1. a) ¿Imatataq mas munantsik? b) ¿Pikunawantaq kushikïta tarintsik?

LLAPANTSIKMI amïguntsikkunawan juntu juntu këta munantsik. Peru tsëpaqqa, alleqraqmi reqinantsik y precisaqpaqmi churanantsik. Alläpam kushikuntsik kastantsik y amïguntsik kuyamashqa, valoramashqa y llakikïnintsikta o kushikïnintsikta entiendimashqa. Tsënö kaptimpis, Kamakoq Teytantsikta reqinantsikmi masqa precisan (Ecl. 12:1).

2. a) ¿Imatataq Jehovä änimantsik? b) ¿Imanirtaq wakinkunaqa tsëman creiyantsu?

² Jehovämi invitamantsik pëman witinapaq, y tsënö rurashqaqa, pëpis ‘witimunampaq’ kaqtam änimantsik (Sant. 4:8, NM). ¡Këqa alläpam kushiratsimantsik! Mëtsikaqmi, mana väleqno sientikurnin o Dios alläpa karuchö kanqanta pensarnin, pëkunaman Dios witita munanqanta creiyantsu. Peru ¿rasumpaku Dioswan amïgu këta puëdintsik?

3. ¿Imapitataq següru këkashwan?

³ Segürum këkänantsik reqita munaqninkunapitaqa Jehovä “mana caruchö” këkanqanta (leyi Hëchus 17:26, 27 * y Salmu  145:18 *). Jutsasapa kashqapis, Diosnintsikqa munan pëman witinantsikta y amïgun kanantsiktam (Is. 41:8; 55:6). Kikin pasashqa karmi salmista kënö nirqan: “Mañakïkuna Wiyaq, qammanmi shayämunqa tukï rikoq nunakuna. [...] Alläpa kushishqam kanqa qam akranqëki kaq y qamman wititsinqëki kaq” (Sal. 65:2, 4). Rey Asä Diosman witinqampita Biblia willakunqanta rikärishun. *

4. ¿Imatataq judïu nunakunata rey Asä yachatsirqan?

⁴ Judä nacionchöqa, cuerpunkunata rantikur y lluta dioskunata adorarmi kakuyaq, tsëmi rasumpa kaq adoracionta defendirnin rey Asäqa templupita tsëkunata ushakätsirqan (1 Rey. 15:9-13). Tsëmi ‘unë awilunkunapa Jehovä Diosninta ashiyänampaq, leyninkunata y mandamientunkunata wiyakuyänampaq’ Judä markata nirqan. Y Diosqa chunka watapa mandakunqantam yamë kawakïwan vendicirqan. Y tsëtaqa Asä alleqmi musyarqan, tsëmi tsë markata nirqan: “Jehovä Diosnintsiktam ashirquntsik. Ashirquntsikmi y pëmi llapanchö yamë kawakïnintsik qomarquntsik” (2 Crön. 14:1-7). Pasakunqanta rikärishun.

5. a) ¿Ima pasakunqantaq Asäpa markäkïninta pruëbaman churarqan? b) ¿Y imanötaq tsë llapan usharqan?

⁵ Qam Asä kanqëkiman pensarishun. Etiopïapa tröpankunata mandaq Zërah nunam, 1.000.000 nunankunawan y 300 guërrapaq cärrunkunawan Judäta ushakätsinampaq shamïkan (2 Crön. 14:8-10). Y qamqa, 580.000 soldädukunallawanmi këkanki. ¿Imataraq ruranki? ¿Imanirtaq mëtsika tröpakuna shayämunanta Dios permitin ninkimantsuraq? ¿Kikikimantsuraq o Jehovämantsuraq markäkunkiman? Asä ruranqanqa rikätsikun Jehoväman paqwë markäkunqantam. Llapan shonqunwanmi kënö mañakurqan: “Yanapëkalläyämë Jehovä Diosnïkuna, qammanmi markäkayämö y jutikichömi kë mëtsikaq nunakunawan pelyaq shayämurqö. Oh Jehovä qammi Diosnïkuna kanki. Ama dejëtsu wanoq nunapa kallpan vencishunëkita”. ¿Imanötaq Dios contestarqan? ‘Etiöpekunatam vencirirqan’. Manam ni pï kawëkar quedarqantsu (2 Crön. 14:11-13).

