1. (1) ¿Imanö Dios kanqantataq Jehoväqa Moisesta musyatsirqan? (2) ¿Imanirtaq tsëta musyatsinanqa precisarqan?

JUK kutim Jehoväqa Moisesta musyatsirqan alläpa alli y llakipäkoq Dios kanqanta (leyi Exodu 34:5-7 *). Moisesqa Jehovä yanapanampaq kaqtam següru këta munarqan, tsëmi Jehoväqa llakipäkoq kanqanta musyatsirnin cläru rikätsirqa sirweqninkunata yanapanampaq listu këkanqanta (Ex. 33:13). ¿Manaku alläpa kushikuntsik noqantsikman Jehovä alläpa yarpachakunqanta musyarnin? Tsëmi kë yachatsikïchöqa rikäshun, llakipäkoq kë imanir alläpa precisanqanta.

2, 3. (1) ¿Imanirtaq nunakunaqa llakipäkoq kantsik? (2) ¿Imanirtaq llakipäkoq këpita maslla musyanantsik precisan?

² Jehoväqa kikin niraqtam kamamarquntsik, tsëmi llapantsikpis  pënö llakipäkoq kantsik, hasta pëta mana sirweq kaqkunapis (Gen. 1:27). Mëtsikaq llakipäkoq nunakunapaqmi Bibliaqa parlan. Ishkë cäsullata rikärishun. Ishkë warmikunam juk llulluta qochinakurnin rey Salomon kaqta ëwayarqan tsë problëmankunata altsashinampaq. Tsënam Salomonqa mandakurqan, llulluta ishkëman roqurirnin ishkan warmita qoykuyänampaq. Peru llullupa rasumpa kaq mamäninqa, alläpa llakiparninmi wanutsiyänanta mana munarnin juk kaq warmita qoykuyänampaq nirqan (1 Rey. 3:23-27). Faraonpa warmi wamrampis wanutsiyänampaq kaq juk llullutam yakuchö taririrqan. Peru llakiparninmi, kikimpa wamrantanö wätakunampaq apakurqan (Ex. 2:5, 6).

³ Bibliam mandamantsik Jehovä Diosnintsiknö llakipäkoq kanantsikpaq, tsëmi llakipäkoq këpita masllata musyanantsikqa alläpa precisan (Efes. 5:1). Nunataqa llakipäkoq kanapaqmi kamamarqantsik, peru jutsasapa karninmi kikintsikllaman masqa yarparäkuntsik. Hörataqa kikintsikllaman mas yarpararninmi, wakinkunata yanapëtaqa precisaqpaq churashwantsu. Peru ¿imaraq yanapamäshun llakipäkoq kanapaq? Puntataqa rikärishun Jehovä y wakin nunakunapis llakipäkoq kayanqanta. Y tsëpitanam rikärishun llakipäkoq këta Jehoväpita imanö yachakunqantsikta, y imanö yanapamanqantsikta.

4. (1) ¿Imanötaq Jehoväqa Lot-tawan familianta llakipanqanta rikätsirqan? (2) Kë willakïqa, ¿Jehovä imanö kanqantataq rikätsimantsik?

⁴ Bibliachömi Dios llakipäkoq kanqampitaqa mëtsika willakïkunata tarintsik. Pensarishun Lot-ta imanö llakipanqanta. Sodöma y Gomörra markakunachö täraq nunakunaqa pasëpa rakchakunata rurakurmi kawakuyaq. Tsëmi Diosqa chipyëpa ushakätsinampaq decidirirqan (2 Pëd. 2:7, 8). Peru Lot-ta y familianta salvëta munarmi, Jehoväqa angelninkunawan willatsirqan tsë markapita ras yarqukuyänampaq. Peru pëkunaqa manam rastsu yarquyarqan, tsëmi angelkunaqa Lot-ta, “warminta y ishkan warmi wamrankunata” makipita tsarirkur ras jorqariyarqan (Gen. 19:16). Kë willakïqa clärum rikätsimantsik, sirweqninkuna imakunapa pasëkäyanqanta Jehovä cuentachö katsinqanta (Is. 63:7-9; Sant. 5:11, nota; 2 Pëd. 2:9).

