1. J. sh. 95 wata witsankunaqa, ¿imakunapataq apostol Juan pasëkarqan?

APOSTOL Juanqa, J. sh. 95 wata witsankunaqa, tukï mana allikunapam pasëkarqan. Alläpa awkinnam karqan, Patmus islachömi prësu këkarqan y itsapis apostolkunapitaqa pëllana kawëkarqan (Rev. 1:9). Rasumpa kaq yachatsikïta chikeqkuna creikoqkunata engañëkäyanqanta y rakikätsir këkäyanqantaqa musyarqanmi. Rasumpa kaq creikoqkuna ushakäyänampaqna këkaqnömi kayarqan (Jüd. 4; Rev. 2:15, 20; 3:1, 17).

2. Revelacion 7:9 a 14 textuchö willakunqannö, ¿imatataq apostol Juanqa suëñïninchönö rikarqan? (Jana qaranchö këkaq dibüjuta rikäri).

² Tsëkuna pasakïkaptinmi, juk revelacionta Juan chaskirqan. Tsëchömi, Diosnintsikpa juk grüpu sirweqninkunata urkunkunachö sellar ushayanqanyaq, alläpa jatun sufrimientuchö ushakätsikoq vientukunata tsaparäyänampaq chusku angelkunata mandayanqanta wiyarqan (Rev. 7:1-3). Tsë grüpu nunakunaqa 144.000 nunakunam kayan y pëkunaqa Jesuswanmi ciëlupita patsë gobernayämunqa (Lüc. 12:32; Rev. 7:4). Tsëpitanam Juanqa juk jatun grüpu nunakunata rikarqan y “¡rikäyë!” nirqan. Itsa tsënö ninqanqa rikätsikun tsë nunakunata rikëta mana shuyaranqanta. ¿Pikunataq tsë nunakunaqa kayan? Pëkunaqa “mëtsikaq nunakuna, ni pï nunapis yupëta mana puëdinqan, llapan nacionkunapita, kastakunapita, markakunapita y idiömakunapita, gobernar täkunapa y Achkaspa nöpanchö” shëkaqkunam kayan (leyi Revelacion 7:9-14). Shamoq tiempuchö mëtsika waranqa nunakuna Jehoväta adorayänampaq kaqta rikarqa alläpachi kushikurqan.

3. (1) ¿Imanirtaq suëñïninchönö Juan rikanqanqa mas markäkoq kanapaq yanapamantsik? (2) ¿Imatataq kë yachatsikïchö yachakushun?

 ³ Suëñïninchönö tsëta rikanqanqa Jehoväman mas markäkunampaqchi (yärakunampaqchi) Juantaqa yanaparqan. Y tsë rikanqanqa kanan witsankunam cumplikëkan, tsëmi noqantsiktapis mas markäkunapaq yanapamantsik. Jehoväpa markanman mëtsika millon nunakuna yëkamoqtam rikarquntsik, y pëkunaqa alläpa jatun sufrimientuta kawëkar pasëta y Patsachö mana wanushpa kawakïtam shuyaräyan. Markanta tsëta Jehovä musyatsinqampitaqa 80 watapitapis masnam pasarishqa, peru mëtsikaq nunakuna pikuna kayanqanta imanö musyatsinqantam kë yachatsikïchö yachakushun. Jina tsë grüpupitam ishkë cösaskunata yachakushun: 1) mëtsikaq kayanqanta y 2) tukïläya kayanqanta. Tsë ishkan cösaskunapita yachakunqantsikmi, tsë grüpuchö kayänampaq kaqkunata Diosman mas markäkuyänampaq yanapanqa.

4. Cristiänu tukoq religionkunaqa, ¿imatataq mana entiendiyantsu, y Bibliata Estudiaqkunaqa imatataq creiyaq?

⁴ Mana alli kaq religionkunaqa, Dios munanqannö kawaq nunakuna Patsachö kawayänampaq kaqta Bibliachö ninqantaqa manam yachatsikuyantsu (2 Cor. 4:3, 4). Kanan witsan cristiänu tukoq religionkunaqa, cäsi llapanmi yachatsikuyan allita ruraqkunaqa ciëluta ëwayänampaq kaqta. Peru Bibliata Estudiaq ichikllan grüpuqa, manam tsëta creiyaqtsu, pëkunam kanan witsankuna Täpakoq nir reqinqantsik revistata 1879 wata ushëpita rurar qallëkuyarqan. Patsata juk shumaq Patsaman Dios altsamunampaq kaqta y mëtsika millon nunakuna kë Patsachö kawayänampaq kaqtam creiyaq. Tsënö karpis, tsë nunakuna pikuna kayänampaq kaqtaqa mas watakunataran entiendiyarqan (Mat. 6:10).

