¿Wanushqakuna yanapamashwantsuraq?

ÁFRICA nacionchömi, Tamba shutiyoq huk warmi wambranta exigen exämenchö alli nötata horqëta munarqa, wanushqa kastankunapa yanapakïninta ashinampaq. * Palermo (Sicilia) nishqan markachönam, hatun wayichönö patsa rurinchö churarpëkaq ayakuna rikaq mëtsika turistakuna ëwayan. Tsëchö churarpëkaq tsakishqa ayakunaqa imëka mana allikunapita tsapäkoq kayanqantam wakinkuna creiyan. Y Nueva York markachö këkaq Lily Dale nishqan sitiochönam mëtsika brujería ruraqkuna yachayan, y wata watam më tsëpita nunakuna pëkunata ashir ëwayan wanushqa amïgonkunawan o familiankunawan parlayänanrëkur.

Këchö rikanqantsiknöpis, më tsëchömi nunakuna creiyan wanushqakuna imëkapita tsapäyanqanman. Itsa qampis reqinki tsëman creeq nunakunata, o itsa kikikipis tsëman creinki. Imanö karpis, wanushqa kastantsikkunata o reqishqantsikkunataqa llapantsikmi llakintsik. Tsëmi brujería ruraqkunapis pï mëta yanapëta tïrayan wanushqankunawan parlayänampaq. Time nishqan revistam willakun huk Bruja parlanqanta, espïritukunaman “qayakushqaqa yanapamänapaq listom këkäyan”. ¿Rasumpatsuraq tsëqa? Bibliaqa tsëkunapaq claro y rasun kaqtam willakun, tsëta yachakurirqa itsa espantashqa quedarinki.

¿Wanushqakuna mäkuyanraqku?

Wanushqakuna imanö këkäyanqantapis Bibliaqa clärom willakun. Eclesiastés 9:5 textochömi kënö nin: “Kawëkaqkunaqa musyayanmi wanuyänampaq kaqta; pero wanushqakunaqa manam imatapis musyayannatsu”. Hinamampis qateqnin versïculom kënö nir willakun: “Kuyakoq kanqan, chiki kanqan y michäkoq kanqampis ushakärishqam, y patsachö rurëkunataqa mananam imëpis rurayannatsu”. Hina 10 kaq versïculom kënö nin: “Ëwëkanqëki Seolchöqa mananam kannatsu ni ima rurë, ni imaman yarpë, ni yachë, ni musyaq kë[pis]”. Hebreo idiömachö Seol nirqa, llapan wanushqakuna pamparäyänan hatun panteonpaqnömi parlëkan, y tsëchöqa manam ni ima rurëpis kannatsu. Y Griego idiömachö Hädespaq Biblia parlarqa, hebreuchö Seol nishqanllapaqmi parlëkan, y Jesucristu wanurirpis tsëchömi huk tiempo karqan (Hechos 2:31).

Jesusqa allim musyarqan Isaías 26:14 ninqannöpis wanushqa nunakunaqa ‘manana ni imata rurayanqanta’. Tsëmi musyarqan wanurnin Hädesman chärirnin ni pï nunatapis manana yanapëta puëdenampaq kaqta. Tsëchi wanurirqa imëka paqaschönö kanampaq kaqta nirqan; paqaschöqa manam ni pipis ima rurëta puëdennatsu (Juan 9:4).

Hina wanukushqa Läzarupis paqwë punukashqanö këkanqantam Jesus nirqan (Juan 11:11-13). Punukashqa nunaqa manam ni imatapis mäkuntsu, tsëmi pitapis yanapëta puëdentsu.

¿Huk nuna wanuptin alman kawëkanku?

Pï mëtam wambra kayanqampita yachatsiyashqa nuna wanuptin alman kawëkanqanta. Pero Diospa Palabranqa manam tsëtatsu yachatsikun. Génesis librom willakun Adanta Dios kamarnin, “kawëkaq alma” kanampaq ruranqanta (Génesis 2:7). Tsëmi musyantsik llapan nunakuna alma kayanqanta, hina animalkunapis almallam kayan (Génesis 1:20-25). Huk nuna o animal wanuptinqa, manam imampis kawannatsu, tsëtam Ezequiel 18:4 texto yachatsikun.

 “Tsëqa, itsa kënö tapukunki: ¿imanirtaq pï më nunakuna niyan wanushqakuna parlaqta wiyayanqanta, rikäyanqanta o pëkunawan parlayanqanta?”. Tsëta më tsëchö willakuyaptinmi, pï më nunakuna brujería ruraqkunata ashiyan wanushqa familiankunawan parlayänanrëkur.

