Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

¿Ima ninantaq Jehoväpa perdonakïnin?

¿Ima ninantaq Jehoväpa perdonakïnin?

‘Jehoväqa alläpa ankupäkoq [llakipäkoq] y alläpa alli, mana ras piñakoq [...] y llutan rurëta, mana alli rurëta y jutsata perdonaqmi.’ (ÉX. 34:6, 7)

1, 2. a) ¿Imanö Dios kanqantataq israelïtakunata Jehová rikätsirqan? b) ¿Kë yachatsikïchö imapitataq yachakushun?

NEHEMÍAS kawanqan witsanmi, levïtakunapita juk grupo pï më wiyëkäyaptin Diosta mañakuyanqanchö kutin kutin niyarqan unë kastankuna Diospa mandakïninta ‘wiyakïta mana munayanqanta’. Tsënö kaptimpis, atska kutichömi Jehová rikätsikurqan “perdonakoq, alläpa alli y ankupäkoq [llakipäkoq], raslla mana piñakoq y alläpa kuyakoq” kanqanta. Awmi, Nehemïaspa winë mayinkunatam Jehová alläpa kuyakoq kanqanta rikätsirqan juk markachö preso kayanqampita kutirayämuptin (Neh. 9:16, 17).

2 Cada ünom kënö tapukunantsik: “¿Noqapaqqa ima ninantaq Jehoväpa perdonakïnin?”. Kë tapukïta contestanapaqqa, Israelpa reyninkuna Davidwan Manasés jutsata rurariyaptin Jehová imanö tratanqampita yachakurishun.

DAVID JATUN JUTSATA RURANQAN

3-5. ¿Imanötaq Davidqa alläpa jatun jutsata rurëkurqan?

3 Diosta respetarpis, Davidqa jatun jutsakunatam rurarqan. Ishkë jutsataqa rurarqan Urïastawan Bat-sëbata mana allita ruranqanwanmi, pëkunaqa casädom kayarqan. David jutsata ruranqampitaqa atskaqmi sufriyarqan. Tsënö karpis, Davidta Diosnintsik imanöpis tratanqanmi rikätsimantsik pëpa perdonnin imanö kanqanta. Ima pasanqanta rikärishun.

4 Davidqa, Israel tröpanta mandashqa karqan Ammón markachö këkaq Rabá nishqan markaman yëkur mandakur qallëkunampaqmi, tsë markaqa këkarqan 80 kilómetros karuchömi, Jerusalenpa Inti o Rupay yarqamunan lädomampa, Jordan mayupa washaninchö. Tsënam Jerusalen palacionchö këkar altopita Davidqa Bat-sëbata rikärirqan bañakïkaqta, nunanqa Guërramanmi pelyaq ëwashqa karqan. Tsë warmita rikärirmi Davidqa alläpa munapärirqan y qayaratsimurmi pëwan punukïkurqan (2 Sam. 11:1-4).

5 Y Bat-seba qeshyaq tikrarinqanta musyarirnam, warminwan pununanta munar, Davidqa guërrachö këkaq nunanta qayatsimurqan Jerusalenman kutimunampaq. Pero Urïasqa, David nikaptimpis manam wayinman charqantsu. Tsëmi, Israelpa tröpan mandaqninman juk cartata apatsirqan, tsëchömi nirqan ‘pelyayanqampa más peligroso kaq sitioman Urïasta churanampaq’ y wakin soldädonkuna japallanta dejarïkur witikuyänampaq, tsënöpa raslla wanuratsiyänampaq. David pensanqannömi Urïastaqa tsë pelyachö wanuratsiyarqan (2 Sam. 11:12-17). Tsënöpam tsë reyqa casada warminwan punurirpis, nunantaraq wanuratsirqan.

DAVIDPA PORTAKÏNIN CAMBIARIN

6. a) ¿Imatataq Dios rurarqan jatun jutsata David rurariptin? b) ¿Jehová imanö kanqantataq rikätsimantsik David jutsallakunqanta imanö rikanqan?

