Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Mäkoq mäkoqlla këkäyë

Mäkoq mäkoqlla këkäyë

Mäkoq mäkoqlla këkäyë

“Que patsacho llapan caqcunapa ushaquenin chëcamunnam. Tsemi [...] mana qonqellata Diosnintsicta mañacuyë.” (1 PED. 4:7.)

1. ¿Imataq Jesuspa principal yachatsikïnin karqan?

KË Patsachö Jesucristu këkarqa yachatsikorqan Jehová Diospa Gobiernompitam, tsëmi más precisaq yachatsikïnin karqan. Jehoväqa tsë Gobiernonwanmi pëlla mandakoq kanqanta yapë rikätsikonqa y shutin santo kanqanta rikätsikonqa. Tsërëkurmi Jesusqa discïpulonkunata kënö mañakuyänampaq yachatserqan: “Llapan nunacuna mandadiquicho catsun. ¡Sielucho caqcuna qam mandaconqequita rurayanqannolla, que patsachopis nunacuna rurayätsun!” nishpa (Mat. 4:17; 6:9, 10). Ichikllachönam Jehová Diospa gobiernonqa Satanaspa mana alli mundonta ushakäratsimonqa, y Jehová Diospa munëninmi hinantin Patsachö rurakärenqa. Profeta Daniel nenqannömi ‘chipyëpa ushakätsenqa patsachö gobiernokunata, y kikinmi imëyaqpis mana ushakashpa kanqa’ (Dan. 2:44).

2. a) ¿Imanötaq musyayänan karqan Jesuspa qateqninkuna Pë gobernëkämonqantana? b) ¿Tsë señalkuna ima mastataq rikätsikunan karqan?

2 Jesuspa discïpulonkunapaqpis alläpa precïsom karqan Diosnintsikpa Gobiernon chämunan, tsëmi Jesusta kënö tapuyarqan: “¿Imataq noqakunawan këkanqëkita y kë mundo ushakänanta musyayänäpaqqa pasanqa?” (Mat. 24:3, NM). Noqakunawan këkanqëkita nerqa, manam rasumpa shamunampaqtsu nikäyarqan, sinöqa ciëlopita patsë gobernamur qallamunampaqmi, y tsëtaqa manam rikashwantsu karqan. Pero atska señalkuna pasanampaqmi Jesusqa parlarqan ciëlochö gobernar qallamonqanta musyayänampaq, y tsë señalkuna cumplikanqanwanmi musyayänan karqan imëpita patsë ciëlopita gobernar qallanqanta. Hina tsë señalkunallam rikätsikunman karqan kë mana alli mundopa ushanan tiempon qallanqantana (2 Tim. 3:1-5, 13; Mat. 24:7-14).

Mäkoq mäkoqlla këkäshun kë ushanan tiempokunachö

3. ¿Imanirtaq mäkoq mäkoqlla këkäyanman karqan llapan cristiänokuna?

3 Apóstol Pedrum kënö qellqarqan: “Que patsacho llapan caqcunapa ushaquenin chëcamunnam. Tsemi qamcuna cabal nunacuna car shumaq cawacur, mana qonqellata Diosnintsicta mañacuyë” (1 Ped. 4:7). Jesuspa qateqninkunaqa kë patsachö imëkakuna pasakonqankunatam mäkoq mäkoqlla këkäyanan karqan, Jesus imëpis gobernar qallëkamonqanta musyayänampaq. Jehoväpa piñakïnin hunaq más këllachöna kanqanmanmi más mäkoq mäkoqlla këkäyanman karqan. Jesusmi nerqan qateqninkunata: “Tsemi mäcoq mäcoq quecayänequi, porqui tse täpacoq cuentam musyayanquitsu ime öra [Satanaspa mundon ushakätseq] cutimunäta” (Mar. 13:35, 36).

4. ¿Imanirtaq alläpa hukläya kayan cristiänokuna Satanaspa mundonchö këkaq nunakunapita? (Rikäri recuadrota.)

