COVID-19 qeshya pasariptinqa, ¿unënöllaku imatapis rurëta puëdishun? ¿Bibliaqa yanapamënintsikta puëdinku?
“Llapantsikmi munantsik imëkapis unënölla kananta” (Ángela Merkel, canciller alemana).
COVID-19 qeshyawan më tsëchö nunakuna qeshyayaptin capaz qampis tsënö pensëkanki. Peru nunakunaqa, ¿imatataq unënölla rurëta munayan?
COVID-19 qeshya manaraq kaptin kawakuyanqannöllam kawakuyta munayan. Wakin nunakunaqa familiankunawan y amïgunkunawan juntu këtam llakiyan y viajëtam munayan. Wakinkunam doctor Anthony Fauci a ninqannö pensayan, pëmi kënö nin: “Unënöllam imatapis rurëta munantsik, tsëmi restaurantikunaman, teatrukunaman y juk lädukunaman ëwëta munantsik”.
Alli kawakuytam munayan. Wakin nunakunam pensayan COVID-19 qeshya pasariptinqa mas allina kawakuyänampaq kaqta. Wakinnam munayan igualpa tratanakuyta, wallka tiempullana trabajëta y manana sufrir kawakuyta. Foro Econömico Mundialta patsätseq Klaus Schwabmi kënö nin: “COVID-19 qeshyaqa imanö këkanqantsikta cuentata qokunapaq y juknöpana kawakunapaqmi yanapamantsik”.
Tsënö kaptimpis mëtsikaqtam COVID-19 qeshyaqa sufrikätsin y unënöna mana kawakuyänampaq kaqtam pensayan. Mëtsikaqmi trabäjunnaq y wayinnaq quedayashqa, wakinnam qeshyëkäyan y kuyashqa familiankunam wanuyashqa.
Manam ni pï musyantsu COVID-19 qeshya pasariptin imanö kawakunapaq kaqta (Eclesiastes 9:11). Tsënö kaptimpis Bibliachö consëjukunam yanapamantsik problëmakunata imanö altsanapaq. Y shamoq tiempuchö shumaq kawakunapaqpis änikunmi, tsëmanqa confiakuytam puëdinki.
Muyakoq o shukukoq qeshyakunapaqqa, ¿imatataq Bibliachö nin?
Bibliachöqa unënam willakurqan ushanan tiempuchö muyakoq o shukukoq qeshyakuna më tsëchö kanampaq kaqta (Lücas 21:11; Mateu 24:3). Tsëmi COVID-19 qeshya kanqanqa rikätsimantsik Bibliachö willakunqan cumplikëkanqanta, tsënöllam mallaqëpaq, guërrakunapaq y terremötukunapaq willakunqampis cumplikëkan.
¿Tsëta musyanqantsik yanapamantsikku? COVID-19 qeshya pasariptin allina kawakushqapis, Bibliachöqa nin ‘alläpa mana alli y mana aguantëpaqnö tiempukunachö’ kawëkanqantsiktam (2 Timoteu 3:1). Tsëta musyanqantsikmi yanapamantsik, mana alli tiempukuna chämuptimpis alli aguantanapaq.
Bibliachömi cläru willakun ichikllachöna kë patsachö mana allikuna y problëmakuna ushakänampaq kaqta. Peru, ¿imëraq tsëqa kanqa?
Muyakoq o shukukoq qeshyakuna pasariptin, ¿imanöraq kawakushun?
Bibliachöqa willakunmi kanan witsan imëka problëmakuna pasëkanqampaq y shamoq tiempuchö allina kawakunapaq kaqtapis willakunmi. Gobiernukunaqa nunakuna alli kawakuyänanta munarpis manam logrëta puëdiyantsu, peru Diospa Gobiernunllam tsëtaqa rurëta puëdin. Teyta Diosqa, “nawinkunapitam llapan weqita limpianqa, y nunakunaqa manam wanuyanqanatsu o wañuyanqanatsu, llakikuyanqanatsu, waqayanqanatsu ni nanatsikuyanqanatsu”. ¡Llapan sufritsimanqantsik kaqkunatam ushakätsinqa! (Apocalipsis 21:4).
Jehovä b Diosmi këta änikun: “¡Rikë! Llapan imëkatam mushoqta rurëkä” (Apocalipsis 21:5). Teyta Diosqa llapan problëmakunata y COVID qeshyarëkur sufrinqantsiktapis ushakätsinqam. Y këkunatam änimantsik:
Alli saloryoqmi kayanqa y manam qeshyayanqanatsu ni wanuyanqanatsu (Isaïas 25:8; 33:24).
Imata rurarpis kushishqam trabajayanqa. Utishqa o pishipashqa këkäyaptinqa manam obligayanqanatsu trabajayänampaq (Isaïas 65:22, 23).
Manam waktsa kë y mallaqë kanqanatsu. Llapan nunakunam kushishqa kawakuyanqa (Salmus 72:12, 13; 145:16).
Unë llakitsiyanqankunataqa manam yarpäyanqanatsu y kuyashqa kastankuna kawayämunantam shuyaräyanqa (Isaïas 65:17; Hëchus 24:15).
Tsëta musyanqantsikqa, ¿yanapamantsikku? Bibliachömi nin: “Tsë següru y alli patsakashqa shuyarëkanqantsikqa, barcu ëwakunanta mana dejaq” anclanö vïdantsikpaq kanqanta (Hebrëus 6:19). Shamoq tiempuchö imapis alliyänampaq kaqta musyanqantsikmi yanapamäshun imëka problëmakunapa pasar alläpa mana yarpachakunapaq y kushishqa kawakunapaq.
