1, 2. (1) ¿Imapitataq yarpachakuyan jövin wamrayoq teytakunaqa? (2) ¿Ima allikunatataq jövin wamrakuna rurëta puëdiyan?

TESTÏGU teytakunapaqqa alläpa kushikïpaqmi wamrankunata bautizakoqta rikëqa. Berenïce panipaqa chuskun wamrankunam bautizakuyarqan 14 watankunata manaraq cumplir. Pëqa willakun wamrankuna Jehoväta sirwiyänampaq bautizakoqta rikarnin qowanwan alläpa kushikuyanqantam. Jina willakunmi ichikllachöna jövin këninkunaman charnin problëmakunapa pasayänampaq kaqman alläpa yarpachakuyanqantapis. Itsa qampis pishi wamrayoq kar o jövin wamrayoq karpis pëkunanölla yarpachakunki.

² Juk doctormi willakun wamrakuna jövin këninkunaman charnin problëmakunapa pasayanqanqa, pëkunapaq y teytakunapaqpis alläpa sasa kanqanta. Wakin teytakunaqa pensayan jövin wamrakunaqa, imatapis llutalla rurayanqanta y wamranö portakuyanqantam. Kë doctormi willakun jövin këninkunaman chaq wamrakunaqa imëkatapis rurëta munayanqanta, mas sentimientuyoq kayanqanta y amïgukunawan tiemputa pasëta munayanqanta. Rasun  kaqchöqa, jövin wamrakunaqa imëka allikunatam rurëta puëdiyan. Tantiyarinallapaq, jövin karnin Jesus ruranqannömi Jehoväpa alli amïgun tikrëta puëdiyan (leyi Lücas 2:52). Y Diospita alli yachatsikoq këta y Jehoväpaq mas rurëtam yachakïta puëdiyan. Jina kikinkunam kawëninkunachö Jehoväta sirwiyänampaq, cäsuyänampaq y mas rurëkunata akrëta puëdiyan. Jövin wamrëkikuna kaptinqa, ¿imanötaq yanapankiman Jehoväta sirwiyänampaq? Jesus ruranqannö rurë. Rikärishun kuyanqëkita, humildi kanqëkita y entiendinqëkita wamrëkita imanö rikätsinëkipaq kaqta.

3. ¿Imanirtaq apostolkunaqa musyayarqan Jesus amïgunkuna kanqanta?

³ Biblia qellqakanqan witsankunaqa, patronkunaqa manam esclävunkunawan parlayaqtsu imata pensayanqampita y imata sientiyanqampita. Peru Jesusqa manam esclävutanötsu apostolninkunata tratarqan, sinöqa amïgunkunatanömi (leyi Juan 15:15). Alläpam kuyaq, y tsëtaqa rikätseq pëkunawan tiemputa pasarnin y pensanqampita y sientinqampita kushishqa willarninmi. Jina pëkuna pensayanqampita y sientiyanqampita willayaptimpis shumaqmi wiyaq (Marcus 6:30-32). Jesus tsënö ruranqanmi apostolkunata yanaparqan alli amïgun tikrayänampaq y mandanqanta rurayänampaq listu këkäyänampaq.

4. ¿Imanötaq teytakuna wamrankunapa amïgun tikrayanman? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)

⁴ Rasunmi, wamrëkikunaqa mandädïkichömi kayan, peru amïgunkuna këtapis puëdinkim. Tsëpaqqa tiempïkita jorqë pëkunawan juntu kanëkipaq. Tsënö ruranëkipaqqa itsa wallka tiempullana trabajanëki y juk cösaskunatapis ruranëki. Peru wamrëkikunawan tiemputa pasanëkiqa alläpam precisan, tsëmi tsëman alleq pensanëki y Jehoväman mañakunëki. Jina wamrëkikuna imakunata gustanqanta musyëta procurë. Këllaman pensarishun, ¿ima cancionkunatataq, pelïculakunatataq o pukllakunatataq gustayan? Tsëkunata rurayänëkipaq kallpachakï. Italiapita Ilaria jutiyoq panim willakun gustanqan müsicata teytankunapis precisaqpaq churar qallëkuyanqanta. Y tsërëkur teytanta alli amïgutanö rikanqanta. Tsëmi yanaparqan imëkapitapis mana mantsapakushpa teytanta parlapänampaq. Tsëmi ama pensëtsu, wamrëkikunapa amïgun kaptiki y Jehoväta kuyanampaq yanapaptiki mana respetayäshunëkipaq kaqta (Salmu 25:14). Tsëpa rantinqa, wamrëkikunaqa kuyanqëkita y respetanqëkitam rikäyanqa. Tsënöpam imëkapitapis mana mantsakushpa parlapäyäshunki.