5. ¿Imatataq Bibliata Estudiaqkunaqa 144.000 nunakunapaq creiyaq?

⁵ Bibliata Estudiaqkunaqa Jesuswan gobernayänampaq “patsapita rantishqa” nunakuna ciëluta ëwayänampaq Biblia yachatsikunqantapis entiendiyaqmi (Rev. 14:3). Tsë grüpuchöqa, 144.000 nunakunam kayänan karqan y pëkunaqa Patsachö kawayanqan witsanqa Diostam mana jaqipa gänas gänaslla sirwiyänan karqan. Peru mëtsikaq nunakunachöqa, ¿pikunataq kayänan karqan?

6. ¿Imatataq Bibliata Estudiaqkunaqa mëtsikaq nunakunapaq creiyaq?

⁶ Juanqa tsë grüpu nunakunatam “gobernar täkunapa y Achkaspa nöpanchö shëkäyaqta” rikarqan (Rev. 7:9). Tsë textuchö ninqampitam, Bibliata Estudiaqkunaqa 144.000 nunakunanölla tsë mëtsikaq nunakunapis ciëluchö kawayänampaq kaqta pensayarqan. Tsë ishkan grüpukuna ciëluchö kawayänampaq kaptinqa, ¿imachötaq jukläya kayänan karqan? Bibliata Estudiaqkunaqa, Patsachö kawayanqan witsankuna tsë mëtsikaq nunakuna Diosta llapanchö mana wiyakuyashqa kaqkuna kayänampaq kaqtam creiyaq. Jina wakin wakinchö Dios munanqannö kawashqa karpis, wakinqa itsa cristiänu tukoq religionkunachö kayänampaq kaqtam creiyaq. Bibliata Estudiaqkunaqa pensayarqan, tsë mëtsikaq nunakunaqa Jesuswan gobernayänampaqnö mana kallpachakushqa kayanqantam. Llapan shonqunkunawan Diosta mana kuyayashqa kayaptinmi, ciëluta ëwarpis gobernar täkunapa nöpanllachö kayänan karqan, peru gobernar täkunakunachö mana täkuyänampaq kaqtam creiyaq.

7. (1) Waranqa Wata Jesus gobernanqanchö, ¿Patsachö pikuna täräyänampaq kaqtataq Bibliata Estudiaqkunaqa pensayaq? (2) ¿Y imatataq Diosta unë witsan sirweqkunapaqqa pensayaq?

⁷ Tsëqa, ¿pikunataq Patsachö kawayänan karqan? Bibliata Estudiaqkunaqa pensayaq, 144.000 nunakuna y mëtsikaq nunakuna ciëluta ëwakuyanqanchö, mëtsika millon nunakuna  Waranqa Watapa Patsata Jesus gobernanqanchö bendicionkunata chaskir kawayänampaq kaqtam. Tsë gobiernu manaraq qallaptin puntallapitana tsë nunakuna Jehoväta sirwiyänan precisanqantaqa manam pensayarqantsu, sinöqa Waranqa Watapa Patsata Jesus gobernanqanchö Diospita yachakuyänampaq kaqtam pensayarqan. Tsëpitanam Dios munanqannö kawaqkunaqa mana wanushpa kawakuyänan karqan y mana wiyakoqkunaqa ushakäyänan karqan. Tsë Waranqa Watapa Patsata Jesus gobernanqanchö “precisaq autoridäyoq” kaqkunapaqqa, wakinkuna ciëluta ëwayänampaq premiuta imanöpis chaskiyänampaq kaqtam Bibliata Estudiaqkunaqa pensayaq. Tsë premiuta chaskeqkunachöqa, Patsaman Cristu manaraq shamuptin Diosta sirwikar wanushqa kaqkuna kawarimoqkuna kayänampaq kaqtam pensayaq (Sal. 45:16).

