Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Respëtowan rikäshun Diospa qarënin casado kawakïta

Respëtowan rikäshun Diospa qarënin casado kawakïta

Respëtowan rikäshun Diospa qarënin casado kawakïta

“Tsërëkurmi ollquqa haqirinqa mamanta y teytanta warminwan juntakänampaq. Y ishkanmi huk ëtsallana kayanqa.” (GÉN. 2:24.)

1. ¿Imanirtaq Jehovällata shonquntsikpita patsë respetanantsik?

CASADO kawakïta Patsätseq Jehovällam, shonquntsikpita patsë respëtota chaskinan. Bibliam rikätsimantsik Jehovälla ‘llapan imecatapis qomaqnintsic’ y qaramaqnintsik kanqanta. Awmi, pëllam Kamamaqnintsik, Ciëlochö y Patsachö llapan Autoridadyoq y Teytantsikpis (Sant. 1:17; Apo. 4:11). Alläpa kuyamarnintsikmi imëkantsikkunapis qaramantsik (1 Juan 4:8). Awmi, llapan yachatsimanqantsik, mañamanqantsik y llapan qomanqantsikmi kikintsikpa biennintsikpaq y kushikïnintsikpaq (Isa. 48:17).

2. ¿Ima consëjotataq Jehová qorqan Adantawan Ëvata casatsirnin?

2 Bibliam rikätsimantsik casado kawëqa Diospa “shumaq qarënin” kanqanta (Rut 1:9; 2:12). Adantawan Ëvata casatsinqan hunaqmi, casado kawëchö imanö kushishqa kayänampaq shumaq consejarqan (lei Mateo 19:4-6). Këta wiyakushqa kayarqa, mana wanushpam kushishqa kawakuyanman karqan. Pero pëkunaqa Diosnintsik ninqanta manam wiyakuyarqantsu, tsënö rurayanqanmi tukï mana allikunata apamurqan (Gén. 3:6-13, 16-19, 23).

3, 4. a) ¿Imanötaq atskaq nunakuna casado kawakïta y Jehoväta mana respetayanqanta rikätsikuyan? b) ¿Kë yachatsikïchöqa ima yachatsikïkunatataq rikäshun?

3 Casado kawakïchö imatapis decidirninmi, atskaq nunakuna punta teytantsikkuna rurayanqannölla rurayan y manam Dios ninqanman yarpäyantsu o höraqa pasëpam qonqariyan pëpa Leyninkunata. Wakinkunanam tsë Leykuna wiyakïta pasëpa munayantsu o munayanqanmannömi tumaratsiyan (Rom. 1:24-32; 2 Tim. 3:1-5). Manam Diospa qarënin kanqantanötsu rikäyan, tsënöpam casado kawakïta patsätseq Diosnintsikta mana respetayanqanta rikätsikuyan.

4 Hörachöqa wakin cristiänokunapis casado kawakïta manam Jehová Dios rikanqannönatsu rikäyan. Tsëmi wakinqa majankunapita rakikäriyan o divorciakuriyan Biblia tsëkunapaq mana nikaptimpis. ¿Imataraq rurayanman casado kaqkuna tsëta mana rurayänampaq? Génesis 2:24 texto ninqan, ¿imanötaq yanapan casado kawakïninkunata más sinchiyätsiyänampaq? Y casakïta munaqkunaqa, ¿imanötaq alistakuyanman casado kawakïninkunachö kushishqa kayänampaq? Këta más musyanapaqqa yanapamäshun Bibliachö kimaq casädokunapita yachakïmi. Tsë kawëninkunam rikätsimantsik, casado kawakï imëyaqpis tsarakunampaqqa, alläpa preciso Jehoväta shonqupita patsë respetë kanqanta.

Majantsikllapaq këta yachakushun

5, 6. ¿Ima pruëbatataq Zacarïaswan Elisabet pasayarqan, y ima bendiciontataq chaskiyarqan mana haqinakuyanqampita?

5 Zacarïaswan Elisabetqa Judächömi täräyaq y llapanchöpis alli ruraqmi kayarqan. Ishkanmi sinchikuyarqan Jehoväta adoraqta majankuna ashiyänampaq. Pëqa mana qonqëtam sacerdote këninchö rurëninkunata ruraq, y ishkanmi Jehoväpa Leynin ninqannö rurayänampaq sinchikuyaq. Jehoväta kushishqa agradecikur kayänampaqqa imëkam kaq. Pero tsënö kayaptimpis manam wambrankuna kaqtsu. Elisabetqa qolloqmi y chakwannam karqan, hina tsënöllam qowampis awkinna karqan (Luc. 1:5-7).

