1940 wata ichik pasarinqanchömi, teytäkunaqa Jehoväpa testïgunkunawan Bibliapita yachakur qallëkuyarqan. Tsëpita tiempuwan yachakuyta dejariyaptimpis, mamänïqa La Atalaya y ¡Despertad! revistakunataqa chaskirninmi sïguirqan. 1950 watam, Nueva York markachö atska nacionkunapaq asamblëa rurakarqan y familiäpis tsëmanqa ëwarqanmi.

Tsëpita ichik tiempullatanam, Lawrence Jeffries wawqi watukayämar qallëkurqan y Bibliapita rasumpa kaqta yachatsimänampaqmi kallpachakurqan. Qallananllachöqa, polïticaman mana mëtikuyanqampita y ejercituman mana ëwayanqampitam Jehoväpa testïgunkunataqa mana allipa rikaq kä. “Estädus Unïduschö täraqkuna guërraman mana ëwayaptinqa, chikimaqnintsikkunachi nacionnintsikman yëkakëkayämunman” nirmi neq kä. Peru wawqi Jeffriesqa pacienciawanmi shumaq entienditsimaq. Kënömi nimaq: “Y Estädus Unïduschö llapan täraqkuna Jehoväta sirwiyaptin y ushakätsita munar chikeqninkuna shayämuptinqa, ¿imataraq Jehovä ruranman?”. Tsëpaq y juk asuntukunapaq entienditsimanqanmi pantashqa këkanqäta rikätsimarqan, y tsëmi mas yachakuyta munarqä.

Mamänï unëpana guardarätsishqa La Atalaya y ¡Despertad! revistakunatam atska hörakunapa leyirqä. Tiempuwanqa, Bibliapita rasumpa kaqta yachakuykanqätam cuentata qokurirqä. Tsëmi, wawqi Jeffriesta Bibliapita yachatsimänampaq änirirqä. Reunionkunamampis seguïdum ëwar qallëkurqä. Yachakuykanqäkunatam kuyar qallëkurqä, tsëmi wawqikunaqa Diospita yachatsikuyta puëdinqätana niyämarqan. Nunakunata ‘Jehovä juzganan tiempu këllachöna’ këkanqanta musyarirqa, logrëta munanqäkunachömi cambiarirqä (Sof. 1:14). Universidäta ëwëta munanapa rantinmi, Bibliachö ninqampita wakinkunata yachatsitana munarqä.

1956 wata 13 de juniu killam, secundariäta estudiar usharirqä, y kima junaq pasariptinllam, ishkë junaq kaq asamblëachö bautizakurirqä. Jehoväta sirwinäpaq  y pëpita yachatsikunäpaq churapakanqäpita mëtsika bendicionkunata chaskinäpaq kaqtaqa, manam ni ichikllapis pensashqatsu karqä.

Bautizakunqäpita joqta killa pasarinqanllachömi, precursor regular tikrarirqä. 1956 wata diciembri killapaq ingles idiömachö yarqamoq Diospita Yachatsikunapaq höjachömi, yanapakuyta puëdeq wawqi panikuna Diospita yachatsikoqkunata wanayanqan sitiukunaman ëwayänampaq nirqan. Tsëchö ninqantaqa noqapaq kanqantanömi rikarqä. Diospita yachatsikoqkuna wallkaqlla kayanqanchö yanapakuytam munarqä (Mat. 24:14).

Carolïna del Surchö Edgefield markamanmi täraq ëwakurqä. Tsë congregacionchöqa, chuskoqllam Diospita yachatsikoqkuna kayarqan. Y noqawannam pitsqaq kayarqä. Juk wawqipa wayinchömi reunionkunata rurayaq kayä. Llapan killakunam 100 hörakunapitapis mas, Diospita yachatsikoq kä. Diospita yachatsikuyta dirigirnin, yanapakunäpaq kaqkunata rurar y reunionkunachö yachatsikunäpaq preparakurninmi ocupädu kaq kä. Jehoväta sirwinqächö imëkachö yanapakurninmi, pëpita mas yachakoq kä.

Amänuchö këkaq Johnston markachömi, Bibliata yachatsinqä warmipa wanushqakunapaq cäjakunata rantikuyänan negociun kapurqan. Tsëchö juk ishkë junaqlla semänachö trabajanäpaq y juk localninta Diospita yachatsikuyänäpaq wayitanö utilizayänäpaqmi permitiyämarqan.