8. Bibliata Estudiaqkunaqa, ¿ëka y ima grüpukuna kayänampaq kaqtataq pensayaq?

⁸ Tsënömi Bibliata Estudiaqkunaqa, kima grüpu nunakuna kanampaq kaqta pensayarqan. Jukqa, Jesuswan ciëluchö gobernayänampaq kaq 144.000 nunakunam kayarqan. Ishkë kaqnam, Diosta llapanchö mana wiyakuyanqanrëkur ciëluchö gobernar täkunapa y Achkaspa nöpanchö shëkaq nunakuna. Y kima kaqqa, Waranqa Watapa Patsata Jesus Gobernanqanchö Diospita yachakuyänampaq kaq mëtsika millon nunakuna. * Tsënö pensayaptimpis, Jehoväqa dispuninqan tiempuchömi sirweqninkunata tsë asuntupita maslla entienditsirqan (Prov. 4:18).

9. (1) ¿Imanötaq mëtsikaq nunakunaqa Patsachö këkarpis ‘gobernar täkunapa y Achkaspa nöpanchö shëkaq’ cuenta këkäyan? (2) Revelacion 7:9 textu tsënö entiendikanqanqa, ¿imanirtaq mas cläruraq këkan?

⁹ Suëñïninchönö mëtsikaq nunakunata Juan rikanqan pikuna kayanqantaqa, 1935 watachöran Jehoväpa testïgunkunaqa cläru entiendiriyarqan. Tsë grüpu nunakuna gobernar täkunapa y Achkaspa nöpanchö shëkäyänampaqqa, ciëluchöraq kayänan mana precisanqanta y tsë palabrakuna juknöpa entiendikanqantam cuentata qokuriyarqan. Mëtsikaq nunakunachö kayänampaq kaqkuna Patsachö kawayaptimpis, “gobernar täkunapa” nöpanchöqa këkäyan, Jehovällata Llapanta Gobernaqtanö rikar y pëta cäsukurninmi (Is. 66:1). Y ‘Achkaspa nöpanchöqa shëkäyan’ nunakunarëkur Jesus wanunqanman markäkurninmi. Jina Mateu 25:31 y 32 textuchöpis, tsëpaqnömi willakun. Tsëchömi ‘llapan nacion nunakuna’ y mana alli kaqta ruraq nunakuna, Jesuspa ‘chipapäkïkaq gobernar täkunampa’ ‘nöpanman ëllushqa kayänampaq’ kaqta nin. Tsë nacionkuna kë Patsachö këkäyanqanqa clärum këkan. Tsë asuntu 1935 watachö entiendikanqanqa mas clärum këkarqan. Tsë watapitaqa, mëtsikaq nunakuna ciëluta ëwayänampaq Bibliachö mana niptinmi tsënöqa entiendiyarqan. Jesuswan ‘patsata gobernayänampaqqa’ 144.000 nunakunallam ciëluta ëwayänampaq änikïtaqa chaskiyashqa (Rev. 5:10).

10. ¿Imanirtaq tsë mëtsikaq nunakunaqa Waranqa Watapa Jesus gobernar manaraq qallaptin Jehovä mandakunqankunata yachakuyänan?

¹⁰ Suëñïninchönö mëtsikaq nunakunata Juan rikanqanqa, Patsachö kawayänampaq Jehoväta sirwikaqkunam kayan, y Jehoväpa testïgunkunaqa 1935 watapita patsëran tsëta entiendirqantsik. Tsë cristiänukuna jatun sufrimientuchö salvakuyänampaq y ‘llapan pasakunampaq kaqkunapita escapayänampaqqa’, Waranqa Watapa Jesus gobernar manaraq qallaptinmi, Jehovä mandakunqankunata yachakuyänan y pëman markäkuyanqanta rikätsikuyänan (Lüc. 21:34-36).

11. ¿Imanirtaq Bibliata Estudiaqkunapita wakinqa Jesus gobernar ushariptin wakin nunakuna ciëluta ëwayänampaq kaqta pensayaq?

¹¹ Qanchis kaq pärrafuchö yachakunqantsiknöpis, Bibliata Estudiaqkunaqa Jesuspa Waranqa  Wata Gobiernun ushariptin wakin nunakuna ciëluta ëwayänampaq kaqtam pensayaq. ¿Imanirtaq tsënöqa pensayaq? Tsë tapukïqa 1913 wata 15 de febrëru killa La Atalaya revistachömi yurirqan y tsëchö escribirëkanqanqa kënö pensayanqampitam karqan: Diosta llapanchö mana wiyakushqakuna ciëluta ëwëkäyaptinqa, ¿imanirtaq Diosta mana jaqipa sirweq unë witsan nunakunaqa Patsallachö kawayanqa? nir. Tsënöqa pensayaq, tsë mëtsikaq nunakuna ciëluchö kawayänampaq kaqta pensar y tsë mëtsikaq nunakunachö Diosta llapanchö mana wiyakushqa kaqkunapis kayänampaq kaqta pensarmi.

