1, 2. ¿Imanirtaq animalkunapita jukläya kantsik?

NUNAQA manam animalkunanötsu kantsik. Porqui parlëta, qellqëta, leyita y wakinkuna parlapämanqantsiktam entiendita puëdintsik. Jina Diosman mañakïta y pëpaq cantëtapis puëdintsikmi. Yachaq nunakunaqa manaran musyayanraqtsu tsë llapanta ruranapaq peqantsik imanö yanapamanqantsikta.

² Jehoväqa manam parlë yachaqllatatsu kamamarquntsik, sinöqa maskunatam qomarquntsik animalkunapita jukläya kanantsikpaq (Salmu 139:14; Apocalipsis 4:11). Kikin rikoqta kamamashqantsik karninmi, ima rurëtapis kikintsik akrakunapaq libri jaqimarquntsik (Genesis 1:27). Tsëmi kikintsik akrakïta puëdintsik parlëta yachanqantsikwan Jehoväta alabanapaq o mana alabanapaqpis.

3. ¿Imatataq Jehovä qomarquntsik alli kaqta akrëta yachakunapaq?

³ Jehoväqa Palabran Bibliatam qomarquntsik, imanö alabanapaq y sirwinapaq kaqta musyanapaq. Kanan witsanqa llapanta o pullanllata karpis 2.800 idiömakuna maschönam Bibliata leyita puëdintsik. Bibliata leyirnin y  leyinqantsikman alleq yarpachakurqa Jehovä pensanqannö pensëtam yachakuntsik (Salmu 40:5; 92:5; 139:17). Y pënö pensarqa, imatapis alli kaqtam akrashun y imëyaqpis sirwitam puëdishun (leyi 2 Timoteu 3:14-17).

4. (1) ¿Ima ninantaq alleq yarpachakïqa? (2) ¿Ima tapukïkunapitataq kë yachakïchö yachakushun?

⁴ Alleq yarpachakïqa, imapis imanö kanqanman alleq pensëmi (Salmu 77:12; Proverbius 24:1, 2). Alläpam precisan, Jehoväpita y Jesuspita yachakunqantsikkunaman alleq pensanapaq tiemputa rakinantsik (Juan 17:3). Kë yachatsikïchömi yachakushun kë kiman tapukïkunapita: ¿Imataq yanapamashwan yachakunqantsikkunaman alleq yarpachakunapaq? ¿Imakunamantaq alleq yarpachakushwan? ¿Imatataq rurashwan yachakunqantsikkunaman mas seguïdu yarpachakunapaq y gustamänapaq?

5, 6. ¿Imaraq yanapamäshun leyinqantsikta yarpänapaq y alleq entiendinapaq?

⁵ Wakin rurëkunataqa juk cösaskunaman pensëkarpis rurëta puëdintsikmi. Tantiyarinapaq, biciclëtawan o chakipa purikarnin o shutëkarnimpis. Peru leyinqantsikwanqa manam tsënötsu pasakun, porqui leyinqantsik höra juk cösaskunaman pensarqa manam entiendishunnatsu. ¿Imatataq rurashwan tsë mana pasamänapaq? Leyinqantsik höram alleq yarpachakunantsik imata yachakïkanqantsikman. Tsëmi juk pärrafuta o masta leyirirnin kënö tapukunantsik: “¿Imatataq kë leyikanqä yachatsiman? ¿Alleqku entiendi kë leyikanqäta?”.

⁶ Nawintsikllawan leyinqantsikpitaqa, mas allim kanqa leyikanqantsikta shimintsik rurinllachö parlanantsik. Yachaq nunakunam estudiarnin tariyashqa, tsënö ruranqantsikqa mana qonqanapaq yanapakunqanta. Y tsëtam Jehoväqa musyan kamamaqnintsik karnin. Tsëmi Josuëta, “leyinqëkimanmi yarpachakunëki” nirqan, tsëpaqqa yanapanman karqan leyikanqanta shimin rurinllachö parlanqanmi (leyi Josuë 1:8 *). Tsënö leyinqantsikmi yanapamäshun, leyikanqantsik höra juk cösaskunaman mana yarpachakunapaq y leyinqantsikman yarparänapaq.