5. ¿Imatataq yachakuntsik llakipäkoq këpaq 1 Juan 3:17 textuchö y wakin textukunachöpis?

⁵ Jehoväqa israelïtakunata mandarqan llakipäkoq kayänampaqmi. Juk israelïta pitapis qellëta prestarqa, prendatanömi röpanta quedatsita puëdeq, peru manaraq ampiptinmi kutitsinan karqan alalëchö mana waränampaq. Tsënömi israelïtakunaqa llakipäkoq kayanqanta rikätsikuyänan karqan (leyi Exodu 22:26, 27 *). Israelïtakunata tsëta rurayänampaq Jehovä mandanqampitaqa yachakuntsik, cristiänu mayintsikkuna yanapanata wanayaptin imëkanöpapis yanapëta procuranantsikpaqmi (Col. 3:12; Sant. 2:15, 16; leyi 1 Juan 3:17). ¡Noqantsikpis llakipäkoq kanantsikta Jehovä munanqanqa clärum këkan!

6. ¿Imatataq yachakuntsik israelïtakunata Diosnintsik llakipanqampita?

 ⁶ Jina israelïtakuna kutin kutin jutsata rurayaptimpis, Jehoväqa llakiparqanmi. Bibliam willakun pëkunata alläpa llakiparnin y mana alli rurëninkunata jaqiyänanta munarnin willakoqninkunata kutin kutin mandanqanta (2 Crön. 36:15). Noqantsikpis llakipäkoq karninmi nunakunata Diospita yachatsinantsik, pëkunapis Dioswan amïgu kayänampaq. Porqui Jehoväqa manam munantsu pipis ushakänanta (2 Pëd. 3:9). Tsëmi empëñu empëñu llapan nunakunata kuyakoq Diospita musyatsinantsik, tsënöpa pëkunapis salvakuyänampaq.

7, 8. ¿Imanirtaq Jehovä llakipar yanapashqa kanqanta juk familia nirqan?

⁷ Kanan witsampis mëtsikaq Testïgukunam niyan llakiparnin Jehovä yanapashqa kanqanta. 1990 wata witsankunam Bosnia nacionchö alläpa wanutsinakï karqan. Tsë witsanmi juk grüpu Testïgukuna Bosniapita Serbia nacionman juk asamblëaman ëwayarqan. Tsëchöqa këkarqan 12 watayoq Milan jutiyoq wamra, wawqin y teytankunam. Y teytankunam bautizakuyänan karqan. Peru Serbiaman pasayänanna këkaptinmi controlchö këkaq soldädukunaqa, juk kastapita kayanqanrëkur Milantawan familianta cärrupita bajaratsiyarqan, y wakin kaqllata pasatsiyarqan. Ishkë junaq pasariptinam juk soldäduqa mas mandaqninman qayakurqan, tsë quedatsiyanqan familiawan imata rurayänampaq kaqta tapurnin. Tsënam mandaqninqa waqtaman jorqarir illapariyänampaq nirqan. Y tsënö ninqantaqa pëkunaqa wiyayarqanmi.

⁸ Tsë qayakoq soldädu wakin kaq soldädukunawan parlëkäyaptinmi, ishkaq nunakuna lädunkunaman witirir tsë familiata kënö niyarqan: “Testïgum kayä, y qamkunawan shamoq wawqikunam willayämashqa pasayäshunqëkita”. Tsëpitanam Milanta y wawqinta niyarqan cärrunkunaman lloqayänampaq, tsënöpa frontërata pasatsiyänampaq. Porqui wamrakunapa documentunkunataqa manam soldädukuna revisayaqtsu. Y teytankunatanam niyarqan, controlpa waqtanllapa chakipa pasariyänampaq. Peru pëkunaqa kënömi tapuyarqan: “¿Soldädukuna dejayämanqatsuraq ëwayänäta?”. Mantsapakïkarnimpis ëwarmi qallëkuyarqan, y soldädukunaqa rikëkarnimpis, mana rikëkaqnömi ni imata niyarqantsu. Y tsimparirnam llapankuna juntakärir viajarnin sïguiyarqan. ¡Segürum kayarqan yanapëkunampaq rogakuyanqanta Jehovä wiyashqa kanqantaqa! Musyanqantsiknöpis, Bibliaqa manam nintsu sirweqninkunata imëpis tsënö yanapanqantaqa (Hëch. 7:58-60). Peru Milanqa kënömi nin: “Soldädukunapa nawinkunata angelkuna tsaparishqanömi karqan, y Jehovämi salvayämarqan” (Sal. 97:10).

