Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

‘¿Piraq Jehová yarpanqancunata tantiyanman?’

‘¿Piraq Jehová yarpanqancunata tantiyanman?’

‘¿Piraq Jehová yarpanqancunata tantiyanman?’

“‘¿Piraq Dios yarpanqancunata tantiyanman? ¿Pillaraq peta yachatsinman?’ [...]. Noqantsicmi siqa Jesucristupa yarpeninyoq car tantiya[n]tsic.” (1 COR. 2:16.)

1, 2. a) ¿Imanirtaq llapan nunakuna igual-llatsu pensayan? b) ¿Jehoväpa pensënin imanö kanqantataq yarpashwan?

PIPIS imanir ruranqanta o parlanqanta tantiëqa manam fäciltsu. Höraqa tsëmi tsëraq casakushqakunata pasan, y tsëmi majan imanö kanqantapis mana reqiyänanman pensariyan. Rasumpa kaqchöqa, ollquwan warmiqa hukläyam imachöpis pensayan. Y huk markakunachöqa, tsë idiömallata parlëkarpis wakin wakintaqa hukläyam pensayan. Hina casädokuna y mana casädokunapis höraqa entiendinakuyantsu huk markachö winashqa kar y huk idiömata parlarmi, tsëmi hukläyapa pensayan y costumbrenkunapis hukläya. Tsënö kaptimpis, wakinkuna imanöpis kanqantaqa musyëta puëdentsikmi, pero tsëpaqqa alliraqmi reqinantsik.

2 Këchö rikanqantsiknöpis nunakunaqa hukläya hukläyam pensayan, tsënö këkaptinqa, ¿manatsuraq Diosnintsikpa pensëninnäqa más hukläya kanman? Profëtan Isaiaswanmi Jehová israelïtakunata nirqan: “Qamkunapa pensënikikunaqa manam noqapa pensënïkunanötsu, hina rurënikikunapis manam noqapa rurënïkunanötsu”. Këta más tanteanapaqmi kë igualatsikïwan willarqan: “Imanömi ciëlokuna patsapitapis más hatun, tsënöllam rurënïkunapis qamkunapa rurënikikunapita más hatun, y pensënïkuna qamkunapa pensënikikunapitapis más hatun” (Isa. 55:8, 9).

3. ¿Imakunatataq ruranantsik Jehoväwan kuyë amigo kanapaq?

3 Këqa, ¿Jehová pensanqanta manam musyëllatapis tïrashwantsu ninantsuraq? Manam. Jehoväpa pensënin imanö kanqanta mana musyarpis, imanöpis kanqanta reqïtaqa puëdentsikmi, y Palabran ninqannöpis pëwan alli këta y amïgonö kuyanakïtaqa puëdentsikmi (lei Salmo 25:14 * y Proverbios 3:32 *). Tsëpaqqa, ruranqankunapitam Palabran Bibliachö yachakunantsik, y leinqantsikmanmi yarparänantsik (Sal. 28:5). Huknöpaqa reqishun ‘Jesucristupa yarpeninpita’ yachakurmi, pëchömi “shumaq cäyirintsic Dios imano canqantapis” (1 Cor. 2:16; Col. 1:15). Biblia willakunqanta más yachakunapaq tiempota rakir y leinqantsikman yarpararqa, Jehová imanö kanqanta y imanö pensanqantapis masmi reqishun.

Manam juzgakoqqa kanantsiktsu

4, 5. a) ¿Imatataq ruranantsiktsu? Willakaramï. b) ¿Ima parlëmantaq ishkiyarqan israelïtakuna?

4 Jehová imatapis ruranqanman yarparqa, ama kënö waknö ruranman karqan nirqa parlashuntsu. Juzgakoq kanqantsikta Dios yarparmi Salmo 50:21 textota qellqatsirqan: “Qamnö kanqätam pensarirqëki”. Y 175 watam pasarishqa huk yachaq nuna kë textopaq kënö ninqan: “Nunakunaqa Diosta juzgayan kikinkuna ley churayashqanwanmi, y alli kanqantam pensayan. Y pëkunaqa niyan tsë leyqa kikinkunapaq y Diospaqpis kanqantam”.

