Huknölla kanqantsikmi rikätsikun rasumpa religión kanqantsikta

“Huknölla kayänampaqmi churashaq, huk kanchallachö üshatanö.” (MIQ. 2:12.)

1. ¿Imatataq rikantsik Jehová Dios kamanqankunachö?

SALMOTA qellqaqmi kënö nirqan: “¡Imëkatam qam rurashqanki Jehová! Alläpa yachaq karmi llapantapis rurashqanki. Patsaqa qam ruranqëkiwanmi hunta këkan” (Sal. 104:24). Awmi, Jehová alläpa yachaq kanqantaqa rikantsik tukï niraq plantakuna, patsa rurinchö kurukuna, volaq kurukuna y wakin animalkuna imanöpis yanapanakuyanqanchömi. Tsënöllam cuerpontsikchöpis ichisaq mana rikanqantsik, y hasta hatusaq kaq partekunapis shumaq yanapanakuyan alli kawakunapaq.

2. Página 16 dibüjochö rikanqantsiknö, ¿imanirtaq apostolkunapa tiemponchö mana creipaqnö karqan cristiänokuna shumaq kawakuyanqan?

² Hina Jehoväqa nunakunata rurashqa tukï rikoqta, tukïläyata y tukï yachaqtam, tsënöpa huknin huknimpis yanapanakuyänampaq. Hina kikintanömi nunakunata kamashqa, kikinkunapura yanapanakuyänampaq (Gén. 1:27; 2:18). Pero llakikïpaqqa Diospita rakikashqa kayanqan y huknölla kawakïta mana puëdeyanqanmi (1 Juan 5:19). Tsëchi apostolkunapa tiemponchöqa, Grecia markapita kapoqyoq warmikuna, yachaq judïokuna, imägenkunata adorashqa kaqkuna y Efeso markapita esclävokuna congregacionchö hukllëllanö kawakuyanqan mana creipaqnö karqan (Hech. 13:1; 17:4; 1 Tes. 1:9; 1 Tim. 6:1).

3. a) ¿Cristiänokuna huknölla kawakuyanqanta imawantaq Biblia igualatsin? b) ¿Ima tapukïkunapa respuestantataq yachakushun kë tëmachö?

³ Rasumpa kaq religionqa huknölla kawakïtam sinchikun, imëka cuerpochö llapan këkaqkuna yanapanakoqnö (lei 1 Corintios 12:12, 13). Kë tëmachömi yachakushun kë tapukïkunapa respuestanta: ¿Imanötaq rasumpa kaq religión huknölla kawanapaq yanapamantsik? ¿Imanirtaq Jehovälla yanapëta puëden hinantin Patsapita nunakuna huknölla kawakuyänampaq? ¿Huknölla kawakïnintsikta imataq ushakätsita tïran, y imanötaq Jehová yanapamashwan? Y ¿imanirtaq wakin religionkunaqa noqantsiknö huknölla kawakïta puëdeyantsu?

¿Imanötaq yanapamantsik rasumpa religión huknölla kawakunapaq?

4. ¿Imanötaq rasumpa kaq religión huknölla kawanapaq yanapamantsik?

⁴ Rasumpa kaq cristiänokunaqa musyantsikmi Jehovälla imëkatapis rurashqa kanqanta y tsënöpa pëlla gobernamaqnintsik kanqanta (Apo. 4:11). Tsëmi, imanö kawashqa kar o më markapita karpis llapantsik wiyakuntsik Jehoväpa leyninkunata. Y “Yayalläcuna” nishpa qayantsik (Isa. 64:8; Mat. 6:9). Tsëmi yanapamantsik huk kastanölla yanapanakur kawakunapaq, tsëpaqmi salmista kënö nin: “¡Rikäyë! ¡Imanö alli y kushikïpaqmi wawqikuna y panikuna junto kawakuyanqan!” (Sal. 133:1).

5. ¿Imataq rasumpëpa cristiänokunata yanapan huknölla kawakuyänampaq?

