Jesuspa qateqninkunanölla mäkoq mäkoq këkäshun
Jesuspa qateqninkunanölla mäkoq mäkoq këkäshun
“Riyaq riyaqlla quecayë.” (MAT. 26:38.)
YACHAKUNQANTSIKNÖPIS, ¿IMANIRTAQ PRECISAN...
... mäkoq mäkoqlla këkänantsik mëchö yachatsikunapaq kaqta musyanapaq?
... ‘mana qonqellata Diosnintsicta mañacunantsic’?
... imëkata pasarpis llapankunaman alli willakïta chätsinantsik?
1-3. Jesusta wanutsiyänampaq tsariyanqan paqas, ¿ima mana allitataq qateqninkuna rurayarqan, y imanötaq musyantsik tsë mana alli rurayanqampita yachakuyanqanta?
JESUSTA wanutsiyänampaq tsariyanqan paqas ima pasanqanman yarpäri. Pëqa ëwan Jerusalenpa wak tsimpanchö këkaq Getsemaní huertamanmi. Apostolninkunam yanaqäyan. Peqanchö y shonqunchö imëkakunapaq yarpachakurmi Diosman mañakunampaq huk tsunyaq sitiota wanan (Mat. 26:36; Juan 18:1, 2).
2 Tsë huertaman chäriyaptinnam, Pedru, Santiagu y Juan yanaqäyan más tsunyaq lädoman. Y Teytanta mañakoq hapallanlla manaraq ëwarmi pëkunata kënö nin: “Quellacho riyaq riyaqlla quecayë”. Kutirirnam pasëpa punukashqata taririn y yapëmi kënö nin: “Riyacur Diosman mañacuyë”. ¡Pero yapëmi ishkë kuti más punukäriyan! Y tsëpita más hörakuna pasariptinqa llapan qateqninkunapis manam mäkoq mäkoqllanatsu këkäyarqan. Awmi, tsënöpam Maestronkunata haqirïkur safar o qeshpir ëwakuyarqan (Mat. 26:38, 41, 56).
3 Tsënö mana mäkoq mäkoqlla kayanqampitam alläpa llakikuyarqan. Pero cuentata qokuyarqanmi mana allita rurayanqanta. Hechos librom willakun tsëpita tiempowanqa wakinkunapis pëkunapita yachakuyänampaq Jehoväpa kaqchö mäkoq mäkoqlla kayanqanta. Y atskaq cristiänokunachi pëkunanölla kayarqan. Kanan witsanqa imëpitapis masmi mäkoq mäkoqlla këkänantsik (Mat. 24:42). Kë yachatsikïchömi rikäshun mäkoq mäkoqlla kanapaq Hechos libropita kima yachatsikïkunata.
ALKÄBUM KËKÄYARQAN MËCHÖ YACHATSIKUYÄNAMPAQ KAQTA MUSYAYÄNAMPAQ
4, 5. ¿Imanötaq Pablutawan yanaqinkunata santo espíritu pusharqan?
4 Qallanapaqqa, apostolkunaqa mäkoq mäkoqllam këkäyarqan mëchö yachatsikuyänampaq kaqta musyayänampaq. Huk kutim Jehová qonqan santo espïrituta utilizarnin Jesus apóstol Pablutawan yanaqinkunata pusharqan mana imëpis yarpäyanqan markakunapa (Hech. 2:33). Yarpärishun ima pasakunqanta (lei Hechos 16:6-10).
5 Galacia markapa sur lädon Listra markapitam Pablu, Silas y Timoteuqa yarquyarqan. Tsëpita wallka hunaqkunallatanam romänokuna rurayanqan näniman chäriyarqan, tsë nänim aparqan Asia distrïtopa nunakuna más täräyanqan markankunaman. Tsë nänipaqa ëwayarqan Cristupa willakïninkunata wiyakïta wanaq mëtsika nunakunata yachatsiyänanrëkurmi. Pero manam tsëta rurëta puëdeyarqantsu. 6 kaq versïculom kënö nin: “Tsepitanam Frigia y Galacia marcacunapa pasarnin eucuyarqan, porqui Santu Espiritu manam permiterqantsu Asia marcacunacho Diospa palabranta willacuyänanta”. Manam musyantsiktsu tsë markakunaman yëkuyänanta santo espíritu imanö michanqanta. Pero tukïmi rikätsimantsik Jesusqa Diospa imëkata ruraq kallpanwan Pablutawan yanaqinkunata huk markakunapa pushëta munanqanta.
