Ama ‘qepaman ricarëtsu’

“Pipis qepaman ricarëcar yapyaquicaqno caqqa manam sirwintsu Diospa mandaquinincho que[paq].” (LUC. 9:62.)

¿IMA NINKIMANRAQ?

¿Imanirtaq yarpashwan Lotpa warminta pasanqanta?

¿Ima kima cösaskunamantaq yarparashwantsu?

¿Imanötaq Jehoväpa markan ninqannölla rurantsik?

1. ¿Imatataq Jesus claro willakurqan, y ima tapukïtataq rurakushwan?

“YARPÄYË Lotpa warminta ima pasanqanta.” (Luc. 17:32.) Tsënö nir Jesus claro willakunqampitaqa ishkë waranqa watakunanönam pasashqa, y kananqa imëpitapis masmi precisan tsëta wiyakunantsik. ¿Ima nïtataq munëkarqan? Tsë ninqanta wiyaq judïokunaqa allim musyayarqan ima nita munëkanqanta. Musyayarqanmi Lotpa warminta ima pasanqanta: familianwan Sodömapita qeshpir ëwakïkarmi mana wiyakurnin qepaman rikanqanchö kachi rumiman tikrarirqan (lei Génesis 19:17, 26 *).

2. ¿Imanirtaq Lotpa warminqa qepaman rikarqan, y imataq pasarqan mana wiyakunqampita?

² ¿Imanöpataq qepaman rikar qallëkurqan? Itsachi musyacha kar, Diosman mana markäkur o yärakur o tsë markachö haqimunqankunata llakirnin (Luc. 17:31). Imanöpa kashqa kaptimpis, mana wiyakoq kënimpam wanurirqan. ¡Sodömachö y Gomörrachö mana alli nunakunawan paqtam tsë hunaqlla wanurqan! Tsëchi, ‘yarpäyë Lotpa warminta ima pasanqantapis’ nirqan Jesusqa.

3. ¿Imanötaq Jesus rikätsikurqan qepaman rikë mana alli kanqanta?

³ Kanan witsan cristiänokunapaqpis alläpam precisan qepaman mana rikänantsik. Qepaman rikë mana alli kanqantam Jesus rikätsikurqan qateqnin kanampaq familiampita despedikoqraq ëwanampaq huk nuna niptin. Kënömi nirqan: “Pipis qepaman ricarëcar yapyaquicaqno caqqa manam sirwintsu Diospa mandaquinincho que[paq]” (Luc. 9:62). ¿Mana ankupashpa o mana llakipaypaku Jesusqa tsënö nïkurqan? Manam. Pëqa musyarqanmi qateqnin këta mana munarlla tsëta nikanqanta, tsënöpam “qepaman ricarëcar” yapyaq nuna cuenta kanqanta nirqan. Yapyakoq nuna raslla qepaman rikärinqan o takllata kacharir ichik tumarinqanqa manam allinatsu, tsëta rurarqa  manam trabäjonta precisaqpaqtsu churëkan y mana allim yarqapunqapis.

4. ¿Imamantaq masqa yarparänantsik?

⁴ Alläpam precisan unë witsan haqinqantsikkunaman yarparänapa rantinqa shamoq kaqman yarparänantsik. Bibliaqa clärom kënö nimantsik: “Nawikiqa puntallamanmi imëpis rikaränan, awmi, chipapäkoq nawikiqa mana kuyïtam puntëkillaman imëpis rikaränan” (Pro. 4:25).

5. ¿Imanirtaq qepachö haqinqantsikkunaman yarparashwantsu?

⁵ Cristiänokunapaqqa imëpitapis masmi precisan qepachöna haqinqantsikkunaman mana yarparänantsik. ¿Imanir? ‘Ushanan hunaqkunana’ kaptinmi (2 Tim. 3:1, NM). Shamïkaq ushakëqa manam ishkë markakunallatatsu ushakätsinqa, sinöqa hinantin Patsachö mana alli nunakunatam. ¿Imatataq ruranantsik Lotpa warminnö mana wiyakoq këman mana chänapaq? Tsëpaqqa puntata rikänantsik unë witsan ima pasanqankuna qepaman kutitsimënintsikta puëdenqantam (2 Cor. 2:11). Tsëmi kananqa rikärishun, mëqan kima cösaskuna qepaman kutitsimënintsikta puëdenqanta y tsëman mana ishkinapaq ima yanapamänapaq kaqta.