6 Clärom këkan, Jehoväqa llapantam rikëkarqan, pëpa nawimpaqqa manam imapis pakarantsu (Prov. 15:3). Tsëpita Bat-sëbawan David casakushqa kaptimpis, “David ruranqanqa alläpa mana allinömi Jehoväpa nawimpaq karqan” (2 Sam. 11:27). Tsënö kaptinqa, ¿imatataq Dios rurarqan jatun jutsata David rurariptin? Profëtan Natantam mandarqan. “Perdonakoq” Dios karmi, ankupänampaq o llakipänampaq pëchö imallatapis tarita munarqan. ¿Manaku alläpa kushikuntsik Davidchö alli kaqta ashinqampita? Manam jutsallakunqampita willakunampaq Davidta obligarqantsu, tsëpa rantinqa o trukanqa, jutsallakunqan alläpa mana alli kanqanta cuentata qokunampaqmi Natanwan juk cuentota willatsirqan (lei 2 Samuel 12:1-4 *). Tsënö ruranqanqa alläpa allim karqan jutsallakunqanta claro rikätsinampaq.

7. ¿Ima nirqantaq David, Natán cuentota willanqanta wiyarirnin?

7 Natán willanqan cuentom Davidpa alli ruraq këninta kutikäratsirqan. Willanqan cuentochö kapoqyoq nunapaqmi Davidqa alläpa piñëkurqan, tsëmi profëtata kënö nirqan: “¡Jehová rasumpa kawanqanrëkurmi, tsënö ruraq nunaqa wanunan!”. Jina tsënö mana allita ruranqampitam, waktsa nunata qochiyanqanta o qechuyanqanta kutitsiyänampaq nirqan. Tsëpitaqa, kikintam cuentata qokaratsirqan imëka alalaq yakuwan jichapïkoq cuenta, Natanmi kënö nirqan: “¡Kikikim tsë nunaqa kanki!”. Davidqa musyarqanmi jutsanrëkur familiankuna jipëpa o ñakatsipaypa wanuyänampaq kaqta y tukï desgraciakuna pasayänampaq kaqta. Jina jutsanrëkur nunakuna jananchö penqatsishqa kanqampaq kaqta. Davidqa alläpa jatun jutsata ruranqampitam cuentata qokurirqan, tsëmi llakishqa kënö nirqan: “Jehoväpa contranmi jutsata rurarqö” (2 Sam. 12:5-14).

DAVID MAÑAKUNQAN Y DIOS PERDONANQAN

8, 9. ¿Imanötaq Salmo 51 texto Davidpa sentimientonkunata rikätsikun, y imatataq Jehoväpita yachatsimantsik?

8 Rey David shonqupita patsë arrepentikunqanqa rikakan juk cancionta qellqanqanchömi. Salmo 51 textochömi Jehoväta rogakur alläpa ankupëpaq parlanqanta leintsik, tsëchöqa, manam jutsankuna alläpa jatun kanqanta cuentata qokunqanllatatsu tarintsik, sinöqa arrepentikunqantawanmi. Masqa yarpachakurqan Jehoväwan alli kënimpaqmi. “Qampa contrëki, qampa contrëkillam jutsallakurqö” nirqanmi. Jina kënömi rogakurqan: “Noqachö juk limpio shonquta ruramï, Diosllä, noqaman juk mushoq y alli kaqta mana dejaq espïrituta churë [...]. Salvacionnikirëkur kushishqa këman kutïkatsillämë, jina listo këkaq espïrituyoq kanäpaq yanapamar tsarëkallämë” (Sal. 51:1-4, 7-12). ¿Pënöku shonqupita patsë imakunachöpis pantanqantsikkunata Jehoväta willantsik?

9 Jehoväqa manam tsaparqantsu jutsankunarëkur David tukï sufrimientokunata pasaptin, tsëkunataqa llapan kawëninchömi pasanan karqan. Tsënö kaptimpis, ‘chipyëpa llakishqa y nanatsikoq shonquyoqta’ y rasumpa arrepentikushqanta rikarmi perdonëkurqan (lei Salmo 32:5 *; Sal. 51:17). Llapanta Puëdeq Diosqa pipis jutsaman imanir y imakuna ishkitsishqanta alleqmi musyan. Patsachö juezkuna Moises qellqanqan Leykuna ninqannö Davidtawan Bat-sëbata wanutsiyänampaq condenayänanta dejanampa rantinmi o trukanmi, ankuparnin o llakiparnin kikin tsë asuntota rikarqan (Lev. 20:10). Jina ishkankunapa Salomon jutiyoq wamrankuna Israelchö rey këman chänampaqpis dejarqanmi (1 Crón. 22:9, 10).