6, 7. a) ¿Imataq Pablutawan yanaqinkunata pasarqan Bitiniaman chëkäyaptinna? b) ¿Imatataq Pabluwan yanaqinkuna rurayarqan, y imataq pasakurqan?
6 ¿Mëtataq ëwayarqan tsë alläpa yachatsikïta munaq nunakuna? 7 kaq versïculom kënö willakun: “Misia nishqan marcapa linderunman chëcarnam, munayarqan Bitinia nishqan marcaman eweta, peru Teyta Jesuspa Santu Espiritunmi mana permiterqantsu”. Asiachö yachatsikïta mana puëdeshqa karmi Bitiniachö këkaq markakunaman yachatsikoq ëwayarqan. Pero Bitiniaman chëkäyaptinnam, Jesusqa yapë santo espïrituta utilizarnin yëkuyänanta micharqan. Imapita y imanö yachatsikïtaqa musyayarqanmi, pero mëchö yachatsikuyänampaq kaqtaqa manam musyayarqantsu. Huk parlakïchöqa, Asiapa y Bitiniapa punkunkunata takakoq cuentam kayarqan, pero manam ni mëqan kichapuyarqantsu. Tsëqa, ¿yachatsikïta qelanartsuraq haqiriyanman karqan? ¡Manam!
7 Tsëqa, ¿imatataq rurayarqan? 8 kaq versïculom willakun “Misia marcapa pasarnin, Troas marcaman chäriya[nqanta]”. Imanir këta rurayanqanqa itsa mana musyëpaqnö kanman, 550 kilömetrostanömi ëwayarqan mëtsika markakunata haqirir Tröaspa puertonman chäyanqanyaq, tsëpitaqa amänullachönam Macedonia këkarqan. Tsë kutiqa, Pabluwan yanaqinkuna imëka punku kicharëkaqtanömi tariyarqan. 9 kaq versïculom rikätsikun ima pasakunqanta, kënömi nin: “Tsechomi Pabluta juc paqas Dios sueñinincho ricatserqan Macedonia marca nuna sharcur queno rogacoqta: ‘Macedoniaman shamicur yanapecalläyämë’ neqta”. Tsëran apóstol Pabluqa musyarirqan mëchö yachatsikuyänampaq kaqta, tsëmi llapankuna barcoman lloqarqur Macedoniata ëwayarqan.
8, 9. ¿Imatataq yachakuntsik Pablu huk markakunapa yachatsikoq ëwanqanchö pasanqankunapita?
8 ¿Imatataq yachakuntsik Pabluta pasanqampita? Rikanqantsiknöpis, Asiapa ëwanampaq yarqunqanchöran Diospa santo espïritunqa yanaparqan. Hina tsëpitapis, Bitinia markaman yarqunqanchöran Jesusqa Pabluta yanaparqan. Y Tröasman chäriptinran Jesusqa nirqan Macedonia markata ëwanampaq. Kanan witsampis llapan congregacionkunata pushaq Jesucristuqa tsënöllam yanapamënintsikta puëden (Col. 1:18). Këman pensarishun: itsapis precursor këta munantsik o Diospita yachatsikoqkunata wanayanqan markakunaman ëwëta munëkantsik. Tsënö kaptinqa, tsëta ruranapaq imatapis rurashqaran Jesusqa santo espïrituwan yanapamäshun. ¿Imanir? Këwan igualaratsishun: huk choferqa, carro ëwar qallaptinran mëpapis apëta puëden. Tsënöllam Jesuspis Diospa kaqchö más rurëta qallashqaraq yanapamënintsikta puëden.
9 Pero ¿kallpachakunqantsikkuna raslla mana rikakuptinqa? ¿Manatsuraq santo espíritu pushëkämantsik? Manam tsëtaqa pensashwantsu. Yarpänantsikmi Pablupis wakin markakunachö yachatsikïta mana puëdenqanta. Tsënö kaptimpis, manam qelanarqantsu, antis yachatsikunampaq markakunata tarinqanyaqmi purirqan. Kanan witsankunapis tsënöllam pasakun. Mana qelanarnin sinchikushqaqa, itsa ‘puncuta quichaq cuenta’ Dios yanapëkamäshun pëpa kaqchö masta ruranapaq (1 Cor. 16:9).
‘MANA QONQELLATAM DIOSNINTSICTA MAÑAQUICÄYARQAN’
10. ¿Imanötaq musyantsik mäkoq mäkoqlla këkänapaq Diosman mañakï alläpa precisanqanta?
