¿Rasuntsuraq Edén huertachö punta teytantsikkuna yachayarqan?

PENSARI imëka bulla kanan markapita yarqurir, hatun y imëkata wayoq shumaq huertachö këkanqëkiman. Ni llakikunkinatsu, ni nanapäkunkinatsu ni qeshyapäkunkinatsu. Llapan rikanqëkiqa alläpa shumaq kanman.

Ima shumaqraq këkunman qoñümuptin llapan verderaq qorakunata o hachakunata, tukïrikoq wëtakunata y vientowan plantakunapa rapran kuyoqta rikë, pishqukuna shumaq cantaqta wiyë, tiprash o pillpish wëtakunata asheqta y paqtsa shumaq chillapyaqta rikë. ¿Piraq mana munanmantsu tsënö sitiochö këta?

Pï më nunakunam, punta teytantsikkuna kë parlëkanqantsik sitiochönö yachayanqanta niyan. Unëpitanam judïokuna, cristiänokuna y musulmankuna creiyan punta teytantsikkuna Edén huertachö yachayanqanta. Bibliaqa willakun punta teytantsikkunaqa kushishqa kawakuyanqanta y hasta animalkunawampis yamë kakuyanqantam. Hinamampis, alläpa shumaqmi kawakuyarqan Paraïsochö imëpis kawakuyänampaq Kamaq Teytan Jehoväwan (Génesis 2:15-24).

Tsaq tsënöllam hindükunapis unë witsanchö huk paraíso kanqanta yachatsikuyan. Mëtsikaq budistakunanam, Diospita yachatsikoqninkuna o buda nishqankuna kë Patsa alläpa shumaq këkaptin yuriyanqanta creiyan. Hina Africachöpis, tukï religionkunachö unë nunakunapaq cuentakuyanqanmi, Adan y Eva Paraïsochö kawayanqanwan igualan.

Rasun kaqchöqa, casi llapan religionkunachö y markakunachömi imanöllapapis unë paraíso kanqanman creiyan. Unë pasanqankunata qellqaq Jean Delumeaumi kënö nin: “Më tsë  markakunachömi unë witsan huk paraíso kanqanman y tsëchö hutsannaq, libre, yamë, kushishqa, imëka hananchö, mana maqanakur, mana imapaqpis yarpachakur y mana chikinakur kawayanqanta creiyarqan. [...] Tsëmi nunakunaqa yarpëninkunachö llakinäyan tsë oqrakashqa y mana qonqashqa paraïsopaq, y imëkanöllapapis yapë tarita munayan”.

¿Imanirtaq Paraíso kanqanman pï më creiyan? ¿Manatsuraq unë witsan huk shumaq huerta rasumpa kashqa kaptin, ‘nunakunapa yarpëninchöqa’ tsë këkanraq? ¿Rasumpatsuraq Adanwan Eva kawayarqan y Edén huertapis karqan?

Tsëman creiqa upa kë kanqantam wakinkunaqa niyan. Cientïficokuna imëkakunata rurayämunqan witsanchöqa, pï mëmi creiyan Paraíso huk cuentolla kanqanta. Espantakïpaqqa, wakin religiösokunapis huk cuentolla o huk igualatsikïlla kanqanta creirnin Edén huerta mana rasumpa kanqanta niyanqanmi.

Rasunmi, Bibliachöqa atska igualatsikïkunam kan. Más reqishqa kaqkunaqa kayan, Jesus qateqninkunata yachatsirnin cuentakunqankunam. Tsënö kaptimpis, Diospa Palabranqa manam cuentotanötsu Edén huertapaq willakun, sinöqa rasumpa kaqtam. Mana kaqta rasumpatanö willakuptinqa, ¿imanöraq markäkushwan o yärakushwan wakin yachatsikïninkunamampis? Rikärishun imanir wakin nunakuna Biblia willakunqanman mana creiyanqanta. Tsëpitanam rikärishun Edén huerta rasumpa kanqan imanir noqantsikpaq alläpa precisanqanta.