Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

CAPÍTULO 3

Jehová Diosta cꞌuyaj amigocunata agllai

Jehová Diosta cꞌuyaj amigocunata agllai

“Yachaisapacunahuan tandanacujca, yachaisapami tucun” (PROVERBIOS 13:20).

1-3. a) ¿Proverbios 13:20-ca imatataj yachachin? b) ¿Alli amigocunataca imamantataj alli agllana canchij?

 HUAHUACUNACA manaraj rimanata yachashpami yaya mama imata rurajta ricushpa, uyashpa tucuita yachan. Ña huiñashpaca paipaj yaya mama layami tucuita rurai callarin. Ñucanchijpish ña mana uchilla huahuacuna cashpapish shujtajcuna ima rurajta ricushpami paicuna laya imatapish rurai callarinchij.

2 Proverbios 13:20-pica: “Yachaisapacunahuan tandanacujca, yachaisapami tucun” ninmi. Caipica tandanacuj nishpaca shujtajcunahuan huaquinpilla apanacushpa purijcunamantaca mana parlacunchu. Ashtahuanpish rijsishcacuna cashcamanta achca tiempota alli apanacujcunamantami parlacun. Bibliamanta shuj yachaj runaca: ‘Pihuanpish tandanacungapaj o alli apanacungapajca paipaj cꞌuchupi cana, cꞌuyaita ricuchinami minishtirin’ nircami. Caipi ricushca shinaca pihuanpish alli apanacushpa paihuan achca tiempota pasashpaca pai layami imatapish rurai callarishun.

3 Ñucanchij amigocunaca allita rurangapaj o mana allita rurangapajmi ayudai tucun. Chaimanta Proverbios 13:20-pica: “Rumi shungucunahuan tandanacujca, jatun llaquipimi urman” ninmi. Hebreo shimipica tandanacuj nishpaca pihuanpish alli apanacuj canatami nisha nin (Proverbios 22:24; Jueces 14:20). Yaya Diosta cꞌuyaj amigocunata charinami alli can. Paicunami Diosta alli sirvingapaj ayudai tucun. Alli amigocunata charingapajca Yaya Dios ima laya amigocunata charishcatami ricuna canchij. ¿Yaya Diosca paipaj amigo cachunca picunatataj agllashca?

¿DIOSCA PAIPAJ AMIGOCUNA CACHUNCA PICUNATATAJ AGLLAN?

4. a) ¿Diospaj amigo canaca imamantataj valishca can? b) ¿Yaya Diosca imamantataj Abrahamca ñuca amigomi can nirca?

4 Yayitu Jehová Diosca paipaj amigo cachunmi munan. Chaimantami ñucanchijpajca Diospaj amigo canaca achca valishca can. Shinapish paipaj amigocunataca Diosca allimi agllan. Jehová Diospaj amigo cashun nishpaca paitami achcata cꞌuyana canchij, sinchi feta charishcatapish ricuchinami canchij. Abraham runata yuyarishun. Paica Yaya Diosta cꞌuyashcamantami paipaj mandashcacunata tucuipi cazurca. Abrahamca huañushcacunata Yaya Dios causachinataca tucui shunguhuanmi crirca. Chaimantami ‘paipaj churi Isaacta Diosman sacrificiota rurashpa cusha nirca’ (Hebreos 11:17-19; Génesis 22:1, 2, 9-13). Abraham tucuipi cazushcamantami Yaya Diosca, ‘ñuca amigomi can’ nirca (Isaías 41:8; Santiago 2:21-23).

5. ¿Yaya Diosta tucui shunguhuan sirvijpica paica ima shinataj sintiringa?

5 Yaya Diosta tucui shunguhuan sirvijpica ñucanchijtaca achcatami cꞌuyanga (2 Samuel 22:26-ta leyipai). Diosta cꞌuyashcamantami tucuipi paita cazushun ninchij. Bibliapica, ‘cashcata rurajcunahuanmi Yaya Diosca tandalla causan’ ninmi (Proverbios 3:32). Cashcata rurajcunatami Yaya Diosca, ñucata adoraichij, ima horapish ñucata mañaichij nin (Salmo 15:1-5).

6. ¿Jesusta cꞌuyashcataca ima shinataj ricuchina canchij?

6 Jesusca: ‘Ñucata cꞌuyajca ñuca huillashca Shimitaca cazungami. Shina rurajpimi ñuca Yayapish paitaca cꞌuyanga’ nircami (Juan 14:23). Yayitu Diospaj amigo cashpaca Jesustapishmi cꞌuyana canchij. Jesusta cꞌuyashcamantami pai yachachishcata pajtachina canchij. Por ejemplo, Jesús mandashca shinami alli huillaicunata huillana, yachachina canchij (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21). Shinallataj Jesusta cꞌuyashcamantami paipaj alli ejemplota catina canchij (1 Pedro 2:21). Ñucanchij causaipi Jesús shina rurajta ricushpami Yayitu Jehová Diosca achcata cushicunga.