⁵ Jehová Diosnintsik kuyakïta yachatsimashqantsik kaptinmi, rasumpa cristiänokuna hutsa ruraq këkarpis huknölla servintsik. Jehovämi yachatsimarquntsik, y manam pipis tsënöqa yachatsimashwantsu karqan (lei 1 Juan 4:7, 8). Palabranchömi kënö nimantsik: “Jucniqui jucniquipis ancupänacur yanapanacuy[anqui]. Tsemi umildi qollmi shonquyoqna car, imachopis pasensiacoq cayänequi. Tsenolla jucniqui jucniquipis ima cäsu captinpis awantanacuyë. Y ima ninacushqa carpis, perdonanaquicuyë, Jesucristu perdonayäshonqequinolla. Ima eca captinpis shumaq cuyanacuyë. Tseno cuyanacurnenqa, jucniqui jucniquipis juc shonqullam cawacuyanqui” (Col. 3:12-14). Rikanqantsiknömi,  kuyanakïqa rasumpa cristiänokunata yanapamantsik huknölla kawakunapaq. ¿Y tsëtaqa manaku kikintsikpis atska kuti rikarquntsik? (Juan 13:35.)

6. ¿Imanötaq yanapamantsik huknölla kawakunapaq Diospa Gobiernon apamunampaq kaqman markäkï?

⁶ Hina rasumpëpa cristiänokunaqa huknölla kawantsik Jehová Diospa Gobiernonlla imëka mana allikunata altsamunanman markäkurnin o yärakurninmi. Musyantsikmi kë Gobiernolla kë Patsachö llapan gobiernokunapa rantin kananta y wiyakoq nunakunapaq mana ushakaq yamë kawakïta apamunanta (Isa. 11:4-9; Dan. 2:44). Tsërëkurmi Jesus kënö ninqanta wiyakuntsik: “[Qateqnïkunaqa] mundupa munayninchöga manana[m] ni imay[pis] cawayannatsu” (Juan 17:16, NTCN). Nacionkuna guërrakunachö këkäyaptimpis, pëkunata mana yanapanqantsikmi yanapamantsik huknölla kawakunapaq.

¿Pikunawantaq yachatsimantsik Jehová?

7, 8. ¿Imanötaq huknölla kawakunapaq yanapamantsik Bibliapita yachatsikïkuna chaskinqantsik?

⁷ Punta cristiänokunaqa huknölla kawayaq, huk yachatsikïllata chaskirninmi. Musyayaqmi Jesus congregacionta Jerusalenchö këkaq apostolkunawan y anciänokunawan yachëkätsinqanta. Kë poqu cristiänokunaqa Diospa Palabran ninqanmannömi ima acuerdomampis chäyaq y congregacionkunatanam willayaq congregacionta watukaq wawqikunawan. Congregacionta watukaq wakin wawqikunapaq parlarmi Biblia kënö nin: “Eucurninnam me tse marcaman chäyanqanchopis Teyta Jesusman creyicoqcunata willayarqan tse Jerusalencho apostolcuna y mandacoqcuna acuerdu rurayanqanta pecunapis cäsuyänanpaq” (Hech. 15:6, 19-22; 16:4).

⁸ Kanampis kanmi Jehoväpa Testïgonkunata Pushaqkuna grupo, pëkunaqa ciëlota ëwaqpaq kaq akrashqa cristiänokunam kayan y llapan congregacionkunachö huknölla kawakuyänampaqmi yanapakuyan. Tsërëkurmi tukï idiömachö librokunata y revistakunata rurayämun cristiano mayinkunapa markäkïninkunata sinchiyätsiyänampaq. Y tsë rurayämunqan publicacionkuna Bibliallapita kaptinmi, Jehoväpita shamoqmi nintsik y manam nunapita kanqanmanqa pensantsiktsu (Isa. 54:13).

9. ¿Diosnintsik ruranapaq mandamanqantsik imanötaq yanapamantsik huknölla kawakunapaq?

