Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Diosta kushitsinqan rurëkunata akrashun

Diosta kushitsinqan rurëkunata akrashun

Diosta kushitsinqan rurëkunata akrashun

“Musyaq kaqqa mëpa ëwanampaqpis alliraqmi rikan.” (PRO. 14:15.)

1, 2. a) Imatapis ruranapaq akrarqa, ¿imamantaq yarpänantsik? b) ¿Ima tapukïkunapa respuestantataq yachakushun qateqnin kaq pärrafokunachö?

IMËPIS akrëkantsikmi. Wakin kaqqa, alläpa precisaqmi, pero wakin kaqqa manam. ¿Imapaqtaq parlëkantsik? Imatapis ruranapaq akranqantsikkunapaqmi. Wakin rurëkuna alläpa precisaq o mana precisaq kaptimpis, Diosnintsikta kushitsinanman pensëkurmi alli kaq rurëkunata akranantsik (lei 1 Corintios 10:31).

2 ¿Ruranëkipaq kaqta akrëqa qampaq fäcil-llaku o sasaraqku? Poqu cristiano këta tïrarqa sinchikunantsikmi, mëqan rurë alli o mana alli kanqanta musyanapaq, y Biblia ninqanmannömi akranantsik y manam nunakuna niyanqanmannötsu (Rom. 12:1, 2; Heb. 5:14). ¿Imarëkurtaq alli kaqta akrëta yachakunantsik? ¿Imanirtaq wakin rurëkuna akrananqa alläpa sasa o aja? ¿Imatataq rurashwan kawënintsikchö akranqantsik Diosnintsikta alabanampaq?

¿Imanirtaq alli kaqta akranantsik?

3. Imatapis ruranapaq akrarqa, ¿imanö këtataq haqinantsik?

3 Huk rurë Biblia ninqampa contran këkaptinqa, manam akräkü manaku nirqa këkänantsiktsu. Tsënö kashqaqa, trabajaq mayintsikkuna o estudiaq mayintsikkunam cuentata qokuriyanqa Biblia ninqanman alleq mana creenqantsikta, y mana alli rurëman ishkinapaq fäcil-lla kanqanta. Itsa pëkunaqa ulikuyanman, suwakuyanman y tsëpita yanapanata munayanman o mana willakunata munayanman. Pero tsëqa, wisku cuenta nunakuna rurayanqanta qatïmi kanman (Éxo. 23:2). Diosta kushitseq rurëkunata akraq cristiänoqa, manam Biblia ninqampa contrankunata rurantsu, nunakunata mantsëwan o kuyayänanta munëwan (Rom. 13:5).

4. ¿Imanirtaq wakinkunaqa imata ruranatapis akramïta munayanman?

4 Manam wakta o këta rurë llapan nimaqnintsikkunatsu mana allikunata pensëkur imatapis nimantsik. Wakinkunaqa alli kanata munarmi imatapis nimantsik. Hina wayintsikpita ëwakushqa kashqapis, familiantsikqa noqantsikpaq yarparanmi, y imata ruranapaq kaqtapis akrëta munayanmi. Hampikunapaq kaqllaman yarpärishun. Yawarta churakï mana alli kanqanqa alli clärom Bibliachö qellqarëkan (Hech. 15:28, 29). Pero wakin kaqtaqa, cada cristiänonam conciencianmannö akranan. * Tsëpis, itsa kastantsikkunaqa noqantsikpaq ima hampita chaskinapaq kaqtapis akrëta munayanman. Pero llapan cristiänokunam yarpänantsik Bibliachö kënö ninqanta: ‘Cada ünum imaycachöpis [...] responsable cayanqui’ (Gal. 6:4, 5, NTCN). Puntachöqa kanman Diosnintsikta kushitsïmi, manam nunakunata kushitsïtsu (1 Tim. 1:5).

5. ¿Imatataq rurashwan markäkïnintsik alli patsakashqa kanampaq?

