1. ¿Imatataq juk angel willakun, y imatataq ruranantsik?

 JUK angel parlapäshuptiki, ¿cäsunkimantsuraq? Kanan witsanqa, juk angelmi “llapan nacionkunata, kastakunata, idiömakunata y markakunata” parlapëkan. Kënömi nikan: “Teyta Diosta respetayë y punta puntaman churayë, [...] ciëluta, patsata, lamarta y pukyukunata kamaqta adorayë” (Apoc. 14:6, 7). Llapantsikmi Jehovä Diosnintsikta adoranantsik, pëllam rasumpa kaq Diosqa. Y templunchö adoranqantsikpitaqa, ¡alläpam kushikuntsik!

2. ¿Imatan Jehovä patsätsimunqan templuqa? (Rikäri “ Manam kë templukunapaqtsu parlëkan” neq recuadruta).

² ¿Imatan Jehovä patsätsimunqan templu, y mëqan versïculutan tsëpaq parlan? Jehovä patsätsimunqan templuqa manam juk wayitsu. Tsëpa rantinqa, salvamänantsikpaq Jesus wanunqanta valorarnin imanö adoranantsikpaq Jehovä patsätsimunqanmi. Punta cristiänukunapa tiempunchömi apostol Pabluqa tsë templupaq alli entienditsikurqan. Tsëtaqa tarintsik Judëachö cristiänukunapaq qellqanqan cartachömi. b

3, 4. ¿Imanirtan apostol Pabluqa hebreu cristiänukunapaq yarpachakurqan, y imanötan yanaparqan?

³ ¿Imanirtan apostol Pabluqa Judëachö këkaq hebreu cristiänukunaman cartakurqan? Capazchi animëta munarqan. Wakin cristiänukunaqa judaismu religionchö winashqam kayarqan, y capazchi mandakoq religiösukunaqa cristiänu tikrayanqampita burlakuyaq. Judïu religiösukunapaqa karqanmi Diosta adorayänampaq templu, animalkunata pishtëkur rupatsiyänampaq altar y sacerdötinkunapis. Peru cristiänukunapaqa manam tsëkuna karqantsu. Tsëchi capaz qelanäkuriyanman karqan y Diosnintsikmampis markäkuyta o yärakuyta dejariyanman karqan (Heb. 2:1; 3:12, 14). Y wakin cristiänukunaqa capazchi judaismu religionman kutikuyta munayarqan.

 ⁴ Tsënöllam apostol Pabluqa hebreu cristiänukunata nirqan ‘chukru mikuyta’ mikoq cuenta sasa o aja yachatsikuykunata mana estudiëkäyanqanta (Heb. 5:11-14). Kë cristiänukunaqa capazchi Moises qellqanqan Leyllataraq cumplikäyarqan. Tsëmi apostol Pabluqa entienditsirqan Ley mandakunqannö animalkunata pishtëkur rupatsiyanqanqa, jutsankunapita perdonta chaskiyänampaq mana yanapakunqanta. Tsëpitanam apostol Pabluqa entienditsirqan mas sasa o aja entiendinan kaqkunata. Yarpätsirqanmi Jesus wanunqanrëkur Diosnintsik änikunqankunapita yachakurqa, Diosnintsikpa mas amïgun tikrayänampaq kaqta (Heb. 7:18, 19).

5. ¿Imatataq alli entiendinantsik, y imapaqtan alli entiendinqantsikqa yanapamäshun?

