Shonqupita Jehoväman markäkunqantsikmi kushitsimantsik
Shonqupita Jehoväman markäkunqantsikmi kushitsimantsik
“Kikin Jehovämi pëman qayakuptï wiyamanqa.” (SAL. 4:3.)
1, 2. a) ¿Ima mana alli kawëkunapataq David pasarqan? b) ¿Ima salmokunapitataq yachakushun?
DAVID atska watana Israel nacionta gobernëkarmi mana alli kawëkunapa pasan. Tsurin Absalón rey këninta y trönonta qochirishqa o qechurishqa kaptinmi, Jerusalenpita ëwakïkan. Y tsëlla kaptinnöpis, más reqinakuyashqan consejaqninmi contran churakärishqa. Y pëta qateq wallka nunakunallawanmi, qala chaki waqallapa purin Olivos hirkakunapa. Hina Saulpa kastan Simeí nunapis rumiwan y allpawan qompar o saqmarmi tukï mana allikunata parlar allqutsan (2 Sam. 15:30, 31; 16:5-14).
Salmo 3 librochö ninqannöpis, pëqa Jehovämanmi markäkun, tsë librochömi David willakun escapar yarqunqampita. Hina Salmo 4 capïtulotapis pëllam qellqarqan, tsëchömi Dios alli nunakunapa mañakïninta wiyanqanta y contestanqanta rikätsimantsik (Sal. 3:4; 4:3). Kë salmokunam rikätsimantsik paqasta hunaqta pëkunawan këkanqanta, y yamë y alli kayänampaq yanaparnin bendecinqanta (Sal. 3:5; 4:8). Kë ishkan cancionkunaqa markäkïnintsiktam más sinchiyätsinqa, y alli kanapaqmi yanapamäshun. Tsëmi alläpa preciso kë salmokunapita alleq yachakunantsik.
2 ¿Wanïmantsuraq kë llapan desgraciakuna y llakikïkuna apanqa? Manam,“Noqapa conträ atskaq sharkuriyan”
3. Salmo 3:1, 2 texto ninqannö, ¿imakunapataq David pasëkarqan?
3 Huk willakoqmi Davidta kënö willan: “Absalonmanmi Israel nunakunapa shonqun qaqäkurkushqa” nishpa (2 Sam. 15:13). Tsurinman atska nunakuna qaqäyanqanta musyarirnam David kënö nirqan: “¿Imanirtaq atskaq chikimaqnïkuna tikrakuriyashqa? ¿Imanirtaq noqapa conträ atskaq sharkuriyan? Atskaqmi almäpaq nikäyan: ‘Manam pëtaqa Dios salvanqatsu’” (Sal. 3:1, 2). Rikanqantsiknöpis, atskaq israelïtakunam, Jehoväqa manam Absalonpa y qateqninkunapa makimpita Davidta libranqatsu niyan.
4, 5. a) ¿Imatataq David alleq musyan? b) ¿Imatataq yachatsimantsik “peqäta ñukirkatseq” neq texto?
4 Pero David llapan kawëninwan Diosman markäkurmi, alläpaqa mantsantsu. Tsëmi kënö cantan: “Tsënö kaptimpis, qammi oh Jehová, escudonö hiruroq tsapämaq, precisaqpaq churamaq, y peqäta ñukirkatseq kanki” (Sal. 3:3). Pëqa musyanmi, huk escudo soldädota tsapaqnö Jehová tsapänampaq kaqta. Tsëmi penqakur kukurëkar escapëkaptimpis, Jehoväqa llakikïninta kushikïman tumaratsinqa. Awmi, Jehoväqa yanapanqam David kukurëkar manana purinampaq. Tsëmi, Jehová yanapananman markäkur mañakun. Y noqantsikqa, ¿Jehoväman markäkunqantsikta rikätsikuntsikku?
