Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

CAPÍTULO 4

Cazunata yachashunchij

Cazunata yachashunchij

“Tucuicunahuan alli caichij. Huauquicunata cꞌuyaichij. Diosta manchaichij. Jatun mandajtapish cazuichij” (1 PEDRO 2:17).

1, 2. a) ¿Pitataj cazuna canchij? b) ¿Ima tapuicunatataj cai capitulopica yachashun?

 CAN huambraraj cajpica ¿manachu cambaj yaya mamaca can mana munashcata rurachun mandaj carca? Paicunata cꞌuyashcamantami chai mandashcacunata rurana cashcata yacharcangui. Caita alli yachashpapish yaya mama mandashcata huaquinpica mana cazusha nircanguichari.

2 Yaya Jehová Diosca ñucanchijta achcatami cꞌuyan. Paica alli causachun munashpami tucui imalla minishtishcacunata cushca. Shinallataj ima shina causanatami paica alli yachachishca. Shujtajcuna ñucanchij causaipi ayudachunpishmi churashca. Chaimantami Mandaj Jehová Diosta cazunata yachana canchij (Proverbios 24: 21). ¿Shujtajcunata cazunaca imamantataj huaquinpica sinchi can? ¿Diosca imamantataj paita cazuchun munan? ¿Diosta cazushcataca ima shinataj ricuchinchij? Nota 9-ta ricui.

¿SHUJTAJCUNATA CAZUNACA IMAMANTATAJ HUAQUINPICA SINCHI CAN?

3, 4. a) ¿Imamantataj juchayujcuna canchij? b) ¿Shujtajcunata cazunaca imamantataj huaquinpica sinchi can?

3 Adán Evata Diosca jucha illajtami rurarca. Jucha illajcuna cashpapish Diosta mana cazunatami decidircacuna. Chashnami juchayuj tucurcacuna. Ñucanchijpish Adán Evapaj huahuacuna cashcamantami juchayuj huacharinchij. Chaimantami Diostapish shujtajcunatapish cazunaca sinchi can. Taita Diosca ñucanchijta ñaupajman pushachunmi huaquin cꞌaricunata agllashca. Cai pushajcunapish ñucanchij layallataj juchayujcuna cashcamantami paicunata cazunaca sinchi can (Génesis 2:15-17; 3:1-7; Salmo 51:5; Romanos 5:12).

4 Juchayujcuna cashcamantami huaquinpica jatun tucunchij. Chashna tucushpaca shujtajcunataca mana cazusha nishunchu. Diospaj Shimipica huaquincunaca jatun tucushcamanta achca llaquicunata charishcatami parlan (2 Crónicas 26:16-21). Coré runa ima tucushcata yuyarishun. Moisestami Israel llajtata pushachun Jehová Diosca agllarca. Moisesca tucui israelitacunamanta yallitaj humildemi carca. Coré runapish mana jatun tucushpa Diosta alli sirvijmi carca. Pero qꞌuipaca jatun tucushpami Moisés mandashcacunata mana cazusha nirca. Coré runa jatun tucujpimi shujtaj israelitacunapish Moisesta mana cazushun nircacuna. Chashna cꞌariyashcamantami Jehová Diosca Coretapish paihuan mana cazuj israelitacunatapish huañuchirca (Números 12:3; 16:1-3; 31-35). Nota 10-ta ricui.

5. ¿Huaquincunaca poderta charishpaca ima shinataj shujtajcunata llaquichishca?

5 Gentecuna poderta charishpaca chai poderhuanmi shujtajcunata huaquinpica achcata llaquichishca (Eclesiastés 8:9-ta leyipai). Saúl runamanta parlashun. Saúl humilde alli runa cajta ricushpami Yaya Diosca Israel llajtapi mandaj cachun agllarca. Pero qꞌuipaca jatun tucushca, envidiosomi tucurca. Chashna tucushpami Davidta huañuchisha nirca (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Saúl mandashca huashaca Davidmi Israel llajtata mandai callarirca. Paica alli reymi carca. Pero allita ruracushpapish huaquinpica pandarircami. Paica Uriaspaj huarmihuanmi jatun juchata rurarca. Davidca chai jatun juchata rurashcata ama pi yachachun nishpami Uriastaca shuj jatun macanacuipi huañuchichirca (2 Samuel 11:1-17).

¿JEHOVÁ DIOSTACA IMAMANTATAJ CAZUNA CANCHIJ?

6, 7. a) ¿Yaya Diosta cꞌuyashpaca imatataj rurana cangui? b) ¿Yaya Diosta cꞌuyashcamantaca Jesusca imatataj rurarca?