7. Yachakunqantsikman alleq yarpachakunapaqqa, ¿imanö sitiutataq y höratataq akranantsik? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)

⁷ Yachakïkanqantsik höraqa juk cösaskunaman pensëqa fäcilmi. Tsëqa itsa pasamashwan alläpa utishqa kashqa o alläpa bülla kaptin. Tsëmi yachakïkanqantsikman  alleq yarpachakunapaqqa, mas tranquïlu kaq sitiuta ashinantsik, jina alläpa mana utishqa kanqantsik hörata akranantsik. Tantiyarinapaq, Davidqa paqaskunapam yachakunqanman alleq yarpachakoq (Salmu 63:6). Y Jesusnam, yarpachakunampaq y Teytanman mañakunampaq mas tranquïlu kaq sitiukunata asheq (Lücas 6:12).

8. (1) ¿Imakunamantaq yarpachakïta puëdintsik? (2) ¿Imanötaq Jehovä sientikun nunakunata pëpita parlapashqa?

⁸ Bibliachö leyinqantsikman yarpachakurnimpis, juk cösaskunamampis yarpachakïtam puëdintsik. Tantiyarinapaq, Dios kamanqankunata rikarnin kënö tapukushun: “¿Imatataq Jehoväpita yachatsiman?”. Tsënö yarpachakurqa, itsa tsë hörachö Jehoväta gracias nir mañakurishun y juk nunakunawan këkarpis imanö sientikunqantsikta parlapärishun (Salmu 104:24; Hëchus 14:17). Jehoväqa cuentamanmi churamantsik y alläpam kushikun pëman pensashqa, mañakushqa y pëpita nunakunata parlapashqa. Bibliam kënö nin: “Tsëmi pëpa puntanchö juk libru qellqakar qallakarqan Jehoväta llapan respetaqkunapaq y jutinman yarpaqkunapaq” (Malaquïas 3:16).

9. (1) ¿Ima nirqantaq Pablu Timoteuta? (2) ¿Imakunamantaq yarpachakushwan yachatsikoq ëwanapaq o Bibliapita yachakïkaqkunata watukaq ëwanapaq alistakïkarnin?

⁹ Apostol Pablum Timoteuta nirqan, parlanqan, ruranqan y yachatsikunqan wakinkunata yanapanampaq o mana  yanapanampaq kaqman alleq yarpachakunampaq (leyi 1 Timoteu 4:12-16). Noqantsikpis tsëkunamanmi pensanantsik. Tantiyarinapaq, Bibliapita estudiëkaqkunaman ëwanapaq alistakïkarmi, tiemputa jorqanantsik imanö ninapaq kaqman alleq yarpachakunapaq. Itsa kënö tapukushwan: “¿Ima tapukïraq o ima willakïraq Dioswan amïgu kanampaq yanaparinman?”. Tsënö yarpachakunqantsikmi yanapamäshun mas sinchi markäkïyoq kanapaq y kushishqa yachatsikunapaq. Jina yachatsikoq manaraq ëwarmi alleq yarpachakunantsik (leyi Esdras 7:10 *). Itsa Hëchus librupa mëqan capïtulunllatapis leyishwan, o ima versïculuta o ima publicacionpita yachatsinapaq kaqman pensashwan. Tsëmi yanapamäshun mas kushishqa yachatsikunapaq (2 Timoteu 1:6). Jinamampis pensanantsikmi yachatsinqantsik nunakuna imata wanayanqanta y Bibliapita yachakïta mas munayänampaq imanö parlapëtapis. Tsënöpam Bibliata mas alleq utilizäshun yachatsikunqantsik hörakuna (1 Corintius 2:4).

10. ¿Ima maskunamantaq yarpachakushwan?