5 Jehoväpaq, “peqäta ñukirkatseq” nishpa parlarqa, David rikätsikun Jehovälla yanapaqnin kanqantam. La Palabra de Dios para Todos (2008) Bibliam kë versïculochö nin: “Qammi Señor, escudö kanki. Qammi precisaqpaq churamanki y kallpä qomanki”. Rikärishun imanö huk diccionario “peqäta ñukirkatseq” neq textopaq käyitsikunqanta o tanteatsikunqanta: “Dios ‘peqantsikta ñukirkatsiptinqa’, markäkïnintsik y shuyakïnintsik kanampaqmi yanapëkämantsik”. Rey këninta qochiyashqa kayaptinmi, Davidqa alläpa llakikun. Pero Jehová ‘peqanta ñukirkatsiptinmi’, Davidpa kallpan kutikärin, markäkïnin sinchiyärin, y imatapis mantsannatsu.
“Pëmi contestamanqa”
6. ¿Imanirtaq, Jehoväqa santo hirkampitam mañakïnïta contestanqa nin David?
6 Jehová yanapananman David markäkurmi, hina qellqanqan salmochö këtawan nin: “Shimïwanmi kikin Jehoväta qayashaq, y pëmi contestamanqa santo hirkampita” (Sal. 3:4). Dios këkanqanta rikätsikoq arcaqa, Sión hirkachömi këkan kikin David mandakunqannö (lei 2 Samuel 15:23-25 *). Tsëmi Davidqa Jehová santo hirkampita contestanampaq kaqta markäkun.
7. ¿Imanirtaq David imatapis mantsantsu?
7 Davidqa musyanmi Diosman markäkunqan envano mana kanqanta, tsëmi cancionninchö ninqannö imatapis mantsantsu: “Noqaqa punurinäpaq patsäkurishaqmi; hina riyaramushaqmi Sal. 3:5). Paqaspa punïkanqanyaq tsarita puëdeyaptimpis, pëqa punïta manam mantsantsu. Ciëlochö Teytan atska kuti yanapashqa kaptinmi, yapë patsa warë atsikyëta rikänampaq kaqman markäkun o yärakun. Noqantsikpis markäkushunmi “Jehová ninqankunata wiyakushqa” karqa, y lädompita mana rakikashqa karqa (lei 2 Samuel 22:21, 22 *).
[rikcharamushämi], porque kikin Jehovämi yanapëkäman” (8. Salmo 27:1-4 textochö, ¿imanötaq Jehoväman markäkunqanta David rikätsikun?
8 Huk salmokunachöpis, Davidqa llapan shonqunwan Jehoväman markäkunqantam këta nir rikätsikun: “Jehovämi aktsï y salvacionnï. ¿Pitaraq mantsashaq? Jehovämi kawënïpa tsapaqnin. ¿Pitaraq mantsanäman? [...] Atska nunakuna conträ carpankunata sharkatsiyaptimpis, shonqö manam mantsanqatsu. [...] Jehoväpa wayinchö llapan kawënïchö täränäpaqmi Jehoväta mañarqö... y tsëtam ashishaq; tsënöpa Jehová yachanëpaq kanqanta rikänapaq y templonta kuyëpa rikänapaq” (Sal. 27:1-4). ¿Imanötaq rikätsikuntsik Davidnö pensanqantsikta? Cristiano mayintsikkunawan llapan reunionkunaman imëkanöpapis ëwarninmi (Heb. 10:23-25).
9, 10. ¿Imanirtaq nintsik Salmo 3:6, 7 textoqa, David mana vengakoq kanqantam rikätsikun?
9 Tsurin Absalón contran shärikurkuptin y sirveqninkuna contran churakäyaptinmi, Davidqa këta nirnin cantan: “Manam mantsashaqtsu hiruroqnïpa chunka waranqa nunakuna conträ churakäriyaptin. ¡Sharkï oh Jehová! ¡Salvëkallämë Diosllä! Llapan chikimaqnïkunatam chakallwanchö kutanki. Mana alli nunakunapa kiruntam pakipunki” (Sal. 3:6, 7).
