MARÏAQA llakikurmi shonqunchö alläpa nanatsikurqan, porqui tsëllaran wamran wanurishqa karqan. Atska hörakuna sufritsiyanqan y wanunqan höra wamran imanö sufrinqanmi yarpëninchö këkarqanlla. Junaq këkaptimpis Patsaqa unënam ampirëkarqan. Tsënam, Patsaqa feyupa kuyukurirqan (Mateu 27:45, 51). Tsë pasakunqanta rikarchi Marïaqa cuentata qokurirqan, Jesus wanunqampita Jehovä alläpa llakikunqanta musyatsikïkanqanta.

Patsa ampirëkanqampita atsikyäriptinnam, Intiqa jeqanëkarqanna y Golgota nishqan sitiuchömi Marïaqa wamrampaq waqar këkarqan (Juan 19:17, 25). Imëkata yarpachakurchi këkarqan. Itsa jukta mas yarparqan: llullullaraq Jesus këkaptin qowan Josëwan templuman apayanqanta. Tsëchömi Simeon jutiyoq nuna Dios revelaptin, wamra imakunata ruranampaq y pasanampaq kaqta willakurqan, jina Marïa imëka kutsilluwan shonqunchö tuksishqanö nanatsikunampaq kaqtapis willakurqanmi (Lücas 2:25-35). Tsë desgraciakunapa pasarninran, Marïaqa tsë nuna willakunqanta entiendirirqan.

Teytakunataqa wamrankunapa wanïninmi imapitapis mas llakitsin. Wanïqa chikimaqnintsikmi y imëkanöpam llapantsikta llakitsimantsik (Romänus 5:12; 1 Corintius 15:26, NM). ¿Tsë llakikïta vencita puëdishwantsuraq? Jesus yachatsikur qallanqampita hasta wanunqampita ichik tiempu pasanqanyaq, Marïa imanö kawanqampita yachakunqantsikmi, alläpa llakikï tiempuchö markäkïnin imanö yanapanqanta yachatsimäshun.

Kima wata pullan pasanqanman yarpärishun. Marïaqa tantiyarqannam ima cambiukuna pasakunampaq kaqta. Jina takshalla Nazaret markachöpis nunakunaqa Bautisakoq Juanpaq y arrepentikuyänampaq invitakunqampitam parlëkäyarqan. Tsë pasakunqanta rikarmi Jesusqa musyarqanna Diospita yachatsikur qallanan hörana kanqanta, y Marïapis musyarqannam (Mateu 3:1, 13). Peru Jesus pëkunawan manana juntu kaptinmi Marïapaq y familiampaqqa manana igualnatsu kanman karqan. ¿Imanir?

Itsachi Marïapa qowan Josëqa wanushqana karqan. Tsënö kaptinqa, musyarqannachi pipis wanuptin alläpa llakikïpaq kanqanta. * Kananqa Jesusta manam ‘carpinterupa tsurintaq’ nirllatsu reqiyan, sinöqa ‘carpinteru’ nishpam reqiyan. Tsëmi rikätsikun, teytampa negociunta rikanqanta y familianta pëna cuidanqanta, itsachi pëpa qepanman yureqkunaqa joqtaraq kayarqan Marïapa wamrankuna (Mateu 13:55, 56; Marcus 6:3). * Wawqin Santiäguta carpintëru kanampaq yachëkätsiptimpis, Marïapaq y wakin wawqinkunapaq y paninkunapaqqa manachi fäciltsu karqan Jesus ëwakuptin. Marïaqa sasa (aja) tiempukunapam pasëkarqan. ¿Mantsarqanku wamran ëwakunanta?  Manam musyantsiktsu. Tsënö kaptimpis, juk mas precisaq tapukïran kan: ¿Imanöraq sientikurqan Jesus Diospa Akrashqan tikranqanta musyarir? Bibliachö juk willakïmi kë tapukïpa respuestanta contestanapaq yanapamäshun (Juan 2:1-12).