6 Tucuimanta yallica Jehová Diostami cꞌuyana canchij. Chaimantami paita cushichingapajca tucuipi cazuna canchij (Proverbios 27:11; Marcos 12:29, 30-ta leyipai). Adán Evaca Diablota uyashpami “Diosca mana mandanachu can” nishpa yuyai callarirca. Ñucanchijpish chashnallataj yuyachunmi Diabloca munan. Pero Yaya Dioslla ñucanchijta mandana cashcataca allimi yachanchij. Chaimantami Apocalipsis 4:11-pi nishca yuyaita catinchij. Chaipica: “Jatun Dios, canca jatunmari cangui, allimari cangui, Tucuita rurai tucujmari cangui nishcataca chasquipaj allimari cangui. Canmari tucui ima tiyajtapish rurashcangui. Can munashpa rurashcamantami tucui imapish tiyan” ninmi.

7 Can huahuaraj cashpaca mana munashpapish yaya mamata cazuna cashcatami yacharcangui. Chashnallatajmi Yaya Diosta cazunaca maipica sinchi ricuringa. Pero sinchi ricurijpipish Diosta cꞌuyashcamantami paitaca tucuipi cazuna canchij. Jesusmi chaita rurarca. Yaya Diosta cazuna maipica sinchi cajpipish paica tucuipimi cazurca. Chaimantami shuj cutinca: ‘Ñuca Yayitu, ama ñuca munashcata rurapaichu, ashtahuanpish can munashca shina rurapai’ nishpa mañarca (Lucas 22:42). Nota 11-ta ricui.

8. ¿Jehová Diosca ima shinataj ñucanchijta ayudan? ( “Consejashcata uyai” nishca tematapish ricui).

8 Yaya Diosca paita cazuchun munashpami achca ayudacunata cushca. Por ejemplo, Bibliapimi paita ima shina cazuna cashcata yachachin. Shinallataj Jehová Diosca congregacionta ñaupajman pushachunca ancianocunatami churashca. Congregacionta pushajcunata cazushpaca Diosta cazucushcatami ricuchinchij. Cutin, ancianocunata mana cazushpaca Diosta mana cazucuj layami cashun. Por ejemplo, Israelitacuna Moisesta mana cazushpaca Diosta mana cazucuj layallatajmi carcacuna (Números 14:26, 27). Nota 12-ta ricui.

9. ¿Yaya Diostapish, shujtajcunatapish cꞌuyashpaca imatataj rurashun?

9 Jehová Diostapish ancianocunatapish cazushpaca huauqui panicunata cꞌuyashcatami ricuchinchij. Por ejemplo, jatun llaquicuna tiyajpica cai llaquimanta gentecunata salvangapajmi shuj grupota rurashpa trabajanchij. Cai grupo alli trabajachunca shuj pushajtami minishtinchij. Pushaj imalla nishcacunata cazushpaca tucuicunami alli trabajai tucushun. Pero, ¿grupopi pushaj mandashcacunata maijan mana cazujpica imataj tucunman? Ayudana munaita charishpapish pushajta mana cazushcamantami grupo entero llaquita chari tucun. Chashnallatajmi Yaya Diostapish pai churashca pushajcunatapish mana cazushpaca ñucanchij culpamanta shujtajcunaca llaquita chari tucun. Pero Yaya Dios mandashcacunata cazushpaca, paita respetashcata, huauqui panicunata cꞌuyashcatami ricuchishun (1 Corintios 12:14, 25, 26).

10, 11. ¿Cunanca imatataj yachagrinchij?

10 Yaya Diosca ñucanchij familiata, congregacionpi pushajcunata, autoridadcunata respetachunmi munan (Deuteronomio 5:16; Romanos 13:4; Efesios 6:2, 3; Hebreos 13:17). Caita rurashpami tucuicuna cushilla causashun.

11 Jehová Dios shujtajcunata imamanta respetachun munashcataca allimi intindina canchij. Chashnami paicunata respetanata munashun. Cunanca, ñucanchij familiata, congregacionpi pushajcunata, autoridadcunata ima shina respetanatami yachagrinchij.

FAMILIA UCUPI RESPETOTA RICUCHISHUNCHIJ

12. ¿Cusacunaca ima shinataj Yaya Diosta cazushcata ricuchin?