10. a) ¿Imarëkur-raq Jehová Davidta perdonarqan? b) ¿Imakunata rurashqataq Jehová perdonamantsik?

10 Jina Jehoväqa capazchi Davidta perdonarqan Saulta ankupanqampita (1 Sam. 24:4-7). Jehoväqa wakinkunata imanö tratanqantsikpita noqantsiktapis tratamantsik. Jesus kënö yachatsikurqan: “Ama nuna mayiquicunata jusgayëtsu, qamcunapis mana jusgashqa cayänequipaq. Porqui imanollam waquincunata condenayanqui, tsenollam condenashqa cayanqui; y imanollam qamcunapis nuna mayiquicunata tratayanqui, tsenollam qamcunatapis Dios tratayäshunqui” (Mat. 7:1, 2). Casado këkar jukwan punukïtanö o wanutsikïtanö alläpa jatun jutsakunata Jehová perdonanqanta musyarqa, ¡alläpam kushikuntsik! Pero perdonamäshunqa wakinkunata perdonashqa, jutsallakunqantsikta willakushqa y kawënintsikta cambiashqallam. Pï jutsallakoq kaqpis shonqupita patsë arrepentikuptinqa, Jehoväpitam ‘alli cawaqui’ pëpaq shamunqa (lei Hechos 3:19).

ALLÄPA JATUN JUTSAKUNATA MANASÉS RURAN, PERO SHONQUPITA PATSË ARREPENTIKUN

11. ¿Ima melanëpaq cösaskunatataq Jehoväpa rikëninchö Manasés rurarqan?

11 Jehová alläpa perdonakoq kanqanta rikätsikoq juk willakï masta rikärishun. David mandakunqampita 360 watakuna pasariptinmi, Manasés Judäpa reynin tikrarirqan. 55 watakuna gobernanqanchöqa alläpa sufrimientokunam karqan mana allita ruranqampita, tsëmi melanëpaq rurëninkunapita Jehová condenarqan. Wakin kaq mana alli rurëninkunaqa karqan Baalpaq altarkunata ruranqan, “ciëlochö kaqkunata adoranqan”, tsurinkunata juk dioskunata adorarnin kayanqan o rupachinqan y brujerïakunata miratsinqanmi. Awmi, “mëtsika mana alli rurëkunatam Jehoväpa rikëninchö rurarqan” (2 Crón. 33:1-6).

12. ¿Imanötaq Jehoväman Manasés kutirqan?

12 Tiempowanqa, yurikunqan markapita karuchö këkaq Babilonia markachömi Manasesta carcelman llawitsiyarqan o wichqatsiyarqan. Quizaschi tsëchö këkarnin yarpärirqan Israelïtakunata Moises parlaparnir kënö ninqanta: “Tukï sufrimientokunata pasëkaptiki, y ushanan junaqkunachö kë llapan ninqä pasashuptikiqa, tsëqa Jehová Diosnikimanmi kutinëki y pë parlanqantam wiyakunëki” (Deut. 4:30). Awmi, Manasesqa Jehovämanmi kutirqan. ¿Imanötaq rurarqan? “Chipyëpam humillakur këkarqan” y “mañakurmi sïguerqan” (21 kaq päginata rikäri) (2 Crón. 33:12, 13). Jehoväta mañakunqanchö Manasés imakunata parlanqanta mana musyashqapis, quizaschi Salmo 51 textochö David mañakunqannölla mañakurqan. Imanö kashqa kaptimpis, Manasesqa chipyëpam kawëninta cambiarirqan.

13. ¿Imanirtaq Manasesta Jehová perdonarqan?

13 ¿Imanötaq Manasés mañakunqanta Jehová contestarqan? “Rogananta[m] dejarqan y ankupëkunampaq [llakipaykunampaq] mañakunqantam wiyarqan”. Davidnöllam Manasesqa jutsankuna alläpa jatun kanqanta cuentata qokurirqan y rasumpëpam arrepentikurqan. Tsëmi Dios perdonarqan y Jerusalenchö yapë gobernanampaqpis churarqan. Tsënöpam “Manasés musyarirqan Jehová rasumpa Dios kanqanta” (2 Crón. 33:13). ¡Alläpam yanapamantsik kë ishkë kaq willakïchö Jehová alläpa ankupäkoq kanqanta y rasumpëpa arrepentikoqkunata perdonanqanta yachakurinqantsikqa!