4 Casi llapan nunakunam Satanaspa munëninta rurar kakïkäyan, tsënöpam pasëpa mäkuyantsu imanir kë llapankuna pasanqanta. Y manam musyayantsu Jehová Dios Jesusta gobernanampaq churashqana kanqanta. Pero rasumpëpa cristianokunaqa alcäbollam këkäyashqa, pasaq watakunachö imëka mana alli pasanqankuna imanir kanqantapis. Jehoväpa Testïgonkunaqa 1925 watachömi musyariyarqan, punta kaq hatun guerra kanqampita patsë y tsëpita imëka pasakonqankunapis, Jesucristu 1914 watapitana ciëlochö gobernëkämonqanta. Hina tsë watallachömi qallarerqan Satanaspa mana alli mundompa ushakënin tiempo. Imëka pasakonqankunata estudiaq nunakunapis, imanöpa kanqanta mana musyarpis, tsë hatun guerra karenqampita patsëqa alläpa hukläyana nunakunapa kawakïnin kanqantam niyan (rikäri “Mana alli tiempokuna qallakïkun” nishqan recuadrota).

5. ¿Imanirtaq alläpa preciso mäkoq mäkoqlla këkänantsik?

5 Tsë 1914 watapita patsë llapan pasanqankunam rikätsimantsik ushakë hunaqpaq ichik tiempollana pishenqanta. Jehová Diosqa ichik tiempollachönam Cristuta ordennin qorenqa, kë mana alli mundota puëdeq angelninkunawan ushakäratsiyämunampaq (Apo. 19:11-21). Cristianokunataqa Diosnintsik nimantsik, kë ushanan tiempochö mäkoq mäkoqlla këkänapaqmi, y tsëtaqa manam qonqanantsiktsu (Mat. 24:42). Y tsë ushakë tiempo manaraq chämonqanyaqqa, alläpa precïsom hinantin patsachö Jesus nenqannö yachatsikïkänantsik.

Hinantin markakunamanmi chëkan

6, 7. ¿Kë ushanan tiempokunachö imanötaq Jehová Diospita yachatsikoqkuna mirëkuyashqa?

6 Jehová Diospa Testïgonkuna yachatsikur puriyanqanqa rikätsikun ushanan tiempochöna kawëkanqantsiktam. Tsë ushanan tiempokunachö pasakonqankunata willakurnenqa Jesus parlëkarqan llapan nunakuna alli willakïta chaskiyänampaqmi. Tsëmi kënö nerqan: “Llapan nunacunata alli willaquinïta willayänequi[m] presisan; tsenopa nunacuna Diospa mandaquininman yecuyänanpaq, y jinantin nasioncunacho tse alli willaquita musyariyaptinnam, que patsapa ushenin chäramonqa” (Mat. 24:14).

7 Jesus parlanqankuna cumplikëkanqanman yarpärishun. Kë mana alli tiempokunapa ushakënin 1914 watachö qallanqan witsanqa, wallkaqllam kayarqan kë alli willakïta willakoqkuna, pero tsëpita witsëpaqa alläpa atskam mirëkushqa. Tsëmi cien milpitapis masna congregacionkuna kan y qanchis millönespitapis masnam Jehoväpa Testïgonkuna hinantin Patsachö yachatsikïkäyan kë alli willakïta. Y Jesuspa wanïninta yarpäyänampaq ëllukäyaptimnan o qorikäyaptinnam chunka millones nunakuna invitado ëwayarqan, tsëqa rikätsimantsik pasaq wata kanqampita más miranqantam.

8. ¿Imanirtaq alli willakïnintsikta Satanás ushakätsita puëdeshqatsu?

8 Rasumpëpam, “que patsacho mandacoq diablu” mana munëkaptimpis, hinantin Patsachö Jehová Diospa Gobiernompita alli willakïta willakïkäyan manaraq ushakë chämonqanyaq (2 Cor. 4:4). Diabluqa makinchömi katsin polïticata, mana alli religionkunata, y imëka hatusaq negociokunatapis pëllata adorayänanta munar. Tsënö llapanta makinchö këkätsiptenqa, ¿imanöpataq Jehová Diospa Gobiernompita willakïqa alläpa mirëkun? Kikin Jehová yanapaptinmi. Tsënöpam, kë willakïnin pasëpa mirëkun, mëlaya Satanás ushakätsita munëkaptimpis.

9. ¿Imanirtaq huk bendicionmi nishwan Jehoväpita yachatsikonqantsikta, markan miranqanta y llapan ruramunampaq kaqpita yachakonqantsikta?