12 Jehová Diosca familiapi cada uno imata rurana cashcatami yachachin. Cusapish, huarmipish, huahuacunapish Dios mandashcata pajtachishpaca cushillami causangacuna (1 Corintios 14:40). Jehová Diosca cusacunatami familiata ñaupajman pushachun churashca. Chaimantami cusaca paipaj huarmita, huahuacunatapish cꞌuyaihuan yachachina, cuidana can. Chashnami Yaya Diospaj ñaupajpi alli cuidacushcata ricuchinga. Cusacunaca Jesuspaj ejemplota catishpami cꞌuyaihuan paipaj familiata tratana can. Shina tratashpami Yaya Dios mandashcacunata alli cazucushcata ricuchincuna (Efesios 5:23). Nota 13-ta ricui.

Yayacunaca Jesús shinami familiata cuidana can

13. ¿Huarmicunaca ima shinataj Yaya Diosta cazucushcata ricuchincuna?

13 Cusacunaca familiata mantiningapaj, ñaupajman pushangapajmi sinchita trabajana can. Cutin, huarmica familia ucupimi imata rurashpapish paipaj cusata ayudana can. Por ejemplo, cusandij huarmindijmi huahuacunata alli huiñachingapaj esforzarina can. Huarmica paipaj cusataca achcatami respetana can. Caita ricushpami huahuacunapish respetanata yachangacuna (Proverbios 1:8). Alli huarmica paipaj cusa imata decidicujpica apoyanatami yachana can. Huaquinpica paipaj cusa decidishcata mana munashpaca cꞌuyaihuanmi, “cusito caitaca mana munanichu” nin. Cusa mana testigo cajpicarin huarmica huaquin problemacunatami chari tucun. Shinapish mana testigo cusata cꞌuyaihuan, respetohuan tratajpica qꞌuipa punllacunaca Yaya Diosta rijsishpachari paita sirvisha ninga (1 Pedro 3:1-ta leyipai).

14. ¿Huahuacunaca ima shinataj Yaya Diosta cazushcata ricuchincuna?

14 Yaya Diosca huahuacunataca achcatami cꞌuyan. Chaimantami paicunata cꞌuyaihuan huiñachichun munan. Huahuacunaca yaya mama mandashcata cazushpaca paicunatami cushichin. Ashtahuancarin Yaya Diospaj shungutami cushichincuna (Proverbios 10:1). Huaquin familiacunapica yayalla o mamallami huahuacunata huiñachincuna. Chaimantami huahuacunata huiñachinaca sinchi can. Pero yaya mama mandashcata huahuacuna cazujpica familiaca cushillami causangacuna. Shinapish, familia ucupi problemacuna ricurinataca mana cungarinachu canchij. Chashna problemacuna ricurijpipish Yaya Dios mandashcacunata cazushpaca allimi causashun, Yaya Diostapish jatunyachishunmi (Efesios 3:14, 15).

CONGREGACIONPI PUSHAJCUNATA CAZUSHUNCHIJ

15. a) ¿Diosca paipaj pueblota ñaupajman pushachunca picunatataj agllashca? b) ¿Dios churashca pushajcunata respetashcataca ima shinataj ricuchinchij?

15 Yaya Diosca paipaj pueblota ñaupajman pushachunca Jesustami agllarca (Colosenses 1:13). Cutin, Jesusca Diospaj pueblota cuidachunca ‘alli cazuj, alli yuyaiyuj sirvij’ nishcatami agllashca (Mateo 24:45-47, QC, 1989). ‘Alli cazuj, alli yuyaiyuj sirvijca’ Cuerpo Gobernantemi can. Cuerpo Gobernante ucupi caj huauquicunami ñucanchij feta sinchiyachingapaj ayudancuna. Shinallataj ancianocuna, siervo ministerialcuna, superintendente de circuitocunami muyundij Allpapi caj congregacioncunata ayudancuna. Cai huauquicunaca Cuerpo Gobernante mandashcacunatami cazuncuna. Chashnami congregacioncunata alli pushangacuna, Diospaj ñaupajpipish alli pushacushcatami ricuchingacuna. Chaimantami cai huauquicunata cazushpaca Jehová Diosta respetacushcata ricuchinchij (1 Tesalonicenses 5:12; Hebreos 13:17-ta leyipai). Nota 14-ta ricui.

16. ¿Congregacionpi ancianocunata siervo ministerialcunataca ima shinataj agllancuna?