5 Alleqmi yarpänantsik pensënintsikkuna Dios imanö kanqanta qonqaratsimänata. ¿Imanirtaq tsëqa alläpa preciso? Bibliapita yachakurninmi tarintsik Jehoväpa rurëninkunata. Pero mana musyaq y hutsasapa kënintsikchömi, wakin rurëninkuna mana alli kanqantanö rikärishwan. Israelïtakunapis Jehová mana allipa rikëkanqantam pensar qallëkuyarqan. Rikärishun Jehová ninqanta: “Qamkunam kënö niyanki: ‘Jehoväqa mana allitam rurëkan’. Kanan wiyaramë Israel marka. ¿Mana allitaku rurëkä? ¿Manaku qamkuna mana allita rurëkäyanki?” (Eze. 18:25).

6. ¿Imatataq Job yachakurqan, y kawëninchö pasanqan imanötaq yanapamantsik?

6 Nunakunapa pensëninmannö Jehoväta mana juzganapaqqa, yarpänantsikmi llapanta mana musyanqantsikta y höraqa imatapis llutanmampa tanteanqantsikta. Tsëtam Job yachakurqan. Alläpa llakikïkunapa pasarmi, kikimpa llakikïninllaman yarpararnin cuentata qokurqantsu más precisaq kaqkunata. Tsënö kaptimpis, Jehovämi kuyëpa yanaparqan tsë pasakunqankunata huknöpa rikänampaq. Qanchis chunkapitapis más tapukïkunata Jehová ruraptinmi, Jobqa ima nïtapis puëderqantsu, tsë llapanmi rikätsirqan alläpa ichiklla musyënin kanqanta. Pero Jobqa humildem karqan, y huknöpanam pensar qallëkurqan (lei Job 42:1-6 *).

¿Imanötaq ‘Jesucristupa yarpeninta’ katsishwan?

7. ¿Imanirtaq alläpa preciso Jesus ruranqampita yachakunantsik?

7 Jesusqa Teytan imanöpis kanqantaqa rikätsikurqan llapan parlanqanchö y ruranqanchömi (Juan 14:9). Tsëmi Jesus ruranqankunata yachakurqa, Jehoväpa yarpëninta alli musyashun (Rom. 15:5; Fili. 2:5). Tsënö kanqanta rikärishun Bibliachö ishkë willakïkunapita yachakurnin.

8, 9. Juan 6:1-5 willakunqannö, ¿imanirtaq Jesus Felïpita tapurirqan y imarëkurtaq tsëta rurarqan?

8 Këman pensarishun. 32 watachö pascuata celebrayänampaq hunaq chëkarqannam. Y apostolkunaqa hinantin Galilëapanam yachatsikurnin tumarayämushqa. Utishqa kutirayämuptinnam, Jesus Galilea Lamarpa wak tsimpampa discïpulonkunawan ëwayarqan. Pero tsëta musyarirnam atska waranqa nunakuna Jesus kaqta ëwayarqan. Jesusqa tukïtam yachatsirqan y qeshyaqkunatam hampirqan, pero tsënö këkarmi musyarirqan nunakuna mallaqëkäyanqanta, pero tsë karu markachöqa mikï tarinan alläpa sasa o ajam karqan. Tsëta musyarirmi tsë markachö täraq Felïpita Jesus tapurirqan: “Que nunacuna micuyänanpaq ¿mepitaraq tantata rantishun?” (Juan 6:1-5).