10 Ishkë kaqchöna hina yachakurishun, punta cristiänokuna mäkoq mäkoqlla karnin mana qonqëllata Diosman mañakïkäyanqanta (1 Ped. 4:7). Jehoväpa kaqchö mana punukäkurinapaqqa alläpam precisan Jehoväman imëpis mañakïkänantsik. Getsemaní huertachö Jesusta manaraq tsariyaptin kimaq qateqninkunata kënö ninqanta yarpärishun: “Riyacur Diosman mañacuyë” (Mat. 26:41).
11, 12. ¿Imanötaq Pëdruta y wakin cristiänokunata Herodes hipatsirqan, y imanir?
11 Tsë huertachöqa Pëdrupis këkarqanmi, y tiempo pasariptinqa cuentata qokurqanmi shonqupita patsë mañakï alläpa yanapakunqanta (lei Hechos 12:1-6). Qallanan versïculokunam rikätsikun gobernaq Herodes judïokunata kushitsinanrëkur cristiänokunata tukïnöpa hipatsir qallëkunqanta. Santiagu Diosman markäkoq o yärakog y Jesuspa alli amïgon kanqanta musyarchi “mandacorqan espadawan wanutsiyänanpaq” (2 kaq versículo). ¡Imaraq cristiänokunaqa llakikïkuyarqan alläpa kuyayanqan apostolta wanïkatsiyaptin!
12 Tsëpitaqa, ¿imatataq Herodes rurarqan? 3 kaq versïculom kënö nin: “Santiaguta wanutsenqanpita israel nunacuna allapa cushicuyanqanta rey Herodis musyarirmi, Pedrutapis presutsir tsaritserqan”. Pero Pëdrupaqwan wakin cristiänokunapaqqa punkunnaq cuentam carcelkunaqa karqan (Hech. 5:17-20). Tsënö kaptinchi kë musyaq gobernanteqa carcelta alli bueno seguratsirqan. “Pedruta carselman llawiratsirmi, [...] chunca joqta (16) wardiacunata chuscoqpayan cambianaquita täparäyänanpaq mandarqan” (4 kaq versículo). ¡Pensari! Mana safakunampaqmi ishkë soldädokunaman cadenatsirqan, y chunka hoqta soldädokunatam paqasta hunaqta trokanakur täpayänampaq churarqan. Herodesqa Pascua ushariptin llapan nunakunata kushitsinanrëkurmi, llapankuna këkaqman horqëkur wanutsiyänampaq condenëta munarqan. Tsë sasa tiempokunachö, ¿imataraq rurayanman karqan Pëdrupa cristiano mayinkuna?
13, 14. a) ¿Imatataq cristiano mayinkuna rurayarqan Pëdruta carcelariyaptin? b) ¿Imatataq yachakuntsik Pëdrupa cristiano mayinkuna rurayanqampita?
13 Tsë cristiänokuna imata rurayänampaq kaqta alli musyayanqantam 5 kaq versículo rikätsikun. “Tseno Pedru llawirëcaptinnam, Teyta Jesusman creyicoqcuna Diosman Pedrupaq allapa mañaquicayarqan” ninmi. Rikanqantsiknöpis, kuyashqa cristiano mayinkunapaqqa Diosta alläpam mañakuyarqan. Santiäguta wanutsiyanqanqa manam paqwëtsu mantsakatsishqa karqan, ni manam pensatsirqantsu Diosman mañakï mana imapaqpis sirvenqanta. Tsëpa rantinqa, musyayaqmi mañakïninkunata Jehová alläpa precisaqpaq churanqanta y pëpa munëninmannö kaptin contestanqanta (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).
14 ¿Imatataq yachakuntsik Pëdrupa cristiano mayinkuna rurayanqampita? Mäkoq mäkoqlla kanapaqqa mañakunantsik alläpa precisanqantam, pero manam noqantsikllapaqtsu mañakushwan, sinöqa wakin cristiano mayintsikkunapaqwanmi (Efe. 6:18). ¿Musyankiku mëqan cristiano mayikillapis tukï mana allikunapa pasëkanqanta? Itsa hipëkan chikiyaptin, yachatsikuyänanta gobiernokuna michäyaptin o ima desgraciakunawampis. ¿Manatsuraq llapantsik pëkunapaq Diosta mañakushwan? Hina itsapis musyantsik wakin cristiano mayintsikkuna mana alläpa musyë problëmakunapa pasëkäyanqanta, itsa familiankunachö problema kan, Diospa kaqta rurayänampaq kallpannaq sientekuyan o qeshyapäkuyan. Ichik yarpachakurirqa, itsa pipa shutinllatapis yarpärishwan pëpaqwan “mañakïkuna Wiyaq” Diosnintsikman mañakunapaq (Sal. 65:2).