9. ¿Imanötaq Jesus sientikurqan mëtsikaq nunakuna qatiyanqanta rikarnin? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta).

⁹ Jina Jesuspitapis llakipäkoq këtaqa yachakïta puëdintsikmi. Mëtsikaq nunakuna qatiyanqanta rikëkurmi “alläpa ankuparqan, porqui mitseqninnaq üshakunanömi sufritsir ushashqa y ramakashqa këkäyarqan”. Tsëmi Diospita yachatsir qallëkurqan (Mat. 9:36; leyi Marcus 6:34). Fariseukunaqa nunakunata despreciayaqmi, peru Jesusqa llakiparmi yanapëta munaq (Mat. 12:9-14; 23:4; Juan 7:49). ¿Noqantsikpis Jesusnöku Jehoväpita  yachakïta munaqkunata imëkanöpa yanapëta munantsik?

10, 11. ¿Llapan cäsukunachöku llakipäkoq kanantsik? Parlakaramï.

¹⁰ Peru ¿llapan cäsukunachöku llakipäkoq kanantsik? Manam. Rikärishun Jehovä ruranqanta. Saultam mandarqan Amalec markachö nunakunata y animalninkunata chipyëpa ushakätsinampaq, peru Saulqa llakiparninmi reyta y allin kaq animalninkunata wanutsirqantsu. Tsënö mana wiyakunqampitam Jehoväqa, Saulta rey kënimpita despreciarirqan (1 Sam. 15:3, 9, 15). Jehoväqa, alli kaq Juez karnin y nunakunapa shonqunta rikëta puëdirninmi, pikunata llakipänampaq o mana llakipänampaq kaqta alleq musyan (Lam. 2:17; Ezeq. 5:11). Tsëmi ichikllachöna Jehoväqa llapan mana wiyakoq nunakunata ushakäratsimunqa, y mananam llakipanqanatsu (2 Tes. 1:6-10). Tsëtaqa ruranqa, wiyakoq sirweqninkunata llakiparnin salvanampaqmi.

¹¹ Pikuna wanuyänampaq o mana wanuyänampaq kaqman pensanantsikpa rantinqa, llapan puëdinqantsikmannömi nunakunata yanapanantsik. Peru ¿imanötaq llakipäkoq kanqantsikta rikätsikushwan? Rikärishun.

12. ¿Imanötaq juknöpaqa llakipäkoq kanqantsikta rikätsikushwan?

¹² Ima rurëllachöpis yanapakïta procurashun. Cristiänu mayintsikkunawan y wakin nunakunawampis llakipäkoq kanantsiktam Jehoväqa munan (Juan 13:34, 35; 1 Pëd. 3:8). “Llakipäkoq” ninanqa, “sufreqkunawan sufri” ninanmi. Juk parlakïchöqa, sufreqkunata rikarnin yanapëmi. Tsëmi alkäbulla këkänantsik, rantipakïchö o wayinkunachö imallachöpis yanaparinapaq (Mat. 7:12).

13. Desgraciakuna pasakuptin, ¿imanötaq rikätsikuntsik llakipäkoq kanqantsikta?

¹³ Desgraciakuna pasakuptin yanapakïta procurashun. Desgraciakuna pasakuptin llakipäkoq kanqantsikpitam Testïgukunaqa reqishqa kantsik (1 Pëd. 2:17).  2011 watachömi lamar yarqaramurnin Japonpa juk markanta ushakäratsirqan. Tsë markapita juk panim nirqan, më tsë sitiupita cristiänu mayinkuna wayikunata y Diosta adorana wayikunata altsëkäyaqta rikarnin alläpa kushikunqanta. Kënömi nirqan: “Tsëta rikëkurmi cuentata qokurirqa Jehoväwan entëru Patsachö këkaq cristiänu mayintsikkuna alläpa kuyamanqantsikta y noqantsikpaq mañakïkäyämunqanta”.

