Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Apocalipsis libropita akrashqa yachatsikïkuna—(qallanan kaq)

Apocalipsis libropita akrashqa yachatsikïkuna—(qallanan kaq)

Jehová Diospa Palabranqa kawanmi

Apocalipsis libropita akrashqa yachatsikïkuna​—(qallanan kaq)

AWKISHLLANA apóstol Juan markampita Patmos islaman qarqushqa këkarmi, qatinallaman chunka hoqta (16) visionkunata chaskerqan. Tsëchömi Juan rikarqan Señorpa hunaqnin witsanchö Jehoväwan Jesus rurayanqankunata, kë hunaqqa qallarqan 1914 wata Diospa Gobiernon patsakanqanchömi, y usharenqanam Waranqa (1.000) Wata Jesus Gobernanqanchö. Apocalipsis (o Revelación) librotaqa 96 watachömi apóstol Juan qellqarqan, tsëchöqa shumaqmi willakun tukï visionkuna rikanqanta.

Kanan rikärishun Apocalipsis 1:1–12:17 textokunapita akrashqa yachatsikïkunata, y Juan chaskinqan qanchis (7) visionkunallataraq. Kë visionkuna musyanantsikqa alläpam precisan, kanan witsanchö pasakïkanqankunapaqmi parlan y mana alli nunakunata Jehová imata ruranampaq kaqtapis willakunmi. Kë visionkunata fëwan leiyaptenqa, shonqunkunapis ankashyärenqam, y llakishqa këkarpis kushikuriyanqam (Heb. 4:12).

QANCHIS SËLLOKUNAPITA HOQTATA “ACHCAS” KICHARIN

(Apo. 1:1–7:17)

Qallanan visionchöqa, kawarishqa Jesustam ciëlochöna këkaqta Juan rikan, y tsëpitanam, huk rölloman qellqanampaq atska willakïkunata chaskin “qanchis inglisiacunaman” o congregacionkunaman apatsinampaq (Apo. 1:10, 11). Ishkë kaq visionchönam Juan rikan ciëlochö Jehoväpa hamakunanta. Y tsëchö tëkaqnam derecha kaq makinchö qanchis sëllowan alli laqashqa röllota katsin. “¿Pitaq meresin tse buenu segurashqa rolluta quicharamunanpaq?” Kë röllota kichanampaqqa, “Judapa mireninpitam can leonno juc allapa puedeq”, y “tse Achcasqa [...] qanchis waqrayoq y qanchis nawiyoqmi carqan” (Apo. 4:2; 5:1, 2, 5, 6).

Kima kaq visionchömi musyatsikun hoqta sëllokunata hukllëllapayan “Achcas” kichariptin ima pasanqantapis. Hoqta kaq sëllota kichariptinnam patsa limpu kuyurerqan, tsëmi hatun piñakïnin hunaq këllachöna kanqanta rikätsikorqan (Apo. 6:1, 12, 17). Chusku kaq visionchönam rikätsikun “chuscu anjelcuna que patsapa chuscun esquinancunacho shëcayaqta. Tse anjelcunam bientuta tsaparëcayarqan patsamanpis [...] mana bientunanpaq” 144.000 ungidokuna sellashqa kayanqanyaq. Tsëpitanam “mana yupetapis puedipaq, mantsaquepaq alli shuyni nunacuna” yuriyämorqan, y “pecunam shëcayarqan tronucho tëcaq Diospa y Achcaspa nopancho” (Apo. 7:1, 9).

Tapukïkunapa respuestan:

1:4, QKW; 3:1; 4:5; 5:6. “Qanchis espiritukuna”, ¿ima ninantaq? Diospaqqa qanchis número paqwë ninanmi. Tsëmi “qanchis inglisiacunaman” o congregacionkunaman Juan qellqanqanqa, kanan witsan cien mil congregacionkunapaqwan (Apo. 1:11, 20). Munënin rurakänampaq Jehová santo espïritunta qokuptinmi, ‘qanchis espiritukunataqa’ chaskiyan nenqanta wiyakoqkunalla, tsënöpa leiyanqankunapita yachakuyänampaq y bendicionkunata chaskiyänampaq. Apocalipsis libroqa, cada puchachö qanchispayan parlaqnömi. Paqwë ninanmi kë nümeroqa, Apocalipsis libroqa “Dios pakarätsenqan yachëkuna” paqwë cumplikänampaq o llapampis ushëninman chänampaqmi parlan (Rev. 10:7, NM).