Nueva Yorkchö Brooklyn markapitam, Bibliata estudiatsimashqa wawqipa Jolly Jeffries jutiyoq wamran noqa këkanqä markaman täraq ëwakamurqan. Tsëmi Diospita yachatsikurnin ishkä puriyaq kayä. Cärruwan sutar puritsina wayita juk wawqi mañayämanqanchömi täräyaq kayä.

Estädus Unïduspa sur kaq lädunchöqa, wallkallatam trabäjukunachö pagakuyaq. Ishkë o kima dölarllatam juk junaqchö ganayaq kayä. Wallkallana kapamanqan llapan qellënïwan mikuyta rantirir tiendapita yarqëkämuptïmi, juk nuna noqa kaqman witiramurqan y kënö tapumarqan: “¿Trabäjutaku ashikanki? Cada hörapitam juk dölarta pagashqëki”. Tsëllaraq ushatsiyanqan wayichömi, kima junaqpa limpiapakurnin trabajarqä. Edgefield markachö quedakunäpaq Jehovä yanapëkämanqanqa clärum këkarqan. Tsënö pishipakuykarpis, Nueva York markachö 1958 wata atska nacionkunapaq rurakanqan asamblëamanqa ëwarqämi.

Tsë asamblëapa ishkë kaq junaqninchömi, Tennesseechö këkaq Gallatin markapita Ruby Wadlington jutiyoq precursöra regularta reqirirqä. Ishkämi misionëru këta munayarqä, tsëmi Galaad escuëlaman ëwëta munaqkunapaq reunionman ëwayarqä. Tsëpita tiempuwanqa, cartanakurmi qallëkuyarqä. Tsëpitanam, Gallatin markachö llapan nunakunapaq reunionchö yachatsikunäpaq invitayämarqan, y tsëchömi noqawan casakuyta munanqanta o mana munanqanta Rubyta tapurqä. Tsëmi congregacionninman yanapakoq ëwarqä, y 1959 watachömi casakuriyarqä.

23 watayoq këkaptïmi, Gallatin markachö siervu de congregacion kanäpaq churarayämarqan (kananqa anciänukuna rurayanqanta rikaq nirmi reqintsik). Charles Thompson jutiyoq wawqim congregacionkunata watukar qallëkurqan. Y noqakunatam mas puntata watukayämarqan. Pëqa alläpa yachaq wawqim  karqan. Tsënö karpis, wawqi panikuna imata wanayanqanta y congregacionkunata watukaq wakin wawqikuna tsë asuntukunapaq imata rurayanqantam tapumarqan. Pëpitaqa imatapis manaraq decidir tapukunäpaq y imapis imanö këkanqanta alli musyanäpaq kaqtam yachakurqä.

1964 wata mäyu killachömi, Nueva Yorkchö këkaq South Lansing markachö Anciänukunapaq y Siervu Ministerialkunapaq juk killa duraq Escuëlaman invitayämarqan. Tsë escuëlachö yachatsikoq wawqikunaqa, Diospita yachakur sïguinäpaq y mas alli cristiänu këman chänäpaq kallpachakunäpaqmi yachatsiyämarqan.

1965 wata enëru killachömi, congregacionkunata watukar Rubywan puriyänäpaq niyämarqan. Tennesseechö këkaq Knoxville markapita Virginiachö këkaq Richmond markayaq congregacionkunata watukayänäpaqmi niyämarqan. Carolïna del Norti, Kentucky y Virginia Occidental niyanqanchö congregacionkunatapis watukayaqmi kayä. Estädus Unïdus nacionpa sur kaq lädunchö yana color nunakuna yulaq color nunakunawan chikinakur mana juntakäyaptinmi, tsë witsampaqqa yana color kayanqan congregacionchö wawqi panikunallata watukayaq kayä. Tsëchö wawqi panikunaqa waktsallam kayaq, tsëmi kayäpamanqankunataqa wanaqkunata rakipäyaq kayä. Mëtsika watapana congregacionkunata watukaq wawqim, juk kutichö kënö consejamarqan: “Congregacionchö wawqi panikuna wawqinkunatanö rikäyäshunëkipaq kallpachakuy. Ama congregacionkunamanqa wawqi panikunapa mandaqninkunanöqa chëtsu. Wawqinkunatanö rikäyäshuptikillam pëkunata yanapëta puëdinki”.

