Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Llapampaqmi tiempo kan

Llapampaqmi tiempo kan

Llapampaqmi tiempo kan

“Llapampaqmi churashqa tiempo kan, Patsachö imëka rurëpaqpis tiempo kanmi” ninmi Bibliaqa. Këta qellqarirmi yachaq rey Salomón kënö nerqan, kanmi yurikï y wanukï tiempo, kanmi perqakï y huchutsikï tiempo, hina kanmi kuyakï y chikikï tiempopis. Tsënö nirirnam kënö tapukorqan: “¿Ima allikunatataq nuna tarin alläpa uryarpis [arurpis]?” (Eclesiastés 3:1-9.)

KË TEXTOKUNATA leirmi, këchöqa Biblia yachatsikïkan ima pasamänapaqpis disponishqana kanqantam niyan wakin nunakunaqa. ¿Rasumpaku Biblia tsënö yachatsikun? ¿Kawënintsik disponishqana kanqantaku yachatsikun? Yarpäshun, “Diospa palabranqa quiquinpitam shamun”. Tsëmi huk textochö Biblia yachatsikonqantaqa wakin textokunapis yachatsikuyänan. Kanan rikärishun Bibliachö wakin textokuna imata yachatsikuyanqantapis (2 Timoteu 3:16).

Manam musyantsiktsu ima pasamänatapis

Eclesiastés librochömi Salomón kënö qellqarqan: “Yapëmi patsachö rurayanqankunaman pensarqä, alli cörreqkunapis manam puntatatsu chäyan, ni kallpayoqkunapis manam peleata ganayantsu, ni yachaqkunapapis manam mikïninkuna kantsu, ni imëkata musyaqkunapis manam rïcotsu kayan, ni alli yachëyoqkunapis manam chaskishqatsu kayan”. ¿Imanir? “Llapankunatam imapis pasan mana musyayanqan tiempochö.” (Eclesiastés 9:11.)

Rikanqantsiknöpis, Salomonqa manam kawënintsik disponishqana kanqantatsu nerqan, antis “llapankunatam imapis pasan mana musyayanqan tiempochö” nerqanmi. Tsëqa rasunmi, warë warantin ima pasamänantsiktapis manam musyantsiktsu. Höraqa, imapis pasakun tsë sitiochö pasakunan höra këkashqam.

“Alli cörreqkunapis manam puntatatsu chäyan” nenqanman pensari. Itsa musyanki 1984 wata Los Ángeles (California) markachö Juegos Olímpicos nishqan pukllachö 3.000 metroyaq carrera rurayanqanta. Gran Bretaña nacionpita y Estados Unidos nacionpitam ishkë warmikuna öropita rurashqa medällapaq llapantana ganar cörrikäyarqan. Y pullantana cörrikarninmi, ishkankuna chocanakïkuyarqan. Tsëmi huknin kaq ishkïkurnin pukllarqannatsu, y huknin kaqnam cörrita manana puëder, hoqtaq chäyashqanchöraq chëkorqan.

¿Mana ganayänampaq disponishqanatsuraq karqan? Itsa wakinkunaqa awmi niyanman. Pero clärom këkan, illaqpita chocanakïkurmi ganayarqannatsu. Tsëpis, chocanakïkuyänampaq disponishqanam karqan niyanmannachi wakinkunaqa. Tsënö niyaptimpis, ishkankuna paqwë igual igual alli cörriyaptinmi këqa pasashqa niyarqanmi pukllaqkunapaq parlaqkunaqa. Tsëpaqmi, “llapankunatam imapis pasan mana musyayanqan tiempochö” nin Biblia. Imata ruranapaq alli alistakushqapis, höraqa manam munanqantsiknöllatsu imapis yarqun. Pero manam disponishqana kaptintsu tsëqa.

Tsëpenqa, ¿imanirtaq “llapampaqmi churashqa tiempo kan” nin Bibliachö? ¿Kikintsik akrashwantsuraq warë warantin imanö kanapaqpis?

Imëka rurëpis tiemponchömi rurakänan

Salomón, “llapampaqmi churashqa tiempo kan” nerqa, manam nuna imë wanunampaq ni imata pasanampaqpis disponishqana kanqampaqtsu parlëkarqan. Antis, nunakuna imanö kawakuyänampaq y llapan kamanqampaq Jehová munanqampaqmi parlëkarqan. ¿Imanötaq musyantsik? Qepan kaq y puntan kaq textokuna nenqankunapitam. Ima rurëpaqpis “churashqa tiempo” kanqampaq parlarirmi, Salomón kënö nerqan: “Rikarqömi nunakunapa tsurinkunapaq ima rurakïninkuna kanampaqpis Dios churanqanta. Llapantam tiemponchö shumaq rurashqa” (Eclesiastés 3:10, 11).