10 Davidqa manam vengakoqtsu. Chikeqninkunata ‘chakallwanchö kutaqqa’ manam pëtsu kanqa, sinöqa Jehovämi. Kë reyqa, Diosmanmi markäkun y Diospa Leynimpitam huk copiata rurashqa, y musyanmi tsëchö kënö ninqanta: “Noqam vengakushaq, kikïmi kutitsishaq” (Deu. 17:14, 15, 18; 32:35). Hina Alläpa Puëdeq Dios ‘mana alli nunakunapa kirunta pakipunampaq’ kaqta musyanmi. Hina, manam haqinqatsu tsë nunakuna imanayänanta ninanmi këqa. ‘Jehová shonquta rikarmi’ pikuna mana allita ruraq kayanqanta musyan (1 Sam. 16:7). Satanaspa contran churakänapaq Jehová wananqantsik markäkïta y kallpata qomanqantsikpita, ¡imanömi agradecikuntsik! Ichikllachönam Jehoväqa wanwanyarëkaq uchkuman Satanasta hitarkunqa. Tsë tiempopaqqa, ushakänampaq kirunnaq leonnöllanam këkanqa (1 Ped. 5:8, 9; Apo. 20:1, 2, 7-10).
“Jehovällam salvamaqnintsikqa”
11. ¿Imanirtaq cristiano mayintsikkunapaq mañakushwan?
11 Davidqa alleqmi musyan Jehovälla yanapanampaq kaqta. Pero manam kikinllamanqa yarpantsu, sinöqa Diospa llapan markanmanmi, tsëmi cancionninta kënö nirnin usharin: “Jehovällam salvakoqqa. Bendicionnikiqa markëki hananchömi këkan” (Sal. 3:8). Atska problëmayoq këkarpis tsë nacionpaqqa yarparanmi, y Jehová bendecinampaq kaqtaqa alleqmi musyan. ¿Manaku noqantsikpis Davidnö cristiano mayintsikkunapaq mañakushwan? Imëpis pëkunapaq mañakushwanmi, y mana penqakushpa y mantsakushpa yachatsikuyänampaqpis Jehoväpa santo espïritunta mañakushwanmi (Efe. 6:17-20).
12, 13. ¿Imataq Absalonta pasarqan, y imatataq David rurarqan?
12 Penqakïpaqmi Absalonpa kawënin usharin, këmi rikätsimantsik nuna mayinkunata hipatseqkuna, y Davidnö Jehoväpa akrashqan sirveqninkunata hipatseqkunanäqa imanö ushakäyänampaq kaqta (lei Proverbios 3:31-35 *). Reypa contran shäreq tröpakunata limpu venciriyaptinmi, Davidpa tsurin mulanman montakurkur escapar ëwakurqan. Tsënö montekunapa rurimpa escapakïkaptinmi, hatun aqtsan huk rämachö awrikärirqan, y tsëchömi warkurëkar quedarirqan, Joab chëkurnam kima ichik lanzakunata shonqunman weqapëkurqan (2 Sam. 18:6-17).
13 ¿Tsurin wanurinqanta musyarir David kushikunku? Manam. Tsëpa rantinqa, wakpa këpa ëwarmi waqan y qayarin, kënö nishpa: “¡Wambrallä, Absalón, wambrallä, wambrallä, Absalón! ¡Oh, noqa wanukulläman karqan, kikï qampa rantiki, Absalón, wambrallä, wambrallä!” (2 Sam. 18:24-33). Tsënö waqaptinmi Joab sirveqninlla kë reyta parlapar yanaparqan. ¡Imanö llakikïpaq hunaqmi! Kikin Absalonmi tsëta ashishqa, mallaqäkoq këninchömi papänin reypa contran pelearqan, y manam pëpa contranllatsu, sinöqa Jehoväpa akrashqampa contranmi (2 Sam. 19:1-8; Pro. 12:21; 24:21, 22).
Diosman markäkunqantam David yapë rikätsikun
14. ¿Imapaqtaq Salmo capítulo 4 yanapamantsik?