6. ¿Imakunachötaq Asänö kashwan?

⁶ Biblia ninqannöpis Asäqa “Jehoväpa rikënimpaq allillatam rurarqan” y shonqunqa “Jehovällapaqmi chipyëpa karqan”. Tsëmi pëqa chipyëpa markäkurqan Dios pushanampaq y tsapänampaq kaqman (1 Rey. 15:11, 14). Noqantsikpis, kanan tiempu y shamoq tiempuchö Jehoväwan alli amïgö këta munarqa, llapan shonquntsikwanmi sirwinantsik. Alläpam agradecikuntsik pë kaqman witinapaq Jehovä ruranqampita y lädunchö kanapaq yanapëkämanqantsikpita. Y tsëpaq ishkë cösaskunata ruranqanta rikärishun.

7. a) ¿Imakunatataq Jehovä rurashqa pë kaqman pushamänapaq? b) ¿Ima ruranqantaq llapampitapis mas precisaqqa?

⁷ Jehoväqa kuyamarnintsikmi kë shumaq Patsata kamashqa y llapan junaqkunam imëkata qomarnintsik kawëkaqta katsimantsik (Hëch. 17:28; Apoc.  4:11). Jina pëqa imëkanöpam yachatsimantsik (Lüc. 12:42). Mañakunqantsikta cada ünuta wiyamänapaqpis änimantsikmi (1 Juan 5:14). Peru llapampitapis mas precisaqqa, Jesus pagakunqanmi Jehovä kaqman pushamantsik, tsëmi mas jatun kuyakïninqa; jina tsëmi Jehoväman witinapaq yanapamantsik (leyi 1 Juan 4:9, 10, 19). Wanïpitawan jutsapita libramänapaqmi Tsurinta kachamurqan (Juan 3:16).

8, 9. ¿Imanötaq Jehoväpa munëninta cumplitsin Jesus?

⁸ Jesucristu manaraq shamuptin kawaq nunakunapis, Jesus pagakunampaq kaqwan salvakuyänampaqmi Jehovä patsätsirqan. Juk Salvakoqta änikunqampita patsëmi, Jehoväpaqqa pagakushqa cuentana karqan (Gen. 3:15). Tiempuwannam, apostul Pablupis Jehoväta agradecikurqan “nogantsic raycur” ‘wanunanpag’ Jesusta kachamunqampita. Jina tsërëkur ‘unay runacunatapis Tayta Dios perdonarnin salvaycangantam’ nirqan (Rom. 3:21-26, MTCS). Awmi, Jesusrëkurllam Diosman witita puëdintsik.

⁹ Jesucristurëkurmi humildikunaqa Jehoväta reqiyan y amïgun kayan. Tsëmi Pablu Jesuspaq nirqan: “Jutsa rurellacho caquicashqa[m] noqantsicpaq wanorqan. Tsenopam musyantsic Diosqa allapa cuyamashqantsicta” (Rom. 5:6-8). Manam merecirqantsiktsu, peru kuyamarnintsikmi Jehoväwan Jesusqa salvacionta qomarquntsik. Tsëmi Jesus nirqan: “Taytä pitapis acrar nogaman mana apamuptinga, manam nogaman shamur criyiyämanmantsu”. Jina nirqanmi: ‘Nogallawanmi quiquin Tayta Diosmanga chayta puediyanqui’ (noqakunam yanayätsiyarqö, Juan 6:44; 14:6, NTCN). ¿Imanötaq Jehoväqa pë kaqman pushamantsik? Espïritunwanmi, y tsëwanmi yanapamantsik imëyaqpis lädunchö këkänapaq (leyi Jüdas 20, 21). Juknöpapis Jehoväqa pë kaqman pushamantsikmi, rikärishun.

10. ¿Imanötaq Biblia yanapamantsik Diosman witinapaq?

