1, 2. (1) Pëdru consejaptin, ¿ima nirqantaq Jesus? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta). (2) ¿Imanirtaq tsënöqa contestarqan?

JESUSQA discïpulunkunatam nirqan, ichikllachöna sufritsir wanutsiyänampaq kaqta. Tsëmi pëkunaqa alläpa espantakuyarqan, porqui tsë tiempuchö Jesus mandakur qallanampaq kaqtam pensayarqan. Y apostol Pëdrum kënö nirqan: “Kikikita ankupäkï Teytë, qamtaqa manam ni imanöpapis tsëqa pasashunkitsu”. Peru Jesusnam kënö nirqan: “¡Qepäman churakë Satanas! Qamqa ishkitsikoq rumim noqapaq kanki, porqui qamqa manam Dios pensanqannötsu pensanki, sinöqa nunakuna pensayanqannömi” (Mat. 16:21-23; Hëch. 1:6).

² Tsënö nirqa Jesusqa rikätsikïkarqan, Diospa pensënin nunakunapa pensëninkunapita alläpa jukläya kanqantam (1 Juan 5:19). Pëdru ninqanqa rikätsikurqan nunakunaqa kikinkunallaman pensayanqantam. Jesusqa musyarqanmi sufrir wanunampaq kë patsaman shamushqa kanqanta. Porqui tsëmi Jehoväpa munëninqa karqan. Y Jesusqa clärum rikätsikurqan Jehovänö  pensanqanta. Tsëmi nunakuna pensayanqannö pensëta munarqantsu.

3. ¿Imanirtaq nunakunanö pensëqa fäcil-lla?

³ Noqantsikqa Jehoväpita yachakunqantsikmannönam kawakuntsik. Tsënö karpis, ¿Dios pensanqannöku pensëkantsik? Diosnö pensëqa manam fäciltsu, peru nunakunanö pensëqa fäcil-llam, porqui më tsëchömi mana allillata rikantsik (Efes. 2:2). Jina nunakuna rurayanqanta allitanö rikarninqa, noqantsikpis tsënölla rurëta munarishwan y kikintsikllamanmi pensar qallëkushwan. Rikanqantsiknöpis, Jehovänö pensëqa manam fäciltsu, peru nunakunanö pensëqa fäcil-llam.

4. (1) Nunakuna pensayanqannö pensarninqa, ¿imaraq pasamäshun? (2) ¿Imakunapitataq kë yachatsikïchö yachakushun?

⁴ Nunakunanö pensarqa, kikintsikllaman pensar y ima alli o mana alli kanqanta decidita munashun (Mar. 7:21, 22). Tsëmi Jehovä Dios pensanqannö pensëta yachakunantsik. Kë yachatsikïchömi tsëta yachakushun. Jina yachakushunmi Dios pensanqannö pensë alläpa yanapamanqantsikta, y imatapis decidinata o ruranantsikta mana michämanqantsikta. Jina yachakushunmi nunakuna pensayanqannö mana pensanapaq imakuna yanapamänapaq kaqta. Y qateqnin kaq yachatsikïchönam yachakushun, Diosnö pensanqantsikta ima cäsukunachö rikätsikïta puëdinqantsikta.

5. ¿Imanirtaq wakinkunaqa munayantsu imatapis rurayänampaq niyänanta?

⁵ Wakin nunakunaqa manam wakinkuna pensayanqannö pensëta munayantsu, ni imata pensayänanta o imata rurayänanta pipis ninanta munayantsu. Kënömi niyan: “Manam munätsu imata decidinäpaq kaqta jukraq nimänantaqa”. Tsënö nirqa itsa rikätsikïkäyan kikinkunaraq imatapis decidita munayanqanta, y tsëqa allillam. Porqui, ¿pitaraq gustanman imata ruranampaq o mana ruranampaq niyänanta? *

6. (1) ¿Imanö kanapaqtaq Jehoväqa kamamarquntsik? (2) ¿Chipyëpaku libri kantsik imatapis decidinapaq?

⁶ Jehovä pensanqannö pensëta yachakushqaqa, manam kikintsiklla imatapis pensanapaq o akranapaq michämantsiktsu. 2 Corintius 3:17 textum kënö nin: “Jehoväpa santu espïritun këkanqanchöqa, libri këmi kan”. Awmi, kikintsikmi decidita puëdintsik imanö nuna kanapaq y gustamanqantsikkunata ruranapaq kaqta. Porqui imatapis kikintsik decidinapaqmi Diosqa kamamashqantsik. Peru tsënö kaptimpis imata decidinapaqqa manam chipyëpa libritsu kantsik (leyi 1 Pëdru 2:16). Y ima alli o mana alli kanqanta musyanapaqqa, Jehovämi Palabran Bibliawan nimantsik. Tsëqa manam chipyëpatsu michëkämantsik imatapis ruranapaq kaqta.

