1, 2. a) Unë Israelchö mitsikoqqa, ¿imanötaq üshankunata cuidaq? b) ¿Imachötaq mitsikoqwan juk teyta igualan?

UNË Israelchö üshata mitseqqa, alalëchö y achachëchömi üshankunata ladrunkunapita y mikukoq animalkunapita cuidaq, tsëqa manachi fäciltsu karqan. Üshankunataqa seguïdum rikarëkaq, tsënöpa juk ushan qeshyaptin o pakikuptin ras yanaparinampaq. Ashkashkunatanäqa dëbil kayaptinmi masraq cuidaq (Gen. 33:13).

² Teyta kaqkunaqa juk mitsikoq cuentam kayänan. Wamrankunata ‘Jehoväpa yachatsikïninchö y consëjunchö’ wätayänampaqqa, alli mitsikoqpa rurëninkunatam qatita procurayänan (Efes. 6:4, NM). Tsë rurëqa manam fäciltsu. Porqui wamrakunapis mana alli munëyoqmi kayan. Jinamampis, kë mundum Satanaspa yachatsikïninkunata wamrakunapa pensëninman churan (2 Tim. 2:22; 1 Juan 2:16). Wamrëki kapushuptikiqa, ¿imanöraq mitsikoq cuenta cuidankiman? Rikärishun kimata ruranëkipaq kaqta.

3. ¿Imanötaq teytakuna wamrankunata alleq reqiyanman?

³ Juk alli mitsikoqqa, üshankuna alli kayänanta munarmi seguïdu rikapan. Tsënöllam qampis wamrëkikunawan rurankiman. Bibliam kënö nimantsik: “Alleqmi reqinëki üshëkikuna imanö kayanqanta” (Prov. 27:23). Wamrëkikunata alleq reqinëkipaqqa, alkäbullam këkänëki imata rurayanqanta, pensayanqanta y sientiyanqanta. ¿Imanötaq tsëta rurankiman? Seguïdu pëkunawan parlarmi.

4, 5. a) ¿Imataraq teytakuna rurayanman wamrankunawan shumaq parlakuriyänampaq? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.) b) ¿Imataq qamta yanapashurqunki wamrëkikunawan shumaq parlakuriyänëkipaq?

⁴ Jövin këninkunaman wamrakuna chäyaptinmi, wakin teytakunapaqqa alläpa sasaraq (ajarä) kashqa pëkunawan parlë. Porqui tsë edäyoq jövinkunapaqqa, sasaraqmi imata pensayanqampita y sientiyanqampita parlëqa, jina japallankunallam këta munayan. Wamrëkikunata tsë pasaptinqa, ¿imatataq rurankiman? Qamwan shumaq parlanampaq obliganëkipa rantin, cada junaq parlapëta procurë. Imallatapis rurayanqëki höram parlakuriyankiman (Deut. 6:6, 7). Tsëpaqqa, itsa pasyaq ëwayankiman, imallatapis pukllayankiman o wayichö imallatapis juntu rurariyankiman. Tsëkunachömi jövinkunaqa alli sientikuyan parlakuriyänampaq.

⁵ Peru tsëkunachöpis mana parlaptinqa, pëta imata ruranqampita tapunëkipa rantin, qam ruranqëkita willë. Tsënöpa itsa pëpis imallatapis willarishunkiman. O juk asuntupita imata pensanqanta musyëta munarqa, yachëllapa tapupë. Itsa tsë asuntupaq yanasan imata pensanqanta tapurinkiman. Tsëpitana tapuri yanasanta yanapananrëkur imata ninampaq kaqta.

6. ¿Imanötaq wamrëkikunata rikätsinkiman wiyanëkipaq listu këkanqëkita?

⁶ Wamrëki shonqupita patsë imallatapis willashunëkita munarqa, pëkunapaq tiempuyoq kanqëkita y wiyanëkipaq listu këkanqëkita rikätsi. Teytankunata ocupädullata rikarninqa, jövinkunaqa manam parlëta munayanqallatsu. ¿Imanötaq wamrëkita rikätsinkiman wiyanëkipaq listu këkanqëkita? Manam “munanqëki höram parlapämëta puëdinki” ninanllatsu,  antis jövinqa musyëta munam problëmanta shumaq wiyanëkita y mana piñakunëkipaq kaqtam. 19 watayoq Kaylam, kënö nin: “Papänïwanqa imallapitapis parlakuriyämi. Y ninqätaqa ushanqäyaqmi wiyaman y manam juzgamantsu. Nïkurnam shumaq consejaraman”.

7. a) ¿Imanötaq teytakuna wamrankunata yachëllapa parlapäyanman piwampis reqinakïpaq consëjuta mañakuyaptin? b) ¿Imanötaq teytakuna mana munëkarpis wamrankunata llakitsiyanman?