1:8, 17, QKW. ¿Pitataq “Alfa i Omega”, y “punta kaq i qepakaq” niyan? ‘Alfa i Omëgaqa’ Jehovämi. Tsënöpam musyantsik pëpa puntanta ni qepantapis pënö dios mana kanqanta. Pëmi “qallanan i ushanan” (Apo. 21:6; 22:13, QKW). Apocalipsis 22:13 textochöqa Jehoväpaqmi “punta kaq i qepakaq” nin, Jehoväpa puntanta ni qepanta huk dios mana kaptin, pero qallanan capïtulopa textonkunachö “punta kaq i qepakaq” nerqa, Jesucristupaqmi parlëkan. Pëllam karqan punta kaq y qepa kaq kikin Jehová kawaritsimonqan, mana wanoq espíritu kanampaq (Col. 1:18).

2:7. ¿Imataq “Diospa ‘paraison’”? Ungido cristiänokunapaqmi kë textochöqa parlëkan, tsëchi paraíso nerqa, kikin Jehová këkanqan ciëlopaq parlëkan. Tsë sitioqa alläpa shumaqchi këkun. Ciëloman ëwaqkuna wanuyanqanyaq allita rurarqa, “wiñepa cawatsicoq montipa wawantam” mikuyanqa, tsëqa manam paqwë wanuyanqanatsu ninanmi (1 Cor. 15:53).

3:7. ¿Imëtaq ‘rey Davidpa llabinta’ Jesus chaskerqan? ¿Imatataq tsë llävewan rurashqa? 29 watachö bautizakurirninmi, Jesus Davidpa kastampita karnin, akrashqa karqan pëpa trönonman täkurinampaq. Tsënö kaptimpis, ‘Davidpa llabintaqa’ chaskerqan 33 watachöraqmi, ciëlochö Diospa derecha kaq lädonman täkurirninraq. Davidpita shamoq Gobernante këtam chaskerqan, tsëpita witsëpam llävewan punkuta ‘kichaqnö’ Diospa Gobiernompaq yanapakuyänampaq haqishqa. Y 1919 watachömi, Jesus ‘Davidpa wayimpa llabenta’ qorqan ‘mäcoq, mäcoq, cumplidu sirweqta’, pëkunatam ‘confiacur churarqan wayinman’ ninanmi tsëqa (Isa. 22:22; Mat. 24:45, 47).

3:12. ¿Mëqantaq Jesuspa ‘mushoq shutin’? Jesuspa mushoq shutinqa, imëkata ruranan kaptinmi y cargonrëkurmi (Fili. 2:9-11). Kikinnöqa manam tsë shutita ni pï reqintsu, tsënö kaptimpis alleq tsarakushqa ciëloman kawareq wawqinkunamanmi tsë shutita qellqapun, tsënöpam más kuyanakuyan (Apo. 19:12). Ruranampaq chaskinqankunatapis Jesusqa qonmi pëkunata.

Yachakunapaq:

1:3. Mana alli nunakunata ushakätsinan ‘tiempo janantsicchona’ kaptinmi, alläpa precisan Apocalipsis librota yachakunantsik y yachakonqantsiknölla kawanantsik.

3:17, 18. Jehoväpa kaqchö tareq kanapaqqa, “ninawan tsullushqa oru püruta” Jesus munatsikonqantam rantinantsik, tsëqa ‘kapoqyoq [o tareq] kashun alli rureykunachow’ ninanmi (1 Tim. 6:17-19, QKW). Jesuspa qateqninkunatanö nunakuna reqimänantsikpaqmi “yulaq püru chipapäquïcaq alli ropata” yakakunantsik o shukukunantsik. Hina, ‘wiscuno queta mana munarqa, jampitam nawintsicman shututsinantsic’, tsëqa Täpakoq revistachö y wakin publicacionkunachö yachakonqantsikkunam, tsënö rurarqa Jehoväpa kaqta más allim rikäshun (Apo. 19:8).