5 Ruräku manaku nir kanqantsikqa mana allim. ¿Imanirtaq tsënö nintsik? Santiägum kënö nin: “Jucta wacta rureta munarninmi, ni imatapis rurananpaq churapucantsu” (Sant. 1:8). Tsëqa, timonninnaq barcota viento wakpa këpa apakïkaqnömi kanman, y nunakuna niyanqanta rurar qallëkurmi Diospa kaqta haqirinman. Y wakinkunanäqa, mana alli rurëkunata akrarirmi nuna mayinkunata culpatsayan (1 Tim. 1:19). ¿Imataraq rurashwan tsënö mana pasamänapaq? Tsëpaqqa, “Jesucristuman marcäcurnin, alli firmi patsacashqa” kanapaqmi alli sinchikunantsik (lei Colosenses 2:6, 7). Tsënö alli patsakashqaqa kantsik, Diospa Palabran ninqannö ruranapaq kaqkunata akrarninmi (2 Tim. 3:14-17). Pero höraqa manam llapantatsu allillata akrantsik. ¿Imanir?

¿Imanirtaq wakin rurëkuna akrananqa alläpa sasa?

6. ¿Imanötaq mantsakunqantsik imatapis akranapaq yanapamashwantsu?

6 Mana allita akrëta mantsar o mana alli yarquptin penqapäyänanta mana munarmi, wakinkunaqa ima rurëtapis akrayantsu. Tsënöqa pï mëtapis pasanmi. Piraq munanman ruranqankuna mana alli yarqunanta o tsëpita penqapäyänanta. Pero tsënö mana pensanapaqqa yanapamäshun Diosnintsikta y Palabranta kuyanqantsikmi. Tsë kuyakïmi yanapamäshun imatapis manaraq rurar, puntata Bibliata y publicacionkunata leinapaq. Tsënöpam mana alli rurëkunataqa akrashuntsu. Bibliallam “mana musyaq kaqkunata musyaq këta qo[n], y jövenkunatana yachaq këta y alli pensaq këta qo[n]” (Pro. 1:4).

7. ¿Imatataq David ruranqampita yachakuntsik?

7 Kë parlanqantsikwanqa, ¿imëpis allillatam akrashun nikantsiktsuraq? Manam, hutsayoq karninmi pipis allillataqa rurantsu (Rom. 3:23). Davidllamampis yarpärishun, pëqa alli yachaq y Diosta alli serviq nuna karpis, mana alli rurëkunatam akrarirqan, tsënöpam kikin y wakin nunakunapis hipayarqan (2 Sam. 12:9-12). Tsënö këkaptimpis manam Diospa kuyënimpita witikurqantsu, ni alli kaq rurëkunata akrëta haqirqantsu (1 Rey. 15:4, 5). Noqantsikpis, kë reynömi yarpänantsik Jehová hutsantsikkunata qonqanqanta, y pëta kuyaqkunata y wiyaqkunata imëpis yanapanqanta. Tsënöpam punta hutsantsikkunaman yarparpis, alli rurëkunata akrëta haqishuntsu (Sal. 51:1-4, 7-10).

8. Matrimoniopaq Pablu parlanqan, ¿imatataq yachatsimantsik?

8 ¿Imataq yanapamäshun imatapis akranqantsikchö alläpa mana yarparäkunapaq? Manam huknöllapatsu alli kaqkunata rurantsik, tsëtam yarpänantsik. Apóstol Pablu matrimoniopaq parlarnin ninqankunata rikärishun. Kënömi qellqarqan: “Sitsun pipis juc shipashwan casacuyänanpaq parlashqana cayanqa, y tse shipash casacunan edaninchona canqa, y tse jobin pensanqa ‘Que shipashwan mejor casaquicuyäshaqna’ nishpa, casacuyätsun. Allim tseno casaconqan, manam jutsatsu. Peru sitsun pipis pensanqa mana casacunanpaq, y peqanta alli tsaräcur jina casaquita munanqatsu, tsenäqa mas allim” (1 Cor. 7:36-38). Rikanqantsiknöpis, Pabluqa soltero kanapaqmi consejakurqan, pero manam tsë rurëlla alli kanqantatsu rikätsikurqan.

9. ¿Imatapis wakinkuna niyänanman yarparashwantsuraq?