7. ¿Ñucanchij amigocunaca ima shinataj cana can?

7 Jehová Diospaj amigocunaca paimanta manataj caruyashpami tucuipi cazuncuna. Paipaj Churitapishmi cꞌuyancuna. Ñucanchijpish Yaya Dios shinallatajmi alli amigocunata agllana canchij. Ñucanchij amigocunaca Jesuspaj ejemplotami catina can. Shinallataj Diospajta rurashpami causana can. Cashna alli amigocunaca Bibliapi mandashca shina causachun, Yaya Diosta tucui shunguhuan sirvichunmi ñucanchijta ayudanga.

ÑAUPA TIEMPOPI DIOSTA SIRVIJCUNAMANTA YACHASHUN

8. ¿Ruthuan Noemihuanca ima shinataj apanacurcacuna?

8 Bibliapica, achca gentecunami paicunapura alli apanacurcacuna ninmi. Por ejemplo, Rut paipaj suegra Noemihuanca allimi apanacujcuna carca. Paicunaca chꞌican chꞌican llajtacunamantami carcacuna. Noemica Rutpajca achca huatacuna ñaupami carca. Pero Jehová Diosta cꞌuyashcamantami alli apanacurcacuna. Noemí Moab llajtata saquishpa Israelman tigrasha nijpimi Rutca ,“cambaj familiapish ñuca familiami canga, cambaj Diospish ñuca Diosmi canga” nirca (Rut 1: 14, 15). Israel llajtapi cashpaca Rutca sinchitami trabajarca. Chashnami paipaj amiga Noemita llaquishpa ayudarca. Shinallataj Noemipish Rutmanca alli consejocunata cushpami paita cꞌuyashcata ricuchirca. Rutca paipaj suegra consejashcacunatapish alli uyajmi carca. Chashna alli apanacujpimi Yaya Diosca paicunataca achcata bendiciarca (Rut 3:6).

9. ¿Davidhuan Jonatanhuan alli apanacushcamantaca imatataj yachanchij?

9 Davidpish, Jonatanpish Diosta alli sirvijcuna cashcamantami alli amigocuna carca. Jonatanca Davidpajca 30 huatacuna ñaupami carca (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4). David Israel llajtata mandagrijta yachashpaca Jonatanca mana envidiata charircachu. Chaipaj randica Davidtami tucuipi ayudarca. Por ejemplo, David achca llaquicunahuan cajpica Yaya Diospi ima shina confianatami Jonatanca yachachirca. Shinallataj shuj cutincarin Davidta difindishcamantami Jonatanca casi huañurca (1 Samuel 23:16, 17). Davidpish Jonatanpajca alli amigomi carca. Chaimantami Jonatantaca, can huañujpica ñucami cambaj familiataca cuidasha nirca. Jonatán huañujpimi Davidca pai nishcacunataca tucuita pajtachirca (1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7).

10. ¿Sadrac, Mesac, Abednegomantaca imatataj yachanchij?

10 Sadrac, Mesac, Abednegopish alli amigocunami carca. Paicunataca, huahuaraj cajpimi paicunapaj huasimanta Babiloniaman aparcacuna. Familiamanta carupi causacushpapish alli apanacunata yachashcamantami Diosta alli sirvircacuna. Paicuna ña jovencuna cajpimi Rey Nabucodonosorca orohuan rurashca diosta adorachun mandarca. Chaimi Sadrac, Mesac, Abednegoca: “Ñucanchijca cambaj dioscunapajtaca mana rurashunchu. Curimanta rurashpa can shayachishca imamanpish rijchajtapish mana adorashunchu” nircacuna. Shinami Yaya Diosta tucui shunguhuan sirvicushcata cai quimsa jovencunaca ricuchircacuna (Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28).

11. ¿Pablopish Timoteopish ima shinataj alli amigocuna tucurcacuna?

11 Timoteoca Jehová Diostapish huauqui panicunatapish achcatami cꞌuyaj carca. Chaita ricushpami apóstol Pabloca shujtaj llajtapi caj huauqui panicunata ayudachun Timoteotaca achcata yachachirca (Hechos 16: 1-8; 17:10-14). Timoteo sinchita trabajajta ricushpami Pabloca, ‘yayandij churindij shinami, alli huillaipica sirvircanchij’ nirca. Huauqui panicunata Timoteo cꞌuyaihuan cuidana cashcataca Pabloca allimi yacharca. Apóstol Pablopish Timoteopish Yaya Diosta alli sirvijcuna cashcamantami alli amigocuna carca (Filipenses 2:20-22; 1 Corintios 4:17).