⁹ Congregacionchö anciänokunapis huknölla kanapaq yanapakuyanmi. ¿Imanö? Punta puntata yachatsikoq yarqurnin. Kë mundochö kushikuyänanllapaq ëllukäyanqampita o gorikäyangampitaga cristiänokuna huknölla kawakunqantsikmi más alli. Congregaciontaqa ëwantsik manam munënintsikta rurarnin kushikunantsikllapaqtsu, sinöqa Jehová Diosta alabanapaq, pëpita yachatsikoq yarqunapaq, Jehoväta serviyänampaq nunakunata yanapanapaq y cristiano mayintsikta yanapanapaqmi (Rom. 1:11, 12; 1 Tes. 5:11; Heb. 10:24, 25). Tsëmi, apóstol Pablu kënö nirqan cristiano mayinkunapaq: “Allapam munä alli willaquiman marcäcuyanqequicho ima sufrimientucunata pasarpis, juc shonqunolla tsaraquicayanqequi notisiata wiyarita” (Fili. 1:27).

10. ¿Imanöpataq Jehoväpa markan huknölla kawakun?

¹⁰ Rikanqantsiknömi cristiänokunaqa huknölla kawakuntsik Jehovällata Ciëlochö y Patsachö autoridadyoq kanqanta chaskirnin, huknintsik huknintsik  kuyanakurnin, pëpa Gobiernonman markäkurnin y congregacionta diriginampaq wawqikunata churanqanta respetarnin. Tsënö kaptimpis hutsayoq kanqantsikmi huknölla kawakïnintsikta ushakätsita tïran. Rikärishun mëqankuna kanqanta y Jehová imanö yanapamänantsiktapis (Rom. 12:2).

Imanötaq ushakätsishwan allitukoq y chikikoq këta

11. ¿Imanirtaq allitukoq kë nunakunata rakin y imanötaq Jehová tsëta haqinapaq yanapamantsik?

¹¹ Allitukoq këqa nunakunatam rakin, y imatapis rurayanqampitam yachaqtukatsin y wakimpitapis más alli kayanqantam pensatsin. Tsënö kanqantsikqa ushakäratsinmanmi huknölla kawakïta y wakinkunapis itsa chikipämarnintsik qallëkuyanman. Tsëtam discípulo Santiagu willakurqan kënö nir: “Tsaynö parlarnin orgullöso cayangayquiga alläpa mana allim” (Sant. 4:16, NTCN). Nuna mayintsikta mana yachaqtanö rikëqa manam kuyakoq këtsu. Pero Jehoväqa, humilde këtam yachatsimantsik hutsayoq këkashqapis alli rikämarnintsik. Davidmi nirqan Jehoväta: “Humilde kënikim hatunyätsiman” (2 Sam. 22:36). Bibliam yachatsimantsik imëkatapis allipa rikarnin allitukoq këta haqinapaq. Këman yarpärishun, apóstol Pablum Jehová yanapaptin kënö nirqan: “¿Acasu tseno galapänequipaq waquincunapita mas presisaqcu cayanqui! ¿Manacu Diospita llapan imecatapis chasquiyanqui! Tseno quecaptin, ¿imanirtaq galapäcuyanqui, quiquiquicunapita imatapis tarïcoqno!” (1 Cor. 4:7).

12, 13. a) ¿Imanötaq chikikoq këman ishkirishwan? b) ¿Imachötaq yanapamantsik cristiano mayintsikta Jehová rikanqannö rikanqantsik?

¹² Hina huknölla kawakunqantsiktaqa ushakätsita tïran chikikoq këmi. Hutsayoq karmi llapantsik imanöllapapis ‘chiquicug’ kantsik (Sant. 4:5, NTCN). Manam poqu cristiänokunapis libretsu kayan chikikoq këpita, itsa chikikoq kayanman wakinkuna kapoqyoq kayaptin, Jehoväpa kaqchö más cargoyoq kayaptin o más yachaq kayaptin. Këman yarpärishun, itsa huk teyta chikipanman huk wawqita llapan tiemponwan Jehoväta serviptin, pero kë wawqina chikipëkanman wambrayoq kaptin. ¿Imatataq rurashwan chikikoq kënintsik huknölla kawakunqantsikta mana ushakätsinampaq?