Juk kutim, juk ichikllan congregacionta watukëkäyaptï, juk watayoq warmi wamrayoq warmita Ruby Bibliapita yachatsir qallëkurqan. Congregacionchö kaqkuna tsë warmita yachatsita mana puëdiyaptinmi, Rubyqa cartapa Bibliapita yachatsirnin sïguirqan. Tsë congregacionta yapë watukayanqächöqa, tsë warmiqa llapan reunionkunamanmi shamurqan. Tsëpitanam, precursöra especial ishkaq panikuna tsë markaman täraq ëwayarqan y pëkunam bautizakunqanyaq Bibliapita yachatsiyarqan. 1995 watam, 30 watakunanöna pasanqanchö, Patterson Betelchö këkäyaptï, Rubyta saludaq juk shipash witimurqan. Bibliapita Ruby yachatsinqan warmipa wamranmi karqan. Pëqa qowanwanmi Galaad escuëlapa 100 kaq cläsinchö këkäyarqan.

Ishkë kaq grüpu congregacionkunata watukayanqäqa, Florïda niyanqanchömi këkarqan. Tsë witsampaqqa, juk cärrutam wanayarqä. Y barätullachömi jukta rantiyarqä. Peru congregacionkunata watukarnin qallayänäpaq këkäyaptïmi malograrirqan, y manam altsatsiyänäpaq qellënïkuna karqantsu. Altsëta yachaq juk wawqitam qayarirqä. Y pënam juk trabajaqninta altsamunampaq nirqan y manam pagayänäta munarqantsu. Kënöllam niyämarqan: “Manam imatapis debiyämankitsu”. Pëqa hasta qellënïkunapis qarayämarqanmi. Tsëqa, sirweqninkunata Jehovä imanö cuidanqantam rikätsiyämarqan y qarakoq kayänäpaqpis yarpätsiyämarqanmi.

Congregacionkunata watukaq ëwarqa, wawqi panikunapa wayinkunachömi quedakuyaq kayä, tsëmi pëkunawanqa alli amïgu këman chäyarqä. Juk kutim, watukanqä congregacion imanö këkanqanta qellqana mäquinächö qellqëkanqäta dejarirqä y mas tardi kutirinäpaqqa, posadakuyanqä familiapa kima watayoq wamran “qellqarnin” usharishqa kanqantam taririrqä. Pëwan noqaqa, ruranqanta cada yarparmi mëtsika watakunapa asikuyarqä.

1971 watam, Nueva Yorkchö congregacionkunata watukaqkunata watukanäpaq carta chäramurqan. Tsëta niyämänantaqa manam shuyaräyarqätsu. Nueva Yorkman ëwayänä witsanqa, 34 watayoqllaran karqä. Tsëyaqqa, manam congregacionkunata watukaq yana color wawqikunaqa tsë congregacionkunata watukashqaraqtsu kayarqan. Tsënö karpis, tsë wawqi panikunaqa kushishqam chaskiyämarqan.

Congregacionkunata watukaqkunata watukanqä witsanqa, semäna ushëkuna rurakanqan ishkë junaq asamblëachömi Diospita yachatsikurnin alläpa kushishqa kaq kä. Tsëchö wakin wawqikunaqa, unëpanam congregacionkunata watukarnin yanapakuykäyarqan. Jukninnäqa, bautizakunqä junaqmi bautizakoqkunapaq discursupita yachatsikamurqan. Juknin wawqiqa, Theodore Jaraczmi karqan y pëqa tiempuwanmi Testïgukunata Pushaqkunapita karqan. Jina Brooklyn Betelchö unëpana yanapakoq mëtsika wawqikunapis këkäyarqanmi. Congregacionta watukaq tsë wawqikuna y Betelchö yanapakoq tsë wawqikuna shumaq tratayämanqampitam alläpa agradecikü. Diosta sirweqkunata kuyëpa cuidar Diospa Palabranman confiakuyanqanta y Diosta sirweqkunata dirigeqkuna niyanqanta wiyakoq kayanqantam kikï rikarqä. Pëkuna humildi kayaptinmi,  congregacionkunata watukaqkunata watukarnin kushishqa yanapakurqä.

1974 watam, Testïgukunata Pushaqkunaqa congregacionkunata watukaq juk grüpu wawqikunata congregacionkunata watukaqkunata watukayänampaq churayarqan; tsëmi noqaqa Carolïna del Surchö congregacionkunata watukarnin sïguirqä. Y tsë witsampaqqa, Estädus Unïdus nacionpa sur kaq lädunchö wawqi panikunaqa yana kar o yulaq karpis, librinam juntakëta puëdiyaq. Tsëmi pëkunaqa alläpa kushishqa këkäyarqan.