9 ¿Ruranqäpita, imataraq niyanqa wakinkuna nishpatsuraq yarparäkushwan? Ichikllaqa yarparashwanmi. Imägenkunapaq cosinayanqan mikïkunapaq Pablu ninqanta rikärishun. Puntataqa rikätsikurqan, huk rurë noqantsikpaq alli këkaptimpis, wakinkunapaq mana alli kanqantam. Y tsënö pasakuptinqa, ¿imatataq Pablu rurarqan? Kënömi nirqan: “Tsemi noqaqa miqui asuntoqa imepis creyicoq mayintsiccunata mana alliman ishquitsishaqtsu” (1 Cor. 8:4-13). Noqantsikpis rikänantsikmi rurënintsikkuna wakinkunapaq alli o mana alli kanqanta. Pero puntataqa rikänantsik rurënintsikkuna Jehoväpaq alli kanqantam (lei Romanos 14:1-4). ¿Biblia ima ninqantaq yanapamashwan Diosnintsik kuyanqan rurëkunata akranapaq?

Allita ruranapaq hoqta yarpätsikï

10, 11. a) ¿Imaraq yanapamäshun hukpa rurëninman mana mëtikunapaq? b) ¿Imatataq anciänokuna yarpäyanman cristiano mayinkunapaq imatapis rurarnin?

10 Ama hukpa rurëninman mëtikïtsu. Puntataqa kënömi tapukunantsik: “¿Kë rurëkunata noqaku akrana?”. Rey Salomonmi kënö nishpa qellqarqan: “Hatuntukï kaptinqa, penqakïpis kanmi, pero yachaq këqa humildekunawanmi këkan” (Pro. 11:2).

11 Tantiarinapaq, höraqa teytakuna wambrankuna ima rurëtapis akrayänampaq haqiriyanmi. Pero manam tsëtsu wambrakunallana llapanchöna imatapis rurayänanta akrayänan (Col. 3:20). Tsënöllam warmipis, imata ruranampaq kaqta akrëta puëderpis yarpänan qowan familiata dirigenqanta (Pro. 1:8; 31:10-18; Efe. 5:23). Y qowapis yarpänanmi Cristupa mandädonchö këkanqanta (1 Cor. 11:3). Congregacionchö anciänokunaqa wakin cristiänokuna alli kayänanrëkurmi imatapis rurayan. Tsëmi “Diospa palabran nenqanmanno shumaq” imatapis rurayanman (1 Cor. 4:6). Hinamampis mäkoq mäkoq cumplido serviq ninqannömi rurayänan (Mat. 24:45-47). Kikintsik y wakinkuna hipayänanta mana munarqa, yarpänantsikmi llapanta rurëta mana puëdenqantsikta y hukpa rurëninman mana mëtikunata.

12. a) ¿Imanirtaq imatapis rurëta munarqa alliraq rikänantsik? b) ¿Imakunatataq ruranantsik?

12 Alleqraq musyë. Salomonmi kënö nishpa qellqarqan: “Alli yarpachakoq nunaqa, imëkachöpis allim yarqapakunqa, pero manaraq yarpachakur imatapis ras ruraqqa, waktsayëmanmi chanqa” (Pro. 21:5). Maslla tantiarinapaq këta rikärishun. ¿Imëllapis alli negociopaq parlapäyäshurqunkiku? Wiyarirllaqa ama raslla tsë negocioman yëkurïtsu. Imanö kanqantapis alleqraq musyaqkunata tapï y tsëpaq Biblia ima ninqantawan rikäri (Pro. 20:18). Tsëpitana huk listaman qellqë imachö alli kananta y imachö mana alli kanantapis. Yarpë, huk yachaq cristiänoqa imatapis manaraq rurarninmi, puntata ‘gastuta tantiyan’ (Luc. 14:28). Manam qellëta ëkata gastanëkillapaqtsu pensanëki, sinöqa Jehoväpa kaqchö imanö yanapashunëkipaq o mana yanapashunëkipaq kaqmampis pensanëkim. Tsëta ruranëkipaqqa sasaraqmi y tiempotaraqmi wananki, pero rurarqa, tukï yarparëkunapitam librakanki.

13. a) Santiagu 1:5 textochö, ¿imatataq Dios awnimantsik? b) ¿Imanirtaq alläpa precisan Diospa yanapakïninta mañakï?