¹⁰ ¿Imakunamantaq mas yarpachakushwan? Reunionkunachö o asamblëakunachö wiyanqantsikta apuntarqa, tiemputam jorqanantsik wayintsikchö yapë yarpärinapaq. Y kënö tapukushun: “¿Imatataq yachakurqö Bibliapita y Diospa markampita?”. Täpakoq y ¡Despertad! revistakunata, asamblëakunachö yarqamoq publicacionkunata leyinqantsikkunamampis pensëta puëdintsikmi. Jina juk wawqipa kawënimpita Anuario libruchö leyirpis, tsë willakï shonquntsikman chänampaqmi alleq yarpachakunantsik. Publicacionkunata leyirqa, precisaq yachatsikïkunatam marcanantsik o imata yachakunqantsiktam kuchunman qellqanantsik. Tsëmi yanapamäshun mas precisaq yachatsikïkunata yarpänapaq y discursuta rurar o juk wawqita o panita watukar y yachatsikurnin yachakunqantsikta shumaq utilizänäpaq. Yachakunqantsikman yarpachakurninqa ama rasllaqa usharishuntsu, raslla usharishqaqa manam shonquntsikman chanqatsu ni Jehoväta agradecikunapaqpis yanapamäshuntsu.

11. ¿Imamantaq masqa yarpachakunantsik y imanir? (Päginapa ura kuchunchö willakïtapis rikäri.)

¹¹ Llapan yarpachakunqantsikpitaqa Biblia ninqanmanmi masqa yarpachakunantsik. ¿Imanir? Këllaman pensarishun, ¿imaraq pasakunman Bibliata imëllapis qochiramashqaqa? * Qochimarnintsikpis peqantsikchö katsinqantsik textukunata  y canticukunataqa manam qochimäshuntsu (Hëchus 16:25). Jehovämi santu espïritunwan yanapamäshun yachakunqantsikkunata yarpänapaq y pëllapaq kanapaq (Juan 14:26).

12. ¿Imatataq ruranantsik cada junaq Bibliata leyinapaq?

¹² ¿Imatataq ruranantsik cada junaq Bibliata leyinapaq? Itsa semänachö wakin junaqkunaqa, Yachatsikunapaq Diospa Escuëlanchö tocamanqantsikta leyishwan y tiemputa jorqashwan leyinqantsikman yarpachakunapaq. Y wakin junaqkunana Mateu, Marcus, Lücas o Juan librukunapa wakin yachatsikïninkunata leyishwan, y Jesus ruranqanman y yachatsikunqanman yarpachakushwan (Romänus 10:17; Hebrëus 12:2; 1 Pëdru 2:21). Y leyinqantsikkunata alleq provechanapaqqa, Jesus kë patsachö këkar llapan ruranqankunapita publicacionkunachö willakïkunatam utilizashwan, tsëchö yanapakoq juk libruqa El hombre más grande nishqan librum (Juan 14:6).

13, 14. ¿Imanirtaq alläpa precisan Jehoväman y Jesusman pensanantsik y imapaqtaq yanapamäshun?

¹³ Jehoväman y Jesusman pensanqantsikqa poqu cristiänu y sinchi markäkïyoq kanapaqmi yanapamantsik (Hebrëus 5:14; 6:1). Wallka tiempulla Jehoväman pensarqa, ichikllapa ichikllapam karupäkurishun y itsa hasta amïgun këtapis jaqirishwan (Hebrëus 2:1; 3:12). Bibliachö leyinqantsikkunata kushi kushilla mana chaskikushqaqa, Jesus willakunqannömi, “capoqyoq quepaq yarpacacharnin, y cushiquillacho cawaquita munarnin” Jehoväpita rakikärishwan (Lücas 8:14, 15).

¹⁴ Tsëmi alläpa precisan imëpis Bibliata leyinqantsikman alleq pensanantsik y cada junaq Jehoväta mas reqinantsik. Tsëmi yanapamäshun Jehoväpa imanö këninta qatita procuranapaq (2 Corintius 3:18). Kallpachakurninqa, Jehoväpita y imanö kënimpitam imëkamayaqpis yachakïta puëdishun. ¡Tsëqa alläpa kushikïpaqmi! (Eclesiastes 3:11.)