9 ¿Imanirtaq Jesus tsënö tapurqan? ¿Manatsuraq ima rurëtapis musyarqan? Musyarqanmi. Pero musyëkarqa, ¿imanirtaq tsënö tapurqan? Tsëchö këkaq apóstol Juanmi kënö willakun: “Tsenoqa nerqan ‘Mä, ¿Imash nenqa?’ nirmi, porqui Jesusqa musyarqannam imano ruranantapis” (Juan 6:6). Awmi, Jesusqa poqu cristiano kayanqantam musyëta munarqan. Tsënöqa tapurqan imata rurayänampaq kaqtapis yarpakachäyänampaq, y pë milagrota ruranampaq kaqman markäkuyänampaqmi. Pero tsëta rikätsikuyänampa rantinmi, Jesuspa qateqninkunaqa alläpa mana musyayanqanta rikätsikuyarqan (lei Juan 6:7-9). Tsëpitanam Jesusqa mana pensayanqankunata rurarqan. ¿Imatataq rurarqan? Atskaq nunakunatam milagrota rurarnin mikutsirqan (Juan 6:10-13).

10-12. a) ¿Imanöparaq wambranta kachakätsinampaq warmi rogakuptin Jesus rasllaqa kachakätsirqantsu? b) ¿Imataraq yachakushun qateqninchö?

10 Kë willakïmi yanapamantsik huk kutichöpis tsënölla ruranqanman pensanapaq. Nunakunata mikupakaratsirninmi, Jesus apostolninkunawan Israel markapita tsimpayarqan Tiro y Sidón markakunaman. Tsëmannam griega warmi Jesusman rogakoq witirqan wambranta kachakëkatsinampaq. Qallananchöqa manam cäsoparqantsu, pero más rogaptinmi warmita nirqan: “Puntata tsurikunaraq teqñayätsun, manam allitsu wamrakunapa tantanta tsarirkur chuschukunapaq jitari[qa]” (Mar. 7:24-27, QKW).

11 ¿Imanirtaq kë warmi rogakunqanta Jesus raslla rurarirqantsu? ¿Felïpita ruranqannötsuraq markäkïninta musyëta munar tsëta nikarqan? Sinchipa o kuyëllapa nikanqanta mana musyarpis, musyantsikmi mana penqakatsinqantaqa. Rasumpa kaqchöqa ‘chushchu’ nirqan kuyëllapam nikarqan. Itsa huk teyta cuenta rurëkarqan, tsurin imatapis mañaptinqa, raslla mana rurar rasumpëpa shonqumpita patsë munanqanta rikänanrëkur. Imanö kaptimpis, warmi markäkunqanta musyarirmi mañanqanta rurarqan (lei Marcos 7:28-30).

12 Kë ishkan willakïqa alläpa precïsom noqantsikpaqpis, këmi más musyatsimantsik ‘Jesucristupa yarpeninta’. Kanan rikärishun mä imanöshi yanapamantsik Jehoväpa pensëninkunata más musyanapaq.

Jehoväwan Moises parlayanqan

13. ¿Imapaqtaq yanapamantsik Jesus pensanqanta musyë?

13 Jesus pensanqanta más musyarqa, fäcil-llam Bibliachö mana musyanqantsik yachatsikïkunata musyarishun. Israelïtakuna huk wishita adorayanqanrëkur Moisesta Jehová ninqanman pensarishun, kënömi nirqan: “Kë markatam rikarqö, rumi shonqu markam. Kananqa haqiramë piñakïnïwan ushakäratsinäpaq, y qampita huk nacionta rurarinäta haqiramë” (Éxo. 32:9, 10).

14. ¿Imataq Moises nirqan Jehová pensanqanta willariptin?

14 Tsëpitam Biblia kënö willamantsik: “Moisesmi Jehová Diosninta kënö rogarqan: ‘¿Imanirtaq Jehová alläpa piñakunkiman Egiptopita hatun kallpëkiwan horqamunqëki markawan? ¿Imanirtaq Egipto nunakuna niyanman: “Mana allita rurananrëkur, hirkakunachö wanutsinanrëkur y kë patsapita ushakätsinanrëkurmi apashqa”, nir? Ama piñakullënatsu y markëkipaq mana alli pensanqekita qonqëkullë. Yarpë sirveshoqniki Abrahanpaq, Isaacpaq y Israelpaq, pëkunatam kikiki kënö awnirqëki: “Ciëlochö qoyllurkunatanömi kastëkita mëtsikaman miratsishaq, y kë rakinqä patsatam pëkunata qoshaq, tsëchö imëyaqpis taräyänampaq”’. Y Jehoväqa markampaq mana allita parlanqampitam pësakur qallëkurqan” (Éxo. 32:11-14). *

15, 16. a) ¿Imatataq Moisespita Jehová shuyararqan? b) Jehovämi pësakur qallëkurqan nirqa, ¿imapaqtaq parlëkan?