12, 13. ¿Imatataq ciëluta ëwaqpaq kaqkuna y mëtsikaq nunakunaqa yarpäyan?

¹² Tsënö kaptimpis, Jehoväpa testïgunkunaqa 1935 watapita patsëmi, alli cläru entiendintsik Armagedonta kawëkar pasaq kaqkunaqa, suëñïninchönö apostol Juan rikanqan mëtsikaq nunakuna kayanqanta. Kë Patsallachömi ‘alläpa jatun sufrimientukunapita yarqayämunqa’ y sinchipam kënö niyanqa: “Salvacionqa Diosnintsikpitam shamun, gobernar täkunachö tëkaqpita, y Achkaspita” (Rev. 7:10, 14). Jina Bibliachöqa, Diosta unë witsankuna sirweqkunapita ciëluchö kawariyänampaq kaqkuna “juk mas allita” chaskiyänampaq kaqtam nin (Heb. 11:40). Tsëta entiendirirmi, tsë wawqi panikunaqa Jehoväta sirwiyänampaq nunakunata gänas gänaslla yachatsir qallëkuyarqan, y tsë nunakunaqa Patsachö kawëtam shuyaräyänan karqan.

¹³ Tsë mëtsikaq nunakuna shamoq tiempupaq shuyaräyanqanqa, alläpam pëkunata kushitsin. Ciëluchö o Patsachö sirweqninkuna kawayänampaq kaqtaqa kikin Jehovälla decidinqantam alli entiendiyan. Ciëluta ëwaqpaq kaqkuna y mëtsikaq nunakunaqa, Jehovä alläpa kuyakoq karnin tsurin Jesucristu wanunanta permitinqampita tsë premiuta chaskiyänampaq kaqtam yarpäyan (Rom. 3:24).

14. ¿Imanirtaq 1935 watapita mëtsikaq nunakunapaq Bibliachö willakunqan imanö cumplikänampaq kaqta atskaq tapukuyarqan?

¹⁴ Mëtsikaq nunakunapaq Bibliachö willakunqan 1935 watachö cläru entiendikäriptinmi, Patsachö kawaqpaq kaq cristiänukuna mëtsika këman imanö chäyänampaq kaqta atskaq tapukuyarqan. Jukqa Ronald Parkinmi karqan, 12 watayoq këkaptinmi mëtsika nunakuna pikuna kayanqan mas cläru musyakärirqan, pëmi kënö yarpan: “Tsë witsanqa, entëru Patsachö Diospita yachatsikoqkunaqa 56.000 nunakunallam kayarqan, y cäsi llapanmi ciëluta ëwaqpaq kayarqan. Tsëmi mëtsikaq nunakuna kayänampaq kaqkunaqa wallkaqnölla kayarqan”.

15. Mëtsikaq nunakuna imanö mirashqa kayanqanta willakaramï.

¹⁵ Peru tiempuwanqa atskaqtam juk nacionkunachö yachatsikuyänampaq mandayarqan, y Jehoväpa testïgunkunaqa mas mirarmi  sïguiyarqan. Y 1968 watachönam La verdad que lleva a vida eterna nishqan libruwan nunakunata yachatsir qallëkuyarqan. Rasumpa kaq yachatsikïta fäcil-lla entienditsikuptinmi, alli shonquyoq nunakunaqa mëtsikaq yachakur qallëkuyarqan. Chusku watallachömi 500 mil nunakunapitapis mas bautizakuyarqan. Amërica Latïnachö y wakin nacionkunachö Catölicu religionpa precisaq kënin ushakar qallëkuptin y Euröpa Orientalchö y Africapa wakin nacionninkunachö michämënintsikta jaqiriyaptinmi, mëtsika millon nunakuna mas bautizakuyarqan (Is. 60:22). Kë qepa watakunallataran, Jehoväpa sirweqninkunata pushaqkunaqa Bibliapita nunakuna mas yachakuyänampaq imëkata rurayämushqa. Awmi, mëtsikaq nunakunaqa kanan witsankunam masraq ëllukëkäyan y kananqa 8 millonpitapis masnam kayan.