14. ¿Imanötaq yanaparishwan edäyashqakunata y qeshyëkaqkunata?

¹⁴ Qeshyëkaqkunata y edäyashqakunata yanapashun. Pipis edäna kaptin o qeshyapäkur sufriptinqa alläpam llakipantsik. Tsëmi Diospa Gobiernun shamunampaq alläpa mañakuntsik. Peru tsë junaq chämunqanyaqqa, llapan puëdinqantsikmannömi sufreqkunata yanapëta procuranantsik. Juk reqishqa nunam willakun mamänin Alzheimer qeshyawan qeshyanqanta. Y kënömi nin: “Juk junaqmi mamänïqa röpanman ishpapakïkunaq. Y limpiakurnin ñakëkaptinmi, ishkë Testïgu warmikuna imëpis watukayanqannö chäriyänaq y ‘yanapariyashqëki’ niyänaq. Y mamänïqa penqakïkarnimpis yanapayänantam jaqinaq. Yanaparirnam kë warmikunaqa, upunampaq yakun alistapuyänaq y parlakurnin juk rätu quedakuyänaq”. Tsënö rurayanqampitam kë nunaqa alläpa agradecikurqan y kënömi nirqan: “Qamkunaqa yachatsikuyanqëkïnömi rurayanki”. Y noqantsikqa, ¿edäyashqakunata y qeshyëkaqkunata llakiparnin yanapëta procurantsikku? (Filip. 2:3, 4).

15. ¿Imanirtaq yachatsikurninqa nunakunata mas alli yanapëkantsik?

¹⁵ Jehoväta reqiyänampaq nunakunata yanapashun. Nunakunaqa alläpa problëmakunayoq y imëka yarpachakïyoqmi kayan. Tsëmi pëkunataqa yanapëta puëdintsik Diospa Gobiernun ruramunampaq kaqpita yachatsirnin. Jina Dios mandakunqanta wiyakï allipaq kanqanta entienditsirnin (Is. 48:17, 18). Awmi, yachatsikurninqa Jehovätam alabantsik y llakipäkoq kanqantsiktam rikätsikuntsik. ¿Manatsuraq Diospita yachatsikunqantsikchö masllata rurarkushwan? (1 Tim. 2:3, 4).

16. Llakipäkoq kanqantsik, ¿imanötaq yanapamantsik?

¹⁶ Llakipäkoq këqa alli saloryoq y wakinkunawan alli kawakunapaq yanapamanqantsiktam doctorkuna niyan. Tsëqa rasunmi, sufreqkunata yanaparninqa mas kushishqam sientikuntsik, y manam alläpa yarpachakïyoqqa kantsiknatsu (Efes. 4:31, 32). Jina wakinkunata kuyarnin y yanapëta procurarninqa alli concienciayoqmi kashun, porqui Jehovä munanqantam rurëkantsik. Tsënöpam alli teyta, alli maja y alli amïgu këtapis puëdishun. Jina yanapakïta wananqantsik hörakunam pillapis yanaparamäshun (leyi Mateu 5:7 y Lücas 6:38).

17. ¿Imanirtaq kuyakoq y llakipäkoq këta munantsik?

¹⁷ Manam kikintsikta yanapamänantsikrëkurllatsu llakipäkoq këtaqa munantsik, sinöqa kuyakoq Diosnintsik Jehovänö këta munarnin, y pëta alabëta munarninmi (Prov. 14:31). ¡Llapan puëdinqantsikmannö Jehovänö llakipäkoq kashun! Tsënöpam cristiänu mayintsikkunawan juknölla kashun, y mana cristiänu kaqkunawampis shumaqmi kawakushun (Gäl. 6:10; 1 Juan 4:16).