UNË “ALLI KAWË”

6. ¿Imanirtaq yarpënintsikllamanqa markäkushwantsu o yärakushwantsu?

⁶ Huk alläpa hatun peligroqa unë witsan kaqkunaman yarparanqantsikmi. Unë witsan imanö kawakunqantsikllaman yarparäkushqaqa, itsa peqantsik alli kaqkunallata yarpätsimashwan y mana alli kaqkunataqa mana kaqpaq churaratsimashwan. Pero unë witsan alli yarqapamanqantsikkunallaman yarpararqa, itsa llakikïman chäkurishwan. Tsëmi Bibliaqa kënö nimantsik: “Ama ninkitsu: ‘¿Imanirtaq unë witsan hunaqkunaqa kanan witsan hunaqkunapitapis más alli kashqa?’, porque tsenö tapukunqëkiqa manam yachaq këtsu”, porque tsenö tapukunqëkiqa manam yachaq këtsu“ (Ecl. 7:10). Pero ¿imanirtaq allitsu unë kaqkunallaman yarparëqa?

7-9. a) ¿Imataq israelïtakunata pasarqan Egiptochö? b) ¿Imakunapitataq kushishqa kayanman karqan? c) ¿Imapitataq israelïtakuna quejakuyarqan?

⁷ Moises kawanqan witsan israelïtakunata pasanqanta yarpärishun. Chäriyanqan witsanllaqa egipciokuna shumaqmi tratayarqan, pero Jose wanuriptinqa, “sinchi [jinchi] trabäjokunata rurayänampaqmi pëkunaman capataskunata churayarqan, tsënöpa sasa [aja] trabäjokunata ruratsir allqutsayänampaq” (Éxo. 1:11). Diospa markan mana mirananrëkurmi mëtsikaq llullu wamrakunata wanutsiyänampaq faraón mandakurqan (Éxo. 1:15, 16, 22). Tsëmi alläpa mana allikunapa pasayaptin Moisesta Jehová kënö nirqan: “Egiptochö këkaq markäpa llakikïninta rikarqömi, mälas trabajatsiyaptin noqaman qayakayämunqantam wiyarqö, allim musyä nanatsikur imanö hipëkäyanqanta [ñakaykäyanqanta]” (Éxo. 3:7).

⁸ ¡Imanöraq kushikïkuyarqan tsënö hipatsiyanqan markapita Jehová horqaramuptin! Pensarishun, pëkunapa rikëninchömi Jehoväqa alläpa kallpayoq kanqanta rikätsikurqan. Puntataqa rikäyarqan poderninta utilizarnin orgulloso faraonta y markanta chunka plägakunawan imanö castiganqantam (lei Éxodo 6:6). Nïkurnam egipciokunaqa Egiptopita ëwakuyänanllatatsu haqiyarqan, sinöqa hasta rogayarqanmi ëwakuyänampaq, y mëtsika örota y qellëtapis qoyarqanmi. Tsëchi Bibliaqa nin israelïtakunaqa egipciokunapa “imëkankunata” apakuyanqanta (Éxo. 12:33-36). Y tsëpitanam rikäriyarqan faraonwan  tröpankuna Puka lamarchö imanö ushakäyanqanta (Éxo. 14:30, 31). Tsëkunata rikëqa alläpachi yanaparqan Jehoväman imëpitapis más markäkuyänampaq.

