1. ¿Imatataq mëtsikaq nunakuna kanan witsan pensayan?

KANAN tiempu nunakunaqa Diospa mandamientunkunata manam cäsukuyantsu. Nunakunaqa pensayan mana casädu këkar oqllanakur ruranakï y ollqupura y warmipura kakïpis allilla kanqantam. Tsëkunata ruraq nunakunaqa rikakun pelïculakunachö, librukunachö, cancionkunachö y maskunachömi (Salmu 12:8). Peru nunakuna tsënö rakcha kayaptimpis, Jehoväqa yanapamënintsikta puëdinmi limpiu kanapaq (leyi 1 Tesalonicensis 4:3-5).

2, 3. (1) ¿Imanirtaq mana alli pensëkunata vencinantsik? (2) ¿Imapitataq kë yachatsikïchö yachakushun?

² Jutsasapa karmi, anzueluchö këkaq kuruman pescädu ëwaqnöpis, mana alli cösaskunata munapar qallëkushwan. ¿Imataraq rurashwan mana alli pensëkuna chämuptinqa? Peqantsikpitam raslla jorqarinantsik. Tsënö mana rurarqa mas y masmi munapar qallëkushun. Y tentacion chäramuptinqa rasllam jutsaman ishkirishun (leyi Santiägu 1:14,  15 *). Tsëmi, noqantsikpita Jehovä kushikunanta munarqa, mana alli pensëkunata vencinantsik precisan.

³ Rikanqantsiknömi, imata pensanqantsikpita cuidakunantsik. Mana alli munëkunata vencirninqa manam oqllanakur ruranakï jutsaman ishkishuntsu ni jutsata ruranqantsikrëkur sufrishuntsu (Gälatas 5:16). Kë yachatsikïchömi mana alli pensëkunata vencinapaq kima yanapakïkunata yachakushun: Jehoväwan amïgu kënintsikta, Bibliapa consëjunkunata y Jehoväta unëna sirweq wawqikunapa y panikunapa yanapakïninkunata.

4. ¿Imanötaq yanapamantsik Diospa amïgun kanqantsik?

⁴ Diospa amïgun këta munaqkunatam Biblia kënö nin: “Mana alli rureniquicunata jaqirïcurnin, shonqiquicuna mana alli yarpacachashqanta ama rurayënatsu” (Santiägu 4:8). Këchöqa, Diospa amïgun kaqkunatam pë gustanqanta ruranapaq y pensanapaq nikämantsik. Imëpis amïgun këta munarmi, llakitsinqan kaqkunata rurëta munantsiktsu y alli kaqkunallamanna pensanapaq sinchikuntsik (Salmu 24:3, 4; 51:6; Filipensis 4:8). Awmi, jutsasapa karmi höraqa mana allikunata munarishwan. Peru llakitsita mana munarmi imëkanöpapis mana alli pensëkunata peqantsikpita jorqarintsik y alli kaqllamanna pensantsik (Genesis 6:5, 6).

5, 6. ¿Imanötaq Jehoväman mañakï yanapamantsik mana alli munëkunata vencinapaq?

⁵ Jehoväman imëpis mañakushqaqa, mana alli munëkunata vencinapaq y alli kaqllamanna pensanapaqmi Santu espïritunwan yanapamäshun. Tsëmi mañakïnintsikchöqa alli kaqllamanna pensëta munanqantsikta willanantsik (Salmu 19:14). Jinamampis, jutsaman chätsimaqnintsik noqantsikchö imapis kanqanta rikätsimänapaqmi mañakunantsik (Salmu 139:23, 24). Jina mañakunantsikmi, oqllanakur ruranakï jutsaman mana ishkinapaq, y masqa tentacionkuna kaptin yanapëkamänapaq (Mateu 6:13).

⁶ Itsa manaraq Testïgu karqa mana alli rurëkuna gustamarqantsik, y itsa kanampis munapantsikraq. Peru Jehoväqa tsëkunata jaqinapaqmi yanapamënintsikta puëdin. Tsënömi yanaparqan rey Davidtapis. Pëqa jukpa warminwanmi punukïkurqan. Peru arrepentikurmi Jehoväta mañakurqan “limpiu shonquta” y wiyakoq këta qoykunampaq (Salmu 51:10, 12). Qampis mana alli munënikikunata vencita munarqa Jehoväta mañaki. Pëqa yanapashunkim mandashunqëkita wiyakunëkipaq, mana alli munënikita vencinëkipaq y mana alli rurëkunata mana ruranëkipaqpis (Salmu 119:133).

7. ¿Imanötaq Biblia yanapamantsik mana alli munëkunata vencinapaq?