6 Unë Israelchöqa wambrayoq këqa alläpa kuyëpaqmi karqan, y casi llapan familiakunapam atskaq wambrankuna kaq (1 Sam. 1:2, 6, 10; Sal. 128:3, 4). Tsënö kaptinmi, Jesuspa tiemponchö judïokuna leyninkuna patsätsiyarqan, huk casado nunapa warmin qolloq kaptinqa rakikëta puëdenqanta. ¡Tsë rurëqa pasëpa mana allim karqan! Tsënö kaptimpis, Zacarïasqa warminta shonqupita patsëmi kuyaq y manam pëpita rakikëtaqa pensarqantsu. Ishkampis casado kawakïninkunata ushakätsïtaqa manam ashiyarqantsu. Wambrankuna mana kanqampita llakishqa karpis, ishkanmi Jehoväta mana haqishpa serviyarqan. Tiempowannam, Jehoväqa bendicerqan awkinna y chakwanna këkäyaptimpis huk wambrakuna yurinampaq (Luc. 1:8-14).

7. ¿Hina ima rurëchötaq Elisabet majanllapaq kanqanta rikätsikurqan?

7 Elisabetqa huk rurëkunachöpis majanllapaq kanqantaqa rikätsikurqanmi. Wambran yuririptinmi, Zacarias parlëta puëderqantsu Jehoväpa angelninta mana creinqampita. Pero tsënö kaptimpis, imanöpapis warminta willarqanchi tsë ángel ninqanta y wambrapa shutin Juan kanampaq kaqta. Vecïnonkunawan kastankuna papänimpa shutinta apatsun niyaptimpis, pëqa qowan ninqantam rurarqan, tsëmi “¡jutenqa Juanmi canqa!” nirqan (Luc. 1:59-63).

8, 9. a) ¿Imanötaq casädokunata yanapan majanllapaqna kayanqan? b) ¿Imanötaq majanllapaqna kayanqanta casädokuna rikätsikuyanman?

8 Zacarïaswan Elisabetnöpis, kanan tiempochö casädokunaqa tukïläya problëmakunapam y llakikïkunapam pasayan. Tsëmi majanllapaq këqa alläpa preciso casado kawakïninkuna shumaq wëtanö kanampaq. Huktapis huktapis qallapë o pukllapë, warmipis ollqupis qalapächu mana allita rurëkaqkuna rikë, y mana majanwan punukïqa, pasëpam ushakäratsinman casado kawëchö huknölla këta y confianakïta. Y majanman confiakï mana kaptinqa, wëta tsakeqnömi ras ushakärinman kuyanakïninkuna. Huk parlakïchöqa, majanllapaq këqa imëka wayipa hiruroq perqannömi imëka mana allikunapita casado kawakïta tsapan. Casädokuna ishkampis confianakurqa shumaqmi willanakuyanqa imanö sientekuyanqantapis y tsëmi kuyanakïninkuna más winanqa. Rikanqantsiknömi majanllapaq këqa alläpa preciso.

9 Jehovämi Adanta nirqan: “Tsërëkurmi ollquqa haqirinqa mamanta y teytanta warminwan juntakänampaq” (Gén. 2:24). Këchö ninqanmi rikätsimantsik pipis casakurirqa, majantana precisaqpaq churar qallëkunqanta, tsëmi amïgonkunawan y kastankunawampis unënönatsu. Manam pëkunata más precisaqpaq churanmantsu, kananqa tiempon y rikëninqa majanllapaqnam más preciso kanman. Casädona karmi huk familiallana kayan, tsëmi imatapis decidiyaptin o imachöpis mana igual pensayaptin, mamankuna ni teytankuna mëtikuyänantaqa haqiyänantsu. Alläpa precïsom huknimpis huknimpis majanllawanna imachöpis kayänan. Tsëtam Jehová patsätsishqa.

10. ¿Imataq yanapanqa casädokunata majanllapaq kayänampaq?

10 Majanllapaq këqa imëpis allillam, majan mana testigo kaptimpis. Mana Testigo majayoq huk cristiänam kënö nin: “Jehovätam alläpa agradecikü, pëmi yachatsimashqa qowä ninqanta wiyakunapaq y shonqüpita patsë respetanäpaq. Majällapaq kanqärëkurmi chusku chunka qanchis watapa kuyanakurnin y respetanakurnin kushishqa kawayarqö” (1 Cor. 7:10, 11; 1 Ped. 3:1, 2). Awmi, casädokuna alli kayänampaqqa allim sinchikuyänan. ¿Imatataq rurankiman qamman majëki confiakunampaq? Parlakïnikiwan o rurënikikunawan pï mëpitapis kë patsachö más precisaq kanqanta imëkanöpapis rikätsita tïrë. Ama haqitsu pipis o imapis casado kawakïnikikunaman mëtikunanta (lei Proverbios 5:15-20 *). Ron shutiyoq cristiano y warmin Jeannette niyanqanta rikärishun, pëkunaqa kima chunka watanam kushishqa casado kawëninkunachö pasayan, kënömi niyan: “Casado kawakïnïkunachömi kushishqa kayarqö ishkäkunallapaq karnin y Dios mañayämanqanta rurarnin”.