¿ALLI AMIGOCUNATACA IMA SHINATAJ AGLLANA CANCHIJ?

12, 13. a) ¿Diospaj pueblopi cashpapish imamantataj amigocunataca alli yuyashpa agllana canchij? b) ¿1 Corintios 15:33-pica imatataj yachachin?

12 Congregacionpica huauqui panicunapaj ejemplomantami achcata yachai tucunchij. Shinallataj ñucanchijpura ayudanacushpami Jehová Diostaca alli sirvi tucushun (Romanos 1:11, 12-ta leyipai). Congregacionpica chꞌican chiꞌcan llajtacunamanta huauqui panicunami sumajta tandanacunchij. Huaquincunaca recienlla testigocunami can. Cutin shujtajcunaca achca huatatami ña testigocuna can. Shinapish ¿Diospaj pueblopi cashpapish imamantataj amigocunataca alli yuyashpa agllana canchij? Yuyashun. Shuj llullu granoca pꞌucunapajca tiempotami minishtin. Chashnallatajmi sinchi crij cangapajca tucuicuna tiempota minishtinchij. Chaimantami cꞌuyaita, pacienciata ricuchishpa catina canchij (Romanos 14:1; 15:1; Hebreos 5:12–6:3).

13 Diospaj pueblopipish problemacunami ricuri tucun. Por ejemplo, shuj huauqui o panica Yaya Dios mana munashcatachari rurai callaringa. O, tal vez shujtajcunamantachari huashalla rimai callaringa. Chashna laya problemacunami apostolcunapaj punllacunapipish tiyarca. Chaimantami apóstol Pabloca: “Ama pandaringuichijchu. Mana allicunahuan tandanacujpica cancuna alli causacushcataca pandachingami” nirca (1 Corintios 15:12, 33, QC, 1989). Shinallataj apóstol Pabloca Timoteotaca, pihuan apanacunatami alli agllana cangui nircami. Ñucanchijpish Timoteo shinallatajmi alli amigocunata agllana canchij (2 Timoteo 2:20-22-ta leyipai).

14. ¿Mana alli amigocunahuan apanacushpaca imataj tucushun?

14 Yaya Dioshuan alli apanacunami ñucanchijpajca achca valishca can. Chaimantami ñucanchijta pipish pandachishpa Diosmanta caruyachichunca mana saquina canchij. Yuyashun, mapa yacupi shuj esponjata satishpaca, chai esponjamanta chuya yacu llujshichunca mana shuyanchijchu ¿nachu? Chashnallatajmi mana allita rurajcunahuan apanacushpaca allicunata yachagrishcataca mana yuyana canchij. Chaimantami mana alli amigocunahuanca manataj apanacuna canchij (1 Corintios 5: 6; 2 Tesalonicenses 3: 6, 7, 14).

Yaya Diosta cꞌuyaj amigocunata chari tucunguimi

15. ¿Congregacionpi alli amigocunata charingapajca imatataj rurana canchij?

15 Congregacionpimi Diosta cꞌuyaj amigocunata rijsi tucungui (Salmo 133:1). Pero, ¿can laya cajcunallahuan, cambaj edadta charijcunallahuanchu apanacuna cangui? Mana. Yuyari, Jonatanca achca huatacuna ñaupami Davidpajca carca. Shinallataj Rutpish Noemipajca achca huatacuna qꞌuipami carca. Paicuna chꞌican chꞌican edadta charishpapish alli amigocunami carca. Bibliapi nishca shinaca alli amigocunata mashcangapajmi esforzarina canchij (2 Corintios 6:13; 1 Pedro 2:17-ta leyipai). Yaya Dios munashca shina causajpica tucuicunami ñucanchij amigo tucusha ningacuna.

CONGREGACIONPI PROBLEMACUNA RICURIJPI

16, 17. ¿Shuj huauqui o pani ñucanchijta llaquichijpica imatataj rurana canchij?

16 Familia ucupica mana tucuicuna igual yuyanchijchu. Congregación ucupipish mana tucuicunachu igual yuyanchij. Cashna chꞌican chꞌican yuyaicuna tiyashcamantami huauqui panicunamantaca achcata yachai tucunchij. Shinapish mana igual yuyashcamantachari huaquinpica llaquirinacuicuna tiyanga. Por ejemplo, ñucanchij ima mana munashcata rimajpi o rurajpica achcata llaquirishpami huaquinpica resintiri tucunchij (Proverbios 12:18). ¿Chashna llaquirinacuicuna tiyajpica congregacionmanta caruyanachu canchij?