Tsëqa rasunmi, nuna kawëninchö ruranampaqqa imëkam kan, y nunapa huk ishkë rurëninkunapaqmi Salomón parlëkarqan. Hinamampis Diosqa kikintsik imatapis akrar ruranapaqmi ruramashqantsik, tsëmi imata ruranapaqpis kikintsik akranantsik. Tsënö karpis, imatapis tiemponchömi ruranantsik, tsëqa allim yarqapakushun. Eclesiastés 3:2 textochömi Salomón parlan “plantana tiempo y llupina tiempo” kanqampaq. Murukoqkunaqa musyayanmi imë witsan imata muruyänampaq kaqtapis. ¿Imaraq kanman pipis mana tiemponchö imatapis murukuptenqa? Alli uryarpis o arurpis manam alli cosëchataqa horqunmantsu. ¿Pipa culpanraq kanman? ¿Disponishqanatsuraq karqan tsënö yarqunampaq? Musyënam, kikin murukoqmi culpayoq kanman mana tiemponchö murukonqampita. Kamakoq Yaya churanqannölla tiemponchö mururqa alli cosëchatam horqunman karqan.

¿Imatataq kë yachatsimantsik? Kawënintsikchö ima pasamänapaqpis Diosqa manam disponishqanatsu, tsëpa rantenqa, pë munanqannö kawanapaqmi yachatsimarqontsik. Tsëmi shumaq kawakïta munarqa, Jehová imanö kawanata y kanan tiempochö ima ruranata munanqantapis musyanantsik. Shamoq tiempochö imata ruranapaq kaq o ima pasamänapaq kaqpis manam disponishqanatsu këkan, pero Dios ruranampaq kaqkunaqa disponishqanam këkan y manam pipis tsëtaqa michanqatsu. Tsëtam Jehová profeta Isaiaswan kënö nitserqan: “Noqa parlanqaqa nenqänöllam rurakanqa. Mana rurakarqa manam noqaman kutimonqatsu, tsëpa rantenqa munanqänöllam rurakanqa, y llapan nenqäkunapis allim yarqonqa” (Isaías 55:11).

Tsëqa musyarerquntsiknam Patsapaq y nunakunapaqrëkur Dios imata ruranampaqpis disponishqana kanqanta, y tsëqa “allim yarqonqa”. Pero, ¿imatataq Dios disponishqana?

Imanöraq musyashwan nunakunapaq Dios munanqanta

Diosqa “llapantam tiemponchö shumaq rurashqa” nirirmi, nunakunapaq Dios imata munanqantapis Salomón kënö willakorqan: “Mana wanushpa kawakï munëtam shonqunkunaman churashqa, qallanqampita ushanqanyaq Dios ruranqankunata nunakuna imëpis mana musyayänampaq” (Eclesiastés 3:11).

Pï mëmi kë texto nenqampita qellqayashqa. Pero llapantsikmi imanir y imapaq këchö këkanqantsikta y shamoq tiempochö imanö kanapaq kaqtapis yarpachakuntsik. Nunaqa, alli utinqanyaq o pishipanqanyaq trabajëkur wanïtaqa manam imëpis munashqatsu. Nunakunallam yarpachakuyan shamoq tiempokunapaq y kawënin imanö ushakänampaqpis. Hina imëpis mana wanushpa kawakïtam munayan. ¿Imanir? Eclesiastés textochö nenqannöpis, “mana wanushpa kawakï munëtam shonqunkunaman churashqa” Dios.

Nunakuna tsënö kawakïta munarmi, wanukur wak vïdachö kawantsiktsuraq nir imëpis tapukuyan. Y, ¿kë tapukïninkunapa respuestanta tariyashqatsuraq? Wakinkunaqa wanurishqa imantsikllapis kawëkanqantam pensayan. Y wakinkunanam, wanurerqa huk nunaman o animalman tikrëkur yapë yurenqantsikta pensayan. Wakinkunanam, ima pasamänapaq kaqtapis Diosqa disponishqanam, y disponinqannöllam kanqa niyan. Pero kë llapankunaman creirpis, manam kushishqallatsu kayan. ¿Imanir? “Qallanqampita ushanqanyaq Dios ruranqankunata nunakuna imëpis mana musyayänampaq” rurashqa kaptinmi.

Alli yachaq nunakuna kë tapukïkunapa respuestanta musyëta munarpis, paqwë mana tarirmi ima rurëtapis puëdeyantsu. Pero ¿mana wanushpa kawakï munëta pitaq shonquntsikman churamushqa? ¿Manaku Dios churamushqa? Tsëqa, kë tapukïkunapa respuestanta tarinapaqqa, ¿manaku Diosta ashishwan? Kënömi Bibliachö Jehoväpaq nin: “Makikita kicharmi llapan kawaqta munanqanwan bendecinki” (Salmo 145:16). Tsëmi, imapaq kawanqantsikta, imanir wanunqantsikta y nunakunapaq Dios imata munanqantapis musyëta munarqa, Bibliapita alli yachakunantsik (Efesios 3:11).

[3 kaq päginachö ninqan]

“Alli cörreqkunapis manam puntatatsu chäyan.” (Eclesiastés 9:11.)

[4 kaq päginachö ninqan]

Huk murukoq tiemponchö mana murukïkurnin, ¿disponishqanam karqan cosecha mana alli yarqunampaq ninmantsuraq?

[5 kaq päginachö ninqan]

“Mana wanushpa kawakï munëtam” shonquntsikman Dios churashqa, tsëmi yarpachakuntsik imapaq kawanqantsikta y imanir wanunqantsiktapis