7, 8. Jehovänö pensëqa, ¿chipyëpaku imatapis mana ruranapaq michämantsik? Willakaramï.

⁷ Këllaman pensarishun. Teytakunaqa wamrankunata yachatsiyan honrädu, alli trabajaq y respetakoq kayänampaqmi. Y tsënö yachatsirqa manam imatapis michëkäyantsu, sinöqa alli kawakuyänampaqmi yanapëkäyan. Y edäninkunaman charninqa kikinkunanam imatapis rurayänampaq decidiyanqa. Y teytankuna yachatsiyanqan consëjukunata cuentaman churar decidirqa manam llakikuyanqatsu. Antis imëka problëmakunapitam librakäyanki.

⁸ Jehoväqa juk alli teytanömi kushishqa kawakunantsikta munan (Is. 48:17, 18).  Tsëmi, Palabran Bibliachö consëjukunawan yachatsimantsik imanö portakunapaq y nuna mayintsikta imanö tratanantsikpaq kaqta. Y kë asuntukunataqa pë rikanqannö rikänantsiktam munan. Tsëqa manam imatapis michämantsiktsu, sinöqa mas tantiaq kanapaq y imatapis mas alli decidinapaqmi yanapamantsik (Sal. 92:5; Prov. 2:1-5; Is. 55:9). Y mas kushishqam kawakushun, y gustamanqantsikkunatapis rurëta puëdishunmi (Sal. 1:2, 3). Awmi, Jehovänö pensarninqa kushishqam kawakushun.

9, 10. ¿Imanirtaq nintsik Diospa pensëninqa nunakunapa pensënimpitapis mas alli kanqanta?

⁹ Jina Jehovä pensanqannö pensëtaqa yachakïta munantsik, porqui pëpa pensëninllam mas alli kaqqa. Por ejemplu nunakunaqa, imanö portakunapaq, familiantsikkunawan imanö kawakunapaq y trabäju asuntupaqpis consejakuyanmi. Peru tsë consëjukunaqa manam Jehoväpa consëjunkunawanqa igualantsu. Nunakunaqa imëkachöpis wakinkunapita mas alli këta ashinëkipaqmi niyäshunki. Jina allitanömi rikäyan pipis majanta engañanqanta, o manaraq casakushpa wätanakuyanqanta. Jina ima problëmallapis kaptinqa, mas kushishqa kawakuyänampaq kaqta pensarninmi casädu kaqkunata rakikäkuyänampaq o divorciakuyänampaq consejayan. Itsa wakinkunaqa Bibliapa consëjunkunata wiyakuyänampa rantin nunakunapa consëjunkunata mas allitanö rikäyanman.

¹⁰ Jesusmi kënö nirqan: “Alli kaqta ruranqankunachömi juk nuna yachëyoq kanqanqa rikakun” (Mat. 11:19). Kanan witsanqa, Nunakunaqa imëkatam jorqayämushqa. Peru kushishqa kawanapaqqa manam problëmakunata, guërrakunata, nunapura chikinakïta o suwakunata ushakätsita puëdiyashqatsu. Jinamampis nunakuna jukwan jukwan oqllanakur kakuyänantam permitiyan. Y tsëkunaqa manam familiakuna mas alli kawakuyänampaq yanapakushqatsu, ni manam qeshyakuna o problëmakuna ushakänampaqpis yanapakushqatsu. Y mëtsikaq nunakunam niyan tsëkuna mas mana alliman chätsikunqanta. Peru Jehoväta sirweqkunaqa pë munanqannömi kawakuntsik, tsëmi familiantsikkunawan kushishqa kawakuntsik, muyakoq qeshyakunapita librakurirquntsik y entëru patsachö creikoq mayintsikkunawanmi juk familianölla kushishqa kawakuntsik (Is. 2:4; Hëch. 10:34, 35; 1 Cor. 6:9-11). Këkunam cläru rikätsimantsik Diospa pensëninqa nunakunapa pensënimpita mas alli kanqanta.

11. ¿Moisesqa pinötaq pensarqan y ima bendiciontataq chaskirqan?