14 Salmo 4 capïtuloqa, 3 kaq capïtulochönömi David llapan shonqunwan Jehoväman markäkur mañakunqanta rikätsikun (Sal. 3:4; 4:3). Itsachi Absalonpa makimpita libranqampita Diosta agradecikur qellqarqan. O levïtakuna cantayänampaq këtaqa qellqarqan. Imanir o imapaq qellqashqa kaptimpis, kë salmoman yarparanqantsikqa Jehoväman más markäkunapaqmi yanapamäshun.
15. ¿Imanirtaq Jesuspa shutinman markäkurnin Diosta mañakushwan?
15 Hina yapëmi Davidqa Jehoväman markäkunqanta y Diosman mañakï alläpa preciso kanqanta rikätsikun. Kënömi nin: “Qayakamuptï, contestëkallämë allillata ruraq Dioslla. Hipakïnïchö shumaq wiyëkallämë. Kuyënikichö katsillämë y mañakïnïta wiyëkullë” (Sal. 4:1). Jehová munanqannö kawarqa, Davidnömi noqantsikpis Jehoväman markäkushun. Musyantsikmi pëlla ‘allillata ruraq Dios’ kanqanta, y alli nunakunata bendicenqanta. Y Jesus wanunqanrëkurmi Dios wiyamänapaq kaqta markäkuntsik, tsëmi tsurimpa shutinchö Diosta mañakuntsik (Juan 3:16, 36). ¡Imanö kushikïpaqmi këta musyëqa!
16. ¿Imaraq Davidta alläpa llakitsirqan?
16 Höraqa tukïta hiparninmi kallpantsikman markäkuntsiknatsu. Davidpis këkunapa pasarchi kënö nir cantarqan: “Nunakunapa tsurinkuna, ¿imëyaqtaq respetashqa kënï burlashqa kanqa, qamkuna mana kaqta kuyayanqëkiyaq y imatapis ardë kaqta tariyänëkipaq ashiyanqëkiyaq?” (Sal. 4:2). “Nunakunapa tsurinkuna” nirqa, nunakunapaqmi parlëkan. Këtaqa qellqan chikeqnin nunakunapaqnömi, tsëmi, “mana kaqta kuyayanqëkiyaq” pëkunapaq nin. Nueva Versión Internacional Bibliam kë versïculota kënö qellqamun: “¿Imëyaqtaq mana väleq ïdolokunata kuyayanki y mana kaqta qatiyanki?”. David ruranqampitam këta yachakuntsik: wakinkuna mana allita rurayaptimpis, noqantsikqa imëpis rasumpa Diosmanmi shonqupita patsë mañakïkänantsik y pëmanmi markäkïkänantsik.
17. ¿Imakunachötaq Salmo 4:3 yanapamashwan?
17 Davidqa yapëmi Jehoväman markäkunqanta rikätsikun, tsëmi këta nin: “Jehová pëllapaq kaqkunata akranampaq kaqta musyayë; kikin Jehovämi pëman qayakuptï wiyamanqa” (Sal. 4:3). Awmi, Diosllata servirnin kawanapaqqa, manam mantsakunantsiktsu y alleqmi pëman markäkunantsik. Hina tsënöllam kanantsik huk kastantsikta hutsampita mana arrepentikunqanrëkur congregacionpita qarquriyaptimpis. Pero Jehovällata kuyaqkuna y mandakunqankunata respetaqkunaqa, bendicionnintam chaskiyanqa. Hinamampis, Diosman llapan shonquntsikwan markäkushqa y ninqankunata wiyakushqaqa, congregacionchö kushi kushi kawakunapaqmi yanapakïkantsik (Sal. 84:11, 12).