15 ¿Jehoväqa wanarqanku parlanqampita Moisesraq consejananta? ¡Manam! Ruranampaq kaqta Moisesta willarpis, manam tsëta ruranampaqqa churapakashqanatsu karqan. Tsëpa rantinqa Jesus Felïpita y griega warmita ruranqannömi, Moises imatapis pensanqanta musyëta munar tsëta willarqan. Punkuta kichapoq cuentam parlananta munar tsënö rurëkarqan. * Jehovämi Moisesta churarqan pëpa y israelïtakunapa parlaqnin kanampaq, y tsënö kanqantam Jehoväqa respetaq. ¿Imataraq Moises ruranman karqan? ¿Llakikurtsuraq haqirinman karqan? ¿Kushikunmantsuraq karqan Israel markata ushakäratsir, kikimpa kastampita huk nacionta rurananta munar?

16 Jehoväta Moises contestanqanmi rikätsirqan markäkïninta y Pë alli ruraq këninman markäkunqanta. Hinamampis, manam munënintsu puntachö karqan, sinöqa Jehoväpa shutin respetashqa kananmi. Tsënöpam rikätsikurqan “Dios yarpanqancunata” musyanqanta (1 Cor. 2:16). ¿Imachötaq parlayanqan usharqan? Israelta ushakätsinampaq mana churapakashqa karmi, Biblia ninqannö “pësakur qallëkurqan”. Hebreu idiömachöqa, manam pensanqannötsu tsë nacionta ushakäratsirqan ninanmi.

Jehová Abrahanwan parlayanqan

17. ¿Imanötaq Jehová atska pacienciayoq kanqanta Abrahanta rikätsirqan?

17 Kanan rikärishun markäkïninta y pëman markäkunqanta huk serviqnin rikätsikunampaq Jehová haqinqanta. Tsëqa Sodoma markata ushakätsinampaq këkaptin Abrahanwan parlayanqanmi. Tsëpinmi, Jehová puwaq kutipa tapupänanta haqirqan. Abrahanqa imëka huk nunata parlapaqnömi kënö nirqan: “¡Imanöpataq alli ruraq nunakunata mana alli nunakunatawan wanutsinkiman, y imanöpataq alli ruraqta y mana alli ruraqta junto ushakätsinkiman! ¡Imanirtaq tsënö rurankiman! ¿Manaku llapan patsapa Juezninqa alli kaqta ruranqa?” (Gén. 18:22-33.)

18. ¿Imatataq yachakuntsik Jehová Abrahanta tratanqampita?

18 ¿Jehoväpa pensënin imanö kanqantataq kë willakï rikätsimantsik? Awmi, Jehoväqa manam Abrahantaraqtsu tapunan karqan pensëkanqanta ruranampaq. Qallananllapitanam imanir ruranampaq kaqtapis willanman karqan. Pero tsënö tapupänanta haqirmi, tsë pasakunqanta imanö rikanqanta, ankupäkoq y alli ruraq këninta Abrahan rikätsikunanta permiterqan. Awmi, Jehoväqa Abrahanta amïgontanömi rikarqan (Isa. 41:8; Sant. 2:23).

Noqantsik yachakunapaq

19. ¿Imanötaq Job ruranqanta qatishwan?

19 ¿Imatataq Jehová ‘yarpanqancunapita’ yachakuntsik? Jehoväpa pensëninkunata musyëta munarqa, Palabran Bibliapitam alli yachakunantsik. Huk nuna mayintsiktanö Jehoväta juzguëqa hutsam kanman. Tsëmi Job nirqan: “Pëqa manam noqanö nunatsu contestanäpaq, y ishkäkuna plëtoyänapaq” (Job 9:32). Jehová imanö pensanqanta musyar qallëkurqa, Job ninqannömi noqantsikpis nintsik: “¡Rikäyë! Këkunaqa rurëninkunapa kuchunllam, ¡y ima parlëkunataq shimi rurinllachönö Jehoväpita wiyakashqa! Mana tanteana kallpampita, ¿pitaq musyanman?” (Job 26:14).

