Jesusqa apostolninkunatam consejarqan, wakinkunapita mas precisaq tukur imatapis mana rurayänampaq kaqta. Y kënömi nirqan: “Nacionkunata gobernaqkunaqa puëdeq këninkunatam rikätsikuyan, y tsë nacionkunata mandädunkunachö katseqkunataqa, yanapakoqkuna nirmi reqiyan. Peru qamkunaqa manam tsënötsu kayänëki” (Lüc. 22:25, 26).

¿Pikunatataq yanapakoqkuna nir reqiyaq? Unë witsan tariyanqan metal qellëkunachö y jukkunachö escribirëkaqkunata tariyanqanchömi rikätsikun, Grecia y Röma nacionchö wakin gobernaqkunata y autoridäkunata alläpa respetayanqanta. Tsëmi yanapakoqkuna nir reqiyaq (griëgu idiömachö, euerguétes o evérgetes). Itsa tsënöqa niyaq nunakunapaq imëkata rurayanqampitam.

Tsë tïtuluwanqa atskaq mandakoqkunatam reqiyaq. Wakinqa kayarqan Egiptu nacionpa reynin Tolomeu III Evérgetes (247-222 J. m. sh.), Tolomeu VIII Evérgetes II nishqan nunakunam (147-117 J. m. sh.). Y Röma nacionta mandakoq Juliu Cësarta (48-44 J. m. sh.) y Augustu nunatapis tsënömi reqiyaq (31 J. m. sh.-14 J. sh.). Jina Judëapa mandakoqnin Herödis el Grande nishqan nunatapis tsënömi reqiyaq. Pëtaqa itsa tsënö reqiyarqan nacionninchö mallaqë kanqan witsan juk nacionpita trïguta rantinqampita y waktsa kaqkunata röpata qonqampita.

Alemania nacionpita Bibliapita alli musyaq Adolf Deissmann jutiyoq nunam nirqan, qarakoq nishqan tïtulutaqa tsë witsanchö alläpa utilizäyanqanta. Tsëmi kënö nin: “Unë witsan escribiyanqanchöqa fäcil-llam tarita puëdintsik autoridäkunata reqiyanqan tïtulukunataqa”.

Jesusqa discïpulunkunatam nirqan, ‘tsë nunakunanö mana kayänampaq’. Tsënö nirqa, ¿ima nitataq munëkarqan? ¿Marka mayinkunapaq mana yarpachakuyänampaqku nikarqan? Manam. Sinöqa rasumpa kuyakoq karnin qarakoq kayänampaqmi nikarqan.

Kë patsachö Jesus kanqan witsanqa, gananakïpaq pukllakunata rurayänampaq y fiestakunata rurayänampaqmi, kapoqyoq y rïcu nunakunaqa qellëninkunawan yanapakuyaq. Jina pläzakunata y iglesiakunatapis rurayaqmi. Peru tsëtaqa manam rasumpa qarakïta munartsu rurayaq, sinöqa nunakuna alabapäyänanta munar, reqishqa këta munar y nunakuna pëkunapaq votayänanta munarmi. Juk librum kënö nin: “Qarakoq kayanqanta rikätsikoq pruëbakuna kaptimpis, tsëtaqa rurayaq kikinkunapa bienninkunallata ashir y alabashqa këta munarmi”. Tsë nunakunanö mana kayänampaqmi Jesusqa discïpulunkunata consejarqan.

Tsëpita watakuna pasariptinmi, Corintu cristiänukunatapis apostol Pabluqa consejarqan rasumpa kuyakoq karnin qarakuyänampaq. Tsëmi kënö nirqan: “Cada ünu shonqunchö churapakanqanmannö ruratsun, ama malagänaqa, ni obligashqanöqa, porqui kushi kushilla qoq kaqtam Diosqa kuyan” (2 Cor. 9:7).