15, 16. (1) ¿Imanötaq yanapamantsik Jehoväman y Jesusman alleq yarpachakunqantsik? (2) ¿Imanirtaq höraqa Diospa Palabranman yarpachakunapaq tiemputa tarinan fäciltsu? (3) ¿Imanirtaq Bibliata leyinqantsikman yarpachakunapaq kallpachakunqantsikqa allipaq?

¹⁵ Jina Jehoväman y Jesusman yarpachakunqantsikqa yanapamantsik Jehoväta kushishqa sirwir sïguinapaqmi. Y kushikïnintsikqa cristiänu mayintsikkunata y yachatsinqantsik nunakunatapis yanaparinqam. Jina noqantsikrëkur wanunampaq wamranta Dios kachamunqanman yarpachakurninqa, masmi cuentata qokushun Dioswan amïgu këqa alläpa precisanqanta (Romänus 3:24; Santiägu 4:8, NM). Sudafricapita Mark jutiyoq wawqintsikmi Dios ninqanta wiyakunqanrëkur kima watapa carcelchö llawirarqan. Pëmi nirqan Diospa Palabranman yarpachakïqa shumaq sitiukunata reqipakïnö kanqanta. Diospa kaqman mas pensarqa,  mana musyanqantsikkunatam Diospita musyarintsik. Jina yarpachakïyoq o llakishqa karqa, Bibliata leyï y tiemputa raki tsëman pensanëkipaq. Tsëmi, mas tranquïlu sientikunëkipaq yanapashunki.

¹⁶ Höraqa Bibliachö leyinqantsikman yarpachakunapaq tiemputa tarinanqa manam fäciltsu. Porqui kanan witsanqa tiempuntsikta perditsimaqnintsikkuna imëkam kan. Africapita Patrick wawqim, cada junaq imëka rurënin kanqanta willakun. Höraqa alläpa yarpakachätseq rurëkunam kan. Tsëqa, ¿imatataq ruran? Puntataqa mañakïninchömi Jehoväta willarin yarpachakïninkunapita, tsënöpam Bibliata leyinqanman yarpachakunampaq mas tranquïluna sientikun. Awmi, tsëta ruranampaqqa mas tiemputam wanan, peru Jehoväman mas witinampaqmi yanapan. Jina Diospa yachatsikïninkunata mas fäcil-lla entiendinampaqmi yanapan (Salmu 94:19). Rikanqantsiknöpis Bibliata leyinqantsik y tsëman cada junaq yarpachakunqantsikmi imëkachö yanapamantsik (Hëchus 17:11).

17. ¿Imë hörataq qamqa tiempïkita rakinki Bibliata leyinëkipaq y leyinqëkiman yarpachakunëkipaq?

¹⁷ Wakinkunaqa Bibliata leyiyan y leyiyanqanman yarpachakuyan y mañakuyan qoyakunapam. Wakinnam pullan junaq jamë hörachö, wakinnam tardikunapa o manaraq punukur y wakinnam qoyapa ichikllata leyiyan y ampipanam ichik masta leyiyan (Josuë 1:8). Awmi imë höra karpis leyita puëdintsikmi, peru cada junaqmi mana precisaq rurëkunapita tiempuntsikta rakinantsik leyinantsikpaq y leyinqantsikman yarpachakunapaq (Efesius 5:15, 16).

18. ¿Imatataq Jehovä änin cada junaq Biblia ninqanman yarpachakoqkunata y yachakuyanqannö rurayänampaq kallpachakoqkunata?

¹⁸ Bibliata leyinqanman yarpachakoqkunata y yachakuyanqannö ruraqkunatam Jehoväqa änin bendicinampaq (leyi Salmu 1:1-3 *). Jesusmi nirqan Biblia ninqanta wiyakoqkuna y ninqannö ruraqkunaqa mas kushishqa kayanqanta (Lücas 11:28). Cada junaq Biblia ninqanman yarpachakunapaq tiempuntsikta jorqarqa, Jehovä munanqannömi kawëkäshun. Y pëqa qomäshun, kanan witsan kushishqa kawakïta y shamoq tiempuchönam mana wanushpa kawakïta (Santiägu 1:25; Apocalipsis 1:3).