13 Yachaq këta mañakï. Rurënintsikkunawan Diosnintsikta kushitsinapaqqa, pëtam yanapamänapaq mañakunantsik. Santiägum kënö nimantsik: “Sitsun meqequicunapapis yacheniquicuna pishenqa, Dios Yayaman mañaquicuyë. Pëqa llapan nunatam atsca yachenin qoyconqa, mana ajayashpa” (Sant. 1:5). Jehová Diosta yanapamänapaq mañakïqa manam penqakïpaqtsu (Pro. 3:5, 6). Kikintsikpa yachënintsikman markäkïqa o yärakuyga mana allimanmi chätsimashwan. Yachënintsik qomänapaq Jehoväta mañakushqa y Biblia ninqannö rurashqaqa, santo espïritum yanapamäshun tsë rurëkunata imanir akranqantsikta musyanapaq (Heb. 4:12; lei Santiagu 1:22-25).

14. ¿Imanirtaq akranapaq kaqta huk hunaqpaq haqirishwantsu?

14 Ama huk hunaqpaq haqiritsu akranëkipaq kaqtaqa. Rasun kaqchöqa, manam imatapis rasllaqa ruranantsiktsu, alleqraqmi rikänantsik y Diosnintsiktam yachaq këta mañakunantsik. Awmi, yachaq nunaqa “mëpa ëwanampaqpis alliraqmi rikan” (Pro. 14:15). Pero huk hunaqpaq haqirïpis manam allitsu. Wakinkunaqa mana rurayänanrëkurmi imatapis parlayan o rurayan (Pro. 22:13). Tsëta rurarqa, kawënintam hukpa makinman churëkan o pëpaq huk akranantam haqikan.

15, 16. ¿Imatataq wanantsik alli kaqta akranqantsikta ruranapaq?

15 Ruranëkipaq kaqta rurë. Mana rurashqaqa, alli kaqta akrashqapis mana allichömi usharinman. Salomonmi këta willapäkurqan: “Rurëta puëdenqëkitaqa llapanta kallpëkiwan rurë” (Ecl. 9:10). Awmi, munanqantsiknö yarqunampaqqa tukï puëdenqantsiktam ruranantsik. Precursor këta munaq huk publicadorman yarpärishun. ¿Precursor këninta cumplinqatsuraq? Cumplinqam, pero tsëpaqqa precursor kënintam puntaman churanan, y manam trabäjokunatatsu ni kushikïkunatatsu.

16 Alli rurëkunataqa akrarishwanmi, pero rurananqa sasaraqmi. ¿Imanir? ‘Que munducho Diospa mana caqcuna diablupa munenincho caquicayaptinmi.’ (1 Juan 5:19.) Awmi, pelëantsikqa “mana ricanqantsic puedeq supëcunawanmi, diabluwanmi y tse diablupa mandaduncuna ruraq demoniucunawanmi. Pecunam jinantin munducho nunacunata llutanta ruratsiquic[äyan]” (Efe. 6:12). Pabluwan Judas niyanqannöpis, Dios kuyanqan rurëkunata akraqkunaqa imëka peleaqnömi alliraq sinchikuyänan (1 Tim. 6:12; Jud. 3).

17. Wakin rurëta akranqantsikkunawan, ¿ima ruranatataq Jehová shuyaran?

17 Ruranqëkikunata rikë, y precisaptinqa hukmampana rurë. Manam llapan ruranqantsikkunatsu pensanqantsiknölla yarqun, porque “llapankunatam imapis pasan mana musyayanqan tiempochö” (Ecl. 9:11). Tsënö kaptimpis, ruranapaq akranqantsikta cumplinatam Jehoväqa munan. Maslla tantiarinapaq, casakur awnikunqantsikta y Jehoväta servinapaq awnikunqantsiktaqa manam huknöpa rurëta puëdentsiktsu. Y Jehoväqa munan awnikunqansikta cumplinantsiktam (lei Salmo 15:1, 2, 4 *). Pero wakin rurëkunaqa manam alläpa precisaqtsu kayan. Huk yachaq cristiänoqa, rurëninkuna alli o mana alli kanqantam imëpis rikëkan, y manam yachaqtukurtsu rurakïkanlla mana alli këkanqanta rikëkarpis, tsëpa rantinqa haqirinmi (Pro. 16:18). Más alliqa Diosnintsikta kushitsïmi.