16 Ancianocuna, siervo ministerialcunaca Bibliapi nishca requisitocunatami pajtachina can (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9). Jehová Diosca paipaj espíritu santota cushpami cai requisitocunataca Bibliapi quillcachirca. Ancianocunaca shuj huauqui siervo ministerial o anciano cai tucushcata ricungapajca Yaya Diostami espíritu santota cushpa ayudahuai nishpa mañancuna. Ancianocuna chashna rurajpimi Jehová Diospish Jesuspish congregacionta pushacushcata yachanchij (Hechos 20:28). Ancianocuna, siervo ministerialcunaca Dios cushca sumaj regalomi can (Efesios 4:8). Paicunaca huauqui panicuna Yaya Diosta tandalla sirvichunmi ayudancuna. Paicunapish ñucanchij shinallataj juchayujcuna cashcataca mana cungarinachu canchij.

17. ¿Huarmicunaca Dios mandashcata cazungapajca huaquinpica imatataj rurana can?

17 Yaya Diosca, familia ucupica cusami uma shina pushana can ninmi. Cutin, congregacionpica cꞌaricunami pushana can nishpami mandan. Chaimantami congregacionpica ancianocunalla, siervo ministerialcunalla huaquin trabajocunata rurana can. Pero ancianocuna, siervo ministerialcuna congregacionpi mana tiyajpica shuj bautizado huauquimi chai trabajocunata rurashpa ayudai tucun. Cutin, bautizado cꞌaricuna mana tiyajpica shuj bautizada panimi chai trabajocunata rurashpa ayudai tucun. Shinapish chai trabajota rurashpa ayudangapajca huarmicunaca umatami taparina can. Umata taparingapajca tal vez shuj bufandata o shuj sombrerotami churari tucun (1 Corintios 11:3-10). Chashna rurashpami huarmicunaca Jehová Dios mandashcacunata respetashcata ricuchin. Nota 15-ta ricui.

AUTORIDADCUNATA RESPETASHUNCHIJ

18, 19. a) ¿Romanos 13:1-manta 7-camaca imatataj yachachin? b) ¿Autoridadcunataca imallapitaj respetana canchij?

18 Llajtacunapi orden tiyachun, gentecuna minishtishcacunata cuchunmi Jehová Diosca autoridadcuna tiyachun saquishca. Chaimantami Diosta sirvijcunaca paicunata respetana canchij (Romanos 13:1-7-ta leyipai). Paicuna churashca leycunatapish cazunami canchij. Por ejemplo, autoridadcunaca ñucanchij ima charishca cosascunapaj, negociocunapaj, familiacunapajmi leycunata churashcacuna. Impuestocunatapish pagachunmi paicunaca nin. Shinallataj shuj documentota autoridadcuna jundachichun mañajpica allimi jundachina canchij. Pero gobiernocuna, “cancunaca Diosta cazunapaj randica ñucanchijtami cazuna canguichij” nijpica Hechos 5:28, 29-pi nishcatami cazuna canchij. Chaipica: “Runacunata cazunapaj randica, Taita Diostami cazuna canchij” ninmi.

19 Juezcunahuan, policiacunahuan o shujtaj autoridadcunahuan parlanacucushpaca respetotami ricuchina canchij. Jovencunapish colegiopica profesorcunata, chaipi trabajajcunatami respetana can. Trabajopi shujtajcuna ñucanchij jefeta mana respetajpipish ñucanchijca respetanatami yachana canchij. Shina rurashpami apóstol Pablo laya cashcata ricuchishun. Pabloca autoridadcuna paita mana alli tratajpipish respetotami paicunaman ricuchishpa catirca (Hechos 26:2, 25). Ñucanchijta shujtajcuna mana alli tratajpipish respetotami ricuchishpa catina canchij (Romanos 12:17, 18-ta leyipai; 1 Pedro 3:15).

20, 21. ¿Imamantataj shujtajcunata respetana canchij?

20 Cunan punlla gentecunaca respetota ña mana charincunachu. Pero Diosta sirvijcunaca mana chashna canchijchu. Tucui gentecunaman respetota ricuchingapajmi esforzarinchij. Chashnami apóstol Pedro nishca shimicunata catinchij. Paica: “Tucuicunahuan alli caichij” nircami (1 Pedro 2:17). Gentecunaca paicunata respetajpica allimi sintiringacuna. Chaimantami Jesusca: ‘Cancunapish luz shinallatajmi runacunapaj ñaupajpica achijyachina canguichij. Cancunapaj alli rurashcacunata ricushpa, jahua pachapi caj cancunapaj Yayata jatunyachichunmi chashna cana canguichij’ nirca (Mateo 5:16).

21 Familiata, huauqui panicunata, autoridadcunatami respetana canchij. Respetota ricuchinata yachajpimi shujtajcunapish Yaya Jehová Diosmanta yachanata munangacuna. Chashna rurashpaca Yaya Diosta cazucushcata, cꞌuyashcatami ricuchishun.