5. ¿Imatataq Jesuspa discïpulunkuna rurayänan karqan kushishqa kayänampaq?

⁵ Jesusqa musyarqanmi Jehoväta kushishqa sirwir y yachatsikïchö ocupädu karninqa discïpulunkuna kushishqa kayänampaq kaqta. Tsëmi yachatsikïta puntaman churayänampaq animarqan y rurayanqanchö yanapanampaq änirqan (Mateu 28:19, 20).

6, 7. ¿Imanirtaq teytakuna kuyakoq kayanqanta rikätsiyan Diospa rurëninkunata seguïdu rurayänampaq wamrankunata yachatsirnin?

⁶ Qamqa wamrëkikuna Jehoväpa alli amïgun kayänantachi munanki. Y pëqa wamrëkikunata yachatsinëkipaq y consejanëkipaqmi carguïki qoshurqunki (Efesius 6:4). Tsëmi wamrëkikunata Bibliapita seguïdu yachatsinëki. Këllaman pensari,  ¿imanirtaq wamrëkikuna escuëlaman faltananta munankitsu? Porqui musyankim tsëchö yachakuyanqanqa kawëninkunachö yanapanampaq kaqta. Tsëpitapis masran precisan, wamrëkikuna reunionkunaman y asamblëakunaman ëwayänan y Diosta adorana hörachö kayänan. Yarpë, Jehoväpita yachakuyanqanqa kawëninkunatam salvanqa. Tsënö këkaptinqa yachatsi Jehoväpita yachakuyanqanta shumaq utilizäyänampaq y entienditsi kawëninkunachö allita akrayänampaq Jehovä yachatsinampaq kaqta (Proverbius 24:14). Jina entienditsi Diospita yachatsikïpis alläpa precisanqanta. Jesus ruranqannö, wamrëkikunata yanapë nunakunata Bibliapita parlapëta gustayänampaq.

⁷ Bibliata estudië, reunionkunaman ëwë y yachatsikoq ëwëmi alläpa yanapakun. ¿Imanirtaq jövin wamrakuna mana jaqipa tsëkuna rurëta yachakäyanman? Sudafricapita juk panim willakun pëta y turinkunataqa Bibliata estudië, reunionkunaman ëwë y yachatsikoq ëwëpis mana gustanqanta. Höraqa hasta ardëpam Diosta Adorayänan Hörata rurëkäyaptin päraratsiyaq. Peru teytankunaqa manam yachatsita jaqiriyarqantsu. Kë panim willakun Diospa rurëninkunata precisaqpaq churayänampaq teytankuna yachatsiyanqampita agradecïdu këkanqanta. Kananqa imarëkurpis reunionkunaman y yachatsikoq mana ëwarqa, mana allim sientikun.

8. (1) ¿Imanötaq Jesus rikätsikurqan humildi kanqanta? (2) ¿Imatataq discïpulunkuna yachakuyarqan humildi kanqanta rikarnin?

⁸ Jutsannaq këkarpis Jesusqa humildim karqan y Jehoväpa yanapakïninta wananqantam discïpulunkunata nirqan (leyi Juan 5:19). Peru manam tsërëkurtsu discïpulunkunaqa respetëta jaqiriyarqan. Jehovä yanapanampaq mañakoqta mas rikarmi Jesusman mas markäkuyaq. Tiempuwanqa Jesus ruranqanta qatirmi humildi kayarqan.

9. ¿Imanirtaq precisan humildi kanëki y imatapis pantarirqa mana tsapäkunqëki?

⁹ Qamqa jutsasapa karmi Jesusnö allillataqa llapanta rurëta puëdinkitsu. Tsëmi imatapis pantarirqa humildi kanëki y tsapäkunëkitsu (1 Juan 1:8). Tsënöpam wamrëkikunapis pantarirqa tsapäkuyanqatsu y masmi respetayäshunki. Pensari, ¿imanö patrontataq qamqa mas respetanki? ¿Imatapis pantarir negakoqtaku o disculpakoq kaqtaku? Rosemary jutiyoq panim willakun qowanwan imatapis pantarirqa mana tsapäkuyanqanta y tsëta wamrankuna alleq musyayanqanta. Y willakunmi, tsënö rurayanqampita ima problëmapapis pasarqa pëkunata willayanqanta. Imëpis yachatsiyarqanmi ima problëmapapis pasarqa Jehoväman mañakuyänampaq y publicacionnintsikkunachö yanapakïta ashiyänampaq.

10. ¿Imanötaq humildi kanqanta Jesus rikätsikurqan discïpulunkunata mandanqanchöpis?