9 Jehová Diospita yachatsikonqantsik, markan miranqan y llapan ruramunampaq kaqpita más yachakonqantsikqa huk bendicionmi. Diosnintsikpa yanapakïnin y tsapäkïnin mana kaptenqa manachi hinantin Patsapa chanmantsu Diosnintsikpa alli willakïninkuna (lei Mateo 19:26). Pero Diosnintsikmi santo espïritunwan alli shonquyoq nunakunata yanapëkan mäkoq mäkoqlla kayänampaq y Diosnintsikta munanqannö serviyänampaq, y segurom kantsik kë alli willakïqa Diosnintsik munanqannö cumplikänanta. Y tsëpitanam Jesus nenqannöpis “que patsapa [o mana allikunapa] ushenin chäramonqa”. Tsë hunaqqa chëkämunnam.

‘Imeca nacaquicuna’

10. ¿Ima nerqantaq Jesus hipakï hunaqpaq?

10 Kë mana alli mundopa ushakëninqa chämonqa ‘imeca nacaquicunapis’ qallanqan höram (Apo. 7:14). Bibliaqa manam nimantsiktsu ëka tiempo tsë ‘imeca nacaquicuna’ kananta, pero Jesusqa kënomi nerqan: “Allapa jipaquimi canqa. Tseno jipaqueqa manam imepis cashqaraqtsu que patsa camacashqanpita; y mananam yapëpis canqanatsu” (Mat. 24:21). “Manam imëpis cashqaraqtsu que patsa camacashqanpita” nerqa, rikätsimanki alläpa mantsakëpaq kanqantam, këqa manam punta hatun guërrachö pitsqa chunka o hoqta chunka millón wanuyanqannöllatsu kanqa, sinöqa masran. Kë mantsakäkïpaq hipakï tiempoqa usharenqa “Armagedón” nishqan guërrachömi, këqa Diospa juicionmi, tsëchömi ushakätsimonqa Satanaspa makinchö llapan mana alli këkaqkunata (Apo. 16:14, 16).

11, 12. ¿Imanötaq musyashun kë ‘allapa jipaqui’ hunaq qallanqanta?

11 Kë ‘allapa jipaqui’ hunaq imë qallananta mana nimarnintsikpis, Bibliaqa willamantsikmi imanö qallanantapis: Polïticakunam ushakätsenqa llapan mana alli religionkunata ninmi, tsëmi qallanan kaq señal. Apocalipsis 17 y 18 capïtulokunachömi nimantsik kë mana alli religionqa imëka lluta purikoq warminö, polïticakunawan punukur kakonqanta. Apocalipsis 17:16 nenqanchönam willamantsik, polïticakunaqa “tse lluta pulicoq warmipa contran[mi] shäricurcuyanqa. Tsemi püru wactsata dejarir, qalapachecur etsanta micucurcuyanqa, y ninawanmi cayecuyanqa” nishpa.

12 Tsë tiempo chäramuptinmi, polïticokunapa shonqunkunaman Diosnintsik churëkonqa mana alli religionkunata chipyëpa ushakäratsi munëta, y tsënöpam ‘dispunishqanno llapampis rurakärenqa’ (Apo. 17:17). Tsëwanmi claro këkan tsë mana alli religionkunapa ushakëninqa Diospita shamonqan. Kë mana alli religionqa atska watapanam mana allikunata Diospita yachatsikushqa allitukushpa y Jehová Diospa sirveqkunatapis qatikacharmi wanutsishqa, tsërëkurmi Diosnintsik ushakätsenqa. Kë mundoqa manam ichikllapis tanteantsu kë mana alli religionkuna ushakärinanta. Pero Diosnintsikpa sirveqninkunaqa tsëkuna pasakunanta mäkoq mäkoqllam këkäyan y atska watapanam tsënö kanantaqa llapan nunakunata willëkäyashqa.

13. ¿Imataq rikätsimantsik kë mana alli religionpa ushakënin raslla karinanta?

13 Nunakunaqa kë mana alli religión ushakäriptin alläpam mantsakäkuyanqa. Bibliaqa nimantsikmi ‘pewan lluta jutsacunata ruracoq reycunapis’ këno waqayananta: “¡Wawallanï, wawä! Tselaya jatun puedeq Babilonia marca ushacärillan. ¿Tseno juc ratu ushacärinanpaqtsuraq carillarqan!” nir (Apo. 18:9, 10, 16, 19). “Juc ratu ushacärinanpaqtsuraq carillarqan” nerqa, rikätsimantsik ushakëninqa raslla kanantam.

14. ¿Imataraq Jehová ruranqa, sirveqninkunata chipyëpa ushakätsita munar chikeqninkuna qatikachar qallëkuyaptin?