¹³ Chikikoq këman mana ishkinapaqqa yanapamäshun, ciëlota ewaqpaq kaqkunata Bibliachö huk cuerpopa atska partenkunatawan igualatsinqanman yarpëmi (lei 1 Corintios 12:14-18). Yarpärishun, nawiqa llapankunapa rikëninchömi këkan, pero shonquqa manam. Tsënö kaptimpis ¿manaku ishkan alläpa preciso kayan? Tsënöllam Jehoväpis llapan sirveqninkunata kuyan, wakinkuna más reqishqa kayaptimpis. Tsëmi noqantsikpis Jehová rikanqannö cristiano mayintsikta rikänantsik. Chikipänantsikpa rantinmi yarpänantsik imanö yanapanapaqpis. Tsënöpam rikätsikushun rasumpëpa cristiänokuna wakin religionkunapita hukläya kanqantsikta.

Cristiänotukoq religionkunaqa pasëpa rakikashqam kawakuyan

14, 15. ¿Imanötaq rakikar qallëkuyarqan mana alli religionkuna?

¹⁴ Jesuspa qateqninkuna huknölla kawakuyanqanqa, alläpa hukläyam mana alli religionkuna pasëpa chikinakurlla kawakuyanqampitaqa. Kë mana alli religionkunaqa más patsakarqan 300 wata witsankunachömi, Römapa gobernanten mana alli religionkunata dirigir qallëkuptin, tsë witsankunapaqqa, hinantin mandakunqanchönam kë religionkuna kayarqan. Tsëpita wakin kaq gobiernokuna Römapa mandakïnimpita rakikäyaptinmi, cristiänotukoq religionkunapis ichikllapa ichikllapa rakikäyarqan y kikinkuna munayanqannö religionninkuna patsätsiyarqan.

¹⁵ Atska pachak watakunapam wakin gobiernokunaqa kikinkunapura guërrachö kayarqan. Y 1600 y 1700 watakuna witsannam Gran Bretaña,  Francia y Estados Unidos nacionninkunata adorayänampaq mandakur qallëkuyarqan, tsëmi nacionninkunata kuyëqa huk religionman tikrarirqan. Y 1800 y 1900 watakunaqa hinantin Patsachönam kënö rurayaq. Igual mana pensayanqanrëkurmi, religionkuna atska grüpoman rakikar qallëkuyarqan y llapannömi nacionninkunata adorayan. Awmi, tsë religionchö kaqkunam guërraman ëwar peleayashqa tsë religionpura. Y kanan witsan religionkunaqa rakikashqa kayan creenciankunarëkur y nacionninkunata adorayanqanrëkurmi.

16. ¿Imakunataq mana alli religionkunata rakikashqallata katsin?

¹⁶ Huknölla këta munarmi wakin cristiänotukoq religionkunaqa 1900 wata witsankunachö tukïta rurar qallëkuyarqan. Atska watakuna sinchikuyanqanchömi wakin wakin religionkunaqa huk religionllaman tikrayashqa, pero tsënö kaptimpis tsë religionkunachö nunakunaqa rakikashqallam këkäyan kë creenciakunachö y rurëkunachö: imëkapis mana kaqllapita shamushqa neq yachatsikïpita, manaraq yureq wambra wanutsïpita, ollqupura o warmipura punukïpita y warmikunata religionkunachö mandakunampaq churëpitapis. Wakin religionkunata pushaqkunaqa, tukïtam rurayan tukïläya religionkunachö nunakuna huknölla kayänampaq, creenciakuna puntata chikinatsikuyanqanta cuentaman mana churashpa. Tsëta rurarnimpis, nunakunapa markäkïninkunataqa manam sinchiyätsiyantsu. Tsëmi religionkunaqa pasëpa rakikashqalla këkäyan.

Rasumpëpa cristiänokunaqa llapanmi kuyanakuyan

17. ¿Ima profecïataq rikätsikun rasumpa kaq religión “ushanan hunaqkunachö” huknölla nunakunata katsinampaq?