18. Salmo 4:4 ninqannö, ¿imataraq rurashwan pillapis rurëninwan o parlëninwan piñatsimashqaqa?
18 Pero ¿imataraq rurashwan pillapis rurëninwan o parlëninwan piñatsimashqaqa? Kushishqallam këkäshun David kënö consejakunqanta wiyakurqa: “Piñakurpis, ama hutsamanqa ishkiyëtsu. Munayanqëkita cämëkikunachö y shonqïkikunallachö niyë, y ama parlayëtsu” (Sal. 4:4). Pipis lluta parlapämashqa o mana allipa tratamashqaqa, ama ruramanqantsiknölla kutitsita munashuntsu (Rom. 12:17-19). Tsëpa rantinqa, shonquntsikllachömi imatapis cämantsik hananchö parlashwan. Imatapis ruramanqantsikpita Jehoväwan parlashqaqa, kuyakoq karninmi perdonëkushun y itsa rurayanqanta huknöpana rikäshun (1 Ped. 4:8). Apóstol Pablu Salmo 4:4 textoman yarpëkartsunchi këta consejakurqan: “Piñacurpis, ama jutsa ruremanqa ishquiyëtsu. Ama inti jeqanqanyaqqa piñashqallaqa cacuyëtsu. Ama diablupa muneninta rurayëtsu” (Efe. 4:26, 27).
19. Salmo 4:5 ninqannö, ¿imanötaq Diospaq sacrificiokunata rurantsik?
19 Hina yapëmi Davidqa rikätsikun Diosman markäkï alläpa precisanqanta kënö nirnin: “Alli kaq rurëpita sacrificiota rurayë, y Jehoväman markäkuyë” (Sal. 4:5). Diosqa israelïtakunapa ofrendakunata chaskeq, shonqupita patsë qarayashqa kayaptinllam (Isa. 1:11-17). Tsënöllam, adoracionnintsikta Dios chaskinampaqqa, alli shonquwan y pëman markäkurnin imatapis ruranantsik (lei Proverbios 3:5, 6 * y Hebreus 13:15, 16).
20. ¿Ima ninantaq: “Qaqllëkipa aktsin hanäkunachö katsun” nir David mañakunqanqa?
Sal. 4:6). “Qaqllëkipa aktsin” ninqanqa, pëpa kuyëninchö kë ninanmi (Sal. 89:15). Tsëmi, Diosta “qaqllëkipa aktsin hanäkunachö katsun” nirnin David mañakurqa “kuyënikichö kayälläyäshaq” neq cuenta mañakïkan. Diosman markäkunqantsikrëkurmi bendicionninta chaskintsik, y pëpa munëninta ruranqantsikta musyar kushikuntsik.
20 Davidmi hina kënö nir qellqan: “Atskaqmi kënö niyan: ‘¿Piraq allikunata rikätsimäshun?’. Qaqllëkipa aktsin hanäkunachö katsun, oh Jehová” (21. ¿Imanötaq kashun Jehoväpa kaqchö cosëchata ëllupakïchö shumaq yanapakushqaqa?
21 Murukoqkuna cosëchata ëllurnin kushikuyanqampitapis Jehová más kushitsinampaq kaqmanmi David markäkun. Tsëmi Jehoväpaq kënö cantan: “Pëkunapa atska gränonkuna y mushoq vïnonkuna kaptin kushikuyanqampitapis, mastam shonqüchö kushikïta qomanki” (Sal. 4:7). Noqantsikpis mana imawan igualaq kushikïtam tarishun, llapan kallpantsikwan Jehoväpa kaqchö cosëchata ëllurnin yanapakushqaqa (Luc. 10:2). Kanampis alläpam kushikuntsik más ëllupakoqkuna ciëlopaq akrashqa kaqkunata yanapayaptin (Isa. 9:3). Tsëmi kikintsik kënö tapukunantsik: “Jehoväpa kaqchö cosëchata ëllupakïchö, ¿kushishqaku yanapakö?”.