⁷ Penqakurnin mana parlayanqan asuntukunapita parlarninqa, ama mana alliman chätsinampaq kaqllataqa ras parlapëta procurëtsu, sinöqa rasumpa imanö kanqanta yachatsi. Tantiyarinapaq, juk restaurantichö cada mikïta mañanqëkichö, “kë mikïqa qeshyatsikunmi” neq willakïta rikarqa, ¿imataraq rurankiman? Manachi mikunkimantsu, juk restaurantitachi ëwakunkiman. Tsënöllam pasakunman, wamrëkikuna piwampis yarqur reqinakuyänampaq consëjuta mañashuptiki, peligrösu kanqanllata parlapaptikipis (leyi Colosensis 3:21). Tsëpa rantinqa alli kaqta y mana alli kaqta musyanampaq yachëllapa parlapë. Emily jutiyoq panim këta nin: “Chölukunawan yarqïpaq (yarquypä) teytäkunawan parlaptïqa, manam pasëpa mana allitanöqa rikäyantsu, antis casakunapaq reqinakïqa alläpa shumaq kanqantam niyänam. Tsëmi imapitapis pëkunawan parlëta mantsapakötsu, tsëmi pakëllapa imatapis ruranäpa rantin, piwampis reqinakïkanqäta musyayänanta munä”.

8, 9. a) ¿Imanirtaq pacienciawan wiyanantsik precisan? b) ¿Imanötaq yanapashurqunki wamrëkikunata shumaq wiyanqëki?

⁸ Kayla ninqannöpis, wamrëkikunata rikätsi imallatapis niyäshuptiki pacienciawan wiyanëkipaq listu këkanqëkita (leyi Santiägu 1:19). Japallanlla wamranta wätaq Katiam, kënö nin: “Unëqa, wamräwan rasllam piñakureq kä, manam parlar ushanantapis dejaqtsu kä. Tsënöqa kaq kä, alläpa utishqa (ajayashqa) kar o parlapäyämänanta mana munarmi. Peru kananqa jukläyana kaptïmi, wamrapis cambiashqa. Y shumaqnam parlakuriyä”.

⁹ Ronald jutiyoq teytatapis tsënöllam pasarqan juk shipash wamranwan, pëmi nin: “Colegiuchö juk chölu gustanqanta willaramaptinmi, qallananchöqa yawarnï puwarirqan. Peru Jehovä sirweqninkunata pacienciawan rikämanqantsikta pensarmi, manaraq piñaparnin  wamrä shumaq parlakaramunanta jaqirqä. ¡Y allipaqmi karqan! Tsëchöraqmi wamrä imanö sientikunqanta mäkurirqä. Ushariptinnam, fäcilna karqan kuyëllapa parlapänäpaq. Mas kushikïpaqqa karqan consejanqäta wiyakunqanmi, y portakïninta cambiëta procuranampaqmi nimarqan”. Wamrantsikkunawan seguïdu parlashqaqa, shonqunchö y pensëninchö ima kanqantam musyashun. Y tsëmi permitimäshun imata akrayaptimpis noqantsikta cuentaman churamänapaq. *

10, 11. ¿Imanötaq wamrëkikunata yanapankiman rasumpa kaqpita mana rakikäyänampaq?

¹⁰ Juk alli mitsikoqqa musyanmi qewata ashir ashir ëwanqanchö mëqan üshampis oqrakärinampaq kaqta. Jina tsë üsha cuentam wamrakunapis, mana alli amïgukunawan juntakar o kushikïkunata ashirnin rasumpa kaqpita ichikllapa ichikllapa rakikäriyanman (Prov. 13:20). ¿Imataraq rurankiman wamrëkikuna tsënö mana rakikäriyänampaq?

¹¹ Ima mana allillatapis wamrëkikunachö rikarqa ras yanapë. Imachöpis alli këninkunata maslla sinchiyätsi (2 Pëd. 1:5-8). Y tsëtaqa rurankiman familiachö Diosta adorayanqëkichömi. 2008 wata octubri kaq Diospita Yachatsikunapaq höjam kënö nirqan: “Familiachö ollqukunatam alli atikayaq o willapäyaq Jehová mandanqanta rurayänëkipaq, y churayanqëki höracho mana haqita Bibliapita yachakuyänëkipaq”. ¿Tsë hörakunata provechëkankiku wamrëkikunata yachatsinëkipaq? Diospa kaqchö yanapayanqëkitaqa wamrëkikuna alläpam agradecikuyan (Mat. 5:3, NM; Filip. 1:10, NM).

12. a) ¿Imanötaq familiachö Diosta adoranqantsik jövinkunata yanapan? (Rikäri “Pëkunaqa agradecikuyanmi” neq recuadruta.) b) ¿Imanötaq qamta yanapashurqunki Familiachö Diosta Adorana Höra?

¹² Familiachö Diosta Adorana Hörapaqmi  Carissa kënö nin: “Parlakuriyänäpaq jamakuriyanqäqa alläpam gustaman. Tsëmi mas juntayäman y tsëtaqa kushishqam yarparäyä. Papänïqa imëpis tsë estudiutaqa rurëkanllam. Precisaqpaq churanqanta rikanqämi, noqapis tsënölla rikänäpaq yanapaman”. Brittney panintsikpis kënömi nin: “Familiachö Diosta adorëqa teytäkunawan mas amïgu kayänäpaqmi yanapayämashqa. Noqaman y problëmäkunaman yarpachakuyanqantam rikätsiyäman. Masmi familiatanö juntayäman y sinchiyätsiyäman”. Diospa kaqta wamrantsikkunata yachatsiqa, shumaq cuidëmi. *

13. ¿Imanötaq teytakuna wamrankunata yanapayanman Jehoväta sirwiyänampaq?