16. ¿Mëpitataq tsë mëtsikaq nunakunaqa kayan?

¹⁶ Suëñïninchönö apostol Juan rikanqanchöqa, mëtsikaq nunakunaqa “llapan nacionkunapita, kastakunapita, markakunapita y idiömakunapita[m]” kayan. Diospa willakoqnin Zacarïaspis tsëtanöllam willakurqan. Pëmi kënö escribirqan: “Tsë junaqkunachömi më tsë nacionkunapita tukï idiömata parlaq chunka nunakuna tsaripakuyanqa, awmi, juk judïu nunapa röpampitam tsaripakuyanqa, y kënömi niyanqa: ‘Qamkunawan ëwëtam munayä, porqui  qamkunawan Dios këkanqantam wiyayarqö’” (Zac. 8:23).

17. ¿Imatataq rurëkantsik tukï nacion y tukï idiömata parlaqkunata yanapanapaq?

¹⁷ Tukï idiömata parlaq nunakuna ëllukäyänampaqqa, alli willakïkunapita tukï idiömakunachö yachatsikunantsik alläpa precisanqantam Jehoväpa testïgunkunaqa musyantsik. Tsëmi 130 watapitapis masna, tukï idiömakunaman publicacionnintsikkunata tikrëkätsintsik. Y kanan witsankunaqa imëpis mana pasakunqannömi, mëtsika pachak idiömakunaman publicacionnintsikkunata tikrëkätsintsik. Llapan nacionkunapita mëtsikaq nunakunata Jehovä ëllïkämunqanqa clärum rikakan. Mëtsika idiömakunachö mas publicacionnintsikkuna kaptinmi, tsë tukïläya nunakunaqa Jehoväta juknölla sirwiyan. Y gänas gänaslla yachatsikuyanqampita y kikinkunapura kuyanakuyanqampitam Testïgukunaqa reqishqa kayan. ¿Manaku tsëkunaqa Diosman mas markäkunapaq yanapamantsik? (Mat. 24:14; Juan 13:35).

18. (1) Isaïas 46:10 y 11 textuchö ninqannöpis, ¿imanirtaq espantakuntsiktsu tsë mëtsikaq nunakunapaq willakïta Jehovä imanö cumplinqampita? (2) ¿Imanirtaq Patsachö kawayänampaq shuyaraqkunaqa mana kaqpaq churarishqanötsu sientikuyan?

¹⁸ Tsë mëtsikaq nunakunapaq willakïpita kushikunapaqqa imëkam kan. Manam espantakuntsiktsu tsë willakïta Jehovä imanö cumplitsinqampitaqa (leyi Isaïas 46:10, 11). Tsë mëtsikaq nunakunachö kaqkunaqa, Jehovätam agradecikuyan shamoq tiempupaq tsë shuyäkïyoq kayanqampita. Ciëluta ëwayänampaq Jehovä mana akrashqa kanqanrëkurqa, manam mana kaqpaq churarishqanötsu sientikuyan. Bibliachöqa, 144.000 nunakunapita mana kaqkunata, warmita y ollqutapis poderninwan Jehovä yanapashqa kanqantam willakun, wakinqa, Bautizakoq Juan y Davidmi kayarqan (Mat. 11:11; Hëch. 2:34). Pëkuna y mas nunakunam Shumaq Patsachö kawariyämunqa. Y tsë llapan nunakuna y mëtsikaq nunakunam, Jehovällata sirwiyanqanta y ciëluchö y Patsachö autoridäyoq kanqanta respetayanqanta rikätsikuyanqa.

19. Mëtsikaq nunakunapaq revelacionta entiendirninqa, ¿imatataq rurashun?

¹⁹ Llapan nacionkunapita nunakuna adorayänampaqqa, Jehoväqa manam kanan witsankunanöqa ni imëpis ëllushqatsu. Ciëluchö o Patsachö kawëta shuyararpis, tsë mëtsikaq nunakunachö kayänampaqmi llapan puëdinqantsik nunakunata yanapanantsik (Juan 10:16). Nunakunata sufritsiyanqan gobiernukunata y religionkunata ushakätsinampaqmi, Jehoväqa ichikllachöna alläpa jatun sufrimientukunata qallatsimunqa. Mëtsikaq nunakunachö këkaqkunaqa Jehovätam Patsachö alläpa kushishqa imëyaqpis sirwiyanqa (Rev. 7:14).