Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

¡ALKÄBU ALKÄBULLA KËKÄSHUN!

Inteligencia artificialta rurayanqanqa, ¿allipaqtsuraq o mana allipaqtsuraq? | ¿Ima nintan Bibliachö?

Inteligencia artificialta rurayanqanqa, ¿allipaqtsuraq o mana allipaqtsuraq? | ¿Ima nintan Bibliachö?

 Tutëllaran mas respetashqa kaq autoridäkuna, cientïficukuna y tecnología cösasta alli entiendeqkuna parlayashqa IA nir reqiyanqan inteligencia artificial imakunata rurëta puëdinqampaq. Imëkachöshi yanapakuyta puëdin, peru mana alli utilizashqa kanantash mantsayan.

  •   2023 wata 4 mäyum Estädus Unïduschö vicepresidenta Kamala Harris kënö nirqan: “Inteligencia artificialqa imëkatam rurëta puëdin, y nunakuna mas alli kawakuyänampaqpis yanapakuyta puëdinmi. Tsënö kaptimpis, mana alli utilizäyaptinqa mananam pipis seguru kawakuyta puëdinqanatsu, fäcil-llam pitapis imatapis rurëta o pipaqpis imëkatapis musyëta puëdiyanqa, y nunakunaqa mananam ni democraciaman ni pimampis confiakuyta munayanqanatsu”.

  •   Frederik Federspiel diriginqan mëtsë nacionpita doctorkuna y salud asuntuta alli musyaqkunam kënö niyan: “Inteligencia artificialqa nunakuna mas alli saludyoq kayänampaq yanapakuyta puëdirpis, puëdinmi nunakunapa saludninta y vïdankunata peligruman churëta” (BMJ Global Health, 9 de mäyu 2023). a

  •   2023 wata 1 de mayuchö yarqamoq The New York Times periödicuchönam kënö nin: “IA niyanqantaqa utilicëta puëdiyanqam mana rasumpa kaqkunata creitsikuyänampaqpis. Y capaz wakin nunakuna rurayanqan trabäjukunatapis tsëllana ruranqa. Tsë asuntukunapaq yarpachakoqkunam niyan imë karpis nunakunata peligruman churanampaq kaqta”.

 Tiempu pasanqanmannömi rikäshun allipaq o mana allipaq utilizäyanqanta. Tsënö kaptimpis, tsë asuntupaqqa, ¿ima nintan Bibliachö?

Nuna ruranqanqa imëpis yarpachakuymanmi chätsikun

 Bibliachöqa clärum nin nunakuna imëka allita rurayaptimpis, rurayanqankunata mana allipa utilizäyänantaqa ni pï michäkuyta mana puëdinqanta.

  1.  1. Nunaqa imatapis allipaq rurarpis, tsë ruranqan imanöpapis fällanampaq o mana fällanampaq kaqtaqa manam pasëpaqa musyantsu.

    •   “Nunaqa pensan, rurëkanqankuna allilla kanqantam, peru wanuymanmi o wañuymanmi chäratsin” (Proverbius 14:12).

  2.  2. Allipaq rurayanqantapis wakinqa mana allipaqmi utilizäyan.

    •   “Kë llapan ruranqäkunataqa jukpaqchi dejarishaq. Y ¿imëkäkunawan quedaq nunaqa yachaqtsuraq o upatsuraq kanqa? ¿Tsëtaqa piraq musyan? Yachaq kar o upa karpis alli pensëkur ruranqäkunapa y alli trabajar tarinqä cösaskunapaqa pëmi duëñun kanqa” (Eclesiastes 2:18, 19).

 Tsë llapanta rikarmi cuentata qokuntsik imëkachöpis Kamakoq Diosnintsik dirigimänata necesitanqantsikta.

¿Pillamantaq confiakuyta puëdintsik?

 Diosnintsikqa manam permitinqatsu ni nunakuna ni rurayanqankuna kë Patsata ushakätsinanta, tsëtam Bibliachö nin.

  •   “Kë patsaqa manam ni imëpis ushakanqatsu” (Eclesiastes 1:4).

  •   “Allita ruraq nunakunapaqqa kë patsam herenciankuna kanqa, y tsëchömi imëyaqpis alli kawakuyanqa” (Salmus 37:29).

 Kamakoq Diosnintsikqa Palabran Bibliachömi nimantsik shamoq tiempuchö yamë y imapaqpis mana yarpachakur kawakunapaq imata ruranapaq kaqta. Tsëpaq Bibliachö ima ninqanta yachakuyta munarqa, “¿Imatan yanapashunki warë warätin alli kawakunëkipaq?” neqta y “La esperanza real de un mañana mejor” neqta leyi.

a Tsënömi nin ”‏Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence”‏ (Inteligencia artificialqa nunakunapa saludninta y vïdantam peligruman churëta puëdin) neqta Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana y David McCoy qellqayanqanchö.