¹³ Juk alli mitsikoqqa üshankuna alli kananta munarmi peligrukunapita defendin y “alli kaq qewakunaman” pushan (Ezeq. 34:13, 14). ¿Manaku qampis wamrëkikuna tsënölla alli kaqchö kayänanta munanki? Jehoväta sirwiyänampaq y Salmistanö sientikuyänampaqqa qammi yanapëta puëdinki. Pëmi nirqan: “Teyta Diosllä, munanqëkita rurarmi alläpa kushikurqö, y shonqöpa rurinchömi leynikikuna këkan” (Sal. 40:8). Wamrëkikuna tsënö sientikurninqa Jehoväta sirwita munarmi bautisakuriyanqa. Peru tsëpaqqa kikinkunam alli juiciunkunawan akrayänan.

14, 15. a) ¿Ima rurëtataq teytakuna procurayanman? b) ¿Imanirtaq wakin jövinkuna rasumpa kaqta yachakuyanqanta segürutsu kayan?

¹⁴ Peru ¿imataraq rurankiman Diospa kaqchö wamrëki mana poquptin o rasumpa kaqta yachakunqampita següru mana kanqanta niptin? Noqantsikrëkur imëkata ruranqampita agradecikurnin Jehoväta kuyananta procurë (Apoc. 4:11). Tsënam, listu kanqan höra Jehoväta sirwita kikinna akranqa.

¹⁵ Y ¿wamrëki yachakunqampita següru mana kanqanta niptinqa? ¿Imanöraq rikätsinkiman Jehoväta sirwinqan kawëninchö mas alli kaq kanqanta, y tsëta ruranqan imëpis kushitsinampaq kaqta? Puntataqa musyë imanir tsënö ninqanta. ¿Tsëtaqa nin Biblia ninqanta mana creirku, o yanaqinkuna wiyëkäyaptin defendikïta mana puëdirku? ¿Biblia ninqan mana yanapakunqanta pensarku, o itsa despreciashqa y japallan sientikurku?

16, 17. ¿Imanötaq teytakuna wamrankunata yanapayanman Jehoväwan amïgu këman chäyänampaq?

¹⁶ Imanir tsënö pensaptimpis puëdinkim yanapëta. Wakin teytakunataqa wamrankunata kënö  tapuyanqanmi alli yarqupushqa: “¿Gustashunkiku cristiänu kë, o sasatanöku rikanki? ¿Imachötaq yanapakun? ¿Imachötaq yanapakuntsu? ¿Imallawampis igualanku bendicionkunata kanan witsan chaskikanqantsik y shamoq tiempuchö chaskinapaq kaq? ¿Tsëqa manatsuraq sinchikushwan?”. Peru yachëllapa y kuyëllapam tapurinëki. Itsa Marcus 10:29, 30 textupita parlariyankiman. Itsa wakin jövinkunaqa apuntayanqa imachö yanapakunqanta o mana yanapakunqanta. Tsëta rikar imachöpis mas alliyäyänampaq. ¿Qamwanku wamrëkikuna estudiayashqa Yachatsikun y Dios Yayapa kuyakïninchö librukunata? Jukkunata yachëkätsirqa, ¿imanirtaq wamrëkikunataqa yachatsinkitsu?

¹⁷ Imë karpis wamrëkikunaqa Jehoväta sirwita o mana sirwitam decidiyanqa. Manam qam Diosta sirwinqëkirëkurllatsu pëkunapis tsëta rurayanqa. Jehoväwanmi kikinkuna amïgu kayänan (Prov. 3:1, 2). Tsë rurëta sasatanö wamrëki rikaptinqa, kënö fäcil-lla tapukïkunata rurakunampaqmi nirinkiman: “¿Imanötaq noqa musyä Dios rasumpa kawanqanta? ¿Imataq rikätsiman noqapaqpis Dios yarpachakunqanta? ¿Imanöpataq leyninkuna noqapaq alli kanqanta creï?”. Alli mitsikoq kanqëkita wamrëkikunata rikätsi, y pacienciawan pushë, tsënöpa Jehoväta sirwi mas alli kanqanta rikar kikinkuna akrakuyänampaq (Rom. 12:2). *

18. ¿Imanötaq teytakuna alli mitsikoq Jehoväta qatiyanman?

¹⁸ Rasumpa cristiänukunaqa Alli Mitsikoq Jehovätam qatita munantsik (Efes. 5:1; 1 Pëd. 2:25). Teyta kaqkunam masqa wamrankunata alleq reqiyänan. Llapan puëdiyanqanchömi yanapayanman Jehoväpa bendicionninta chaskiyänampaq. ¡Alleq yanapayë Jehoväta kuyayänampaq!