¹¹ Unë witsampis Jehoväta sirweqkunaqa rikäyarqanmi Diospa pensënin pipitapis mas alli kaq kanqanta. Moisespita parlarishun. Pëqa Egiptu nunakunapa llapan yachëninkunachömi yachatsishqa karqan, tsënö këkarpis Jehovätam mañakurqan yachënin qonampaq (Hëch. 7:22; Sal. 90:12). Y kënömi nirqan: “Qam munanqëkinö kawanäpaq yanapëkamë” (Ex. 33:13). Humildi karmi Moisesqa, Jehovä yanapananta permitirqan. Tsëmi munënin cumplikänampaq Jehoväqa utilizarqan. Jinamampis Bibliachöqa nin, Diosman alläpa confiakoq nuna kanqantam (Heb. 11:24-27).

12. ¿Imatataq Pabluqa cuentaman churaq imatapis decidinampaq?

¹² Apostol Pabluqa, estudiashqa nunam karqan y ishkë idiömatam parlaq (Hëch. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3). Tsënö karpis, imatapis decidinampaqqa manam yachëninmanqa confiakoqtsu, sinöqa Diospa palabran  ninqanmanmi (leyi Hëchus 17:2; 1 Corintius 2:6, 7, 13). Tsëmi yanaparqan Diospita yachatsikur sïguinampa, y mana wanushpa kawakïta shuyaränampaq (2 Tim. 4:8).

13. ¿Imata ruranapaqtaq cada ünu decidinantsik?

¹³ Rikanqantsiknömi, Diospa pensëninlla nunakunapa pensënimpitapis mas alli kaqqa. Pë nimanqantsiknö imatapis rurarqa, decidinqantsikkunam alli yarqunqa y kushishqam kawakushun. Peru Jehoväqa manam pënö pensanapaq obligamantsiktsu. Jina, “alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq[kuna]” ni anciänukunapis imata ruranapaq kaqta o mana ruranapaq kaqtaqa nimantsiktsu (Mat. 24:45; 2 Cor. 1:24). Dios pensanqannö pensanapaqqa cada ünum decidinantsik. ¿Tsëta imanö ruranapaq kaqta rikärishun?

14, 15. (1) Jehovä pensanqannö pensanapaqqa, ¿imatataq ruranantsik? (2) ¿Imanirtaq nunakuna pensayanqannö pensanantsiktsu? Juk ejempluwan willakaramï.

¹⁴ Romänus 12:2 textum kënö nimantsik: “Kanan witsan imëkapis imanö këkanqanmannö kawëta jaqiyë; tsëpa rantinqa, pensënikikunata cambiar jukläyana tikrayë, tsënöpa Diospa alli [y], pëta kushitseq y chipyëpa alli munënin ima kanqanta kikikikuna rikäyänëkipaq”. Kë textum rikätsimantsik noqantsikpis Jehovänö pensanapaq yachakïta puëdinqantsikta. Ima familiapita kanqantsikta o vïdantsikchö imakunapa pasashqa karninmi, höraqa Jehovänö pensëqa fäciltsu kanman. Peru tsënö kaptimpis, Jehovä Diosnö pensëtaqa puëdintsikmi. Y Diosnö pensanapaqqa pëpitam yachakunantsik. Y pë pensanqannö imëpis pensëta procurarqa, kikintsikmi rikäshun imatapis decidinqantsikkuna allipaq kanqanta. Tsënöpam Dios munanqannö imatapis rurashun.

¹⁵ Pensënintsikta cambiar jukläya tikranapaqqa, manam permitinantsiktsu mana cäsukoq nunakunapa pensëninkuna dominamänata. Juk parlakïchöqa, mana cäsukoq nunakuna Dios chikinqankunata rurayanqanta y pensayanqantam chipyëpa evitanantsik. Tsëta entiendinapaq juk ejempluta rikärishun. Juk qeshyëkaq nuna alli mikïkunata kachakänampaq mikïkar, höra höra mana alli mikïkunata mikurqa manam alliyanqatsu. Jina tsënöllam, Dios pensanqannö pensëta yachakïkarnin mana alli nunakuna pensayanqannö pensashqaqa manam imapaqpis sirwinqatsu.

16. ¿Imapitataq cuidakunantsik?