Huknölla trabajëmi casado kawëta sinchiyätsin

11, 12. ¿Imanötaq Äquilawan Priscila yanapanakuyaq a) wayichö? b) trabäjonkunachö? c) Diospita yachatsikïchö?

11 Amïgonkuna Äquilapitawan Priscïlapita Pablu parlarqa, imëpis ishkampaqmi parlaq. Pëkuna huknölla kayanqanmi rikätsikun Dios casädokunapaq ninqanta: warmiwan ollquqa “huk ëtsallanam kayanqa” (Gén. 2:24). Awmi, ishkanmi wayinkunachö, trabäjonkunachö y Diospita yachatsikïchöpis rurapakuyaq. Corinto markata Pablu tsëraq chaptinmi, invitayarqan pëkunawan quedakuyänampaq, y tsë wayichö posadakïkurmi Pabluqa yachatsikoq yarqoq. Tsëpita watakuna pasariptinnam, Efeso markachö wayinkunata inshiyarqan congregacionwan reunionkunata rurayänampaq, hina ishkanmi mushoq cristiänokunatapis Apölostanö yanapayarqan Diospa kaqchö más poqu tikrayänampaq (Hech. 18:2, 18-26). Tsëpitanam Äquilawan Priscïlaqa ëwakuyarqan Roma markata, hina tsëchöpis wayinkunata qoyarqanmi reunionkunata rurayänampaq. Más watakuna pasariptinnam Ëfesota kutiyarqan, tsëchömi wakin cristiänokunata yanaparnin siguiyarqan (Rom. 16:3-5).

12 Hina huk tiempopam Äquilawan Priscïlaqa, carpakunata rurë trabäjonkunachö Pabluwan trabajayarqan. Hina këchöpis rikantsikmi ishkankuna junto shumaq trabajayanqanta, y manam gananakurtsu ni pleitokurtsu trabajayaq (Hech. 18:3). Awmi, Jehoväpa kaqchö junto rurayanqanmi yanapayarqan casado kawakïninkuna más sinchiyänampaq. Tsëmi Corintochö, Ëfesochö y Römachö kënö nishpa reqiyarqan: “Pecunaqa Jesucristuta sirweq mayïcunam” (Rom. 16:3). Mëta ëwayanqanchöpis ishkanmi Diospita yachatsikïchöqa allipa yanapakuyaq.

13, 14. a) Casädokuna huknölla kayänanta, ¿imataq yanapantsu? b) ¿Imataraq rurayanman casädokuna “huk ëtsallana” kayänampaq?

13 Rikanqantsiknömi, casädokuna Jehoväpa kaqchö más rurëta munayanqan y wakin rurëkunachöpis ishkan junto rurëta tïrayanqan, yanapan casado kawakïninkuna más sinchiyänampaq (Ecl. 4:9, 10). Pero llakikïpaqqa atskaq casädokuna hora höralla junto kayanqanmi. Más tiempota pasayan trabäjonkunallachömi. Wakinkunanäqa më tsëpa viajarmi puriyan o familiankunapaq qellëninkuna apatsiyämunampaq huk naciontapis ëwakuyan. Hasta wayichö këkarpis wakinkunaqa familiankunawan manam parlayantsu, televisionta rikaräkurnin, ima trabäjotapis rurarnin, pukllarnin o Internetchö kakurnin. ¿Tsënöku wayikichö pasakun? Tsënö kaptinqa, alläpa precïsom tiempota horqayänëki familiëkikunawan junto kayänëkipaq, itsa yanapanakuyankiman cocinakurnin, plätota paqapakurnin, o huertata qorapakurnin, wambrakunata o tsatsayashqana teytata o mamata cuidarnin.