⁵ Apostol Pabluqa hebreu cristiänukunatam entienditsirqan, Jehovä Diosta unë adorayanqampitapis kanan witsan cristiänukuna adorayanqanqa mas alli kanqanta. Y nirqanmi judïukuna Diosta adorayanqanqa imëka wäninö o llantunö ‘shamoqpaq kaqkunata rikätsikunqanta, peru rasumpa kaqqa Cristu’ kanqanta (Col. 2:17). Juk nunapa wäninqa o llantunqa tsë nuna imanö kanqanllatam rikätsikun, peru manam kikin nunatsu. Tsënöllam judïukuna Teyta Diosta adorayanqampis imëka wäninölla o llantunölla karqan, y shamoqpaq kaqtam rikätsikurqan. Jutsantsikkunapita perdonta chaskinapaq Jehovä Diosnintsik patsätsimunqantam alli entiendinantsik, tsëta entiendirllam pë munanqannö adorëta puëdishun. Tsëta entiendinapaq igualaratsishun llantutawan (o judïukuna Teyta Diosta imanö adorayanqantawan), ‘rasumpa kaqta’ (o Teyta Diosta cristiänukuna imanö adorayanqanta). Tsëta entiendinapaqqa, hebreukunaman Pablu cartakunqantam yachakushun. Tsënöpam entiendishun Teyta Dios patsätsinqan templu ima kanqanta y imanö yanapamanqantsikta.

6. ¿Imapaqtan carpa wayita utilizäyarqan?

⁶ Wäni o llantu cuenta. Apostol Pabluqa Dios patsätsinqan templu imanö kanqanta entienditsikunampaq parlarqan, Jesus manaraq shamuptin 1512 watachö Moises ruranqan carpa wayipaqmi (rikäri “Wäni o llantu cuenta y rasumpa kaq” neq recuadruta). Tsë carpa wayitaqa, juntakäyanqan ‘carpa wayi’ nirpis reqiyaqmi. Tsëchömi israelïtakunaqa juntakäyaq  Teyta Diosta adorayänampaq y pishtashqa animalkunata rupatsiyänampaq (Ex. 29:43-46). Tsunyaq sitiuchö këkar israelïtakuna juk lädupa ëwarqa, tsë carpa wayita aparkurmi ëwakuyaq (Ex. 25:8, 9; Nüm. 9:22). Tsë carpa wayitaqa quinientus watakunapam utilizäyarqan Jerusalenchö templuta rurayanqan witsanyaq. Peru tsë carpa wayiqa rikätsikoq cristiänukunapaq mas alli kaq shamunampaq kaqtam.

7. ¿Imëtan Teyta Dios templuta patsätsirqan?

⁷ Rasumpa kaq. Carpa wayiqa rikätsikurqan “ciëluchö kaqkunata” y Teyta Dios patsätsinqan templutam. Apostol Pablum kënö nirqan: “Tsë carpa wayiqa kanan tiempupaq igualatsikuymi” (Heb. 8:5; 9:9). Tsëmi hebreukunaman apostol Pablu cartakunqan witsampaqqa, tsë templuqa karqanna. Tsë templuqa patsakärirqan 29 watachö Jesus bautizakuriptin, santu espïrituwan Teyta Dios akrariptin y Jehovä patsätsinqan templuchö ‘mas puëdeq mandakoq sacerdötinö’ sirwir qallëkuptinmi (Heb. 4:14; Hëch. 10:37, 38). c

8, 9. Hebrëus 7:23 a 27 ninqannö, ¿imachötan jukläya kayan Israelchö mandakoq sacerdötikunawan mas puëdeq Mandakoq Sacerdöti Jesucristuwan?

⁸ Wäni o llantu cuenta. Mandakoq sacerdötiqa llapan nunakunapa jutinchömi Teyta Diospa puntanman ëwaq. Israelchö punta kaq mandakoq sacerdötiqa karqan Aaronmi, y carpa wayita rurar ushayanqan junaqmi Jehovä pëta akrarqan. Peru apostol Pablum kënö nirqan: “Sacerdötikuna wanukurqa manam cargunkunachö sïguita puëdiyaqtsu, tsëmi pëkunapa rantin jukkunana yëkur trabäjunkunata rurayaq” (leyi Hebrëus 7:23-27). d Y mandakoq sacerdötikunaqa jutsasapam kayaq, tsëmi jutsankunapita perdonta chaskiyänampaq animalkunata pishtëkur rupatsiyaq. Tsëchömi rikantsik Israelchö mandakoq sacerdötikunawan mas puëdeq Mandakoq Sacerdöti Jesucristuqa mana igualanqanta.