¹⁰ Këyaqqa 14 librukunapa atska versiculunkunapitanam yachakurirquntsik. Tsëmi mana Bibliawanqa, musyashwantsu karqan Kamamaqnintsikman witita puëdinqantsikta, Jesus wanurnin pagakunqan ima kanqanta, ni Jehoväman pushamanqantsikta. Jehoväqa espïritunpa yanapakïninwanmi Palabranta qellqatsimurqan, tsëwanmi musyarintsik Jehoväqa alläpa alli kanqanta. Tantiyarinallapaq, Exodu 34:6, 7 textuchömi Moisesta Jehovä nirqan, “alläpa ankupäkoq y alläpa alli, mana ras piñakoq y alläpa kuyakoq y chipyë rasun kaq, waranqakunapaq kuyakïninta katseq; llutan rurëta, mana alli rurëta y jutsata perdonaq” kanqanta. ¿Manaku tsënö Diosqa alläpa yachanëpaq? Jehoväqa musyanmi Palabranta leyir pëpita mas yachakushqaqa, kawanqanta mas següru kanapaq kaqta y mas lädunchö sientikunapaq kaqta.

11. ¿Imanirtaq Jehovä imanö kanqanta musyanantsik? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)

¹¹ Dioswan amïgu këpaq parlarmi Acerquémonos a Jehová nishqan librupa 3 kaq päginanchö nin: “Juk amïguta kuyanapaq y valoranapaqqa alleq reqinqantsikmi yanapamantsik. Tsëmi, Dios imanö kanqanta alleq musyanapaqqa, alläpa precisan Bibliapita yachakunantsik”. Jehoväqa Palabranta qellqatsishqa fäcil-lla entiendinapaqmi. ¡Tsëtaqa alläpam agradecikuntsik!

12. ¿Imanirtaq Jehoväqa nunakunawan Bibliata qellqatsirqan?

 ¹² Jehoväqa angelkunawanmi Bibliata qellqatsita puëdinman karqan, porqui pëkunapis noqantsikta y ruranqantsiktaqa precisaqpaqmi churayan (1 Pëd. 1:12). Dios ninqankunataqa llapantam qellqayanman karqan. Peru ¿nunakuna imanö sientiyanqanta y wanayanqankunata qellqayanqanchö rikätsikuyanmantsuraq karqan? Manam. Tsëta musyarmi Jehoväqa Bibliata qellqayänampaqqa nunakunata akrarqan. Tsënöpam entiendintsik qellqaq kaqkuna y wakin nunakuna imakunapa pasayanqanta, imanö sientikuyanqanta, mantsapakuyanqanta, pantayanqanta y rurayanqan alli yarquptin kushikuyanqantapis. Profëta Elïasnöpis, Bibliata qellqaqkunaqa ‘noqantsicno nunallam’ kayarqan (Sant. 5:17).

13. ¿Imanötaq sientikunki Diosman Jonas mañakunqanta leyir?

¹³ Dios mandanqanta rurëta mana munar Jonas juk markaman ëwakunqanta yarpärishun. Juk angel Bibliata qellqarqa, ¿Jonas imanö sientikunqanta churanmantsuraq karqan? Manam, tsëmi Jehoväqa kikin Jonas pasanqanta qellqanampaq nirqan. ¡Shonquman chaq palabrakunatam akrarqan! Tantiyarinapaq, lamar rurinchö këkarmi kënö mañakurqan: “Wanunëkarmi, Jehoväman yarparqä” (Jon. 1:3, 10; 2:1-9).

14. ¿Imanirtaq Isaïas kikimpaq qellqanqanta entiendintsik?

¹⁴ Jina Isaïaspis, Dios alläpa puëdeq kanqanta juk visionchö rikärirmi, jutsasapa kanqanta cuentata qokurir kënö nirqan: “¡Ay noqallä! ¡Mana kaqnömi sientikö, porqui llutankunallata parlaq nunam kallä, y llutankunallata parlaq nunakuna rurinchömi kawä; porqui nawïkunam rikashqa  tröpakunapa mandaqnin kikin Rey Jehoväta!” (Is. 6:5). Juk angelqa manam tsënö qellqanmantsu karqan. Peru Isaïasqa tsëtam qellqarqan, y pënö jutsasapa karmi, imanö sientikunqanta entiendintsik.

