwantsu? Rikäri jana qaranchö këkaq dibüjuta.

¹⁷ Punta kaq yachatsikï ninqannöpis, cäsi llapantsikmi yurikunqantsikpita patsë kë mundupa ushanan junaqninkunachöna kawëkarquntsik.  Peru alläpa jatun sufrimientuta kawëkar pasëtapis munantsikmi. Kë munduchö imëka mana alli kaqkunaqa, ichikllachönam Armagedon guërrachö ushakärinqa. Tsënö kaptimpis, Armagedon Diospa guërran kaptinmi, imatapis mantsanantsiktsu (Prov. 1:33; Ezeq. 38:18-20; Zac. 14:3). Jehovä mandariptinmi, Jesusqa pelyar qallëkunqa. Y ciëluta ëwashqa kaqkuna y mëtsika waranqa angelkunam pëwan këkäyanqa. Llapankunam Satanaspa, demoniukunapa y Patsachö tröpakunapa contran pelyayanqa (Dan. 12:1; Rev. 6:2; 17:14).

18. (1) ¿Imatataq Jehovä änimarquntsik? (2) ¿Imanötaq Revelacion 7:9 y 13 a 17 textuchö ninqan yanapamantsik shamoq tiempupaq mana yarpachakunapaq?

¹⁸ Jehoväqa këtam änimarquntsik: “Imëka armapis contrëki churakaqqa manam imanäshunkitsu” (Is. 54:17) ‘Alläpa jatun sufrimientukunapitam’ “mëtsikaq nunakuna” kawëkar pasayanqa y Diosta sirwir sïguiyanqa (leyi Revelacion 7:9, 13-17). ¿Manaku Bibliachö ninqanqa alläpa yanapamantsik shamoq tiempupaq mana yarpachakunapaq? ‘Confiakïpaq sirweqninta Jehovä cuidanqantaqa’ musyantsikmi (Sal. 31:23). Jehoväta kuyaqkuna y respetaqkunaqa, alläpam kushikushun jutinta respetaratsiptin (Ezeq. 38:23).

19. ¿Imata shuyaranqantsiktaq ichikllachöna cumplikärinqa?

¹⁹ 2 Timoteu 3:2 a 5 textuchöqa, kanan witsan nunakuna imanö kayanqantam nin, peru Satanas manana kaptin mushoq patsachö nunakuna imanö kayanqampaqqa, ¿imanöraq ninqa? (Rikäri “¿Imanötaq shamoq tiempuchö nunakuna kayanqa?” nishqan recuadruta). Testïgukunata Pushaqkunapita George Gangas * wawqim kënö nirqan: “¡Imanö shumaqraq kanqa llapankuna wawqintsikkuna y panintsikkuna kayaptinqa! Ichikllachönam llapampis allillana këkaq Patsachö täräyanki. Jehovänömi imëyaqpis kawayanki. Mana wanushpam kawakushun”. ¿Manaku tsënö kawëtaqa alläpa shuyarantsik?