7:13, 14. Ishkë chunka chusku (24) ancianokunapaq nerqa, 144.000 ungïdokunapaqmi parlëkan, gobernaq karnimpis pëkunaqa sacerdotem kayan. Unë Israelchö sacerdotekunata David ishkë chunka chuskuman (24) rakïkur churanqannömi pëkunaqa kayan. Huk ancianom, “mana yupetapis puedipaq, mantsaquepaq alli shuyni nunacuna” pikuna kayanqantapis Juanta musyaratsin. Tsëmi tanteantsik 1935 wata manaraq kaptin ungidokuna kawarir qallayanqanta. ¿Imanirtaq tsëtaqa nintsik? Tsë watachömi Patsachö këkaq ungido cristianokuna musyariyarqan “mana yupetapis puedipaq, mantsaquepaq alli shuyni nunacuna” pikuna kayanqantapis (Luc. 22:28-30; Apo. 4:4; 7:9).

QANCHIS KAQ SELLO Y QANCHIS TROMPËTAKUNATA TOCAYANQAN

(Apo. 8:1–12:17)

Qanchis kaq sëllota Achkas kichariptinmi, qanchis angelkuna trompëtankuna chaskiyan. Hoqta angelkunam trompëtakunata tocayan Patsachö “kima kaq” pucha nunakunapa ushakëninta willakuyänampaq: tsëkunaqa cristianotukoq religionkunam kayan (Apo. 8:1, 2, 7-12, QKW; 9:15, 18). Tsëtam Juan rikan pitsqa kaq visionchö. Hoqta kaq visión rikanqanmannam kikin Juan yëkun ichik röllota mikunampaq y templopa santuarionta tupunampaq. Qanchis kaq trompëtata tocariyaptinnam jinchipa o qaparipa niyan: “Porfin Diosllapana y Pe Acrashqanllapana que patsacho mandacoqcuna ticrariyan” (Apo. 10:10; 11:1, 15).

Apocalipsis 11:15, 17 textokunapitam qallarin qanchis kaq visión. Ciëlochömi huk hatun señal rikakun: huk warmipam ollqu wambran yurin. Tsënam ciëlopita Diabluta qarparayämun, y alläpa piñarninmi “jeqacurerqan warmipa waquin caq wamrancunata ushacätsinanpaq” (Apo. 12:1, 5, 9, 17).

Tapukïkunapa respuestan:

8:1-5. ¿Imanirtaq ciëlochö “chulluc” upällariyarqan? Tsëpita, ¿imatataq Patsaman qarparayämorqan? Patsachö “creyicoqcunapa mañaquinincunata” wiyayänampaqmi ciëlochö ‘chulluc quedariyarqan’. Punta kaq hatun guerra ushariptinmi këqa karqan. Ungidokuna 1914 watachö ciëlopa ëwëta shuyarëkarpis manam ëwayarqantsu; hinamampis guerra witsanchö alläpam hipayarqan o ñakayarqan. Tsëmi imata rurayänampaqpis llapan shonqunkunawan Diosman mañakïkäyarqan. Mañakïninkunata Diosnintsik wiyariptinmi, huk ángel ninatanö Patsaman hitarkamorqan, tsënam tsë cristianokunapa shonqunchö nina rupëkaqnöraq tikrarerqan. Wallkaqlla karnimpis nina rupëpanöran hinantimpa Diospa Gobiernompita yachatsikur qallakïkuyarqan, tsëqa cristianotukoq religionta rupatseq cuentam karqan. Jinchipa o sinchipam musyatsikuyarqan Diosnintsikpa shamoq piñakïnimpita, y chipapaqnöran Bibliapita yachatsikï më tsëman charqan, tsënöpam patsa kuyur wayikunata huchutseqnöraq mana alli kaq religionpa yachatsikïninkunata kuyuratsiyarqan.