Alli kaqta akrayänampaq yanapakushun

18. ¿Imanöraq teytakuna wambrankunata yachatsiyanman alli kaq rurëta akrayänampaq?

18 Diosta kushitsinqan rurëkunata wambrakuna akrayänampaqqa, teytakuna tukïnöpam yanapëta puëdeyan. Tsëtaqa rurayanman kikinkuna alli kaqta rurarmi (Luc. 6:40). Itsa kikinkuna imatapis rurayänampaq alleqraq rikäyanqampita wambrankunata willariyanman. Itsa huk rurëkunata wambrakuna akrayänampaq niriyanman. Alli kaqta akrayaptinqa, allitam rurarqunki nirmi alabariyanman. Pero ¿pantariyaptinqa? ¿Imatataq wakin teytakuna rurayan? Mana allichö mana yarquyänanta munarmi tsapäriyan. Pero tsënö rurëqa manam höraqa yanapantsu. Pensarishun huk teyta, wambran cärrota manejanampaq papelninkuna horqapunqanman. Pero kë wambrana shumaq mana manejanqanchö multata chaskirinman. Teytanqa tsë multata pagarapunmanmi, pero tsënö rurarqa, manam poqu këtatsu yachëkätsinman, tsëmi más alliqa kanman kikin wambra trabajarnin paganqan (Rom. 13:4).

19. ¿Imata akrayänampaqtaq Bibliapita yachakïkaqkunata yachatsishwan, y imanötaq rurashwan?

19 Jesusqa llapan qateqninkunatam mandarqan nunakunata yachatsiyänampaq (Mat. 28:20). Y kanan witsampis Bibliapita yachakïkaqkuna alli kaqta akrayänampaqmi yachatsinantsik. Pero tsëpaqqa manam llapanchötsu wakta këta rurë nikänantsik. Tsëpa rantinqa, Biblia ninqanmannö kikin alli kaq rurëta akranampaqmi yachatsinantsik. Porque “Diosta[qa] quiquintsic[mi] llapan rurashqantsicpita cuentata qoshun” (Rom. 14:12). Awmi, ¡Jehová Diosta kushitsinqan rurëkunata akrëqa, alläpa allim!

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 4 Këpita maslla yachakurinëkipaqqa, rikäri suplemento “¿Qué opino de las fracciones sanguíneas y de los procedimientos médicos que impliquen el uso de mi sangre?” nishqanta (Reinopita Willakunapaq noviembre de 2006, 3 a 6 päginakunachö).

^ par. 17 Salmo 15:1, 2, 4: “Jehová, ¿pitataq wayikiman chaskinki? ¿Piraq santo hirkëkichö yachanqa? Hutsata mana rurar pureq kaq, alli kaqta ruraq kaq y shonqunchö rasun kaqta parlaq kaqmi. Mana alli nunataqa desprecianmi, pero Jehoväta mantsaqtaqa respetanmi. Kikimpaq sasa ruranan kaqtam awnikushqa, y cumplinmi”.

¿Imatataq contestankiman?

• ¿Imanirtaq alläpa precisan alli kaq rurëkunata akranantsik?

• Akrëta mantsanqantsikqa, ¿imamantaq apamashwan y imataq yanapamäshun mana mantsakunapaq?

• Akranqantsikkuna Diosta kushitsinampaq, ¿ima hoqta rurëkunatataq ruranantsik?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[21 kaq päginachö dibüju y recuadru]

Alli kaqta akranapaqqa, këkunatam ruranantsik

1 Ama hukpa rurëninman mëtikïtsu

2 Alleqraq musyë

3 Yachaq këta mañakï

4 Ama huk hunaqpaq haqiritsu akranëkipaq kaqtaqa

5 Ruranëkipaq kaqta rurë

6 Ruranqëkikunata rikë, y precisaptinqa hukmampana rurë

[20 kaq päginachö dibüju]

Këtaku o waktaku rurashaq nirnin alli kaqta mana akraq nunaqa, timonninnaq barco cuentam