⁹ Rasumpa kaq. Mas puëdeq Mandakoq Sacerdöti Jesucristuqa, “rasumpa [...] carpa wayichö sirweqmi, tsëtaqa Teyta Jehovämi patsätsishqa, y manam nunatsu” (Heb. 8:1, 2). Apostol Pablum entienditsikurqan Jesusqa imëyaqpis kawanqanta y “pëpa rantin” juk sacerdöti mana yëkunqanta. Tsënöllam nirqan Jesusqa “culpannaq, limpiu, jutsata ruraqkunapita rakikashqa” kanqanta. Pëqa manam Israelchö “mandakoq sacerdötikunanötsu”, jutsata ruranqampita perdonta chaskinampaq animalkunata pishtëkur cada junaq rupatsinan karqan. Peru ¿ima nishwanraq altarpaq y animalkunata pishtëkur rupatsiyanqampaqqa? Rikärishun wäni o llantu cuenta kanqanta y rasumpa kaqta.

10. Cobripita rurashqa altarchö animalkunata pishtëkur rupatsiyanqanqa, ¿imatataq rikätsikurqan?

¹⁰ Wäni o llantu cuenta. Carpa wayiman yëkuna kaqchömi cobripita rurashqa altar karqan y tsëchömi animalkunata pishtëkur Jehoväpaq rupatsiyaq (Ex. 27:1, 2; 40:29). Peru animalkunata pishtëkur rupatsiyanqanqa, manam nunakunata yanapaqtsu llapan jutsankunapita perdonashqa kayänampaq (Heb. 10:1-4). Animalkunata altarchö seguïdu rupatsiyanqanqa rikätsikurqan, llapan jutsankunapita nunakuna perdonashqa kayänampaq Jesus wanunampaq kaqtam.

11. ¿Ima altarmantan Jesusqa vïdanta churarqan? (Hebrëus 10:5-7, 10).

¹¹ Rasumpa kaq. Jesusqa clärum musyarqan nunakunata vïdanwan salvanampaq kë Patsaman  Jehovä mandamushqa kanqanta (Mat. 20:28). Tsëmi bautizakurqa, Jehoväpa munëninllatana ruranampaq kaqta rikätsikurqan (Juan 6:38; Gäl. 1:4). Vïdanta altarman churaq cuentam karqan. Tsë altarqa rikätsikun Jehovä Diosnintsik rurëta munanqantam. Jehoväqa munarqan jutsannaq Tsurin nunakunarëkur wanunantam. Tsëmi Jesusqa pëman markäkoq kaqkuna llapan jutsankunapita perdonashqa kayänampaq “juk kutilla” wanurqan (leyi Hebrëus 10:5-7, 10). Kanan yachakurishun, carpa wayipa rurin imanö kanqanta y tsëchö wakin cösaskuna imata rikätsikunqanta.

12. ¿Pillatan carpa wayichö cuartukunaman yëkuyta puëdeq?

¹² Wäni o llantu cuenta. Carpa wayipa rurinqa, tiempuwan Jerusalenchö rurayanqan templupa rurinwan igual-llam karqan. Ishkë cuartukunam kaq. Juk kaqmi karqan “Sagrädu Sitiu” y juk kaqnam “Alläpa Sagrädu Sitiu”, y tsëtaqa cortïnallam rakeq (Heb. 9:2-5; Ex. 26:31-33). Sagrädu Sitiuchömi churaraq örupita rurashqa candelabru, inciensuta rupatsiyänampaq altar y Teyta Diospaq tantata churayänan mësa. Tsë Sagrädu Sitiumanqa akrashqa sacerdötikunallam yëkuyaq trabäjunkunata rurayänampaq (Nüm. 3:3, 7, 10). Y Alläpa Sagrädu Sitiuchöqa churaraq örupita rurashqa sagrädu cäjam, tsë cäjaqa Jehovä tsëchö këkanqantam rikätsikoq (Ex. 25:21, 22). Tsë Alläpa Sagrädu Sitiumanqa, mandakoq sacerdötillam watachö juk kuti cortïnata pasar yëkuyta puëdeq. Tsëmanqa yëkoq animalkunapa yawarninta aparkurmi, tsëwanmi kikin jutsata ruranqampita y nunakuna jutsata rurayanqankunapita perdonta chaskiyaq (Lev. 16:2, 17). Y tiempuwannam  Jehoväqa santu espïritunwan musyatsikurqan tsë carpa wayipa cuartunkuna imakunata rikätsikunqanta (Heb. 9:6-8). e

13. ¿Imatataq Sagrädu Sitiuwan Alläpa Sagrädu Sitiuqa rikätsikun?