8:6-12; 9:113; 11:15. ¿Imëtaq alistakuyarqan qanchis angelkuna trompëtankunata tocayänampaq? ¿Imanö y imëtaq wiyakarqan trompëtakunata tocayanqan? Qanchis trompëtata tocar qallayänampaqmi, kawarimushqa cuenta këkaq ungidokuna más yachatsikïkunata chaskiriyarqan. Tsënöpanam 1919 a 1922 watakunachö ungidokuna yapë yachatsikur qallakïkuyarqan, y librokunata rurayänampaqnam wayikunata rurar qallëkuyarqan (Apo. 12:13, 14). Trompëtakunata toquëqa Satanaspa mundon ushakänampaq mana utishpa yachatsikïmi, y tsëtam Diosnintsikpa markanqa angelkunapa yanapakïninwan rurayarqan. Tsë willakïkunaqa qallarqan 1922 wata Cedar Point (Ohio) markachö hatun asambleawanmi y hatun hipaki chämonqanyaqmi kanqa.

8:13; 9:12; 11:14, QKW. ¿Ushanan kaq kima trompeta toquëkunapaq imanirtaq “nanatsiki” nintsik? Qallanan kaq chusku trompeta toquëkunaqa willakorqan mana alli kaq religión wanushqa cuenta këkanqantam, pero ushanan kaq kiman trompeta toquëkunaqa “nanatsiki” o llakikïkunatam willakun, tsëtam qateqninchö rikärishun. Pitsqa kaq trompeta toquëqam rikätsikun Diospa markan “wanwanyarëcaq uchcupa” rurinchö wanushqa cuenta këkäyanqampita 1919 witsanchö yarqayämonqanta, y mana utishpa yachatsikuyanqanmi plaga cuenta tikrakurerqan mana alli religionkunapaq (Apo. 9:1). Hoqta kaq trompeta toquëqa rikätsikun atska caballonkunawan guërraman ëwaqkunatam, tsëqa 1922 witsanchö më tsëpa Diospita yachatsikï qallanqanmi. Qanchis trompeta tocayanqannam willakun Diosnintsikpa Gobiernon yurenqanta.

Yachakunapaq:

9:1019. “Mäcoq, mäcoq, cumplidu sirweqnin” Bibliapita publicacionkunata hipimonqanchömi, tukshikoq cuenta willakïkuna shamun (Mat. 24:45). Tsë willakïkunaqa kanaq chukllushkunanö y caballokunanöshi, y chukllushkunapa ‘chupancunash atoq curucunapanö aujashqa’ kanaq, y caballokunapanash ‘chupancuna canaq imeca culebrapa peqannö’. ¿Imanir? Tsë publicacionkuna ‘[Jehoväpa] hatun piñakïninta’ willakuyaptin (Isa. 61:2). Nunakunata yachatsishun kuyakïwan y mana mantsakushpa.

9:20, 21. Apocalipsis libro “nunacuna” nerqa, mana cristianotukoq nación nunakunapaqmi parlëkan. Tsë nacionkunachö alli shonquyoq nunakuna yachatsikïnintsikta chaskiyaptimpis, manam llapankuna Diospa sirveqnin këman tikrayänantatsu shuyarantsik. Tsënö kaptimpis mana utishpam yachatsikïkänantsik.

12:15, 16. ‘Patsa’ nerqa, Satanaspa makinchö imëkaläya polïticakunapaqmi parlëkan, y pëkunam llapan religionkuna kayänampaq leykunata churayashqa. Y 1940 watapita witsëpam Satanás “lansaricamorqan atsca yacuta [o chikikïta]”, y tsëtam nacionkunapa gobiernon upukurkuyarqan. Këchö rikanqantsiknöpis, Jehová munarqa autoridadkunawan munanqanta ruratsinmanmi. Proverbios 21:1 textoqa rasuntam nerqan: “Gobernaqpa shonqunqa ëwëkaq yakunöran Jehoväpa makinchö. Mëpapis munanqanmanqa tumaratsinmanmi”. Kë musyanqantsikmi Jehoväman más markäkunapaq o yärakunapaq yanapamashwan.