Jesusqa ëwarqan Juan bautisanampaqmi, bautisariptinnam Diospa Akrashqan tikrarirqan (Lücas 3:21, 22). Tsëpitanam, discïpulunkunata akrar qallëkurqan. Ruranampaq kaqkuna alläpa precisaptimpis, familiankunawan y amïgunkunawanmi fiestakuna kanqan witsanqa juntakäreq. Nazaret markapa wak lädunchö këkaq Canä markachömi, juk casakï fiesta karqan, tsëmanmi Jesus, mamänin, discïpulunkuna, wawqinkuna y paninkuna ëwayarqan. Fiestachö këkarmi Marïaqa cuentata qokurirqan casakoqkunapa familiankuna yarpachakur kikinkuna puralla parlëkäyanqanta. ¿Imanir-raq tsënö këkäyarqan? ¡Vïnum ushakärishqa kanaq! Judïukunapaqqa casakï fiestachö atska vïnu kanan alläpam precisaq, tsëmi pishiptinqa casakoqkuna y familiankuna penqakïchö quedayaq. Tsëmi Marïaqa alläpa yarpachakurnin Jesusta willaq ëwarqan.

“Binuncunam ushacäcurishqa” nirqanmi. ¿Jesus imata ruranantaraq shuyararqan? Manam musyantsiktsu, peru pëqa musyarqanmi alli nuna kanqanta y imëkata rurëta puëdinqanta. Itsa shuyararqan tsë höra rurar qallëkunanta. Juk parlakïchöqa kënömi nikarqan: “Wamrallä, imata karpis ruranëkim”. Jesus imanö contestanqantam NTCN nishqan Biblia chusku kaq versïculuchö kënö nin: “Mamay, ¿imanirtan tsayta nimanqui?”. Itsachi Marïaqa tsënö contestanantaqa shuyararqantu. Tsënö contestanqampitam wakinkunaqa Jesus mana respetakoq kanqanta niyan, peru manam tsënötsu. Qellqayanqan idiömachöqa manam rikätsikoq mana respetakoq kanqantatsu. Jesusqa mamantam kuyëllapa yarpëkätsirqan, imata ruranampaq kaqta Jehovälla mandëta puëdinqanta.

Marïaqa alli juiciuyoq y humildi karmi, wamran corriginqanta chaskikurqan. Tsëllaraq casakushqakunapa yarpachakïninta Jesus entiendiptimpis, Marïaqa cuentatam qokurirqan wamranta imata ruranampaq kaqta nita manana puëdinqanta; tsëpa rantinqan, pë y wakinkunapis Jesus mandakunqantam wiyakuyänan karqan. Tsëmi fiestachö sirwipakoqkunata, “pe mandayäshonqequita rurayë” nirqan. Tsëpitanam, Jesusqa punta kaq milagrunta rurarirqan, yakutam mas alli kaq vïnuman tikraratsirqan. Tsëmi, ‘qateqninkuna pëman markäkur qallëkuyarqan’. Y Marïapaqqa Jesusqa mananam wamranllanatsu karqan, sinöqa Señornin y Salvaqninmi.

Kanan witsan teytakunapis Marïapa markäkïnimpita yachakïtam puëdiyan. Rasunmi Jesusnö wamrataqa manam pipis wätashqatsu, peru Marïanöllam wamrankuna mayorna këkäyaptimpis yarpachakïkäyanlla. Porqui tsëraq winëkaq wamratanö tratëtam yachakäyashqa, peru tsëqa manam allitsu (1 Corintius 13:11). ¿Imanötaq teytakuna mayorna wamrankunata yanapayanman? Jehoväta cäsukïta munayanqanman y pë bendicinampaq kaqta munayanqanman confiakuyanqantam musyatsiyanman. Teytankuna humildi kayanqanqa itsa yanaparinqa. Jesusqa alläpam agradecikurqan wananqan tiempukunachö mamänin yanapanqanta.

Jesus kima wata pullan Diospita yachatsikunqampita willakoq Evangeliukunachöqa, Marïapaq manam alläpatsu parlan. Itsa tsë witsanqa  Marïaqa viudana karqan y wamrankunataqa japallanllana wätanan karqan, itsa wakin kaqqa makinllachöraq këkäyarqan. Tsëchi Jesus më tsë ëwanqanman qatita puëdirqantsu (1 Timoteu 5:8). Peru Jesucristu yachatsikunqanmanqa yarpachakïkarqanllam y ëllukäyänan wayimampis ëwëkarqanllam (Lücas 2:19, 51; 4:16).