¹³ Rasumpa kaq. Jehovä Diosnintsikqa cientu cuarenta y cuatru mil cristiänukunatam santu espïritunwan akrashqa, tsëmi pëkunaqa Teyta Jehoväpa tsurinkunanöna kayan. Pëkunam Jesuswan juntu ciëluchö sacerdöti kayanqa (Apoc. 1:6; 14:1). Kë Patsallachöraq këkaq cristiänukunatam tsurinkuna kayänampaq santu espïritunwan Teyta Dios akran. Carpa wayichö Sagrädu Sitiuqa rikätsikun, Teyta Jehoväta tsë cristiänukuna papäninkunatanö rikäyanqantam (Rom. 8:15-17). Carpa wayichö Alläpa Sagrädu Sitiunam rikätsikun Jehovä täkunqan ciëluta. Sagrädu Sitiutawan Alläpa Sagrädu Sitiuta rakeq cortïnaqa rikätsikun Jesuspa ëtsayoq y tulluyoq cuerpuntam. Tsë ëtsayoq y tulluyoq cuerpunwanqa, manam Jesus ciëluta ëwëta puëdinmantsu karqan Teyta Dios patsätsinqan templuchö mas puëdeq Mandakoq Sacerdöti kanampaq. Tsëmi Jesusqa nunakunarëkur wanurnin, ciëlupaq akrashqa cristiänukunata yanaparqan ciëluta ëwayänampaq. Peru ciëluta ëwar premiunkunata chaskiyänampaqqa, ëtsayoq y tulluyoq cuerpunkunataran dejayänan (Heb. 10:19, 20; 1 Cor. 15:50). Jesusqa wanunqampita kawariramurmi Teyta Dios patsätsinqan templupa Alläpa Sagrädu Sitiunman yëkurqan. Tsëchömi tiempunwanqa ciëluta ëwayänampaq akrashqa nunakunawan juntakäyanqa.

14. Hebrëus 9:12, 24 a 26 textu ninqannö, ¿imanirtan Jehovä patsätsinqan templuqa mas alli kaq?

¹⁴ Jehoväqa imanö adoranantsikpaq patsätsimushqa Tsurin wanunqanta cuentaman churëkur y sacerdöti kanqanta cuentaman churëkurmi. Israelchö mandakoq sacerdöti yëkunqan Alläpa Sagrädu Sitiuqa nuna rurashqallam karqan, tsëmanmi animalkunapa yawarninta aparkur yëkoq. Peru Jesusqa manam nuna ruranqan Alläpa Sagrädu Sitiumantsu yëkurqan, sinöqa “kikin ciëlumanmi” Teyta Diospa puntanman. Tsëchömi vïdampa preciunta Teyta Diosta entregarqan, tsëwanmi llapan nunakunapa jutsankunata ushakätsin (leyi Hebrëus 9:12, 24-26). Jesus wanunqanqa animalkunata pishtëkur rupatsiyanqampitapis mas alli kaqmi, tsëwanmi nunakunaqa jutsankunapita limpiuna quedayan. Kananqa ciëluchö o Patsachö kawanantsik kaptimpis, Teyta Dios patsätsinqan templuchö llapantsikpis adorëta puëdinqantsikta yachakurishun.

15. ¿Pikunatan carpa wayipa patiunchö trabajayaq?