⁹ Tsëmi milagrokunata rurar Jehová horqaramuptinlla israelïtakuna quejakur qallëkuyanqanqa mana creipaqnö. ¿Imapitataq quejakuyarqan? ¡Mikïpitam! Jehová qonqampita masta munarmi quejakurnin kënö niyarqan : “¡Imanömi llakïkuntsik Egiptochö debaldilla mikunqantsik pescädokunata, pepïnokunata, sandïakunata, pörokunata, ceböllakunata y äjoskunata! Pero kananqa almantsikpis tsakishqanam këkam. Y nawintsikqa manällatam rikan y huktaqa mana imatapis rikantsu” (Núm. 11:5, 6). Wisku cuenta tikrarirmi esclavo kayanqan markaman kutita munayarqan (Núm. 14:2-4). Haqiyanqankunaman alläpa yarpararmi Jehoväwan amigo këninkunatapis oqrariyarqan (Núm. 11:10).

10. ¿Imatataq yachakuntsik israelïtakunata pasanqampita?

¹⁰ ¿Imatataq kë llapampita yachakuntsik? Problëmakunapa pasarqa, unë witsankuna manaraq Testigo kashqa kar o kashqana karpis, manam pensashwantsu tsë witsankuna más alli kawakunqantsiktaqa. Awmi, manana ruranarëkur unë mana alli ruranqantsikman yarpachakunqantsik, y shumaq pasamanqantsikkunaman yarpärinqantsikqa allillam. Pero allim rikänantsik tsëkunaman yarpanqantsik imakunachö yanapamanqantsikta. Tsëkunallaman alläpa yarparäkurqa, itsa kanan pasëkämanqantsikkunapita alläpa llakikur unë kaqman kutita munarishwan (lei 2 Pedru 2:20-22).

UNË WITSAN HAQINQANTSIKKUNA

11. ¿Imanötaq wakin cristiänokuna rikäyan Jehovärëkur imëkakunata haqiyanqanta?

¹¹ Jehovärëkur imëkata haqiyanqan mana kaqllapaq kanqanta mëtsikaq cristiänokuna pensayanqanmi llakikïpaqqa. Itsa, atska qellëyoq, precisaq cargoyoq, o universidadkunachö kayänampaq kaqta haqiriyarqan. O itsa alli negocioyoq, alli estudioyoq, alli reqishqa o ima deportechöpis alli pukllaq kayänampaq kaqta haqiriyarqan. Pero rikäyanmi mëtsika tiempona pasarishqa kaptimpis, mana allikunapa ushakënin manaraq chämunqanta. Tsëqa, “¿imanöraq këkäman karqan tsëkunata mana haqishqa karqa?” nir itsa tapukuyanman.

12. ¿Imatanötaq Pablu rikarqan llapan haqinqankunata?

¹² Apóstol Pabluqa cristiano tikrarirmi imëkata haqirqan (Fili. 3:4-6). ¿Imëllaqa llakikurqantsuraq tsëkunata haqinqampita? Kikinmi kënö nin: “Puntata llapan tsecunata allapa presisaqpaq churecarpis, cananqa Jesucristuman creyicurmi mana caqpaqna churarerqö. Tsepis manam tsellatsu; puedeq Jesucristuwan jucnolla canqäqa manam ni imawan iwalantsu. Tsemi peta cuyacurcur, llapan baleqpaq churanqäcunata poqi [basura] cuentapaq churarerqö Jesucristuwanna cawacunäpaq” (Fili. 3:7, 8, noqakunam kinkishätsiyarqö). * Imanömi pipis hitarinqan poqitaqa llakintsu, tsënöllam Pablupis llakirqantsu mundochö imëka haqinqankunata. Pëpaqqa mana kashqa cuentam karqan.

13, 14. ¿Imanötaq Pablu ruranqanta qatishwan?

¹³ Unë witsan mana provechanqantsikkunallaman yarparäkurqa alläpa allim kanman Pablu ruranqannö ruranantsik. ¿Imanö? Kanan tiempo katsinqantsikkunata precisaqpaq churar.  Musyanqantsiknöpis, Jehoväpa rikëninchö alli kanqantsik y pëllapaq kanqantsikqa imëkapitapis más valoryoqmi (Heb. 6:10). Hinamampis, kë mundo imëkakunata munatsimanqantsikqa manam ni ichikllapis igualantsu kanan witsan Diospa kaqchö bendicionkunata tarinqantsikwan y shamoq tiempochö tarinapaq kaqkunawannäqa (lei Marcos 10:28-30).