¹⁰ Jesusqa discïpulunkunata mandëta  puëdirqanmi imata rurayänampaq kaqta. Peru humildi karmi imanir rurayänampaq kaqta atska kuti willarqan. Këllaman pensarishun, Jesusmi kënö nir discïpulunkunata mandarqan: “Qamcunaqa Diospa mandaquinincho cawaquillatana, y pe munashqanno allicunata rurellatana tirayë”. Tsëpinanam rurayanqampita imata chaskïyanampaq kaqta kënö nir rikätsirqan: “Tseno cawacuyaptiqueqa, manam janapita, ni pachapita jipayanquitsu”. Juk kutichönam këta mandarqan: “Ama nuna mayiquicunata jusgayëtsu”. Jina kënö nirmi entienditsirqan: “Qamcunapis mana jusgashqa cayänequipaq. Porqui imanollam waquincunata condenayanqui, tsenollam condenashqa cayanqui” (Mateu 6:31–7:2).

11. ¿Imanirtaq imatapis akranqëkita wamrëkikunata willanqëkiqa alli kanman?

¹¹ Imatapis wamrëkikunapaq akrarqa, imanir tsënö ruranqëkitam willanëki. Tsënöpam mas fäcil-lla wiyakuyanqa. Juk wawqipam chusku jövin wamrankuna kan. Pëmi willakun pëkunanö jövin wamrakunaqa, imatapis imanir rurayanqampita willayaptin teytankunaman mas markäkuyanqanta. Tsëmi jövinkunata rikätsin imatapis rurarqa allita munarnin rurayanqanta. Yarpanëkim wamrëkikunaqa manana llullu kayanqanta. Jövin wamrakunaqa imatapis alleq pensëta y alleq akrëtam yachakïkäyan (Romänus 12:1). Jina tsë wawqiqa willakunmi jövin wamrakunaqa munëninkunallaman imatapis akrayanqan mana alli kanqanta musyayänan precisanqanta (Salmu 119:34). Tsëmi humildi kanëki y rasun kaqta wamrëkikunawan parlanëki. Tsënöpam pëkunapis ruranqëkita yachakuyanqa, y respetanqëkita y poqushqa nunatanöna tratëkanqëkita cuentata qokuyanqa.

12. ¿Imanötaq Pëdruta Jesus yanaparqan?

¹² Jesusqa musyarqanmi discïpulunkunata imanö yanapëta. Këllaman yarpärishun, wanutsiyänampaq kaqta Jesus niptinmi Pëdruqa nirqan tsënöpa mana pasanampaq kaqta. Jesusqa musyarqanmi kuyarnin Pëdru tsënö ninqanta, jina musyarqanmi pantashqa këkanqantapis. ¿Imanötaq Pëdruta y wakin discïpulunkunata Jesus yanaparqan? Puntataqa Pëdrutam sinchipa consejarirqan. Tsëpitanam wakin discïpulukunata entienditsirqan, ima problëmapapis pasarnin Jehovä ninqanta mana wiyakoqkunata ima pasanampaq kaqta. Y tsëpitanam nirqan Jehovä ninqanta wiyakoqkunaqa premyuta chaskiyänampaq kaqta (Mateu 16:21-27). Pëdruqa Jesus ninqanta entiendirirqanmi (1 Pëdru 2:20, 21).

13, 14. (1) ¿Imatataq rurankiman markäkïnin sinchi kanampaq mëqan wamrëkipis yanapakïta wananqanta musyanëkipaq? (2) ¿Imanötaq musyankiman wamrëki yanapakïta wananqanta?

¹³ Wamrëkikunata entiendinëkipaq y imanö yanapanëkipaq Jehoväta yanapakïta mañakï (Salmu 32:8). Mëqan wamrëkipis llakishqa këkaqta cuentata qokur o cristiänu mayintsikkunapaq mana allita parlëkaqta wiyarqa, itsa pensanki imata karpis wamrëki mana willëkäshunqëkita. * Peru rasllaqa mana allita rurëkanqanta pensëtsu, ni tsë problëmankunata mana kaqpaq churëtsu o kikinlla altsakäkunampaq kaqta pensëtsu. Itsa wamrëkiqa yanapanëkita  wanëkan markäkïnin mas sinchi kanampaq.