Jehová perdonanqanrëkurmi Manasesqa Jerusalenchö yapë mandakurqan

¿IMËPIS PERDONAKOQKU JEHOVÄQA?

14. ¿Imatataq ruranantsik Jehová perdonamänantsikpaq?

14 David y Manasés rurayanqan jatun jutsakunapitanöqa juk ishkë cristiänokunallam Dios perdonanampaq kanan witsankuna mañakuyan. Tsënö kaptimpis, tsë ishkan reykunata Jehová perdonanqanmi yachatsimantsik alläpa jatun jutsakunata rurashqapis, rasumpëpa arrepentikushqaqa, Jehová perdonamänantsikpaq listo këkanqanta.

15. ¿Llapan nunakunataku Jehová perdonan?

15 ¿Tsëqa llapan nunakunapa jutsankunatatsuraq Jehová perdonan? Manam. David y Manasés imanö arrepentikuyanqanta Israelchö y Judächö mana wiyakoq nunakunapa rurëninkunatawan igualaratsishun. Davidta parlapänampaqmi Natanta Dios mandarqan y pëqa mana mantsashpam parlaparqan, tsënöpam cambianampaq yanaparqan y tsënö ruranqampitam reyqa alläpa agradecikurqan. Manasesnam llakikïpaq kawëta pasëkanqan hora shonqupita patsë arrepentikurqan. Pero Israelchö y Judächö täraq o tiyaq nunakunaqa manam arrepentikuyarqantsu mana alli rurëninkunapita, tsënöpam Jehoväqa perdonarqantsu. Tsëpa rantinqa o trukanqa, Jehoväqa kutin kutinmi mana alli rurëninkunapaq imata pensanqanta profëtankunatawan willatsirqan (lei Nehemías 9:30 *). Awmi, Babiloniapita markankunaman kutishqana kayanqan witsankunapis, Esdras sacerdöteta y Malaquías profëtatam willakuyänampaq mandarqan. Diospa munëninta llapankuna wiyakuyaptinqa, llapankunam alläpa kushikuyaq (Neh. 12:43-47).

16. a) ¿Imataq llapan Israel nacionta pasarqan mana arrepentikuyaptin? b) ¿Imataraq chaskiyanqa israelïtakunapa wakin kaq mirëninkuna?

16 Nunakunata salvananrëkur Jesus wanunqampita patsëqa, Jehová mananam chaskirqannatsu animalkunata wanïkatsir kayayanqan sacrificiokunata (1 Juan 4:9, 10). Teytan imanö sientekunqampitam Jesus kënö nir rikätsikurqan: “¡Ä, Jerusalen, Jerusalen nunacuna! ¡Qamcunam profetacunata wanutsiyanqui y Diospa cachan qamcunaman shamoqcunatam chiquirnin, rumiwan qompayanqui! Atsca cutim munarqä qamcunata imeca wallpa chipshancunata ripran rurinman elloqno elluyeniquita; ¡Peru manam munayarqonquitsu! Tsemi niyaq: Cananpita witsepam Templiquicunapis tsunyecar quedarenqa” (Mat. 23:37, 38). Tsëmi, jutsata ruraq y mana arrepentikoq naciontaqa ciëlopaq kaq Israeltawan cambiarirqan (Mat. 21:43; Gal. 6:16). Pero ¿imaraq pasanqa unë Israel nacionpa mirëninkunataqa? Jesucristu wanunqanman y Jehoväman markäkuyaptinmi cada ünota invitan perdonninta y ankupäkïninta chaskiyänampaq. Jina tsë perdontaqa chaskiyanqa jutsankunapita manaraq arrepentikur wanushqa kayanqampita juk limpio Patsaman kawarimoq nunakunam (Juan 5:28, 29; Hech. 24:15).

JEHOVÄPA PERDONNIMPITA YANAPAKÏTA CHASKI

17, 18. ¿Imatataq ruranantsik Jehoväpa perdonninta chaskinapaq?