¿Tsëqa manatsuraq Nazaret markachö ëllukäyänan wayichö Marïa këkarqan? ¡Imaraq kushikurqan Akrashqa chämunampaq kaqta profecïa musyatsikunqan, Jesucristu pëchö cumplikëkanqanta willakuptin! Peru llakikurqanchi wamran ninqanman mëtsikaq nunakuna mana creiyaptin. ¡Hasta wanutsitapis munayarqanmi! (Lücas 4:17-30.)

Juan 7:5 textuchömi willakun, Jesuspa chuskun wawqinkunapita ni mëqampis pëman mana creiyanqanta. Tsëchömi kënö nin: ‘wauqincunapis [. . .] Jesusman manam creyiyarqantsu’. Jesuspaqa itsachi ishkë paninkuna karqan. ¿Y pëkunaqa Jesus Diospa Akrashqan kanqanta creiyarqantsuraq? Bibliaqa manam willakuntsu. Imanö kaptimpis, Marïaqa llakikurqanchi wamrankuna Jesucristuman mana creiyaptin. Yachakurqanchi Diosllata imëpis sirwinampaq y wamrankunapa shonqunman pacienciawan chänampaq kallpachakïta.

Juk kutim Jesuspa familiankuna y wawqinkuna asheqnin ëwayarqan, y “locuyäcurishqam” niyarqanmi (Marcus 3:21, 31). Peru Marïaqa manam tsënötsu pensarqan, peru wamrankunata yanaqarqanmi, itsa tsëtaqa rurarqan Jesus yachatsikunqanta wiyar pëman creiyänanrëkur. Peru milagrukunata y Jesus shumaq yachatsikunqankunata rikarpis manam creiyarqantsu. Alläpa yarpachakurchi, “¿ima mastaraq wanayan creiyänampaq?” nir Marïaqa tapukurqan.

¿Y qamqa familiëkichö qamllaku Diosta sirwinki? Tsënö kaptinqa, Marïapa kawënimpita yachakunqëkim yanapashunki. Pëqa pacienciawanmi familianta Diosman markäkuyänampaq imëpis yanapëkarqanlla. Kushikïta y yamë kawakïta markäkïnin qonqantam rikäyänanta munarqan. Jinamampis, wamranta imëpis yanapëkarqanllam. ¿Llakeqku? ¿Wayinllachö kanantaku höraqa munarqan? Tsëta munarpis, tsë sentimientunkunata dominarqanmi. Pëtaqa kushitsirqanmi imëkanöpa wamranta yanapë. ¿Qamqa, wamrëkikuna Diospa kaqta puntaman churayänampaq animëkankiku?

¿Jesusman markäkunqampita Marïa bendicionta chaskirqanku? Jehoväqa sirweqninkunapa markäkïninta imëpis bendicinmi, y tsëmi Marïatapis bendicirqan (Hebrëus 11:6). Këllaman pensari, imanö kushishqaraq sientikurqan wamranta yachatsikoqta wiyarnin o yachatsikunqampita wakinkuna willayaptin.

Jesus igualatsikïkunawan yachatsikoqta wiyar, ¿wamra kanqan witsankunata yarpar tsënö yachatsikunqantatsuraq Marïaqa pensarqan? Pëqa parlarqan, juk warmi oqranqan qellëninta tarinqanyaq wayinta pitsanqampitam, ishkaq warmikuna juntu aqakïkäyanqampitam y juk warmi lamparinta prendïkur patakman churanqampitam. Tsënö yachatsikunqanta wiyar Marïaqa ¿yarparqantsuraq tsë rurëkunata ruranqan hörakuna Jesus wamrallaraq këkanqanta? (Lücas 11:33; 15:8, 9; 17:35.) Noqapa yügöqa ankashllam y manam lasantsu Jesus niptinqa, ¿yarparqantsuraq Marïa, Jesusta juk tardillapis Josë animalta mana nanatsinampaq yüguta imanö ruranampaq yachëkätsinqan witsankunata? (Mateu 11:30.) Tsëkunaman yarpachakurqa alläpachi Marïaqa kushikurqan,  Jehovä wamranta wätanampaq y yachatsinampaq cargun qonqampita, y tiempuwanqa tsë wamram Akrashqa këman charqan. ¡Imaraq kushikurqan mas alli kaq yachatsikoqta wiyar! Tsë alli yachatsikoqqa, nunakuna reqiyanqan cösaskunawanmi entiendipaqnölla alläpa shumaq yachatsikoq.