15, 16. a) ¿Imanirtaq wakinkuna imanö sientikuyanqanta nimashqa alleq entiendita puëdintsik? Ishkë ejempluwan willakaramï. b) ¿Imataq Jehoväman mas witinapaq yanapamäshun?

¹⁵ Jacobmi nirqan, “manam merecillätsu” y Pëdrunam nirqan, ‘jutsasapam’ kallä. ¿Juk angelqa tsënö nita puëdinmantsuraq karqan? (Gen. 32:10; Lüc. 5:8.) ¿Jesuspa discïpulunkunanötsuraq mantsapakuyanman karqan? ¿Pabluwan wakin cristiänukunanötsuraq chikikäyaptimpis yachatsikuyänampaq valorta wanayanman karqan? (Juan 6:19; 1 Tes. 2:2.) Manam, porqui angelkunaqa jutsannaq karmi imëkatapis allillata rurayan. Peru noqantsikqa jutsasapam kantsik, tsëmi wakin nunakuna imanö sientikuyanqanta nimashqaqa raslla entiendintsik. Y Bibliata leyirninqa, kushikoqkunawan kushikïta y waqaqkunawan waqëtam puëdintsik (Rom. 12:15).

¹⁶ Diosqa pacienciawan y kuyakïwanmi unë jutsasapa sirweqninkunaman witirqan, tsëman y imanö tratanqanman yarpachakunqantsikmi yanapamantsik alleq reqinapaq y mas kuyanapaq, tsënöpam mas lädunchö sientikushun (leyi Salmu 25:14 *).

17. a) ¿Ima nirqantaq profëta Azarïas rey Asäta consejarnin? b) ¿Imëtaq tsë consëjuta Asä wiyakurqantsu y imataq pasarqan?

¹⁷ Etiöpi tröpata rey Asä guërrachö ganariptinmi, profëta Azarïasqa rey Asäta y llapan nacionta kënö consejarqan: “Jehoväqa qamkunawanmi këkan, qamkuna pëwan këkäyaptikiqa; y ashiyaptikiqa, këkämunqam tariyänëkipaq; peru jaqiriyaptikiqa, pëpis jaqiriyäshunkim” (2 Crön. 15:1, 2). Peru tiempuwanqa rey Asäqa manam tsë consëjuta wiyakurqantsu. Israelpa chunka kastankuna ushakätsita munaptinmi, Jehoväpa yanapakïninta yapë ashinampa rantin, Siriapa yanapakïninta ashirqan. Tsëmi Jehovä nirqan: “Upa rurëtam rurarqunki, kanampita patsëmi chikiyäshoqnikikuna qamwan pelyata ashirllana kayanqa”. Y tsënömi karqan (2 Crön. 16:1-9). ¿Imatataq këpita yachakuntsik?

18, 19. a) ¿Imatataq rurashwan Jehoväpita rakikashqa karqa? b) ¿Imanötaq Jehoväman witishun?

¹⁸ Jehoväpitaqa ama imëpis rakikäshuntsu. Rakikashqa karqa Osëas 12:6 textu ninqanta wiyakushun: “Diosnikimanmi kutinëki, rasumpa kuyarnin y alli kaqta rurarnin; y [...] imëpis Diosmanmi shuyaränëki”. Jutsantsikpita Dios pagakunqanman yarpachakur y Palabranta alleq estudiarnin Diosman mas witishun (leyi Deuteronomiu 13:4 *).

¹⁹ Salmu qellqaqmi nirqan: “Noqapaqqa alläpa allim Diosman witï” (Sal. 73:28). Y noqantsikpaqpis alläpa allim. Tsënö këkaptinqa, Jehoväpita mas yachakushun, tsënöpa mas kuyanapaq. ¡Jehoväman witishqaqa, kanan y imëyaqpis läduntsikchömi këkanqa!