¹⁵ Wäni o llantu cuenta. Tsë carpa wayiqa entërumpa cercashqa patiuyoqmi karqan, tsëchömi sacerdötikuna trabajayaq. Y tsë patiullachömi animalkunata pishtëkur rupatsiyänampaq cobripita rurashqa jatun altar y cobripita rurashqa yakuyoq jatun lavatoriu karqan. Tsë yakuwanmi sacerdötikunaqa trabäjuta manaraq qallar awikuyaq (Ex. 30:17-20; 40:6-8). Tsëpita tiempuwan rurayanqan templukunachöpis waqta kaq patiu karqanmi, y tsë patiuchöqa mana sacerdöti kaq nunakunapis Teyta Diostam adorëta puëdiyaq.

16. ¿Pikunatan Teyta Dios patsätsinqan templuchö trabajayan?

¹⁶ Rasumpa kaq. Ciëlupaq akrashqakunaqa Jesuswan juntu ciëluchö sacerdöti manaraq karninmi, Jehovä patsätsinqan templupa ruri kaq patiunchö kë Patsachö Jehoväta sirwiyan. Carpa wayipa patiunchö y templupa patiunchö cobripita rurashqa jatun lavatoriuchö yakunam, ciëlupaq akrashqakunata y kë  Patsachö kawaqpaq kaq cristiänukunata yarpätsimantsik imëkachöpis alli portakunantsikpaq, y Teyta Diosta munanqannö sirwinantsikpaq. Peru ciëlupaq akrashqakunata yanapaq kë Patsachö kawayänampaq kaq cristiänukunaqa, ¿mëchötan sirwiyan? Apostol Juanmi nirqan “gobernar täkunapa” puntanchö shëkäyanqanta y ‘paqasta junaqta templuchö sirwiyanqanta’. Tsëmi kë Patsachö kawaqpaq kaq mëtsika nunakunaqa Jehovä Dios patsätsinqan templupa waqta kaq patiunchö Teyta Diosta sirwiyan (Apoc. 7:9, 13-15). Teyta Jehovä patsätsinqan templuchö adorëta puëdinqantsikpitaqa, ¡alläpam kushikuntsik!

17. ¿Imakunatataq rurashwan Jehoväta adoranqantsikchö?

¹⁷ Llapantsikmi Jehovä Diosnintsikta adorarnin imëkata rurëta puëdintsik. Diospa Gobiernunchö yanapakunapaqmi tiempuntsikta, kallpantsikta y imëka kapamanqantsikta utilizantsik. Apostol Pablum hebreu cristiänukunata kënö nirqan: “Teyta Diosta[m] imëpis alabantsik, tsëmi pëpaq qarënintsik. Tsëqa shimintsikwan jutimpita musyatsikushun” (Heb. 13:15). Llapan puëdinqantsikta Jehovä Diosnintsikpaq rurarqa, pëta adorëta puëdinqantsikpita valoranqantsiktam rikätsikuntsik.

18. Hebrëus 10:22 a 25 textuchö ninqannö, ¿imatataq imëpis rurëkänantsik? Y ¿imatataq imëpis qonqanantsiktsu?

¹⁸ (Leyi Hebrëus 10:22-25). Hebreukunaman qellqanqan cartapa ushananchömi, apostol Pabluqa nirqan Diosnintsikta adorarnin ruranqantsikkunata mana dejanantsikpaq. ¿Imakuna rurëtataq dejanantsiktsu? Jehovä Diosnintsikman mañakuyta, Jehovä Diosnintsik änimanqantsikkunata shuyaranqantsikta wakin nunakunata parlapëta, wawqi panintsikkunawan reunionkunachö juntakëta y juknintsik juknintsik animanakuyta. Tsëtaqa masran ruranantsik “Teyta Dios nunakunata juzganan tiempu chëkämunqantana rikëkarqa”. Apocalipsis librupa ushanan kaq capïtulunkunachömi Jehoväpa juk angelnin kënö nin: “¡Teyta Diosta adorëqa!”. Tsëta ruranantsik alläpa precisaptinmi ishkë kutiraq tsënö nirqan (Apoc. 19:10; 22:9). Ama imëpis qonqashuntsu sasa o aja entiendinan kaqkunata yachakunqantsikta. Këchömi yachakurquntsik, Jehovä Diosnintsik patsätsinqan templupaq y Jehovä Diosnintsikta adorëwanqa imapis mana igualanqanta.