⁷ Jehoväqa mañakïnintsikta contestamun palabran Bibliawanmi. Tsëchömi tarintsik tsuya yakunö Diospa yachëninta (Santiägu 3:17). Llapan junaqkuna Bibliata leyishqaqa peqantsikmanmi churakanqa limpiu pensëkuna (Salmu 19:7, 11; 119:9, 11). Jina Bibliachöqa mana alli munëkunata vencinapaq consëjukunata y unë nunakuna imata rurayanqampita willakïkunatam tarintsik.

8, 9. (1) Proverbius 7 willakunqannö, ¿imanöpataq cuerpunta rantikoq warmiwan juk jövin punukïkurqan? (2) ¿Ima rurëtaq peligrösu kanman?

 ⁸ Proverbius 5:8 textuqa clärum willamantsik oqllanakur ruranakï jutsapita cuidakunapaq. Y 7 kaq capïtulunchönam leyintsik cuerpunta rantikoq warmipa wayin lädumpa paqaspa pasaq juk jövinpaq willakïta. Tsë warmiqa juk esquïnachömi këkan cuerpunta munapätsikunampaq vistishqa. Jövinta rikëkurnam witïkur mutsarin y oqllanakur ruranakïta mas munapätsipa parlapan. Tsë jövinqa manam jutsata ruranampaq kaqta pensartsu wayimpita yarqurqan. Peru mana alli munëta vencinampaq mana kallpachakunqanrëkurmi jutsaman ishkirirqan. Tsëpitam sufrirqan. Peligruman ëwëkanqanta cuentata qokurqa, tsë warmi këkanqampa manachi pasanmantsu karqan (Proverbius 7:6-27).

⁹ Noqantsikpis, imaman chätsimänantsikpaq kaqman mana yarpachakurqa rasllam ishkirishwan mana allikunaman. Pensarishun, alläpa peligrösum kanman televisionta rikëkar, ima pasëkanqanta musyëta munar juk canalpita juk canalman llutalla cambiëqa. Porqui oqllanakur ruranakïta munapätsikoq cösaskunatam rikärishwan. O Internetchö këkarpis, manam invitacion yarqamoqkunaman o oqllanakïta munapätsikoq propagandakunaman o pornografïaman yëkushwantsu. Imamampis llutalla yëkurninqa, mana allikunata munapätsikoq cösaskunatam rikärishwan y jutsamanmi ishkiratsimashwan.

10. 1 Timoteu 5:2 textuta ninqanta mana wiyakushqaqa, ¿imataq pasamashwan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)

 ¹⁰ Jina Bibliaqa nimantsikmi ollqukuna y warmikuna imanö tratanakuyänampaqpis (leyi 1 Timoteu 5:2). Juk casädu testïguqa majanllatam enamorëpa tratanan. Y juk soltëru Testïguqa casakunampaq kaqllatam enamorëpa tratanman. Wakinkunaqa pensayan, mana yataparlla pitapis enamorëpa parlapë y rikapëqa allilla kanqantam. Peru casakïman mana pensëkar, enamoränakïpa tratanakurqa munapänakurmi qallëkuyanqa y oqllanakur ruranakï jutsamanmi ishkiriyanqa. Mëtsikaqnam tsërëkur ishkiyashqana, y noqantsikpis ishkirishwanmi.

11. ¿Imatataq Josëpita yachakuntsik?

¹¹ Josëpitam yachakïta puëdintsik. Patronnimpa warminmi punukïkuyänampaq rogaparqan, peru Josëqa manam munarqantsu. Cada junaqmi warmiqa ishkanlla quedakuyänampaq rogapaq (Genesis 39:7, 8, 10). Tsëpaq parlarmi juk yachaq nuna nin, ishkanlla quedakuyaptinqa tsarakïta mana puëdinampaq kaqta warmi pensanqanta. Peru Josëqa, warmi enamoraptimpis mana cäsunampaqmi decidishqana karqan. Tsënöpam warmita munaparqantsu. Juk kutim warmiqa Josëta röpampita tsarikurkurnin punukïkuyänampaq obliguëta munarqan. Peru pëqa “röpantapis jaqirïkurmi escapar ëwakurqan” (Genesis 39:12).

12. ¿Imanötaq musyantsik rikanqantsikkuna mana alli munëman apamanqantsikta?

¹² Imapis rikanqantsikqa mana alli munëtam shonquntsikchö yuriratsinman. Jesusmi nirqan mana warmin kaqta juk ollqu rikapar oqllanakur ruranakïkaqnöna pensarqa, shonqunchö jutsata rurarishqana kanqanta (Mateu 5:28). Tsëmi pasarqan rey Davidta. Bibliam nin juk casäda warmita bañakïkaqta wayin janampita rikärinqanta (2 Samuel 11:2). Peru juk lädupa tumakurinampa rantinmi pëqa rikarar quedakurqan y warmiman pensar qallëkurqan. Tsërëkurmi tsë warmiwan punukïkurqan.