Pero ¿tsë willakuyanqan rasumpatsuraq? Rasun kaptinqa, Diospa Palabranchi ulikïkanman o llullakuykanman, pero Jesucristuqa Teytampa Palabran ‘rason caqlla’ kanqantam nirqan (Juan 17:17). Tsëmi wanushqakunawan parlayanqanqa rasumpatsu. Hinamampis unëna pasanqanta willakurmi Biblia yanapamantsik tsëkuna rasun o mana rasun kanqantapis musyanapaq. Tsëchömi Biblia willakun huk wanushqawan huk nuna parlëta tïranqanta.

Huk gobernaqmi huk wanushqa yanapananta ashin

Mantsëpaq filisteokunawan rey Saulpa soldädonkunam guërrata qallayänampaq këkäyarqan. Filisteo soldädokunata rikëkuptinmi kë reypa “shonqun tsuktsur qallëkurqan”. Tsë witsankunaqa Saúl mananam Diosta servirqannatsu, tsëmi mañakuptimpis Jehoväqa wiyarqannatsu. Hina profeta Samuelpis unëna wanukushqa karmi yanapanampaq këkarqannatsu. Tsëqa, ¿piraq yanapanman karqan? (1 Samuel 28:3, 5, 6).

En-dor nishqan markapam ëwarqan y tsëchömi huk Brüjata nirqan wanukushqa Samuelwan parlatsinampaq. Tsë warmi rezariptinshi “Samuel” yuririnaq. Tsëshi filisteo soldädokuna guërrata gananampaq kaqta y tsëchö Saulwan tsurinkuna wanuyänampaq kaqta willarinaq (1 Samuel 28:7-19). ¿Rasumpatsuraq Saúl parlarqan wanukushqa Samuelpa almanwan?

Këman alli yarpachakurishun. Pipis wanurqa ‘patsaman kutirinqanta’ y tsëllachö ‘llapan pensënin ushakanqantam’ Bibliaqa yachatsikun (Salmo 146:4). Hinamampis, Saulwan Samuelqa musyayarqanmi brujeriakunata Dios chikinqanta. Y puntatapis kikin rey Saulmi Israelchö brujería ruraqkunata ushakätsita tïrarqan (Levítico 19:31).

Y Diosta sirveq Samuelpa espïritun rasumpa kawarqa, ¿allitatsuraq rurëkanman karqan Saulwan parlananrëkur brüjata yanapar? Hinamampis Saúl mañakunqanta Jehová manana wiyëta munëkaptinqa, ¿huk Brüjalla Diosta obliganmantsuraq karqan Samuelwan contestanampaq? Manachi tsënöqa kanmantsu karqan. Rikärinqantsiknöpis, tsë bruja yuritsinqan “Samuelqa” manam Diospa wanushqa profëtantsu karqan. Huk demoniom Samueltukur Saulta parlapëkarqan.

Pero ¿pikunataq demoniokunaqa kayan? Diospita unëna rakikashqa angelkunam kayan (Génesis 6:1-4; Judas 6). Pëkunaqa rikëkämantsikmi, tsëmi imanö kanqantsikta, imanö parlanqantsikta y imata ruranqantsiktapis musyayan. Hinamampis Biblia rasumpa kaqta yachatsikunqanta mana creinatam munayan. Tsëmi Diospa Palabranqa brujería ruraqkunata mana ashinapaq nimantsik, tsëkunataqa Dios alläpam “chikïkun” (Deuteronomio 18:10-12). Kanankunapis demoniokunaqa brujeriakunaman ishkinatam munayan, y tsëmi mäkoq mäkoqlla këkänantsik.

¿Kananqa musyarirqunkinaku wanushqa familiakuna o amïgokuna yuripukuyanqan y vozninkunata  wiyayanqan mëpita shamunqantapis? Tsëqa demoniokunapitam shamun. Tsëkuna allinölla kaptimpis, demoniokunaqa ulipämënintsikta o llullapämaynintsïtam munayan (Efesios 6:12). * Pero Jehová kuyamanqantsikta y noqantsikpaq alli kaqllata munanqantaqa manam qonqanantsiktsu. Wanushqa kastantsikkuna o amïgontsikkuna mëchöpis kawëkäyaptinqa, ¿imanir-raq Diosnintsik michämashwan karqan pëkunawan parlanata? ¿Imanir-raq alläpa chikinman karqan brujería rurëkunata? (1 Pedru 5:7.) Pero wanushqa kastantsikkuna yanapamënintsikta mana puëdekäyaptinqa, ¿pitaraq ashishun yanapamänapaq?