Tsë carguta chaskishqa karpis, Marïaqa humildim karqan. Wamranqa manam imëpis alabarqantsu, ni adorashqa kanampaq kaqta creitsirqantsu. Juk kutim, juk warmi, “allapa cushiquiyoqchi wachashoqniqui” nirqan Jesusta. Peru pënam contestarqan: “Antis Diospa palabranta wiyar cäsucoqcunam, mas cushishqaqa cayan” nir (Lücas 11:27, 28). Jina tsënöllam, waqtachömi këkäyan mamäniki, wawqikikuna y panikikuna niyaptimpis, pëqa nirqan këchö këkaqkunam kayanki mamanïqa, wawqïkunaqa y panïkunaqa. ¿Tsënö niptin Marïaqa piñakurqantsuraq? Manam, tsëpa rantinqa, entiendirqanchi wamran ima nita munanqanta, Diosman creikoq kaqkuna familiapitapis mas precisanqanta (Marcus 3:32-35).

Alläpa sufrir qeruchö wamranta wanïkaqta rikar llakikunqantaqa manam entiendita puëdintsiktsu. Apostul Juanmi rikarqan, tsëmi qellqanqan libruchö kënö nin: Marïaqa “Jesus clavaranqan qerupa nöpanchömi këkarqan”. Manam ni imapis micharqantsu kuyashqa wamran wanunqanyaq lädunchö këkänanta. Cada shütar y parlarmi Jesusqa alläpa nanatsikurqan y mamäninta rikärirmi, pëta cuidanampaq Juanta encargarqan. Wawqinkuna këkaptinqa, ¿imanirtaq Juanta cuidanampaq nirqan? Porqui manam pëman creiyarqantsu. Tsëta rurarqa Jesus rikätsikïkarqan juk creikoq nunapaqqa, familian wananqanta qonan precisanqantam, y masqa Diospa kaqchö (Juan 19:25-27).

Jesus wanuriptinmi, Marïa entiendirirqan Jesus llullullaraq këkanqan witsan wiyashqan palabrakuna cumplikärinqanta, imëka kutsilluwan shonqunchö tuksishqa nanatsikoqnö sientinampaq kaqta. Imanö llakikunqanta mana entiendirqa, manachi entiendishwantsu kima junaq pasariptin wamran kawarimunqanta rikar imanö kushikunqantapis. Jina ichik tiempullatam Jesusqa wawqin Santiäguta y apostulninkunata yuripurqan (1 Corintius 15:7). Tsë reunionqa Santiägupa y wawqinkunapa shonqunyaqchi chärirqan. ¿Imanötaq musyantsik? Hëchus 1:14 textum willakun, juk ishkë junaqkuna pasariptin, reunionchö mamäninwan juntu mañakïkäyanqanta. Rikanqantsiknömi, Jesus Diospa Akrashqan kanqanta creiyarqannam. Hasta Santiäguwan Jüdasqa cada ünum Bibliachö këkaq cartakunata qellqayarqan.

Bibliachöqa ultimu Marïapaq parlan tsë reunionchö kanqanllapaqnam, masqa manam parlannatsu. ¡Tsë ruranqanqa alläpam yachatsimantsik! Markäkïninmi yanaparqan imëka kutsilluwan shonqunchö tuksishqa nanatsikïtanö aguantanampaq y ciëlupaq akrashqa kanqanta chaskinampaq. Pënö markäkïyoq karqa, noqantsikpis kë mana alli munduchö imëka mana allikunapa pasarpis aguantashunmi, y alläpa shumaq bendiciontam chaskishun.