¹⁴ ¿Imataq yanapamäshun Jehoväta imëpis sirwïkänapaq? Qateqnin kaq versïculochömi Pablu willakurqan, ‘qepachö imëka haqimunqankunata qonqëkur y puntachö imëka këkaqkunaman chänanrëkur sutakëpanöraq’ Diospa kaqta ruranqan yanapanqanta (Fili. 3:13, NM). Apóstol Pabluqa rikätsikurqan ishkë precisaq rurëkunatam. Huk kaq: llapan haqinqantsikkunatam huk kuchuman churarinantsik y manam tsëkunaman yarparäkur tiempontsikta ni kallpantsikta hoqranantsiktsu. Ishkë kaq: imëka llallinakïchö huk ëqeq chänampaq kaqchöna këkar sutakaqnömi, Diospa kaqchö tarita tïrëkanqantsikman chänapaq alli kallpachakunantsik.

15. ¿Imanötaq yanapamantsik Diospa unë sirweqninkuna rurayanqanman pensanqantsik?

¹⁵ Haqinqantsikkunallaman mana yarparar Jehoväta alli sirwinapaqqa, unë witsan y kanan witsampis Diosta mana haqipa sirweqkunapita yachakunqantsikpis alläpam yanapamäshun. Pensarishun Abrahanman y Säraman, pëkunaqa Ur markachö alli kawakïninkunata haqirirmi ëwakuyarqan. Bibliam kënö nin: “Pecunaqa mananam yarpäyarqannatsu yarqucuyanqan marcaman cutitaqa. Marcancunata llaquerqa imecanopapis cuticuyanmanmi carqan” (Heb. 11:13-15). Pero manam kutiyarqantsu. Hina tsënöllam Moisespis rurarqan. Jövenllaraq këkar Egiptopita ëwakurqa, israelïtakuna ëwakur haqiyanqampitapis mastam haqirqan. Pero Bibliaqa manam nintsu llapan haqinqankunata llakinqanta. Tsëpa rantinqa, “munarqan Jesucristurecur imecata sufrirpis, cawaquitam y manam munarqantsu atsca qelleyoq cushishqa Egiptu marcacho cawaquitaqa”. ¿Imanir? “Diospita premiuta chasquinanpaq” kaqman markäkurmi (Heb. 11:26).

UNË MANA ALLIKUNAPA PASANQANTSIK

16. ¿Imamanraq chätsimashwan unë pasanqantsikkunaman yarparëqa?

¹⁶ Manam llapan unë pasanqantsikkunatatsu höraqa kushishqa yarpantsik. Itsa concienciantsik alläpa llakitsimashwan unë witsan hutsata ruranqantsikpita o imatapis pantanqantsikpita (Sal. 51:3). O itsa resentikushqa këkashwan pillapis consejarkamanqantsikpita (Heb. 12:11). O itsa pipis mana allita ruramanqantsikta yarparäkushwan (Sal. 55:2). Ima pasamashqantsik kaptimpis, ¿imataraq rurashwan unë mana allikunapa pasanqantsikkunallaman mana yarparäkunapaq? Kimallata rikärishun.

17. a) ¿Imanirtaq “llapan creyicoq mayintsiccunapitapis noqaqa mana cashqan cuentallam cä” nirqan Pablu? b) ¿Imatataq Pablu rurarqan unë ruranqankuna Diosta sirwinqanchö mana qelanätsinampaq?