¹⁶ Më tsëchömi nunakuna mana allita pensayanqanta y rurayanqanta rikantsik (1 Cor. 5:9, 10). Jina Diospita yachatsikurnimpis, Diospita mana alli yachatsikïkunataqa wiyëkantsikllam. Tsëmi tsëkunata wiyëta y rikëtaqa evitëta puëdintsiktsu. Peru tsëkunaman mana pensarnin ni yarpararninmi tsëkunapitaqa cuidakïta puëdintsik. Y Jesusnöllam pensënintsikman mana alli pensëkunata Satanas chätsimuptinqa raslla jorqarinantsik. Jinamampis nunakunapa mana alli pensëninkunapita y rurëninkunapitaqa cuidakïta puëdintsikmi (leyi Proverbius 4:23 *). Tsëta rikärishun.

17. Nunakunapa mana alli pensëninkunapita y rurëninkunapita cuidakunapaqqa, ¿imatataq ruranantsik?

¹⁷ Mana alli pensëkunapita y rurëkunapita cuidakunapaqqa, amïguntsikkuna pikuna kayänampaq kaqtam alleq akranantsik. Porqui Bibliaqa clärum nimantsik, Jehoväta mana sirweqkunawan amïgu karninqa pëkunanö pensar qallëkunapaq kaqta  (Prov. 13:20; 1 Cor. 15:12, 32, 33). Jinamampis tiempuntsik kanqan höra imata rikänapaq kaqta o imata ruranapaq kaqtaqa alleqmi akranantsik. Jina kikinlla Patsa yurishqa kanqanta, maqanakïta y lluta kawakïta allitanö rikätsikuyanqantam chikinantsik. Y tsëta rurarqa, Dios yachatsikunqampa contran yachatsikïkunapitam cuidakushun (2 Cor. 10:5).

18, 19. (1) ¿Imanirtaq nunakunapa pensëninkunapita cuidakunantsik? (2) ¿Ima tapukïkunatataq tapukunantsik y imanir?

¹⁸ Jinamampis cuentatam qokunantsik nunakunapa mana alli pensëninkunata y rurëninkunata yachëllapa noticiakunachö rikätsikuyanqanta. Por ejemplu noticiakunachöqa yachëllapam juk candidätupaq favornin këkäyanqanta rikätsikuyan. Y juk nunapa kawënimpita parlarqa, munanqankunata logranampaq imakunata ruranqantam rikätsikayämun, tsëqa nunakuna kikinkunallaman mas yarparäkuyänampaqmi animan. Wakin pelïculakunachö y librukunachöqa, kikintsik o familiantsik mas precisaq kanqantam shumaqtanö y allitanö rikätsikuyan. Peru Bibliaqa manam tsënötsu nin, porqui kikintsik y familiantsikwan kushishqa kawakunapaqqa, Jehovätam masqa kuyanantsik (Mat. 22:36-39). Jina wamrakunapaq yarqamoq librukuna y cuentukunapis, itsa höraqa allinö kanman, peru yachëllapam wamrakunapa pensëninkunata rakchatanman.

¹⁹ Peru manam llapan ruranqantsikkuna ni rikanqantsikkunatsu mana alliqa kayan. Tsënö kaptimpis këkunatam tapukunantsik: “¿Cuentata qoköku mana alli rurëkunata yachëllapa rikätsikayämunqanta? ¿Alkäbullaku këkä wamräkuna imata rikäyanqanta y leyiyanqanta? ¿Noqapis alkäbullaku këkä imata ruranapaq y rikänapaq kaqta? ¿Nunakuna pensayanqannö wamräkuna mana pensayänampaq Jehovä ima ninqanta yachatsïku?”. Jehovä imata pensanqanta y nunakuna imata pensayanqanta alleq entiendirninqa, manam permitishuntsu mana alli pensëkuna dominamänata.

20. ¿Diosnö o nunakunanö pensanapaqqa imatataq ruranantsik?

²⁰ Yachakunqantsiknöpis, Satanaspa makinchö këkaq nunakunapa yachatsikïninkunapita yachakurninqa pëkunanö portakurmi qallëkushun. Peru Jehoväpita yachakurninqa pënömi pensashun. Y imata yachakunqantsikmi rikätsikunqa imanö pensëkanqantsikta. Tsëmi cuidädu kanantsik imata rikanqantsikkunawan, imata leyinqantsikkunawan y wiyanqantsikkunawampis.

21. ¿Imapitataq qateqnin kaq yachatsikïchö yachakushun?

²¹ Yachakunqantsiknöpis Jehovänö pensanantsikpaqqa, manam mana alli pensëkunata chikinantsikllatsu, sinöqa Dios pensanqannömi yachakïta procuranantsik. Qateqnin kaq yachatsikïchömi tsëta imanö logranapaq kaqta yachakushun.