15, 16. a) ¿Imanötaq Jehoväpa angelnin Pëdruta librarqan? (Dibüjota rikäri.) b) ¿Imanirtaq Pëdruta Jehová imanö libranqan kallpata qomantsik?
15 ¿Imataq Pëdruwanqa pasakurqan? Huk paqasmi ishkaq guardiakuna täpëkäyaptin punukärirqan, y tsë paqasmi mana creipaqnö cösaskuna pasakurqan (lei Hechos 12:7-11). Illaqpitam chipapaq aktsi celdanta aktsïkurqan. Tsëpitanam huk ángel yurirkur riwatsirqan o rikchatsirgan, pero soldädokunaqa manam rikäyarqantsu. Tsënam, ¡makinchö këkaq cadënakuna shikwarirqan! Angelqa guardiakunapa senqankunapa puntampam apóstol Pëdruta pusharqan, y fierro punku ‘porsilla quichacäriptinmi’ tsëpa horqarirqan. Y waqtaman yarqaratsirnam tsë angelqa illaririrqan o illakärirgan, y Pëdruqa, ¡librem quedarirqan!
16 Awmi, alläpa puëdeq kallpanwan sirveqninkunata Jehová librëta puëdenqanman yarpärishqaqa, masmi pëman markäkïnintsik o yärakuynintsik sinchiyärin. Kanan witsankuna huk milagrota rurar imapitapis libramänantsiktaqa manam shuyarantsiktsu. Pero paqwëmi markäkuntsik kallpanwan markanta yanapanampaq kaqmanqa (2 Cró. 16:9). Pëqa imëkata ruraq kallpanwanmi yanapamantsik imëkapa pasarpis alli tsarakunapaq (2 Cor. 4:7; 2 Ped. 2:9). Y ichikllachönam, kuyashqa Tsurinwan atska millón nunakunata libraramunqa mana ni pï yarqunan cárcel cuenta wanïpita (Juan 5:28, 29). Awmi, Jehová awnimanqantsikkunaman markäkunqantsikqa imëkakunapa pasarpis tsarakunapaqmi kallpata qomantsik.
TUKÏTA PASËKARPIS LLAPANMANMI ALLI WILLAKÏTA CHÄTSIYARQAN
17. ¿Imatataq yachakuntsik llapan shonqunwan Pablu yachatsikunqampita?
17 Kima kaqchöna yachakurishun, punta cristiänokuna mäkoq mäkoqlla karnin tukïta pasëkarpis llapan nunakunaman alli willakïta chätsiyanqanta. Mäkoq mäkoqlla kanapaqqa, ushanan hunaqkunachöna kawëkanqantsikman yarpëkurmi llapan shonquntsikwan Diospita yachatsikunantsik. Tsëtam Pablupita alläpa yachakuntsik, pëqa Diospa yachatsikïninta chätsinanrëkurmi karu markakunata viajarqan y mëtsika congregacionkunata patsätsirqan. Y tukï pruëbakunapa pasarpis manam ni imë rasumpa kaqta yachatsikïtaqa qelanarqantsu, ni qonqarqantsu llapan nunakunam raslla chätsinan precisanqanta (2 Cor. 11:23-29).
18. ¿Imatataq Pablu rurarqan Römachö prësorëkarpis yachatsikunampaq?
18 Rikärishun wanunampaq ichikllana pishikaptin apóstol Pablu imakunata ruranqampaq Hechos libropa 28 kaq capïtulon willakunqanta. Pëqa Roma nacionmanmi chärishqa karqan Neronpa nöpanchö creinqankunata defiendenampaq. Alli täpashqam këkarqan, itsachi huk guardiaman cadenashqa. Pero manam ima cadënapis llapan shonqunwan Diospita yachatsikunantaqa micharqantsu, imëkanöpapis yachatsikïkarqanllam (lei Hechos 28:17, 23, 24). Kima hunaqllatam más precisaq kaq judïokunata qayatsirqan Diospa willakïninta yachatsinampaq, y tsëpitanam tsë nunakunata citarqan huk hunaq Diospita más yachatsinampaq. Rikärishun 23 kaq versículo ninqanta: “Tse junaqmi atscaq nunacuna elluquecuyarqan Pablu posadacushqan wayiman. Tsechomi patsa waranqanpita asta inti jeqanqanyaq Pablu yachatsicorqan, Diospa mandaquininpaq”.