1976 wata ushëkaptinmi, Georgiachö këkaq congregacionkunata watukanäpaq mandayämarqan. Tsë congregacionkunaqa, Atlanta y Columbuspa amänunkunachömi këkäyarqan. Wayinta kayëkuyaptin yana color pitsqa wamrakuna wanuyanqanrëkur juk discursuwan yachatsikunqätaqa, manam imëpis qonqashaqtsu. Mamänintaqa wayi kayakaptin rupakushqa kaptinmi, hospitalman apashqa kayarqan. Y pëkunata shoqayänampaqmi yulaq y yana color mëtsikaq wawqi panikuna hospitalman ëwayarqan. Wawqi panintsikkuna alläpa kuyakoq kayanqantam rikarqä. Tsënö kuyakoq kayanqanmi ima problëmapa pasayaptimpis, Diosta sirweqkunata yanapan alli tsarakuyänampaq.

1977 watam, Brooklynchö këkaq Betelman juk trabäjukunawan yanapakuyänäpaq juk ishkë killakunapa invitayämarqan. Tsë trabäjuta ushëkaptïnam, Testïgukunata Pushaqkunapita ishkaq wawqikuna Rubywan noqa Betelchö yanapakuyta munayanqäta musyëta munayarqan. Tsëmi invitarayämaptin, kushishqa yanapakur qallëkuyarqä.

Diospita yachatsikunqantsikta dirigeqkunawanmi 24 watapa trabajarqä. Tsëchöqa, wawqikuna tapukuyanqan delicädu y fäcil mana contestanan tapukuykunata contestarmi yanapakuyan. Testïgukunata Pushaqkunaqa watakuna pasanqanmannömi, Bibliachö ninqanwan tsë asuntukunachö imata rurayänampaq kaqta rikätsikuyashqa. Y tsëta rikätsikuyanqanqa, manam tsë tapukuykunata contestayänanllapaqtsu yanapakushqa, sinöqa congregacionkunata watukaqkunata, anciänukunata y precursorkunata mas yanapayänampaqwanmi. Tsënö yanapashqa kayanqampitam, wakinqa mas alli cristiänu këman chäyashqa y Jehoväta sirweqkunachö mas yanapakuyashqa.

1995 watapita 2018 watayaqqa, principal oficïnapita watukakoq karmi mëtsika nacionchö sucursalkunata watukarqö. Sucursalta rikaqkunawan, betelïtakunawan y misionërukunawanmi qorikaq ëllukaq kä pëkunata shumaq parlapänäpaq y tapukuyninkuna kaptinqa yanapanäpaq. Y imakunapa pasayanqanta willayämanqanta wiyarmi, Rubywan noqaqa Diosta masraq sirwir sïguiyänäpaq churapakäyaq kayä. Këllata willariyashqëki: 2000 watam Ruanda nacionta watukayarqä. 1994 wata juk kasta kayanqanrëkur mëtsikaq nunakunata wanutsiyanqanchö wakin wawqi panikunapa, y betelïtakunapa familianta wanutsishqa kayanqanta willakuyanqantam llakishqa wiyayarqä. Tsënö karpis, tsë wawqi panikuna Diosman markäkuyanqan, wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta shuyaräyanqan y kushishqa këkäyanqanqa clärum rikakaq.

Kananqa 80 watayoqpitapis masyoqnam kayä. Kë qepa 20 watakunapaqa, Estädus Unïdus nacionchö Sucursalta Rikaqkunawanmi yanapakurqö. Universidämanqa manam imëpis ëwarqötsu, peru Jehovä y pëta sirweqkunam universidächö yachakunäpaq kaqpitapis mas alliraq yachatsiyämashqa. Tsëmi yanapamashqa wakinkunata Bibliapita yachatsinäpaq, y tsëqa tsë nunakunata imëyaqpis yanapanqam (2 Cor. 3:5; 2 Tim. 2:2). Nunakuna mas alli kawakuyänampaq y Jehoväpa amïgun kayänampaq Bibliachö këkaq yachatsikuykuna nunakunata imanö yanapashqa kanqantam rikarqö (Sant. 4:8). Rubywan noqaqa Jehoväpita yachakuyta y Bibliachö ninqampita yachatsikuyta precisaqpaq churayänampaqmi wakinkunata niyä. Jehoväta sirweq wawqi o pani tsëta ruranqanwanqa, manam imapis igualantsu.