14 Musyantsiknam kë mana alli religionta ushakäratsirnenqa, polïticakunaqa Jehová Diospa markanta chipyëpa ushakätsita munar qatikachar qallëkuyänanta, pëkuna Jehová Diospa juicionta willakur këkäyashqa kayaptin (Eze. 38:14-16). Cristianokunata tsënö qatikachäyaptenqa Jehová manam permitenqatsu, Pëqa markanta imëkapitapis tsapanqam, Pëmi kënö änikushqa: “Hatun piñakïnichömi parlashaq [...], y musyariyanqam noqa Jehová kanqäta” (lei Ezequiel 38:18-23). Tsëmi Palabranchö kënö nin: “Qamkunata yatayäshurnikiqa, nawi niñätam yatëkämun” (Zac. 2:8). Awmi, Jehoväpa sirveqninkunata chipyëpa ushakätsita munar qatikachar qallëkuyaptenqa, kikin Jehovämi kë chikikoqkunata ushakäratsenqa: tsëmi Armagedonqa. Tsëwanmi usharenqa hatun hipakï hunaq. Cristu dirigiptinmi poderoso angelkuna kë Satanaspa mana alli mundonta chipyëpa ushakäratsimonqa.

Imanötaq këkänantsik

15. ¿Kë imëka mana allikunapa ushakënin këllachöna këkaptenqa imanötaq këkänantsik?

15 Kë imëka mana allikunapa ushakënin këllachöna këkaptenqa, ¿imanötaq këkänantsik? Apóstol Pedrum kënö qellqarqan: “Tseno llapan imecapis ushacänan quecaptenqa, ¡noqantsicpis Diosnintsic munashqanno jutsata manana rurashpa shumaq cawacushun!” (2 Ped. 3:11). Këqa rikätsimantsik Diosnintsikta kuyar llapan nimanqantsikta wiyakurnin kawënintsikchö rurëkänapaqmi. Awmi, ushakë manaraq chämuptinmi yachatsikoq maslla yarqunantsik. Hina yarparänantsikmi Pedru kënö qellqanqanta: “Que patsacho llapan caqcunapa ushaquenin chëcamunnam. Tsemi [...], mana qonqellata Diosnintsicta mañacuyë” (1 Ped. 4:7). Awmi, mana qonqëllatam Diosnintsikman mañakïkänantsik, santo espïritunwan y hinantin patsachö markanwan alli kaq rurëllata yanapëkamänapaq. Tsënö mañakurninmi rikätsintsik kuyanqantsikta y Pëman markäkonqantsikta o yärakunqantsikta.

16. ¿Imanirtaq Efesios 5:15, 16 nishqanta wiyakunantsik?

16 Kë kawëkanqantsik tiempoqa pasëpa mana allim, tsëmi kë consëjonta wiyakunantsik: “Shumaq portacuyë. Ama upacunanoqa cawaquicayëtsu; sinoqa yachaq nunacunano cawacuyë. Que tiempu nunacunam llutan rurellacho caquicayan, peru qamcunaqa ama tiempiquicunata perdiyëtsu tsecunacho” (Efe. 5:15, 16). Tiempontsikchö mana alli rurëkunaqa alläpam mirëkushqa. Satanasqa tukïtam rurashqa nunakuna Dios munanqanta mana rurayänampaq o tsë rurëkunawan ocupado kar mana wiyakuyänampaq. Diospa sirveqninkunaqa alleqmi musyantsik y manam munantsiktsu imallapis pantatsimänata. Imëkakuna pasakunanta musyarmi markäkuntsik o yärakuntsik pëllaman y llapan ruramunampaq kaqkunamampis (lei 1 Juan 2:15-17).

17. ¿Armagedonta kawëkar pasaqkaqkuna imanöraq kariyanqa wanushqakuna kawarimoqta rikar?

17 Wanushqakunata kawaritsimunampaq änikonqantaqa Jehová cumplimonqam y tsëqa qellqarëkanmi, ‘alli ruraqtapis y mana alli ruraqtapis Teyta Dios cawaritsimunampaq caqta’ (Hech. 24:15). Awmi, Jehová Diosqa wanushqakunata kawaritsimonqam. ¡Pë parlashqanqa cumplikanqam! Isaías 26:19 nishqanchömi nimantsik: “Wanushqëkikunam kawarimonqa. [...] ¡Riyakuyë [rikchakuyë], kushikur qapariyë allpa rurinchö kaqkuna! [...] kikin patsam wanushqakuna yapë yurikoqnö kawariyämunanta haqinqa”. Këqa puntata cumplikarqan Babiloniachö esclavo kayanqampita Diosnintsik markanta horqaramuptinmi, y tsë witsanmi espiritualmente Diospa markan kawarimorqan, pero mushoq Patsachöqa rasumpanam wanushqakuna kawariyämonqa. ¡Imanö kushikïpaqraq kanqa kawarimoqkuna kastankunawan yapë tinkurir waqunakur o makallanakur kayaptin! Kë Satanaspa mana alli mundompa ushakënin y mushoq Patsa qallamunanqa këllachönam këkan. Tsëmi imëpis mäkoq mäkoqlla këkänantsik.