¿Pitaq rasumpa yanapamäshun?

Rikärinqantsiknöpis, wanushqakunaqa manam ni imachö yanapamënintsikta puëdeyantsu. Pëkunawan parlëta ashirpis, manam rasumpaqa parlashuntsu, antis alläpa mana allimanmi chäshun. ¿Imanir? Diosta mana wiyakunqantsiktam rikätsikushun, y demoniokunata qayëkaq cuentam kashun.

Bibliaqa willamantsikmi pï rasumpa yanapamënintsikta puëdenqantapis: tsëqa Kamakoq Teytantsik Jehovämi. Pëqa alläpa kallpayoqmi y wanïpitapis tsapämënintsikta puëdenmi (Salmo 33:19, 20). Y imëpis noqantsikwanmi këkan yanapamänapaq, manam brujería ruraqkunanötsu ulipämantsik o llullapämantsï, antis wanushqakunata kawaritsimur yapë tinkutsimänantsikpaq ninqanqa, ¡rasumpam kanqa!

Qallananchö parlanqantsik Tambapis yachakurqanmi brujería ruraqkuna wanushqakunawan parlatsikuyanqanqa uli o llulla kanqanta, pero Jehovälla rasun kaqtaqa ninqanta. Pëtaqa exämenninchö alli nötata horqanampaqqa wanushqa kastankunapaq qarënin o imëkankunaraq apanampaqmi brujería ruraqkuna niyarqan. Pero pëqa Bibliapita yachakur qallashqana karmi musyarqan wanushqakuna imanö këkäyanqanta y imanö toqllakunata demoniokuna churayanqantapis. Tsëmi brujería ruraqkunaman ëwanampaq mamänin niptimpis, Tamba kënö nirqan: “Manam tsëta rurashaqtsu mä. Y alli nötata mana horqarqa, watannachi más alli yachakushaq”.

¿Imataq pasarqan? ¡Alli nötatam horqarqan! Tsëpita witsëpam mamänin espïritukunaman markäkurqannatsu, y wanushqa kastankunapaq qarënin apëpaqpis mananam parlarqannatsu. Biblia ninqannöpis ‘kawëkaqkunarëkur wanushqakunapa yanapakïninta ashiqa’ mana alli kanqantam Tambaqa cuentata qokurirqan (Isaías 8:19). Jehoväpa munënin rurëqa imëpis alliman apakunqantam yachakurirqan (Salmo 1:1-3).

Pero ¿wanushqakunataqa imëllapis rikäshuntsuraq? Pëkunatapis yanapanampaqmi Jehoväqa awnikushqa. Wanushqakuna manana imatapis rurayanqanta willakurirmi Isaías libro kënö nin: “Wanushqa kaqnikikunam kawariyämunqa. [...] ¡Riyakuyë [rikchakuyë] y kushikuyë allpa rurinchö kaqkuna!”. Këchö ninqannömi wanushqa nunakunaqa kawariyämunqa, y tsëllatam kë versículo ushanampis nin (Isaías 26:19).

Pensari, ¡ima kushikïpaqraq këkunqa mëtsika wanushqakuna kawariyämuptin! Tsë hunaq chämunanta Jehová alläpa shuyarëkanqantam Bibliaqa willakun (Job 14:14, 15). Y tsëqa rasumpam kanqa. Tsëtaqa Jesucristupis paqwëmi musyarqan. Tsëmi huk kutipis, wanushqakuna Jehoväpaq imëka kawëkaq cuenta këkäyanqanta nirqan (Lucas 20:37, 38).

Y qamqa ¿wanushqakuna kawariyämunanman Jesus markakonqannö markäkïta munankiku? * Tsëmi Bibliapita más yachakunëkipaq animariyaq. Y Bibliapita yachakonqekimannömi, wanushqakunata y kawëkaqkunatapis Jehová yanapëta puëdenqanta maslla musyarinki. Jehová ninqan ‘cumplinqanta y mana ulicünqanta’ o mana llullakunganta rikärinkim (Apocalipsis 21:4, 5).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

[25 kaq päginachö ninqan]

Wanushqa kastantsikkunata o reqishqantsikkunataqa llapantsikmi llakintsik

[26 kaq päginachö dibüju]

¿Wanushqa profeta Samueltsuraq rey Saulwan parlarqan?