14 Tsëpitapis más precïsoqa casädokuna Jehoväpa kaqchö llapan semänakuna rurayanqanmi. Cada hunaqpaq textota yachakuyanqan y Familiachö Diosta Adorana Hora yachakuyanqanmi, yanapanqa más kuyanakuyänampaq y respetanakuyänampaq, hina Jehoväpa kaqchö más rurëta munayänampaqpis. Hina ishkan junto Diospita yachatsikoq yarquyanqampis yanapanqam, tsëpaqqa itsa precursornö serviyanman. ¿Precursornö serviyankimanku huk killapa, huk watapa o más tiempopapis? (Lei 1 Corintios 15:58.) Huk panim qowanwan precursornö yanapakuyanqampita kënö nin: “Diospita yachatsikuyanqämi yanapayämashqa junto kayänäpaq y kushishqa parlayänäpaq. Ishkäkuna Diospa kaqchö nunakunata yanapëta munayanqämi, rikätsimaq huknölla trabajayanqäta. Y pëpa más lädonchömi sientekurqä, manam qowätanöllatsu rikarqä, sinöqa más kuyashqa amïgötanömi”. Qamkunapis ishkëki yanapanakurmi trabajayankiman Dios kushitsinqan rurëkunata rurayänëkipaq. Tsënöpam ishkëkipa munënikikuna, imata más precisaqpaq churayanqëkikuna y costumbrekikuna cada hunaq pasanqanmannö huknöllana tikranqa. Äquilawan Priscila kaqnöpis, cada hunaqmi “huk ëtsallana” kayanki pensënikikunachö, munënikikunachö y rurënikikunachöpis.

Kawënintsikchö puntaman churashun Jehoväpa kaqta

15. ¿Imatataq casädokuna rurayänan kushishqa kawakuyänampaq? Imanir tsënö ninqëkita nirami.

15 Jesusqa alleqmi musyarqan casado kawakïchö Jehoväta puntaman churë alläpa preciso kanqanta. Rikarqanmi, casado kawakïta Jehová imanö patsätsinqanta. Hinamampis rikashqam karqan Jehová ninqanta wiyakurqa Adanwan Eva kushishqa kawayaqta. Hina rikarqanmi mana wiyakoq këninkunachö imëka hipakïkunata pasayanqantapis. Tsëmi nunakunata yachatsirninqa alleq claro willakurqan Génesis 2:24 textochö Teytan parlanqanta, y tsëpitam kikin nirqan: “Tseno captinmi, Dios juntashqantaqa mana pipis raquinmantsu” (Mat. 19:6). Kanan witsampis casädokuna kushishqa kawakuyänampaqqa, alläpa precïsom Jehová Diosta shonqupita patsë respetayänan. Tsëpaqqa huk shumaq yachatsikïta tarintsik kë Patsachö Jesuspa teytankunapitam.

16. ¿Imanötaq Marïawan Jose rikätsikuyarqan Jehoväpa kaqta puntaman churayanqanta?

16 Novio kayanqampita patsëmi, Josëqa Marïata kuyarqan y respetarqan. Tsëmi “Maria qeshyaqyäquicuptin, mana desonrananrecur paquellapa jaqirita munarqan”, Jehoväpa Dios angelnin ima pasanqantapis manaraq willashqa këkaptin (Mat. 1:18-20). Y casakurirnam mandakoq césar ninqanta y Moises qellqanqan Leykunata wiyakuyarqan (Luc. 2:1-5, 21, 22). Josëlla ollqu kar Jerusalén fiestaman ëwanan këkaptimpis, Marïaqa llapan watakunam yanaqarqan wakin familiakunawan paqta ëwarnin (Deu. 16:16; Luc. 2:41). Tsëta y hukkunata rurayanqanwanmi, pëkunaqa Jehoväta kushitsiyarqan y respetayarqan Jehoväpa kaqkunata. Tsëchi Jehoväqa Tsurin kë Patsaman shamuptin pëkunata akrarqan winanqanyaq cuidayänampaq.

17, 18. a) ¿Imakunachötaq casädokuna Jehoväta puntaman churayanqanta rikätsikuyan? b) Jehoväpa kaqta puntaman churayanqan, ¿imanötaq casädokunata yanapan?

17 ¿Y qamkunapitaqa ima nishwanraq? ¿Wayikikunachö Dios ninqannöku rurayanki? Këllaman yarpärishun, imatapis manaraq decidirnin, ¿Biblia ninqantaraqku rikäriyanki? ¿Jehoväman mañakuyankiku yanapayäshunëkipaq? Y tsëpita, ¿poqu cristiänokunata tapukuriyankiku? O ima problema kaptimpis, ¿kikikikuna pensayanqëkinö, familiakuna niyanqannö o amïgokuna niyanqannöku altsëta tïrayanki? ¿Mäkoq mäkoq cumplido sirveq familiakunapaq consejakunqannöku rurëta tïrayanki? O tsëpa rantinqa, ¿markëkichö costumbrekunata o nunakunapa consëjonkuna ninqannöku rurayanki? ¿Yachakashqaku kayanki junto Diosman mañakïta, Diospa Palabrampita yachakïta y familiachö imata puntaman churayänëkipaq kaqta parlëta?