¿Yarpankiku?

• ¿Jesuspa principal yachatsikïnenqa imataq karqan?

• ¿Jehoväpa markan tiempontsikchö mirashqaku, y imanötaq tsëta musyantsik?

• ¿Imanirtaq mäkoq mäkoqlla këkänantsik precisan?

• ¿Imanötaq animashunki Hechos 24:15 nenqan?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[18 kaq päginachö dibüjukuna y recuadru]

MANA ALLI TIEMPOKUNA QALLAKÏKUN

2007 Watachömi yarqamorqan La era de las turbulencias. Aventuras en un nuevo mundo nishqan librota. Kë librotaqa qellqashqa karqan Alan Greenspan nishqan nunam, pëqa ishkë chunka watapam kashqa karqan presidente Reserva Federal de Estados Unidos nishqan bancopa, kë bancoqa tsë nacionchö llapan bancokunatam dirigin. Qellqanqan librochömi Greenspan nishqan nunaqa parlan, 1914 watapa puntanman y qepanman kaq tiempokunaqa alläpa hukläya kanqanta, y kënömi nin:

“1914 watapa puntanman kaq tiempokunachö pasanqanqa rikätsikorqan imëpis allilla kakuyänantanömi, y shuyaräyarqan más alli tiempokunaraq shamonqantanömi. 1900 watakuna witsanmi esclävokunata maltratayanqan ushakärerqan. Y imëka maltratokunapis ushakäreqnönam karqan. [...] Y kë tiempokuna witsanmanqa imëkapis yarqamurmi qallëkamorqan, tren ëwanampaq nänikuna, telëfonokuna, luz eléctrica, cine, motoryoq cärrokuna y wayichö manejayänampaq tukïläya mäquinakunapis. Tsë punta kaq hatun guerra manaraq kaptin watakunaman yarparëtaqa manam qonqëta puëdetsu, imëka mana allipis manam karqantsu. Kanan tiempontsikqa alläpa hukläyam tsë 1900 wata witsankunapita, tsëtaqa alleqmi tanteantsik. ¿Tsë punta hatun guerranöllatsuraq kanampis terrorismo, Patsa alläpa achachanqan o tukïläya gobiernokuna tiempontsikta mana alliman aparenqa? Imanö kanantapis manam musyantsiktsu”.

Hina Greenspan nunaqa yarpanmi estudiëkar Benjamín M Anderson (1886-1949) nishqan profesorpa libronchö leinqanta: “Juicionchöna këkar punta kaq hatun guerra manaraq kaptin kawashqakunaqa alläpam llakiyan tsë tiempochö shumaq kawakuyanqanta yarpar. Tsë tiempochöqa alläpa kushishqam kawakuyarqan, tsënö tiempokunaqa manam kutimushqanatsu”. (Economics and the Public Welfare [La Economía y el bienestar público] ).

G. J. Meyer nunapis kënömi nin: “Tsë tiempokunaman yarparnenqa alleq clärom rikantsik kë kawëkanqantsik tiempokunaqa alläpa hukläyana kanqanta. Awmi tsëqa rasun kaqllam, kë hatun guerra [1914-1918] kanqampitaqa llapanmi cambiashqa. Manam cada markapa lindëronkunallatsu, gobiernonllatsu, markanllatsu cambiashqa, sinöqa imëkatapis hukläyapanam rikantsik, noqantsik purapis hukläyanam rikänakuntsik. Tsë guerra kanqampitaqa tsë shumaq tiempo pasanqankunaqa limpum ushakärerqan manana imëpis kutimoqpaqmi” (A World Undone [Un mundo desgarrado], 2006 watachö yarqushqa libro).

[20 kaq päginachö dibüju]

Armagedonchöqa poderoso angelninkunawanmi Jehoväqa llapan mana allikunata ushakäratsimonqa