20. ¿Imatataq rurashun Bibliata leikar mana entiendenqantsikkunata tarir?

20 ¿Imatataq rurashwan Bibliata leïkarnin mana entiendïpaq willakïkunata, o Jehová imanö pensanqampita parlaqta tarir? Tsë tëmapita masta musyëta munarmi más estudianantsik, pero tsënö rurëkarpis mana entiendirqa, markäkïnintsik o yärakuynintsik pruëbaman churakëkanqanta yarpäshun. Bibliachöqa atska willakïkunatam tarintsik Jehoväman más markäkunapaqmi. Musyanantsikmi pë ruranqankunataqa llapanta mana entiendïta puëdenqantsikta (Ecl. 11:5). Tsënöpam Pablu ninqannö noqantsikpis nishun: “¡Diosqa imalaya allim, imalaya yachaqmi y imalaya allipa cäyicoqmi! Llapantam cäyin. Y manam llapantaqa pipis cäyiyantsu, Dios pensashqancunata ni munashqancunata. ‘Manam pipis Diospa yarpeninta musyantsu. Y manam ni pipis willapantsu.’ ‘Manam ni pipis ni imatapis Diosta qarashqatsu “Rantinta cutitsime noqatapis” ninanpaq.’ Porqui llapan imecapis Diospam. Llapanpis pepitam y llapanpis pellapaqmi. ¡Tserecur llapantsic alabecushun imecamayaqpis Diosnintsicta! ¡Tseno catsun!” (Rom. 11:33-36).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 3 Salmo 25:14: “Jehoväwan kuyë amigo këqa, pëta mantsaqkunallapaqmi, y conträtonqa pëta reqiyänampaqmi”.

^ par. 3 Proverbios 3:32: “Mana allita ruraq nunataqa Jehová melananmi. Pero allita ruraqmanqa markäkunmi [yärakunmi]”.

^ par. 6 Job 42:1-6: “Jobmi Jehoväta kënö nirqan: ‘Imëkatapis rurëta puedenqëkitam musyarirqö, y llapan pensanqëkim rurakan. “¿Pitaq mana yachëkarnin ninqëkikunata mana kaqpaq churëkan?” Tsëmi parlarqä, pero manam musyarqätsu, mana imëpis musyanqä espantëpaq rurëkunam noqapaqqa. “Wiyarallämë, noqa parlaramushaq. Noqam tapushqëki y qammi willamanki”. Qampitaqa wiyarqällam, pero kananqa nawï rikäshunkim. Parlanqäta pësakümi, rasumpam arrepentikü, peqämampis allpata y uchpata winar’”.

^ par. 14 Números 14:11-20 textochöpis tsënöllam willakun.

^ par. 15 Atska yachaq nunakunam Éxodo 32:10 textochö “haqiramë” ninqan palabrapaq niyan, kënöqa Moisesta Jehová nirqan parlananta munarllam. Jehoväqa, pëpa y israelpa willakoqnin Moises kanampaqmi churarqan, y wakin texto ninqannöpis ishkankunapa chöpinchö shäkunampaqmi churarqan (Sal. 106:23; Eze. 22:30). Imanö kaptimpis, Moisesqa librem sientekoq Jehoväta parlapänampaq.

¿Yarpankiku?

• ¿Jehová ruranqankunapita nuna mayintsiktanö mana juzganapaq imataq yanapamäshun?

• Jehoväwan kuyë amigo kanapaq, ¿imanötaq yanapamäshun Jesus ruranqankunapita yachakï?

• ¿Imatataq yachakuntsik Moisestawan Abrahanta Jehová parlapanqanchö?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[12 kaq päginachö dibüjukuna]

¿Imatataq yachakuntsik Jehoväpa pensënimpita Moiseswan y Abrahanwan parlanqanchö?