¹⁷ Pantanqantsikkuna. Apóstol Pabluqa kënömi nirqan: “Llapan creyicoq mayintsiccunapitapis noqaqa mana cashqan cuentallam cä” (Efe. 3:8). ¿Imanirtaq tsënöqa sientikurqan? Kënömi nin: “Porqui sufritsirninmi, qaticacharqä Teyta Jesusman creyicoqcunatapis” (1 Cor. 15:9). ¡Imanöraq llakinëkoq unë witsan qatikachanqan cristiano mayinkunawan tinkurnin! Tsënö kaptimpis, manam haqirqantsu unë mana allita ruranqankuna qelanätsinantaqa; tsëpa rantinqa, ankupäkoq o llakipäkoq kanqanta Dios rikätsinqanmanmi yarpararqan (1 Tim. 1:12-16). Y tsëta agradecikunqantaqa rikätsikurqan cargo chaskinqanta kushishqa cumplirninmi. Awmi, pëqa unë mana alli ruranqankunata qonqanampaqmi churapakarqan. ¿Imanirtaq noqantsikpis pënölla rurantsiktsu?  Jehová llakipämanqantsikman yarpar, y unë pantanqantsikkuna llakitsimänata mana haqirqa, llapan kallpantsikwanmi Jehoväta sirwishun.

18. a) ¿Imaraq pasamäshun pipis consejaramanqantsikpita sientekushqaqa o gallayashgaga? b) ¿Imanötaq wiyakushwan Salomon consejamantsikta?

¹⁸ Consejamashqa o piñapämashqa. ¿Unë witsan pillapis consejamarquntsikku o piñapämarquntsikku? Sientekurnin o gallayarnin tsëllaman yarparäkunqantsikqa manam llakitsimäshunllatsu, sinöqa hasta Jehoväta alli sirwinatapis qelanäratsimäshunmi (Heb. 12:5). Consëjota mana chaskikur o chaskikurir tsëpita tiempo pasariptin llakinar qelanärishqaqa, manam ni imachö yanapamäshuntsu. Más alliqa kanman Salomon kënö ninqanta wiyakïmi: “Corregiyäshunqëkita wiyakï; ama haqitsu. Alli tsararë, tsëmi kawëniki kanqa” (Pro. 4:13). Huk alli manejaq chofer carretërachö señalta rikëkur cäsokunqannömi noqantsikpis corregimanqantsikkunata chaskikunantsik y cäsokunantsik (Pro. 4:26, 27; lei Hebreus 12:12, 13).

19. ¿Imanötaq Habacucnö y Jeremïasnö markäkoq kashwan?

¹⁹ Mana allikunata ruramashqa. Pipis mana kaqpita mana allikunata ruramashqantsikman yarpararqa, itsa Habacucnö sientekushwan, pëqa tukï mana allikuna pasananta Jehová imanir haqinqanta mana musyarmi, tsëkunata altsanampaq pëman mañakurqan (Hab. 1:2, 3). ¿Imataraq rurashwan tsënö pasamashqaqa? Alläpam precisan tsë profëtanö Jehoväman markäkunantsik o yärakunantsik, pëqa kënömi nirqan: “Noqaqa Jehovällawanmi kushishqa kashaq. Y salvamaqnï Diosllawanmi alläpa kushishqa kashaq” (Hab. 3:18). Hina unë profeta Jeremïasnömi noqantsikpis Jehoväman ‘imëpis shuyaränantsik’. Imëpis allillata ruraq Dios Jehoväman markäkushun, pëqa höranchömi llapanta altsaramunqa (Lam. 3:19-24).

20. ¿Imanötaq wiyakuntsik “yarpäyë Lotpa warminta ima pasanqanta” nir Jesus consejakunqanta?

²⁰ Ushanan hunaqkunachö kawëqa alläpa kushikïpaqmi. Imëpis mana pasakunqankunam pasakïkan, y maskunatapis rikäshunran. Jehoväpa markan ninqannölla ruranantsikqa alläpam precisan. ¿Imanötaq tsëtaqa rurashwan? Shamoq tiempollaman yarparänapaq Biblia nimanqantsikta wiyakurninmi, y manam yarparäkushwantsu qepachö haqinqantsik cösaskunamanqa. Tsënöpam, “yarpäyë Lotpa warminta ima pasanqanta” nir Jesus consejakunqanta wiyakïkäshun.

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]