19, 20. a) ¿Imanirtaq Pabluqa Diospita alli yachatsikoq karqan? b) ¿Imatataq apóstol Pabluqa rurarqan wakin nunakuna mana wiyakuyaptimpis?
19 ¿Imanirtaq Pabluqa Diospita alli yachatsikoq karqan? 23 kaq versïculochömi imanir tsënö kanqanta rikantsik. 1) Diospa Gobiernompita y Jesucristupitam yachatsikoq. 2) Nunakunapa shonqunman chänampaqmi yachëllapa yachatsikoq. 3) Biblia ninqanllapitam yachatsikoq. 4) Kikimpa munëninta puntaman churanampa rantinmi, “patsa waranqanpita asta inti jeqanqanyaq” yachatsikoq. Pero yachatsikïninkuna alli claro këkaptimpis, manam llapankunatsu allitanö rikäyarqan. 24 kaq versïculom kënö nin: “Tseno willapäquicuptinmi, waquin nunacunaqa combensidu ticrariyarqan, pero [waquincunaqa] manam creyiyarqantsu”. Tsëmi kikinkuna puralla liryar qallakïkuyarqan y witsir ushakäriyarqan.
20 ¿Diospa yachatsikïninta mana wiyakuyanqanrëkurtsuraq apóstol Pabluqa llakinar qelanärirqan? Manam. Hechos 28:30, 31 textom kënö nin: “Pabloqa ishque watanpim tse alquilashqan wayicho tacorqan. Tsechomi chasquerqan llapan watucaqnin chaqcunata. Y mana mantsacushpam nunacunata yachatserqan Diospa mandaquininpaq y Teyta Jesucristupaq. Y manam ni pipis micharqantsu”. Kë shumaq willakïwanmi Hechos libroqa usharin.
21. ¿Imatataq yachakuntsik wayinchö carcelarëkarnin Pablu ruranqampita?
21 ¿Imatataq yachakuntsik apóstol Pablupita? Wayinchö carcelarätsiyaptinmi wayin wayin yachatsikoqqa yarqïta puëdeqtsu. Tsënö kaptimpis, watukaqnin ëwaq nunakunatam Diospita kushishqa yachatsirqan. Kanan witsampis tsënöllam pasakun. Mëtsikaq wawqintsikkuna y panintsikkunam Diosta serviyanqanrëkur presorëkäyan, pero tsënö kaptimpis manam llakikurtsu kakuyan. Y wakinkunanam edäyashqana kar o qeshyapäkurnin wayinkunapita o pëkunata cuidayanqan sitiokunapita yachatsikoq yarqïta puëdeyantsu. Pero puëdeyanqanmannömi doctorkunata, watukaqninkunata y pï mëtapis Diospita yachatsiyan. Shonqunkunapita patsëmi Diospa Gobiernompita alli willakïta llapan nunaman chätsita munayan. ¡Alläpam valorantsik tsënö rurayanqantaqa!
22. a) ¿Ima yanapakïtaq kan Hechos libropita más yachakunapaq? (Kë päginachö këkaq recuadrota rikäri.) b) Hinantinchö imëkapis imanö këkanqampa ushënin chämunqanyaqqa, ¿imatataq llapantsikpis rurëkashwan?
22 Rikanqantsiknöpis, alläpam yachakuntsik punta cristiänokuna y apostolkuna mäkoq mäkoqlla kayanqampaq Hechos libro willakunqampita. Hinantinchö imëkapis imanö këkanqampa ushënin chämunqanyaqqa, punta cristiänokuna rurayanqannöllam llapan shonquntsikwan y mana mantsakurnin Diospita yachatsikïkänantsik. ¡Kë ushanan hunaqkunachö Diospa Gobiernompita yachatsikïnöqa manam imapis kantsu! (Hech. 28:23.)
[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]
[17 kaq päginachö recuadru]
“NOQAPAQQA MANAM UNËNÖNATSU HECHOS LIBROQA KANQA”
“Testimonio cabal” del Reino de Dios nishqan librota leir usharirmi congregacionkunata watukaq huk wawqi kënö nirqan: “Noqapaqqa manam unënönatsu Hechos libroqa kanqa. Mëtsika kutim leishqa karqä, pero imëka vëlapa aktsinllawan y rakchatashqa lentiwan leikaqnöllam yachakushqa karqä. Pero kananqa, imëka hunaqchö chipapëkaq Intipa [Rupaypa] aktsinwannöran yachatsikïninta rikärirqö”.
[16 kaq päginachö dibüju]
Huk angelmi Pëdruta horqarqan hatun fierro punkupa