17 ¿Imanötaq Jehová perdonamënintsikta munanqanta chaskikushwan? Davidnö y Manasesnömi kanantsik. Jutsallakunqantsiktam cuentata qokunantsik, arrepentikunantsik, perdonamänantsikpaq rogakunantsik y limpio shonquta qomänantsikpaq mañakunantsik (Sal. 51:10). Jatun jutsata rurashqa karqa anciänokunapa yanapakïnintam ashinantsik (Sant. 5:14, 15). Jutsaman imanö ishkishqapis, alläpa kushikïpaqmi Moisesta Jehová ninqanta yarpëqa, kënömi nirqan : “[Jehoväqa] alläpa ankupäkoq [llakipäkoq]  y alläpa alli, mana ras piñakoq y alläpa kuyakoq y chipyë rasun kaq. Waranqakunapaq kuyakïninta katseq; llutan rurëta, mana alli rurëta y jutsata perdonaq”. Y pëqa manam cambiashqatsu (Éx. 34:6, 7).

18 Jutsankunapita arrepentikoq israelïtakunata perdonarninmi, “puka color” cuenta jutsankuna këkaptimpis, Jehoväqa ‘rashtatanö [qasapatanö] yulaqta’ tikratsinampaq kaqta awnirqan (lei Isaías 1:18 *). Tsëqa, ¿ima ninantaq noqantsikpaq Jehoväpa perdonnin? Jutsantsikkunata y pantanqantsikkunata chipyëpa ushakäratsinan ninanmi, pero tsëpaqqa agradecikunantsikmi y shonqupita patsëmi arrepentikunantsik.

19. ¿Imapitataq yachakushun qateqnin kaq yachatsikïchö?

19 Noqantsikta Jehová perdonëkämashqaqa, ¿imanötaq Jehová ruranqanta qatishwan nuna mayintsikta tratanqantsikchö? ¿Imaraq yanapamäshun pipis alläpa ofendiramarnintsik perdonta mañamashqa perdonëkunapaq? Qateqnin yachatsikïmi yachatsimäshun shonquntsik imanö këkanqanta alleq rikarnin Jehová ruranqanta qatinapaq, Jehoväpaqmi salmista këta nirqan: “Alläpa allim y perdonamänapaqpis listom këkan” (Sal. 86:5).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 6 2 Samuel 12:1-4: “Y Jehovänam David kaqman Natanta kacharqan. Tsëmi pë kaqman yëkurir këta nirqan: ‘Juk markachömi ishkaq nunakuna kayarqan, juk kaqmi kapoqyoq karqan y juk kaqnam waktsa karqan. Kapoqyoq kaqqa mëtsika üshayoq y wäkayoqmi karqan; pero waktsa kaqpaqa juk malta üshanllam kapurqan, rantinqan takshalla üshan. Y kawëkaqtam këkatsirqan, y pëpa makinchömi wamrankunawan junto winëkarqan. Kikin mikunampaq kaqpitam mikoq y cöpampitam upoq, y mellqaninchömi punoq, imëka warmi wamrannömi karqan. Tsëpita juk tiempotanam, kapoqyoq nunapa visïtan chärirqan, pero pëqa manam munarqantsu kikimpa üshankunapita y wäkankunapita posadakoq nunapaq mikïnin rurarapïta. Tsëmi waktsa nunapa üshanta tsarirkur visitaqnin nunapaq mikïnin rurarirqan’”.

^ par. 9 Salmo 32:5: “Willëkullarqaqmi jutsallakunqäta y manam tsapararqänatsu mana allita ruranqäta. ‘Jehovätam jutsallakunqäta willëkushaq’ nirqämi. Y qamqa mana allita rurar jutsallakunqäpitam perdonamarqëki”.

^ par. 15 Nehemías 9:30: “Pero qamqa mëtsika watakunapam pëkunata imanarqëkitsu y espiritïkiwanmi [espirituykiwanmi] pëkuna mana alli rurayanqanta willakur sïguirqëki, profëtëkikunawan, y pëkunaqa manam wiyakuyarqantsu. Tsëmi patsachö këkaq markakunapa makinchö dejarirqëki”.

^ par. 18 Isaías 1:18: “Shayämï, qamwan noqa asuntokunata altsashun —ninmi Jehová—. Qamkunapa jutsëkikuna puka color cuenta këkaptimpis, rashtanö [qasapanö] yulaqmi tikratsishqa kanqa, puka color tëlanö këkarpis millwanö yulaqmi tikranqa”.