¹⁴ Wamrëkikunata imanö yanapanëkipaq kaqta musyëta munarqa, shumaqllapa y respëtuwan tapupë. Kë rurëtaqa igualaratsishwan pözupita yakuta jorqëtawanmi. Shumaqlla y pacienciawan mana sutamurqa mëtsika yakutam jichapakunki y wallkallatanam jorqaramunki. Tsënömi wamrëkikunata tapurnimpis shumaqlla y pacienciawan ruranëki. Tsënö mana rurarqa, manam wamrëkikuna imata pensayanqanta y imanö sientikuyanqanta musyëta puëdinkitsu (leyi Proverbius 20:5 *). Chusku kaq pärrafuchö parlanqantsik Ilaria panim willakun, jövin karnin escuëlapita estudiaq mayinkunawan juntu këta munanqanta. Peru musyaqmi tsë rurëqa mana alli kanqanta, tsëmi mana alli sientikoq. Mana allinö sientikunqanta teytankuna cuentata qokurirmi juk tardi tapuriyarqan imanir tsënö këkanqanta. Pëqa waqarirmi willarirqan imapa pasëkanqanta y yanapayänampaqmi mañakurqan. Teytankunaqa waqurkurmi (makallarkurmi) niyarqan imanö sientikunqanta entiendiyanqanta y yanapayänampaq kaqta. Tsëpitanam yanapariyarqan congregacionchö amïgukunata tarinampaq.

15. ¿Imanötaq Jesus rikätsikurqan wakinkunata entiendinqanta?

¹⁵ Jesusqa discïpulunkunata entiendeqmi y alli rurëninkunamanmi yarparaq. Këllata yarpärishun, Jesus Nazaretpita kanqanta wiyarirmi Natanael kënö nirqan: “¿Nazaret nunacunaqa imellaqa alli nuna cayashqa[cu]!” (Juan 1:46). Natanael tsënö ninqanta qam wiyashqa karqa, ¿mana creeq, despreciakoq y markäkïninnaq kanqantatsuraq pensankiman karqan? Jesusqa manam tsënötsu pensarqan. Pëqa musyarqanmi y entiendirqanmi Natanaelqa rasumpa kaqllata parlakoq kanqanta, tsëmi kënö nirqan: “Que nunaqa allapa cabal carmi, rasonpa israel  nunano manejacun” (Juan 1:47). Jesusqa musyëta puëdeqmi nunakuna imata pensayanqanta, tsëmi alli rurëninkunata rikaq.

16. ¿Imanötaq mas alliyäyänampaq wamrëkikunata yanapankiman?

¹⁶ Awmi, qamqa manam wamrëkikuna imata pensayanqanta musyëta puëdinkitsu, peru entienditaqa puëdinkim. Jehovämi yanapashunki alli rurayanqankunata rikänëkipaq. Imachöpis pantariyaptinqa ama pensëtsu mana alli wamra kayanqanta y alliyëta manana puëdiyanqanta. Ni ichikllapis tsënöqa pensëtsu. Tsëpa rantinqa alli rurayanqankunata y allikunata rurëta munayanqanta musyanqëkita nï. Allita rurëta munar kallpachakuyanqampita felicitë y puëdiyanqanmannö mas rurëkunata rurayänampaq nï. Tsënömi Jesuspis discïpulunkunawan rurarqan. Natanaelta (Bartolomë nirpis qayayanmi) reqinqampita juk wata pullan pasariptinmi, apostolnin kanampaq akrarirqan. Natanaelqa alleqmi cumplirqan chaskinqan carguta (Lücas 6:13, 14; Hëchus 1:13, 14). Tsëmi Jesus ruranqanta imëpis rurë. Ama wamrëkikunataqa imëpis mana allillata rurayanqantanöqa sientitsitsu. Tsëpa rantinqa, animë y alli rurayanqampita felicitë. Puëdiyanqanmannö rurayanqampita qam y Jehoväpis kushishqa këkäyanqëkita musyatsi y rurëta yachanqanta Jehoväta sirwirnin utilicëta puëdiyanqanta nï.

17, 18. Wamrëkikunata alli yachatsiptikiqa, ¿imataraq akrëta puëdiyanqa?

¹⁷ Apostol Pablum mëtsika cristiänukunata yanaparqan Jehoväta reqiyänampaq. Juk teytanömi kë cristiänukunata alläpa kuyaq y pëkunapaq yarpachakoq. Manam munarqantsu Diosta sirwita mëqanllapis jaqiyänanta (1 Corintius 4:15; 2 Corintius 2:4). Höraqa itsa Pablunöpis wamrëkikunapaq alläpa yarpachakunki. Peru Victor jutiyoq wawqi ninqanman pensë. Kima wamrakunata wätarirmi cuentata qokurirqan jövinyëman chäyanqan watakuna mas sasa kanqanta, peru llakikïkunapitaqa masqa kushikïkuna kanqantam nin. Jehoväpa yanapakïninwanmi, warminwan ishkan, wamrankunapa alli amïgun kayarqan.

¹⁸ Teytakuna, musyayämi wamrëkikunata alläpa kuyayanqëkita y alli yachatsita kallpachakuyanqëkita. Tsëmi wamrëkikunata yachatsitaqa ama jaqiyëtsu. Jehoväta sirwiyänampaq akrayaptin y imëpis sirwikäyanqanta rikar kushikuyänëkipaq kaqman pensayë (3 Juan 4).