¹⁷ Kanan witsan imëpitapis nunakuna más rakikashqa këkäyaptimpis, rasumpa kaq cristiänokunaqa unëpita patsëmi huknölla kawëkäyan. Diosqa tsënö kanampaq willakushqanam karqan profëtan Miqueaswan: “Huknölla kayänampaqmi churashaq, huk kanchallachö üshatanö” (Miq. 2:12). Hinamampis kë profëtaqa nirqanmi rasumpa kaq religión imägenkunata y gobiernokunata adoraqkunapitapis hanampa këkänampaq kaqta. “Ushanan hunaqkunachömi Jehoväpa wayin këkaq hirka alleq patsakashqa kanqa llapan hirkakunapa hanampa, y ichisaq hirkakunapa hanampam kanqa, y tsëmanmi markakuna ëwayanqa.” Y tsëpitanam këta nirqan: “Y llapan markakunam diosninkunapa shutinchö puriyanqa, pero noqantsikqa Jehová Diosnintsikpa shutinchömi purishun” (Miq. 4:1, 5).

18. ¿Imakunata haqinapaqtaq yanapamarquntsik rasumpa kaq religión?

¹⁸ Hina Miqueasqa willakurqanmi nunakuna chikinakushqa kayaptimpis, rasumpa kaq religión huknölla kayänampaq yanapanampaq kaqta: “Tukïläya nacionkunapitam nunakuna ëwayanqa y niyanqa: ‘Shayämï y witsäshun Jehoväpa hirkanman y Jacobpa Diosnimpa wayinman; y a, y tsë näninkunachömi purishun’. [...] Y espädankunatam takllapa puntanman tikratsiyanqa, y lanzankunatanam planta rutukuna tigëraman tikratsiyanqa. Y mananam huk nación huk nacionpa contran espädata tsarinqanatsu, ni mananam guërrapaq yachakuyanqanatsu” (Miq. 4:2, 3). Y tsënömi pasakushqa. Hinantin Patsapam nacionninkunata o nunakuna rurayashqan dioskunata adorëta atskaq haqiyashqa, y rasumpa kaq religionpita yachakuyashqa. Kë llapan nunakunam huknölla kawayan kikin Jehová kuyanakïta yachatsiptin.

19. ¿Imatataq rikätsimantsik rasumpa cristiänokuna huknölla kawayanqan?

 ¹⁹ Rasumpa cristiänokuna hinantin patsachö huknölla kanqantsikqa manam ni imawampis igualantsu, tsëqa rikätsikun Jehová espïritunwan pushëkämanqantsiktam. Imëpitapis masmi kananqa huknölla kuyanakur kawakoq nunakunaqa kayan. Apocalipsis 7:9, 14 ninqanqa pasëpam cumplikëkan, këmi rikätsimantsik Diospa angelninkuna ichikllachöna viento cuenta ushakëta kë mana alli mundoman kachayämunampaq kaqta (lei Apocalipsis 7:1-4, 9, 10, 14). ¡Imanö kushikïpaqmi hinantin patsachö cristiano mayintsikwan huknölla këqa! Tsënö kaptinqa, ¿imatataq rurashwan imëpis huknölla kawakunapaq? Tsëtam qateqninchö yachakushun.

¿Imatataq yachakurqontsik?

• ¿Imanöpataq huknöllata katsin nunakunata rasumpa kaq religión?

• ¿Imatataq rurashwan chikikoq kënintsik huknölla kawakunqantsikta mana ushakätsinampaq?

• ¿Rasumpëpa cristiänokuna tukïläya nacionpita kayanqan imanirtaq rakikätsintsu?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[16 kaq päginachö dibüju]

Punta cristiänokunaqa tukï markakunapitam kayarqan

[18 kaq päginachö dibüjukuna]

Jehoväpa Testïgonkuna Yachatsikuyänan Wayi shumaq kanampaq yanapakunqantsik, ¿imanötaq huknölla kanapaq yanapamantsik?