¿Biblia änikunqankunaman creishwantsuraq? Leyiri, “Bibliaqa Diospa Palabranmi” neq yachatsikuyta.
COVID-19 qeshya pasanqanyaqqa, ¿Bibliachö mëqan consëjukunatan yanapashunkiman?
Vïdëkita valorë
Bibliachömi kënö nin: “Imatapis alli yacharqa salvakuytam puëdiyan” (Eclesiastes 7:12).
¿Imanötan kë consëjuta cäsukunkiman? Imatapis alli decidirqa manam COVID-19 qeshyawan qeshyankitsu. Y imanö cuidakunëkipaq autoridäkuna niyäshunqëkita cäsukuy. COVIDWAN ëkaq qeshyëkäyanqanta y ëkaq vacunakushqa kayanqanta alli musyapakuy. Tsëmi yanapashunki täkunqëki sitiuchö COVID-19 qeshya kanqanta o mana kanqanta musyanëkipaq.
Alli pensë imatapis ruranëkipaq
Bibliachömi kënö nin: “Yachaq nunaqa, imatapis alkäbum këkan y mana alli rurëkunapitaqa witikunmi, peru imatapis mana entiendeq nunaqa, musyaq tukunmi y kikinllamanmi alläpa confiakun” (Proverbius 14:16).
¿Imanötan kë consëjuta cäsukunkiman? Salornikita puëdinqëkimannö cuidë. Yachaq nunakunam niyan COVID-19 qeshya juk tiempuparaq kanampaq kaqta.
Leyinqëkita y rikanqëkitaqa ama llapanta creitsu
Bibliachömi kënö nin: “Pensëta mana yachaq nunaqa, imata niyaptimpis llapantam creikurkun, peru pensëta yachaq nunaqa, imata ruranampaqpis alliran pensan” (Proverbius 14:15).
¿Imanötan kë consëjuta cäsukunkiman? Consejayäshunqëkita ruranëkipaq alli pensë, tsëqa yanapashunkim. Mana rasumpa kaqta creir imatapis rurarqa salornikitam peligruman churanki.
Alli kaqman pensë
Bibliachömi kënö nin: “Ama kënöqa nitsu: ‘¿Imanirtan kanan witsankunapitaqa unë witsankuna mas alli karqan?’. Upakunallam tsënöqa niyan” (Eclesiastes 7:10).
¿Imanötan kë consëjuta cäsukunkiman? Imatapis rurëta puëdinqëkiman pensë. COVID-19 qeshya manaraq kaptin imata ruranqëkikunaman pensar llakikuytsu, y autoridäkuna cuidakunëkipaq mandakuyanqanrëkur munanqëkita rurëta mana puëdinqëkiman ama yarparäkuytsu.
Respetakoq kë
Bibliachömi kënö nin: “Tukuyläya nunakunata väleqpaq churar respetayë” (1 Pëdru 2:17).
¿Imanötan kë consëjuta cäsukunkiman? Mëtsikaq nunakunam COVID-19 qeshyapita jukläya jukläya cuidakuyänampaq decidiyashqa. Imata pensayanqanta respetë y decidinqëkimannö imatapis rurëta procurë. Mana vacunakushqakunata, edäyashqakunata y qeshyapäkoqkunata respetë y kuyëpa tratë.
Pacienciayoq kë
Bibliachömi kënö nin: “Kuyakoqqa pacienciayoq y llakipäkoqmi” (1 Corintius 13:4).
¿Imanötan kë consëjuta cäsukunkiman? Unë rurayanqankunata rurëta mantsapakuyaptinqa llakipäkoq kë. Unë ruranqantsikta wakin wakinllataraq ruranapaq autoridäkuna niyämuptinqa, capaz qampaqqa fäciltsu kanqa, tsëmi pacienciakoq kanëki.
Bibliachö consëjukunaqa mëtsikaqtam yanapëkan
Jehoväpa testïgunkunataqa shamoq tiempupaq Bibliachö änikuykunam yanapëkan alläpa mana yarpachakuyänampaq. Pëkunaqa Bibliachö ninqanta cäsukurmi mana dejëpa reunionkunata rurayan, tsënöpam jukninkuna jukninkuna yanapanakuyan (Hebrëus 10:24, 25). Jehoväpa testïgunkunaqa videuconferenciapam reunionninkunata rurayan y tsëmanqa llapan nunakunatam invitayan.
Wakinkunam willakuyan Testïgukunapa reunionninkunachö kar kushishqa sientikuyanqanta. Testïgukunam COVID-19 qeshyawan qeshyëkaq warmita videoconferenciapa reunionninkunaman yëkunampaq invitayarqan, y tsë warmiqa änirqanmi. Mana alliyarpis, alli sientikunampaqmi tsë reunionqa yanaparqan. Tsë warmim kënö nin: “Testïgukunaqa familiä cuentanam kayan. Bibliata leyirmi alli sientikü y yamë kanäpaqmi yanapaman y mananam problëmäkunaman yarparäkünatsu, tsëpa rantinqa shamoq tiempuchö alli kawakunapaq kaqmanmi pensä. Teyta Diosta reqinäpaq yanapayämanqëkipitam alläpa agradecikü, unëpitanam Diospita yachakuyta munarqä”.
a Director del Instituto Nacional de Alergias y Enfermedades Infecciosas de Estados Unidos.
b Bibliachömi nin Diospa jutin Jehovä kanqanta (Salmus 83:18).