Diosman markäkurnin mana mantsashpa ëwëkäshunlla
22. Salmo 4:8 ninqannö, ¿imanötaq israelïtakuna kayaq Diospa Leyninta wiyakurqa?
22 Davidmi kënö nir usharin: “Yamëmi patsärishaq, hina punurishaqpis, qam, awmi, qamllam oh Jehová yamëta kawatsimanki” (Sal. 4:8). Israelïtakuna Diospa Leyninta wiyakuyaptinqa, Jehoväwanmi yamë kayaq y manam imatapis mantsayaqtsu. Këman yarpärishun, Salomon reinanqan witsanqa, “Judäwan Israelmi imapitapis mana mantsapakushpa alli pasakïchö kawakuyarqan” (1 Rey. 4:25). Lädonkunachö täraq nunakuna chikiyaptimpis, Diosmanmi markäkuyaq y mana mantsakurmi yamë kawakuyaq. Kanampis Davidtanöllam pasamantsik: Diosnintsik yamë kawakïta qomashqam imamampis mana yarpashpa punurinapaq patsäkurintsik.
23. Diosman llapan shonquntsikwan markäkurninqa, ¿imatataq tarintsik?
23 Tsërëkurmi, mana qelanashpa imëpis Diosta servinantsik. Pëman markäkurnin mañakushqaqa, “allapa espantepaq juclaya [...] yarpeta[m]” qoykamäshun (Fili. 4:6, 7). ¡Imanömi kushikuntsik! Awmi, Jehoväman yärakurnin o markäkurninmi, imatapis mana mantsashpa shamoq tiempota shuyarantsik.
[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]
^ par. 6 2 Samuel 15:23-25: “Y llapan nunakunam qaparipa waqëkäyarqan, y llapan nunakunam Cedron nishqan uranta tsimpëkäyarqan y reypis tsëpita tsimparqanmi, y llapan nunakunam desiertoman apakoq hatun näniman tsimpëkäyarqan. Y Sadocwan levïtakunapis rasumpa Diospa arca del pacto nishqantam apëkäyarqan; y tsë markapita llapan nunakuna tsimpayanqanyaqmi, Diospa arca del pactonta Abiatarpa lädonman täratsiyarqan. Pero rey Davidnam Sadocta kënö nirqan: ‘Rasumpa Diospa arcanta markanman kutitsi. Jehoväpa kuyëninchö karqa, pëqa kutitsimanqam y yapëmi rikätsimanqa y mëchö churaranqantapis rikäratsimanqam’”.
^ par. 7 2 Samuel 22:21, 22: “Jehoväqa allita ruranqämannömi bendeciman, makï limpio kanqampitam pagaman. Jehová ninqankunata wiyakushqa kaptï, y manam mana alli nunakunanöqa pëpita rakikarqötsu”.
^ par. 12 Proverbios 3:31-35: “Ama maqakoq nunanö këtaqa munapëtsu, ni ima ruranqantapis qatitsu. Mana allita ruraq nunataqa Jehová melananmi. Pero allita ruraqmanqa markäkunmi. Diospa piñakïninqa mana allita ruraqpa wayin hananchömi këkan, pero allita ruraqkunapa wayinchöqa bendicionninmi këkan. Burlakoqkunapitaqa kikinmi asikunqa, pero manshu nunakunaqa kuyëninchömi kayanqa. Yachaqkunaqa alabashqam kayanqa, pero upakunaqa deshonrashqa këtam alabëkäyan”.
^ par. 19 Proverbios 3:5, 6: “Llapan shonqïkiwan Jehoväman markäkï [yärakuy], y kikikipa yachënikillamanqa ama markäkïtsu. Llapan kawënikichö pë munanqanta rurë, tsëqa llapan rurënikitam altsaramunqa”.
¿Imataraq contestarishwan?
• Absalonpa culpanrëkur, ¿ima problëmakunapataq David pasarqan?
• ¿Imanötaq Salmo 3 ninqan yanapamantsik markäkïnintsik más sinchiyänampaq y mana mantsanaq?
• ¿Imanötaq Salmo 4 ninqan yanapamantsik Jehoväman más markäkunapaq?
• ¿Ima bendicionkunatataq tarintsik Diosman llapan shonquntsikwan markäkurqa?
[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]
[29 kaq päginachö dibüju]
Absalonpa makimpita David escapanan kaptimpis, Jehovämanqa imëpis markäkïkaqllam
[32 kaq päginachö dibüjukuna]
¿Llapan shonquntsikwanku Jehoväman markäkuntsik?