17 Shujtajcuna llaquichijpipish Jehová Diosmantaca mana caruyanachu canchij. Paica ima culpata mana charinchu. Yaya Dios causaita cushcamantami paitaca tucui shunguhuan sirvina canchij (Apocalipsis 4:11). Jehová Diosca ñucanchij huauqui panicunahuan tandalla paita sirvichunmi munan. Paicunahuan tandanacushpami Jehová Diospajman ashtahuan cꞌuchuyashun (Hebreos 13:17). Shujtajcuna ñucanchijta llaquichijpipish congregacionmantaca amataj caruyashunchijchu (Salmo 119:165-ta leyipai).

18. a) ¿Huauqui panicunahuan alli apanacungapajca imatataj rurana canchij? b) ¿Imamantataj shujtajcunata perdonana canchij?

18 Huauqui panicunataca achcatami cꞌuyanchij. Jehová Diosca gentecuna pandarijlla cashcataca yachanmi. Ñucanchijpish chaitaca mana cungarinachu canchij (Proverbios 17:9; 1 Pedro 4:8). Juchayujcuna cashcamantaca tucuicunami pandarinchij. Pero cꞌuyaita charishcamantami pandarishcacunataca caishuj chaishuj perdonanacuna canchij (Efesios 4:32). Uchilla problemacuna ricurijpica chai problemacuna ama mirashpa catichunmi utca allichina canchij. Ñucanchijta llaquichishcata mana cungarishpaca llaquillami causashun. Pero llaquichijcunata perdonashpaca tranquilomi sintirishun, congregacionpipish tucuicunahuanmi alli apanacushun. Ashtahuantajca Diospaj ñaupajpimi alli ricurishun (Mateo 6:14, 15; Lucas 17:3, 4; Romanos 14:19).

CONGREGACIONMANTA LLUJSHICHISHCA CAJPI

19. ¿Shuj huauqui o pani imata rurajpitaj paihuanca ña mana tandanacuna canchij?

19 Familia ucupica tucuicuna cushilla cangapajmi ayudai tucunchij. Caipi yuyashun. Familiamanta maijanca mana allita rurai callarijpica paita ayudanatami munashun. Pero ayudachun mana munajpica, yayaca huasimanta richunmi mañanga o paillatajmi huasimanta llujshishpa ringa. Familia ucupi layallatajmi congregacionpipish pasai tucun. Shuj huauqui o pani Jehová Dios mana munashcata rurashpami congregaciontaca llaquichi tucun. Paita ayudasha nijpipish manachari uyasha ninga. Shinallataj paipaj rurashcacunahuanmi Testigo de Jehová ña mana casha nishcata ricuchinga. Paillatajchari testigo de Jehová ña mana casha nishpa congregacionmanta caruyanga. Cutin, juchata rurashcamanta mana arrepintirijpimi ancianocunaca congregacionmanta llujshichingacuna. Chashna tucujpica Bibliapi nishcatami cazuna canchij. Bibliapica, congregacionmanta llujshichishcacunahuanca mana tandanacunachu canchij ninmi (1 Corintios 5:11-13-ta leyipai; 2 Juan 9-11). Congregacionmanta llujshij ñucanchij familia o amigo cajpica achcatami llaquirishun. Achcata llaquirishpapish Diosta cꞌuyashcamantami congregacionmanta llujshichishcacunahuanca mana tandanacuna canchij. Chashnami Yaya Diosta tucui shunguhuan sirvicushcata ricuchishun. Nota 8-ta ricui.

20, 21. a) ¿Mana arrepintirijcunataca imamantataj Jehová Diosca congregacionmanta llujshichin? b) ¿Amigocunataca imamantataj alli agllana canchij?

20 Yaya Diosmi ñucanchijtaca achcata cꞌuyan. Chaimantami jatun juchata rurashpa mana arrepintirijcunataca congregacionmanta llujshichichunca ancianocunata mandashca. Chashnami congregacionpi mapa ruraicuna ama tiyachun Jehová Diosca cuidacun (1 Corintios 5:7; Hebreos 12:15, 16). Cutin, Diospaj mandashcacunata cazungapaj, paita cꞌuyashcata ricuchingapajmi ancianocunaca mana arrepintirijcunataca congregacionmanta llujshichincuna (1 Pedro 1:15, 16). Chashna rurajpichari paicunaca mana allita rurashcata cuenta japishpa Jehovapajman tigranata yuyaringacuna. Congregacionmanta llujshichishcacunata Bibliapi mandashca shina tratashpaca Diosta cꞌuyashcatami ricuchinchij. Achcacunami juchamanta arrepintirishpa cutin Jehovapajman tigrashcacuna. Paicuna arrepintirijpimi congregacionpipish huauqui panicunaca cushilla chasquishcacuna (Hebreos 12:11).

21 Allita rurangapaj o mana allita rurangapajmi ñucanchij amigocunaca ayudai tucun. Chaimantami alli amigocunata mashcana canchij. Jehová Diosta cꞌuyaj amigocunatami charina canchij. Chashna laya amigocunata charishpami Yaya Diosta huiñaipaj alli sirvishun.