18 Pitsqa chunka watapa casado kawakïninchö kushishqa kawaq Ray shutiyoq nunam kënö nin: “Mana altsayanqä problëmakunaqa manam imëpis kashqatsu, imëpis sinchikuyarqömi casado kawakïnïkunachö Jehoväwan ‘kimapashqa waskanö’ kayänäpaq” (lei Eclesiastés 4:12 *). Tsënöllam Dannywan Trïnapis niyan: “Jehoväta junto serviyaptïmi casado kawakïnïkuna cada hunaq más sinchiyan”. Y kima chunka chusku watapanam casado kawakïninkunachö kushishqa kayan. Awmi, Jehoväta puntaman churashqaqa, pëmi yanapamäshun y bendecimäshun casado kawakïnintsik alli kanampaq (Sal. 127:1).

Imëpis respetashun Diosnintsikpa qarëninta

19. ¿Imanirtaq casado kawakïta Jehová patsätsirqan?

19 Casado kawakïchö wakinkunaqa pensayan kikinkunapa kushikïninkunalla más preciso kanqantam. Pero cristiänokunaqa manam tsënötsu rikantsik. Musyantsikmi Jehoväqa llapan rurëninkuna rurakänanta munar casado kawakïta patsätsinqanta (Gén. 1:26-28). Adanwan Eva tsë qarëta respetashqa kayaptinqa, kanan höram kë patsa huk shumaq paraíso këkanman karqan y alli ruraq nunakunallam Jehová Diosllata servirnin junta kayanman karqan.

20, 21. a) ¿Imanirtaq alläpa respetashwan casado kawakïta? b) ¿Ima qarëpitataq yachakushun qateqnin kaq semana?

20 Cristiänokunaqa casado kawakïta rikantsik Jehová Diosta alabaqtanömi (lei 1 Corintios 10:31). Yachakunqantsiknömi, majantsikllapaq kë, huknölla imatapis rurë y Jehoväpa kaqta puntaman churëqa casado kawakïta sinchiyätsin. Casakïta munëkar, o casado kawakïnintsikta sinchiyätsita munëkar o casado kawakïta altsëta munarpis, yarpänantsikmi Jehová Dioslla casado kawakïta patsätseq kanqanta. Këman yarpararqa, imata decidirpis yarpäshunmi Jehová Diospa consëjonkuna ninqannö rurëta. Tsëta rurarmi kë qarëta respetashun y kikin patsätseq kaq Teyta Jehovätapis.

21 Awmi, Jehoväqa manam casado kawakïllatatsu qaramarquntsik, hina manam casado karllatsu kushishqa kawashun. Qateqnin kaq yachatsikïchömi rikäshun Diosnintsikpa huk shumaq qarëninta: soltero kawakïta.

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 10 Proverbios 5:15-20: “Kikikipa qochëkipita yakuta upï, y kitëkipita waqamoq yakuta upï. ¿Imanirtaq pukyïki waqtachö kanman, y pläzakunapa ramakar ëwanman? Qamllapaq katsun y ama mana reqishqa nunakunapaqqa. Kapushunqëki pukyïki kushitsishï, y joven këkar casakunqëki warmikiwan shonqïki kushikutsun, kuyanëpaq luychunö, y kuyanëpaq hirka cabranö katsun. Pëpa pëchonkuna imëpis kushishqata katsishï. Pëpa kuyakïninllawan imëpis kushishqa kawakï. Wambrallä, ¿imanirtaq mana reqishqëki warmiwanqa kushikïta ashinkiman, o imanirtaq mana reqishqëki warmipa chichinkunata waqunkiman [makallankiman]?”.

^ par. 18 Eclesiastés 4:12: “Hukllaqllataqa venciriyanmanmi, pero manam ishkaqtaqa. Kimapashqa waskaqa, manam ishkëman rasllaqa rachirinmantsu”.

Yachakunqantsikta yarpärishun

• ¿Imanötaq casado cristiänokunata yanapanqa majanllapaq kë?

• ¿Imanötaq casado kawakïninkuna sinchiyan ishkan imatapis junto rurayaptin?

• ¿Imanötaq casädokuna Jehoväpa kaqta puntaman churayan?

• ¿Imanötaq casado kawakï Patsätsimoqta respetanqantsikta rikätsintsik?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[17 kaq päginachö dibüju]

Imatapis junto rurëmi casädokunata yanapan huknölla kayänampaq