13. (1) ¿Imanirtaq nawintsikwan “juk conträtuta” ruranantsikqa alläpa precisan? (2) ¿Ima ninantaq nawintsikwan “juk conträtuta” rurëqa?

¹³ Jina Jobpitapis yachakïta puëdintsikmi. Pëqa kënömi nirqan: “Nawïwanmi juk conträtuta rurarqö” (Job 31:1, 7, 9). Pë ruranqannö nawintsikwan “juk conträtuta” ruranantsikqa alläpam precisan, porqui tsëmi mana alli munëkunapita tsapämäshun. Peru ¿ima ninantaq nawintsikwan “juk conträtuta” rurëqa? Tsëqa, oqllanakur ruranakïta munëwan pitapis mana rikapänapaq churakë ninanmi. Letrërukunachö, revistakunachö o imachö karpis oqllanakur ruranakïta munapätsikoqkunata rikarninqa rasllam juk lädupa tumakurinantsik

14. ¿Imatataq rurashwan imëpis limpiu këkänapaq?

¹⁴ Këchö yachakunqantsikman yarpachakurqa, itsa cuentata qokunki imallachöpis cambiukunata ruranëki precisanqanta. Ruranëkipaq kaptinqa, raslla rurë. Jehovä nimanqantsikta wiyakurqa, oqllanakur ruranakï jutsaman manam ishkishuntsu y limpium imëpis këkäshun (leyi Santiägu 1:21-25).

15. Mana alli munënikita vencita mana puëdirninqa, ¿imanirtaq yanapakïta ashinkiman?

¹⁵ Mana alli munënikita vencita mana puëdirninqa, Jehoväta unëna sirweq  wawqikunapa y panikunapa yanapakïninta ashi y pëkunam Bibliawan rikätsiyäshunki cambiukunata ruranëki imanir precisanqanta. Willakïtaqa itsa penqakunki, peru willakunëkiqa alläpam precisan (Proverbius 18:1; Hebrëus 3:12, 13). Tsënöpam Jehoväpa amïgun këta jaqinkitsu.

16, 17. (1) Mana alli munëninkunata vencita mana puëdeqkunata anciänukuna imanö yanapayanqampita willakaramï. (2) ¿Imanirtaq pornografïata rikaqkuna yanapakïta raslla mañakuyänan precisan?

¹⁶ Anciänukunam yanapamënintsikta masqa puëdiyan (leyi Santiägu 5:13-15). Brasilpita juk jövinmi, mana alli munëninta vencita mana puëdinqampaq willakurnin kënö nin: “Pensënïkuna Jehoväta mana gustanqantaqa musyarqämi, peru pitapis willëtaqa alläpam penqakoq kä”. Peru juk anciänum cuentata qokurirqan y anciänukunawan parlanampaq animarirqan. Kë jövinmi kënö nin: “Anciänukunaqa alläpa kuyakoqmi kayarqan y entiendiyämarqanmi. Tsënö tratayämänantaqa manam pensarqätsu. Shumaqmi wiyayämarqan, Jehovä kuyamanqantam Bibliawan yarpätsiyämarqan y noqawanmi Jehoväman mañakuyarqan. Tsëmi yanapamarqan Bibliawan consejayämanqanta chaskikunäpaq”. Tsëpitaqa atska watanam pasashqa y Jehoväwanqa alli amïgum kayan. Y kananqa kënömi nin: “Kikintsiklla mana alli munënintsikta vencita procuranantsikpa rantinqa yanapakïtam ashinantsik”.

¹⁷ Pornografïata rikarëta yachakashqana karqa, yanapakïtam raslla ashinëki. Sinöqa, fäcil-llam jutsaman imë höra karpis ishkirinki. Tsëqa familiëkitawan amïguïkikunatam llakitsinki, y Diosnintsikpaqpis mana allitam nunakuna parlayanqa. Mëtsikaqmi anciänukunata yanapakïta mañakuyashqa y consëjunkunata chaskikuyashqa. Tsënöpam Jehoväpa amïgun këta y congregacionchöpis sïguikäyan (Salmu 141:5; Hebrëus 12:5, 6; Santiägu 1:15, NM).

18. ¿Imatataq rurar sïguikänantsik?

¹⁸ Satanaspa mundun mas rakchayäkïkaptimpis, Diospa sirweqninkunaqa mana alli munëninkunata venciyänampaq y limpiulla kayänampaqmi kallpachakïkäyan. Y tsënö rurayanqampitaqa Jehoväqa alläpam kushikun. Tsëmi kë kima yanapakïkunata alleq provechanantsik: Jehoväwan amïgu kënintsikta, Bibliapa consëjunkunata, y Jehoväta unëna sirweqkunapa yanapakïninkunata. Tsënö rurarqa kushishqa y alli concienciayoqmi kashun (Salmu 119:5, 6). Shamoq tiempuchöqa mananam Satanasqa kanqanatsu y limpiullanam imëyaqpis kawakushun.